۱.
مقدمه: پیامدها و اثرات روانی- اجتماعی سوانح طبیعی موضوعی است که از اهمیت خاصی برخوردار بوده، لیکن در کشور ما کمتر به آن توجه شده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثربخشی مداخلات حمایت روانی - اجتماعی در بازماندگان زلزله قزوین در سال 1381 می باشد. روش ها: به منظور تعیین میزان اثربخشی خدمات حمایت روانی- اجتماعی به آسیب دیدگان، وضعیت سایکوپاتولوژی اختلالات روانی و اختلال استرس پس از رویداد آسیب زا، 389 کودک و بزرگسال شرکت کننده در جلسات حمایت روانی- اجتماعی قبل از شروع مداخلات و یک سال بعد از ارایه خدمات توسط 10 نفر روانشناس بالینی شاغل در استان قزوین مورد ارزیابی قرار گرفتند و گروه کنترل نیز از مناطق آسیب ندیده شهرستان قزوین انتخاب گردید. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه 28 سؤالی سلامت عمومی، پرسشنامه اختلالات رفتاری راتر و پرسشنامه بررسی علائم اختلال استرس پس از رویداد آسیب زای واتسون و یول بود. یافته ها: میزان سایکوپاتولوژی اختلالات روانی در افراد دارای 15 سال سن و بیشتر در گروه تجربی از 45 درصد قبل از مداخله به 5/33 درصد بعد از دریافت خدمات و در کودکان زیر 15 سال از 1/34 درصد قبل از مداخله به 1/23 درصد بعد از دریافت خدمات رسید. خدمات حمایت روانی همچنین توانست به طور معنی داری شدت علائم اختلال استرس پس از رویداد آسیب زا را در دو گروه کاهش دهد. نتیجه گیری: خدمات حمایت روانی- اجتماعی به آسیب دیدگان سوانح طبیعی می تواند تا حد زیادی از علائم اختلال استرس پس از رویداد آسیب زا و همچنین سایکوپاتولوژی اختلالات روانی در بازماندگان بکاهد و از بروز و شیوع مشکلات اجتماعی در آنها جلوگیری نماید.
۲.
مقدمه: با توجه به سانحه خیز بودن و تعدد سوانح در ایران، همچنین نیاز به ارائه پاسخ مناسب و اثربخش در ساعات اولیه پس از حادثه به منظور کاهش تلفات انسانی و مادی، لزوم تشکیل تیم های واکنش سریع و ارائه فرایند عملیاتی استاندارد برای این تیم ها، اجتناب ناپذیر و از ضروریات کشور است. هدف اصلی مطالعه حاضر ارائه فرایند عملیاتی استاندارد برای تیم های واکنش سریع بهداشتی و درمانی در ایران است. روش ها: پژوهش به صورت کاربردی و با روش توصیفی- تطبیقی انجام پذیرفت و در آن کشورهای منتخب از نظرفرایند فعال سازی، آموزش، ساختار، تجهیزات و وظایف آنها در هنگام بحران با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته ها: کشورهای مورد مطالعه در فاز پاسخ به سوانح، تیم های واکنش سریع خود را بر اساس یک فرایند استاندارد از پیش تعیین شده فعال می کنند. این تیم ها زیرنظر یک مرجع فرماندهی واحد قرار دارند، اعضا از قبل مشخص شده و ساختاری قابل تغییر بر حسب نوع حادثه دارند، آموزش های استاندارد را به صورت مداوم پشت سر گذاشته اند و با تجهیزات کامل و متناسب با نوع سانحه بر اساس شرح وظایف روشن و مشخص به ارائه پاسخ مناسب می پردازند. نتیجه گیری :تشکیل تیم های واکنش سریع بهداشتی و درمانی در قطب ها و سطوح مختلف تقسیمات کشوری، ایجاد سامانه فرماندهی واحد در وزارت بهداشت برای هدایت این تیم ها، استفاده از امکانات محلی همراه با تجهیزات مورد نیاز، شرح وظایف روشن همراه با ارائه آموزش های مناسب به افراد منتخب در این تیم ها به منظور پاسخ به موقع به حوادث و کاهش مرگ و میر ضروری به نظر می رسد.
۳.
مقدمه: احیای قلبی ریوی(CPR) در جلوگیری از 25% مرگ ها به خصوص مرگ های خارج از بیمارستان نقش مهمی دارد. این پژوهش با هدف تعیین موفقیت تیم CPR در ارتباط با بیماران این مرکز انجام شده است. روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که در مرکز آموزشی درمانی بعثت همدان در 6 ماهه اول سال 1387 بر روی372 بیمار که در دپارتمان های بیمارستان به دلیل ایست قلبی تنفسی CPR شده اند انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، فرم های تنظیم شده برای ثبت گزارش پزشکان و تیم پرستاری از نظر اطلاعات دموگرافیک و بالینی بیماران بوده است. یافته ها: در این بررسی از کل CPR های انجام شده میزان موفقیت اولیه 34% موفق و 66% ناموفق بودند و موفقیت نهایی فقط 11% بوده است. نتیجه گیری: مرجع بودن این مرکز در سطح استان از نظر بیماران ترومایی و غیر تروما در بالابودن تعداد CPR تأثیر به سزایی داشته و آموزش مداوم تیم CPR به منظور موفقیت بهتر تیم از اولویت برخوردار است.
۴.
مقدمه: آموزش یکی از مؤثرترین ابزارها برای مقابله با حوادث و بلایای طبیعی و ضامن ارائه مناسب خدمات امدادی و بشردوستانه است. آموزش در صورتی که منظم و هدفمند و در راستای نیازهای واقعی مدیران بحران تدوین و اجرا شود باعث بهبود عملکرد و کارایی آنان خواهد شد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش ضمن خدمت مدیریت بحران برکارایی مدیران بحران شهرستان دماوند استان تهران در هنگام سوانح است. روش ها: در این مطالعه توصیفی جامعه آماری تمامی مدیران، معاونین و رابطین حوادث شهرستان دماوند (164 نفر) در سال 1389 بودند. تعداد نمونه 67 نفر و روش نمونه گیری روش تصادفی ساده و ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته 81/0= α بود. یافته ها: 2/37% در حد خیلی زیاد، 3/40% در حد زیاد و 4/22% در حد متوسط بیان داشته اند که آموزش مدیران بحران در بالا بردن کارایی آنان مؤثر است. نتیجه گیری: نتایج بررسی های انجام شده در این تحقیق نشان می دهد که محتوای دوره آموزشی مدیریت بحران با نیازهای شغلی مدیران بحران تناسب دارد و گذراندن دوره مدیریت بحران باعث ارتقاء کارایی مدیران ستاد حوادث بحران از دیدگاه آنان می شود.
۵.
مقدمه: با عنایت به اینکه نقش ویژه امدادگران آموزش دیده و توانمند در کاهش خسارات ناشی از سوانح و حوادث از اهمیت ویژه ای برخوردار است، لذا با توجه به اهمیت و ضرورت پرداختن به امر آموزش به منظور ارتقای سطح کیفی و کمی برنامه ها، این مطالعه با هدف تعیین میزان آگاهی و نگرش امدادگران در پایگاه های امداد و نجات (ثابت و سیار) نوروزی سال 1388 نسبت به مباحث امدادی انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر، یک مطالعه توصیفی- تحلیلی بر روی 90 نفر از امدادگران مذکر مستقر در پایگاه های امداد و نجات نوروزی جمعیت هلال احمر استان مازندران در سال 1388 است. اطلاعات دموگرافیک، آگاهی و نگرش امدادگران توسط پرسشنامه دو بخشی به دست آمد. یافته ها: میانگین سن امدادگران 1/5 ± 9/23 سال بوده و میانگین نمره آگاهی کل (از 20 امتیاز) 9/4±6/17 و همچنین میانگین نمره آگاهی عمومی (20 امتیاز) و تخصصی (10امتیاز) به ترت ی ب6/3 4/12 و 8/1 ± 3/5 به دست آمد. نتیجه گیری: اکثریت امدادگران (7/66%) دارای آگاهی کلی در حد خوب و متوسط بودند و همچنین نزدیک به نیمی از آنها نگرش خوب نسبت به برگزاری کل دوره های آموزشی داشتند.
۶.
مقدمه: اکثریت قاطع جمعیت کشور ما مسلمان هستند که نسبت به انجام مناسک مذهبی و مسائل شرعی خود در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه طبیعی حساس هستند. در زمان وقوع این حوادث دو گروه هستند که از نظر آشنایی و رعایت مسائل شرعی مورد توجه هستند: یکی مردم حادثه دیده و دیگری گروه های امدادگر و روحانیون. این مطالعه به منظور بررسی اهمیت احکام شرعی مورد نیاز گروه های ذکرشده در حوادث طبیعی انجام شده است. روش ها: در این مطالعه مقطعی که به صورت میدانی و با روش توصیفی انجام شده، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به نیازسنجی از مردم مناطق آسیب دیده از زلزله و سیل و نیز نیازسنجی از امدادگران و روحانیون حاضر در صحنه در ارتباط با مسائل و نیازهای شرعی آنها پرداخته شده است. یافته ها: از نظر اکثر افراد شرکت کننده در این مطالعه، آشنایی با احکام فقهی مختلف مورد نیاز در حوادث طبیعی (احکام مربوط به آب ها، نجاسات و مطهرات،.....) «خیلی مهم» ارزیابی شده و آنها نسبت به جمع آوری و تدوین احکام فقهی «اهمیت خیلی زیاد» قائل هستند. نتیجه گیری: اهالی مناطق آسیب دیده از حوادث طبیعی و نیز امدادگران و روحانیون حاضر در این مناطق اهمیت خیلی زیادی برای آشنایی واجرای احکام فقهی مورد نیاز در این حوادث قائل بوده و خواهان جمع آوری و تدوین این احکام هستند.
۷.
مقدمه: تأمین دقیق منابع مورد نیاز، نیازمند تعیین فراوانی و علل بهره گیری از خدمات درمانی در طی یک دوره استقرار این درمانگاه ها پس از حادثه است. هدف از مطالعه حاضر نیز، بررسی فراوانی و علل مراجعه بیماران به درمانگاه اضطراری جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در کشور هائیتی پس از زلزله سال 2010 می باشد. روش ها: مطالعه حاضر به صورت مقعطی– مشاهده ای در سال 2010 در کشور هائیتی به روش نمونه گیری آسان و پی در پی و از تمامی مراجعین به درمانگاه انجام شد. مشخصات دموگرافیک شامل جنس، سن و اطلاعات بالینی شامل شکایات بالینی و نوع داروی تجویز شده ثبت شد. یافته ها: مشکلات ناشی از درد 90/35 درصد ، بیشترین فراوانی علت شکایت اصلی بیماران به درمانگاه ایرانی مستقر در هائیتی پس از زلزله 2010 بود. مسکن ها بیشترین داروی اول تجویز شده به بیماران بودند. آنتی بیوتیک ها بیشترین فراوانی تجویز دوم و سوم را دارا بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج، توجه به درد و عفونت و بیماری های شایع منطقه در درمانگاه های اضطراری پس از زلزله از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در برنامه ریزی ایجاد درمانگاه ها باید مد نظر قرار گیرد. کلمات
۸.
شواهد نشان می دهد که گروه های مختلف جامعه می توانند نقش بسیار مهمی در مدیریت سوانح ایفا نمایند. در نتیجه کشورهایی تحت تأثیر آسیب پذیری کمتری قرار می گیرند که قشرهای مختلف مردم به صورت مستقیم در فعالیت های کاهش خطر شرکت نموده و هر یک توانمندی های خود برای درک و پاسخ به سوانح مرگبار را به عرضه گذارند. کسب این گونه توانمندی ها نیاز به آگاهی بیشتر و آمادگی دارد که در نهایت به تاب آوری مردم در برابر سوانح می انجامد. بنابراین باید نیازها، نگرشها و نقش های مختلف مردم در جامعه شناسایی شده تا راه برای ارتقاء روشها و برنامه های کاهش خطر سوانح هموارتر گردد. در این راستا، نیاز به همکاری قشرهای گوناگون به خصوص زنان است تا دوشادش و همپای مردان در به کارگیری و اجرای سیاست ها و برنامه های مرتبط با سوانح ایفای نقش نمایند. در این مقاله به مقوله زنان و آسیب پذیری و قابلیت های ویژه آنان در رویارویی با سوانح پرداخته و پیشنهاداتی برای توانمندسازی این قشر از جامعه در رابطه با کاهش خطرپذیری از سوی آنان به صورت مختصر ارائه می شود.
۹.
عملیات امداد یکی از پرحجم ترین عملیات از نظر تهیه، ارسال و توزیع تجهیزات و کالاها برای قربانیان ناشی از سوانح است و برهمین اساس نیازمند بهره گیری از یک ساختار و مدیریت منسجم و هماهنگ برای به انجام رساندن عملیات وسیع در بخش لجستیک است. تأمین سرپناه اضطراری یکی از مهم ترین بخش هایی است که پس از ارزیابی نیازها لازم است که ملزومات آن ( چادر، پتو و اقلام زندگی) برای افراد بی خانمان تأمین، ارسال و توزیع گردد. در این مقاله ابتدا به مقوله تأمین سرپناه اضطراری اشاره ای کوتاه می کنیم و سپس به عملیات لجستیک در امداد می پردازیم.
