۱.
مقدمه: با توجه به آمار بالای تصادفات جاده ای در ایران، عملیات امداد و نجات جاده ای از اهمیت بالایی در نظام سلامت برخوردار است. به کارگیری تکنیک هایی برای کاهش خطا در این فرایندها منجر به افزایش کیفیت این خدمات می گردد که این موضوع کاهش هزینه ها و افزایش سلامت را دربرخواهد داشت. از عناصر اصلی سیستم های مدیریت ایمنی، شناسایی مخاطرات، ارزیابی و کنترل آنها می باشد. در این تحقیق سعی شده است ضمن تعیین فرایندها و فعالیت های مطلوب عملیات امداد و نجات جاده ای، خطاهای این حوزه شناسایی و تحلیل شوند و در نهایت راهکارهایی در خصوص کاهش خطاها ارائه گردد. روش: تحقیق حاضر از نوع کاربردی است و روش مورد استفاده در ارزیابی، کیفی است. برای شناسایی و تحلیل خطاهای بالقوه موجود در عملیات امداد و نجات جاده ای، مدل تجزیه و تحلیل حالات بالقوه خطا (HFMEA) استفاده شده است. یافته ها: عملیات امداد و نجات جاده ای به دو فرایند، 12 زیرفرایند و 53 فعالیت تقسیم شد. تحلیل و خطاهای احتمالی هر فعالیت شناسایی شد، که در مجموع در هر دو فرایند 147 خطا شناسایی، تحلیل و دلایل بالقوه آنها بررسی گردید. از خطاهای شناسایی شده، حدود 48 درصد مربوط به نیروی انسانی، 24 درصد مربوط به نقص تجهیزات، 11 درصد مربوط به روش و فرایند و الباقی به سایر موارد چون سیستم و محیط و غیره مربوط بودند. نتیجه گیری: مباحث مطرح شده در این تحقیق می-تواند در اجرای فرایند عملیات امداد و نجات تصادفات جاده ای، اطلاعات اساسی مورد نیاز در بررسی های ایمنی آتی را به نحوی مطلوب حفظ کند و ارائه اقدامات پیشگیرانه، احتمال وقوع خطاها و پیامدهای حاصل از آنها را به حداقل رساند.
۲.
مقدمه: اگر چه اخیراً بر آموزش عملیات احیای قلبی- ریوی پایه تأکید زیادی صورت می گیرد؛ اما بررسی های متعدد نشان داده اند که میزان ماندگاری دانش و مهارت انجام این عملیات بسیار اندک است. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر برگزاری یک دوره کوتاه مدت بازآموزی بر میزان ماندگاری مهارت انجام احیای قلبی- ریوی در دانشجویان کارشناسی پرستاری بوده است. روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی تمامی دانشجویان کارشناسی پرستاری سال چهارم (48 نفر) دانشکده پرستاری و مامایی شیراز درآموزش اولیه برنامه آموزشی احیای قلبی- ریوی پایه شرکت کردند. سپس به طور تصادفی در داخل گروه های مطالعه قرار گرفتند. شش ماه بعد، برای گروه 1 یک برنامه آموزشی 2 ساعته ارائه شد و یکسال پس از آموزش اولیه دو گروه با اجرای عملیات بر روی مانکن احیا و با استفاده از برگه مشاهده ای تهیه شده بر اساس آخرین دستورالعمل استاندارد بازنگری شده انجمن قلب آمریکا سنجیده شدند. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از آزمون t مستقل برای مقایسه دو گروه انجام گرفت. یافته ها: نتایج اختلاف معنی داری را در آزمون قبل و بلافاصله بعد از آموزش در دو گروه نشان نداد (t= -1.7 , p= 0/09) ؛ اما بین نمرات آزمون یکسال بعد در دو گروه تفاوت معنی داری مشاهده شد (t=8.5 , p= 0.00)، بدین معنی که گروه آزمایش که در دوره کوتاه مدت بازآموزی شش ماه بعد شرکت کرده بود در انجام پنج مهارت بررسی ایمنی صحنه، درخواست کمک، باز کردن راه هوایی به روش سرعقب- چانه بالا، عمق مؤثر فشردن قفسه سینه (5-4 سانتیمتر) و بالا و پایین رفتن قابل مشاهده قفسه سینه نمرات بالاتری کسب کرده بودند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه تأیید می کند که طراحی دوره های بازآموزی کوتاه مدت و کم هزینه در ماندگاری و تثبیت مهارت های اساسی احیا بسیار مؤثر واقع شده و باید مورد نظر قرار گیرند.
۳.
مقدمه: بلایای طبیعی از جمله رخدادهایی است که بشر همواره با آن روبه رو بوده و صدمات زیادی از آن متحمل شده است. تاکنون تلاش های زیادی برای کاهش آسیب های حاصل از بلایای طبیعی صورت گرفته؛ اما صدمات حاصل از آن هنوز بسیار گسترده است. یکی از راه های کاهش صدمات حاصل از این حوادث، همکاری داوطلبانه مردم در زمان بروز حوادث و آمادگی در برابر آن است. از این رو هدف این مطالعه امکان سنجی تشکیل کانون امداد محله ای با توجه به نظر مردم بندرعباس می باشد. روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی در بین شهروندان بندرعباس در سال 1390 به انجام رسید. نمونه پژوهش حاضر 400 نفر بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه را تکمیل کردند. یافته ها: بیش از 70 درصد پاسخ گویان، تشکیل کانون امداد محله ای را در حد زیاد ضروری می دانستند و 95 درصد از آنان بیش از حد متوسط مایل به فعالیت در تیم های امدادرسانی و ارسال کمک های مردمی بودند. همچنین نتایج یافته های تحلیلی نشان داد که پایگاه اجتماعی و دانش و آگاهی در خصوص فعالیت های جمعیت هلال احمر تأثیر مثبتی بر تمایل به همکاری پاسخ گویان با کانون امداد محله ای داشته است. نتیجه گیری: مردم شهر بندرعباس تمایل زیادی به تشکیل کانون امداد محله ای و فعالیت در تیم های امدادرسانی نشان دادند؛ لذا تشکیل کانون امداد محله ای با اتخاذ رویکرد جامعه محور به همراه تمرکز جدی روی آموزش شهروندان ضروری به نظر می رسد.
۴.
مقدمه: بهبود راهکارهای مقابله با شرایط بحرانی و استرس زا از اهمیت بسزایی برخوردار است. افراد در مقابل شرایط آسیب زا اولاً باید درک کنند که اقدامات پیشگیرانه آنان در مقابله با این شرایط مفید است (کاهش ادراک ناتوانی ایمنی) و ثانیاً آنان دارای مهارت و کاردانی برای مقابله با این شرایط هستند (افزایش ادراک خودکارآمدی ایمنی). این پژوهش به منظور بررسی کارآمدی آموزش های ایمنی بر خودکارآمدی و ناتوانی ایمنی ادراک شده کارکنان انجام شده است. روش ها: 204 نفر (101 نفر گروه آزمایش و 103 نفر گروه کنترل) مقیاس های خودکارآمدی و ناتوانی ایمنی ادراک شده کوهن، کامارک و مرملستین (1983) را قبل از یک دوره آموزش ایمنی 4 ساعته در شرکت ذوب آهن اصفهان تکمیل کردند. فقط اعضای گروه آزمایش در این دوره آموزشی شرکت کردند. این پرسشنامه تقریباً 30 روز بعد از آموزش، دوباره بر اعضای هر دو گروه اجرا شد. نتایج گروه آزمایش و کنترل با استفاده از آماره های توصیفی و کوواریانس مقایسه شدند. یافته ها: مقایسه بین دو گروه نشان داد که آموزش های ایمنی تأثیر معناداری بر کاهش ناتوانی ایمنی ادراک شده کارکنان داشت؛ اما تأثیر معناداری بر بهبود خودکارآمدی ایمنی ادراک شده آنان نداشت. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش از اهمیت ارزیابی کارآمدی آموزش های ایمنی و تعیین اثربخشی آن بر متغیرهای مرتبط با بروز حوادث شغلی حمایت می کند.
۵.
مقدمه: عامل انسانی به عنوان مهم ترین عامل تصادفات جاده ای شناخته شده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه نقش عامل انسانی در بروز تصادفات رانندگان صنوف مختلف شهرستان داراب در زمستان 89 بود. روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی بود. نخست از 4 گروه رانندگان اتوبوس، کامیون، تاکسی و سواری شخصی 130 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و پرسشنامه رفتار رانندگی منچستر (MDBQ) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند راهه، ضرایب همبستگی و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس نشان داد گروه ها در تمام عامل ها (اشتباهات، لغزش ها، تخلفات عمدی و تخلفات غیرعمدی) با یکدیگر تفاوت معنادار دارند(05/0>(p. همچنین بیشترین میزان نمرات در3 عامل اشتباهات، لغزش ها و تخلفات عمدی به ترتیب متعلق به گروه های رانندگان اتوبوس، کامیون، سواری و تاکسی بود؛ اما در عامل تخلفات غیرعمدی بیشترین نمرات به ترتیب متعلق به سواری، تاکسی کامیون و اتوبوس بود. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان داد سن با تمام خطا ها و تخلفات رابطه مثبت و معنادار دارد (05/0>p). متغیر تحصیلات با خطای غیرعمدی خطرناک و اشتباه رابطه منفی و معنادار داشت (05/0>p)؛ اما با عامل تخلف غیر عمدی رابطه مثبت و معنادار داشت (05/0>p). همچنین با تخلفات عمدی رابطه ای نشان نداد (05/0< p). مدت سال های رانندگی و استفاده از کمربند ایمنی با هیچ یک از عوامل رابطه معناداری نشان ندادند (05/0< p). نتیجه گیری: از آنجا که بیشترین میزان نمرات خطا ها و تخلفات به ویژه متعلق به رانندگان اتوبوس و کامیون بود، پیشنهاد می شود به منظور کاهش میزان تصادفات، ارزیابی های روان شناختی و آموزش های کافی در هنگام گزینش و ارائه گواهینامه و همچنین پس از آن به طور متناوب صورت پذیرد. .
۶.
مقدمه: «ضرورت نظامی» از جمله مفاهیم به کار رفته در اسناد حقوق بشردوستانه بین المللی است. مفهومی پرکاربرد و در عین حال مبهم و غیر شفاف که عدم وضوح معنایی و تبیین نشدن حدود و ثغور آن، موجب بروز و ظهور چالش ها و آسیب های فراوان در عرصه مخاصمات بین المللی و نیز مخاصمات داخلی شده است. این مسئله که «کدام ضرورت» و «با چه کم و کیف» و «با تشخیص کدام متولی»، از جمله مهم ترین مسائل چالش برانگیز و مشکل سازی است که شفاف نبودن آنها باعث ورود خسارت های جبران ناپذیر مادی و معنوی بر بشر گردیده و می گردد. یافته ها نشانگر ضعف و نارسایی این مفهوم و حاکی از این امر است که «ضرورت نظامی» تاکنون دستاویزی برای اعمال سلایق مغرضانه و غیر انسانی برخی فرماندهان نظامی یا مسئولان سیاسی دول متخاصم بوده است. نتیجه بررسی تطبیقی مفهوم «ضرورت نظامی» در فقه امامیه و اسناد بین المللی حقوق بشردوستانه، از وجود تفاوت های فراوان بین این دو نظام حقوقی حکایت دارد. روش ها: روش تحقیق، روشی توصیفی و تحلیلی است و در آن از منابع معتبر فقهی و اسناد بین المللی حقوق بشردوستانه بهره برداری شده است. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که «ضرورت نظامی» در اسناد بین المللی حقوق بشردوستانه چارچوب مشخص و مدونی ندارد و بیشتر متکی به فهم و برداشت شخصی متولیان مخاصمات بین المللی و غیر بین المللی است. تحقیقات نشان داده است که فقه امامیه ضرورت نظامی را در قالب و چارچوب نظام مند تبیین و تشریح کرده است. نتیجه گیری: با بررسی کتب معتبر و دست اول فقه امامیه نظام مندی و مبرهن بودن حدود و ثغور مفهوم ضرورت نظامی به اثبات رسید و معلوم گردید که توجه نویسندگان اسناد بین المللی به مبانی حقوقی فقه امامیه در این باب می تواند در شفاف سازی این مقوله بسیار کارساز باشد.
۷.
مقدمه: سیل از نظر تلفات جانی و خسارات مالی مهیب ترین بلای طبیعی و مسئول 50%-40% تمام بلایا و مرگ و میرهای حاصل از بلایا در سطح جهان، علت 43% جمعیت آسیب دیده به وسیله کل بلایایی که بین سال های 2009-2000 اتفاق افتاده اند، است. علی رغم وفور زیاد سیل در ایران، هنوز مطالعات زیادی در خصوص نحوه پاسخ سیستم سلامت به سیل به عمل نیامده است؛ لذا این مقاله به بررسی عملیات پاسخ سیستم سلامت به سیل چالدران پرداخته است. روش ها: در این مطالعه موردی- توصیفی، اطلاعات با استفاده از چک لیست هایی که پژوهشگران تهیه کرده بودند و از طریق مصاحبه با دست اندرکاران سیستم سلامت مناطق سیل زده، مرور مستندات موجود، مراجعه حضوری پژوهشگران به منطقه سیل زده و مشاهده نحوه پاسخ جمع آوری شده است. یافته ها: در 25/4/1390 سیلی برق آسا به بخش هایی از شهرستان آسیب وارد کرد. تیم تجسس اولیه بلافاصله به مناطق آسیب دیده اعزام، مراقبت بیماری ها تشدید و 24 نمونه میکروبی آب تهیه شده بود که 6 مورد دارای آلودگی میکروبی بودند. هیچ نمونه شیمیایی تهیه نشده بود. 6 منبع آب آشامیدنی بازسازی و 34 کیلوگرم پرکلرین توزیع شده بود. 206 مورد کلرسنجی به عمل آمده بود که 182 مورد مطلوب بودند. 11 دهنه توالت آسیب دیده بودند که 8 دهنه از آنها بازسازی شده بود. هیچ گونه خللی در روند ارائه خدمات سلامت مادران، کودکان و تنظیم خانواده پیش نیامده بود. نتیجه گیری: خوشبختانه سیل اخیر تلفات چندانی نداشته و به خوبی توسط سیستم سلامت مدیریت شده است؛ ولی برای مدیریت بلایای وسیع تر و با تلفات زیادتر، سیستم سلامت بایستی با تهیه برنامه پاسخ و تمرین آن در مانورهای مختلف، خود و کارکنانش را آماده نگه دارد؛ در غیر اینصورت مدیریت چنین بلایایی بسیار سخت و نتایج آن اسف بار خواهد بود.
