۱.
مقدمه: با توجه به اجتناب ناپذیر بودن وقوع بحران، باید با سیاستی جامع و برنامه ریزی شده و البته همگانی، مجموعه راهبردهای آمادگی مقابله با مخاطرات را در میان شهروندان نهادینه کرد. در چنین شرایطی هریک از شهروندان حتی اگر از توان، دانش و انگیزه کافی برای کمک به دیگران یا مشارکت در برنامه های گروه های دوام (داوطلب واکنش اضطراری) برخوردار نباشند، دست کم می توانند برای حفظ جان خود و اعضای خانواده پیش قدم شوند. از این رو، هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش های همگانی جمعیت هلال احمر بر مدیریت بحران شهری در شهر زاهدان است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی- پیمایشی با رویکرد همبستگی است. جامعه آماری شهروندان شهر زاهدان می باشند که برای تعیین حداقل حجم نمونه لازم با استفاده از جدول مورگان، 384 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه آموزش های همگانی پورکریمی (1394) و مدیریت بحران جهرمی (1380) است که روایی صوری و محتوایی آنها به تأیید صاحب نظران رسید و روایی سازه با تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار آموس تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها نیز با آلفای کرونباخ برابر با 96/0 و 93/0 محاسبه شد. همچنین داده ها با استفاده از20-SPSS در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون کولموگروف -اسمیرنوف، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: همبستگی بین متغیر مستقل و وابسته، 828/0 و ضریب تعیین 685/0به دست آمد که این مقدار نشان می دهد از دیدگاه شهروندان، 5/68 درصد قابلیت های مدیریت بحران شهری به آموزش های همگانی فعلی جمعیت هلال احمر مربوط است. مؤلفه های مکانیزم های انگیزشی با ضریب رگرسیون (471/0)، ضریب رگرسیون نیازسنجی (268/0) و اجرا با ضریب رگرسیون (0106/0) به ترتیب بیشترین تأثیر را بر مدیریت بحران شهری داشتند. بر اساس ضرایب رگرسیون محاسبه شده، آماره t و سطح معنی داری گزارش شده دو مؤلفه طراحی و ارزشیابی نقش مؤثری بر مدیریت بحران شهری نداشتند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش های همگانی جمعیت هلال احمر بر مدیریت بحران شهری تأثیر دارد.
۲.
مقدمه: با توجه به اجتناب ناپذیر بودن وقوع بحران، باید با سیاستی جامع و برنامه ریزی شده و البته همگانی، مجموعه راهبردهای آمادگی مقابله با مخاطرات را در میان شهروندان نهادینه کرد. در چنین شرایطی هریک از شهروندان حتی اگر از توان، دانش و انگیزه کافی برای کمک به دیگران یا مشارکت در برنامه های گروه های دوام (داوطلب واکنش اضطراری) برخوردار نباشند، دست کم می توانند برای حفظ جان خود و اعضای خانواده پیش قدم شوند. از این رو، هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش های همگانی جمعیت هلال احمر بر مدیریت بحران شهری در شهر زاهدان است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی- پیمایشی با رویکرد همبستگی است. جامعه آماری شهروندان شهر زاهدان می باشند که برای تعیین حداقل حجم نمونه لازم با استفاده از جدول مورگان، 384 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه آموزش های همگانی پورکریمی (1394) و مدیریت بحران جهرمی (1380) است که روایی صوری و محتوایی آنها به تأیید صاحب نظران رسید و روایی سازه با تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار آموس تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها نیز با آلفای کرونباخ برابر با 96/0 و 93/0 محاسبه شد. همچنین داده ها با استفاده از20-SPSS در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون کولموگروف -اسمیرنوف، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: همبستگی بین متغیر مستقل و وابسته، 828/0 و ضریب تعیین 685/0به دست آمد که این مقدار نشان می دهد از دیدگاه شهروندان، 5/68 درصد قابلیت های مدیریت بحران شهری به آموزش های همگانی فعلی جمعیت هلال احمر مربوط است. مؤلفه های مکانیزم های انگیزشی با ضریب رگرسیون (471/0)، ضریب رگرسیون نیازسنجی (268/0) و اجرا با ضریب رگرسیون (0106/0) به ترتیب بیشترین تأثیر را بر مدیریت بحران شهری داشتند. بر اساس ضرایب رگرسیون محاسبه شده، آماره t و سطح معنی داری گزارش شده دو مؤلفه طراحی و ارزشیابی نقش مؤثری بر مدیریت بحران شهری نداشتند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش های همگانی جمعیت هلال احمر بر مدیریت بحران شهری تأثیر دارد.
۳.
مقدمه: با توجه به وجود گسل های مهم در شهر تهران و احتمال رویداد زمین لرزه های ویرانگر در این کلان شهر، ارائه راهبردهای مهار بحران و مدیریت آسیب ها ضروری به نظر می رسد. بنابراین در این پژوهش به شناسایی راهبردهای مدیریت بحران شهری در شهرستان اسلامشهر پرداخته شده است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ گردآوری داده ها از نوع تحلیلی توصیفی است. با استفاده از ابزار سوات[1]، نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای مدیریت بحران شهری در شهرستان اسلامشهر بررسی و استراتژی های بهینه تدوین شد. سپس استراتژی های مشخص شده با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA)[2] رتبه بندی گردید. یافته ها: براساس نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، نمره نهایی سازمان به ترتیب 1/2 و 46/2 بود که مشخص شد در مدیریت بحران شهرستان اسلامشهر نقاط قوت کمتر از نقاط ضعف و فرصت های موجود نیز کمتر از تهدیدهاست. از 25 استراتژی مدون بر اساس سوات که با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها اولویت بندی شدند نیز استراتژی های ST1 و ST2 دارای بالاترین اولویت بودند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که استراتژی هایی نظیر استفاده از نیروهای انسانی متخصص برای ارتقای آگاهی، آموزش، فرهنگ سازی ایمنی و همچنین تقویت و توانمندسازی واحد مدیریت بحران در شهرداری های شهرستان اسلامشهر به عنوان مهم ترین راهبردهای مدیریت بحران این شهرستان می باشند. [1] SWOT [2] data envelopment analysis
۴.
مقدمه: امروزه کارکنان در سازمان ها تمایل بیشتری به مشارکت در تصمیم گیری و فعالیت های سازمان دارند. علاوه بر این، عجین شدن با شغل نتایج مثبتی به همراه دارد و سبب می شود که کارکنان در سازمان مشارکت بیشتری داشته باشند و در آن درگیر شوند و از بودن در سازمان لذت ببرند. با توجه به اهمیت روزافزون منابع انسانی به عنوان سرمایه های سازمان، محققان برآن شدند تا پژوهشی در مورد شغل و عوامل انگیزشی کارکنان انجام دهند. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین عجین شدن با شغل و ابعاد تطبیق پذیری شغلی در بین امدادگران و کارکنان جمعیت هلال احمر استان سمنان است. روش: این مطالعه از لحاظ هدف، کاربردی و از نوع توصیفی است که به روش پیمایشی انجام شد. در این پژوهش 200 نفر از امدادگران و کارکنان هلال احمر استان سمنان به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای سنجش شاخص عجین شدن از پرسشنامه استاندارد شاوفلی و همکاران (2006) و برای سنجش تطبیق پذیری شغلی از پرسشنامه ساویکاس و همکاران (2012) استفاده شد. داده های تحقیق با مدل سازی معادلات ساختاری براساس نرم افزار لیزرل تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که میان عجین شدن با شغل و ابعاد تطبیق پذیری شغلی یعنی تمرکز، کنترل، کنجکاوی و اعتمادبه نفس رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، انطباق ویژگی فردی با خصوصیات شغلی موجب بهبود عملکرد کارکنان می شود و هرچه این انطباق بیشتر باشد، اثربخشی کارکنان در شغل موردنظر بیشتر می شود.
۵.
مقدمه: بخش اورژانس به منزله قلب بیمارستان است و گردش منظم امور در آن می تواند جان بسیاری را نجات دهد. کار تیمی در مراقبت های سلامتی و بهداشتی راهی برای سازمان دهی فعالیت هاست که رویکرد گسترده ای برای نیازهای سلامتی فراهم ساخته و ظرفیت های بالقوه ای را برای بهره برداری کامل از توانایی های منابع انسانی در اختیار می گذارد. بررسی کارایی بخش اورژانس و تقسیم افراد به تیم های کارا اهمیت زیادی دارد و ابزار و ساختار مدیریتی مناسبی نیاز دارد تا مقیاس های کمّی و کیفی را در نظر بگیرد. در این پژوهش با ترکیب سه دیدگاه مدل تعالی سازمان، کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده ها، یک مدل ریاضی برای ارزیابی کارایی کار تیمی در پایگاه های اورژانس شیراز ارائه شد که شامل مزایا و پوشش معایب هر سه روش می شود. روش : در مدل پیشنهادی، از توانمندسازی و نتایج مدل تعالی سازمانی در تعیین شاخص های ورودی و خروجی و برای تفکیک شاخص های کارایی منابع انسانی تیمها از کارت امتیازی متوازن استفاده شد. برای تعیین روابط بین کارت های امتیازی متوازن، نخست از روش ارزشیابی آزمایشگاهی آزمون و ارزیابی تصمیم گیری (دیمتل) و دستیابی به ساختار شبکه ای استفاده شد. درنهایت از مدل تحلیل پوششی داده های شبکه ای برای ارزیابی عملکرد کار تیمی کارکنان پایگاه های اورژانس شیراز و تقسیم پرسنل به تیم های مناسب استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش، با ترکیب سه مدل ارزیابی عملکرد تحلیل پوششی داده های شبکه ای و کارت امتیازی متوازن و مدل تعالی سازمان سعی شد تا شاخص های ارزیابی عملکرد پایگاه اورژانس شیراز شناسایی شود. با تلفیق این سه مدل ضمن کاهش معایب، مزایای آنها تقویت و مدلی جامع برای ارزیابی عملکرد این پایگاه ارائه شد نتیجه گیری: براساس استانداردها، کارکنان اورژانس بر مبنای میزان کارایی کل در 4 تیم پاسخ دهنده اولیه، پایه، میانی و ارشد دسته بندی شدند. نتایج نشان داد که از میان 141 پرسنل اورژانس باید 18درصد در گروه پاسخ دهنده اولیه، 61درصد در گروه پایه، 12درصد در گروه میانی و 9درصد در گروه ارشد قرار گیرند
۶.
مقدمه: واقعه عاشورا نماد تاب آوری امام حسین(ع) و یارانش در مصیبت بزرگ جهان اسلام است. آیین سوگواری حضرت همواره از دیرباز در شهرهای ایران باشکوه برگزار می شود. به نظر برگزاری این مراسم با تاب آوری جامعه در برابر سوانح رابطه معناداری داشته باشد. لذا، در مقاله حاضر به بررسی نقش مناسک آیینی و کالبدی ماه محرم در تاب آوری اجتماعی در برابر سوانح در محله بریانک منطقه 10 تهران پرداخته می شود. روش: در این مقاله به روش توصیفی از نوع پیمایشی تأثیر مراسم سوگواری ماه محرم بر تاب آوری با تأکید بر ابعاد سرمایه اجتماعی و سرزندگی محله بریانک بررسی و تحلیل می شود. پس از مرور متون تخصصی، استنتاج شاخص ها، توزیع پرسشنامه، مشاهده دقیق و برداشت های میدانی از محله در محرم 1397 انجام شد. نتایج با روش های آماری و نرم افزار SPSS و Expert Choice تحلیل شدند. همچنین همبستگی بین متغیرهای «مراسم سوگواری ماه محرم» و «تاب آوری اجتماعی در برابر سوانح» با استفاده از رگرسیون ارزیابی شد. یافته ها: طبق یافته ها، برگزاری مراسم سوگواری محرم به عنوان یکی از مهم ترین سرمایه های اجتماعی در محلات ایران مظهری ذهنی (غیرکالبدی) و عینی (کالبدی) دارد. این مراسم خودجوش، پویا و درون زاد باوجودی که با هدف عزاداری برای حضرت برگزارمی شود به سرزندگی محله می انجامد. یافته ها نشان داد مؤلفه های «مشارکت»، «ارتباطات»، «امنیت»، «فعالیت های مذهبی» و «دلبستگی به مکان» که از مهم ترین شاخص های تاب آوری اجتماعی هستند، در محرم نسبت به دیگر ایام سال در محله بریانک بین 10 تا 30درصد افزایش می یابند. نتیجه گیری: طبق نتایج، سوگواری ماه محرم منجر به افزایش تاب آوری اجتماعی در برابر سوانح می شود و اینکه تاب آوری اجتماعی محله بریانک از منظر سرمایه اجتماعی و سرزندگی محله در روزهای عادی 45 درصد است که در ایام محرم تا 60 درصد افزایش می یابد. به طورکلی آمادگی مردم این محله 40درصد و آگاهی آن ها نسبت به سوانح 45درصد ارزیابی می شود. مراسم سوگواری محرم دربرگیرنده ظرفیت هایی مانند مکان یابی و برپایی تکیه ها در مقیاس های مختلف در سطح محله توسط مردم است که این فضاها می توانند در زمان بحران به عنوان اسکان موقت استفاده شوند.
۷.
مقدمه: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)[1] سندرمی است که پس از مشاهده یا شنیدن یک عامل استرس زا و آسیب زای شدید رخ می دهد و می تواند منجر به مرگ شود، اگرچه با روش های درمانی می توان روند بهبود آن را میسر ساخت. در این خصوص پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان شناختی رفتاری (CBT)[2] بر اختلال استرس پس از سانحه در بین زلزله زدگان شهر سرپل ذهاب در استان کرمانشاه در سال 1396 بود. روش: از بین افراد یک نفر بر اساس نمونه در دسترس و به صورت تصادفی از مراجعان به کمپ امدادی روان شناسان مستقر در محل، انتخاب و پس از تأیید روان پزشکان و با مصاحبه های بالینی آزمایش شد. این پژوهش یک مطالعه موردی به صورت خط پایه چندگانه است که برای داده های به دست آمده از تحلیل نموداری و ترسیمی استفاده شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که درمان شناختی رفتاری در کاهش اختلالات ناشی از استرس پس از حادثه تأثیر مثبت دارد و بهبودی بیمار به میزان 7/81 درصد به دست آمد که این اثرات در دوره پیگیری نیز تا حدود زیادی ماندگاری داشت. نتیجه گیری: طبق نتایج، درمان شناختی رفتاری در کاهش و بهبود علایم ناشی از اختلال استرس پس از حادثه مؤثر است. [1] posttraumatic stress disorder [2] cognitive behavioral therapy
۸.
مقدمه: هر بحرانی به مدیریت و رهبری نیاز دارد و یکی از انواع سبک های رهبری، رهبری آزادمنشانه است که تلاش می کند تا با ظهور هم زمان، رشد تخصصی کارکنان و بهبود کاری را افزایش داده و از طریق ترکیب گروه های کاری و اجتماعی، مشارکت و تصمیم گیری و رفتار اخلاقی و دلسوزانه به توسعه سازمان کمک کند. یکی از این مؤلفه ها، آموزش و بهسازی است. آموزش بر تعالی تمرکز دارد و با دانش، مهارت ها و نگرشی ارتباط دارد که افراد به آن نیاز دارند تا شغل فعلی خود را به شیوه معمول و با سطح مسئولیت های موجود انجام دهند. در این پژوهش، بررسی تأثیر رهبری آزادمنشانه بر مدیریت بحران با تأکید بر آموزش و بهسازی کارکنان در شعب جمعیت هلال احمر استان آذربایجان غربی بررسی می شود. روش : پژوهش حاضر از نوع توصیفی- کاربردی و جامعه آماری نیز تمامی کارکنان شعب جمعیت هلال احمر استان آذربایجان غربی (262 نفر) می باشند که از این تعداد 159 نفر طبق فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از سه پرسشنامه محقق ساخته رهبری آزادمنشانه، آموزش و بهسازی کارکنان و مدیریت بحران استفاده شد. برای تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه از روایی سازه ای و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. داده ها، با بهره گیری از شیوه های آمار توصیفی از قبیل فراوانی، فراوانی تجمعی و نسبی و میانگین اطلاعات تحلیل شدند. در بخش آمار استنباطی نیز از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره مانوا و ضریب همبستگی رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها: براساس یافته ها، روابط بین متغیرهایی چون تفکر سیستمی، دستیابی به اهداف، کمک به افراد و تیم ها، نمونه ای برای دیگران، آزادی بخشیدن، تشویق و حمایت ها، روابط بر پایه اعتماد و مدیریت بحران با آموزش و بهسازی کارکنان معنا دارست. نتیجه گیری: با توجه به نتایج، بین مؤلفه های رهبری آزادمنشانه، آزادی بخشیدن بیشترین تأثیر را بر مدیریت بحران با تأکید بر آموزش و بهسازی کارکنان دارد. در ادامه، مؤلفه های نمونه ای برای دیگران، دستیابی به اهداف، روابط بر پایه اعتماد و کمک به افراد و تیم ها به ترتیب بیشترین مقدار بتا و بیشترین تأثیر را بر مدیریت بحران دارند.
