مهارت آموزی

این پژوهش در صدد است، تأثیر آموزش های فنی و حرفه ای مشاغل خانگی بر بهبود کسب و کار زنان استان گلستان را مورد بررسی قرار داد ه و تأثیرآن در حوزه های خدمات، کشاورزی و صنعت را بر حسب محل سکونت افراد در شهر و روستا مورد بررسی قرار دهد. پژوهش از نوع کاربردی و دارای طرح آزمایشی مقدماتی پس آزمون برای یک گروه است. براساس نتایج به دست آمده از پژوهش، مشخص شد آموزش های فنی و حرفه ای مشاغل خانگی ارائه شده از سوی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان گلستان در سه حوزه خدمات، صنعت و کشاورزی بر بهبود شاخص های کسب و کار مشتمل بر ملاک های دانش، شایستگی و مهارت، مدیریت و بهره وری، نگرش، ایمنی و توجهات محیطی، ارتباطات و اقتصاد تأثیر داشته است. همچنین، آموزش های ارائه شده بر بهبود کسب و کار زنان شهری و روستایی نیز مؤثر بوده است.

در حال حاضر سیر تحولات جهانی، کارآفرینان را در خط مقدم توسعه فنّاوری و توسعه اقتصادی قرار داده است. تجربه موفقیت آمیز اغلب کشورهای پیشرفته و نیز برخی از کشورهای در حال توسعه در عبور از بحران های اقتصادی به واسطه توسعه کارآفرینی در آن کشورها، موجب شده تا سایر کشورها نیز برای کارآفرینی، کارآفرینان و شکل گیری کسب و کارهای نوآورانه اهمیت خاصی قائل شوند. با عنایت به پدیده جهانی شدن اقتصاد، برخی عقیده دارند که «بازارهای جهانی فردا در اختیار شرکت هایی است که به ریسک پذیری کارآفرینانه بها می دهند و برای گسترش سرمایه های فکری خود در حد کلان سرمایه گذاری می کنند، در بالندگی فردی پرتلاشند و در تعیین استراتژی ها، شرایط محیطی را مد نظر قرار می دهند.» بر همین اساس، توسعه کارآفرینی از جنبه های گوناگون مدنظر قرار گرفته است. از این رو، این تحقیق با هدف بررسی موانع و راهکارهای توسعه کارآفرینی در سازمان آموزش فنی و حرفه ای پرداخته شده است و در آن عوامل فردی، عوامل آموزشی و عوامل سازمانی به شیوه توصیفی و پیمایشی با اخذ نظرات مهارت آموختگان یک دوره اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان تهران مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد موانع سازمانی با رتبه 2.66 بیشترین مانع کارآفرینی در میان مهارت آموختگان دوره های فنی و حرفه ای است و موانع فردی با رتبه 1.24 کمترین مانع می باشد. از میان عوامل ذکر شده، عوامل سازمانی مهم ترین عوامل به عنوان موانع توسعه کارآفرینی محسوب می شود.

برای بررسی عملکرد شاخه کاردانش و مشاهده تصویر این شاخه در آیینه پژوهش ، یافته های تعداد 72 سند پژوهشی با استفاده از روش های ناظر بر مطالعات کیفی (تلخیص، طبقه بندی، تحلیل و تفسیر) مورد مطالعه قرار گرفت. از مطالعه این اسناد می توان دریافت که تنها در 16 درصد این اسناد به نقاط مثبت برنامه کاردانش اشاره شده است. از مجموعه شواهد موجود چنین استنباط می شود که عملکرد برنامه آموزش های مهارتی شاخه کاردانش چندان موفقیت آمیز نیست. ارزشیابی دقیق عملکرد برنامه کاردانش مستلزم توجه کافی به بافت فرهنگی و مجموعه نظام هایی است که همواره درحال تعامل هستند. به همین دلیل، سر و سامان یافتن برنامه های آموزش های فنی و حرفه ای مستلزم بهبود وضعیت اقتصادی کشور و بازار کار است . اختلال در نظام اقتصادی کشور و رواج اقتصاد مبتنی بر دلالی و غلبه آن بر اقتصاد تولیدی می تواند موفقیت برنامه های آموزش و پرورش رسمی و غیر رسمی، به ویژه برنامه های آموزش های مهارتی را تهدید کند. ادامه وضع موجود به لوث شدن برنامه کاردانش و تضیع حقوق دانش آموزان این شاخه منجر خواهد شد. بنابراین، بازبینی و اصلاح برنامه و تمهید مقدمات اجرا، توقف توسعه کمّی و اتخاذ تدابیر مؤثر برای توسعه کیفی برنامه کاردانش براساس معیارهای اقتصادی و فرهنگی کشور ضروری به نظر می رسد.

مقاله حاضر ضمن تبیین اهمیت و ضرورت موضوع و آسیب شناسی وضعیت فعلی مهارت آموزی و اشتغال در کشورمان که ناشی از فقدان مشاوره مسیر شغلی مناسب است، به ارائه ضرورت و راهبردهای مناسب برای گسترش این مهم در مراکز آموزش فنی و حرفه ای کشور پرداخته است. به منظور تنویر اذهان مخاطبین، ضمن بیان تاریخچه مشاوره مسیر شغلی در ایران (که سابقه آن به زمان هخامنشیان باز می گردد) و جهان به تشریح برخی ازنظریات مشاوره مسیر شغلی از جمله نظریه تیپ شناسی هالند که به لحاظ سادگی و قابل فهم بودن، پرکاربردترین نظریه در مشاوره مسیر شغلی، روان شناسی شغلی و سنجش رغبت های شغلی 30 سال اخیر به شمار آمده و با فرهنگ ایرانی نیز بسیار همخوانی دارد، پرداخته و در ادامه الگوها و مدل های کارامد این رشته از جمله مدل خصیصه و عامل و تناسب بین فرد و محیط (PEF) و مدل رویکرد پردازش اطلاعات شناختی (CIP) و مدل مشاوره چندفرهنگی برای اقوام مختلف و زنان را مورد بررسی قرار می دهد و ضمن تشریح انواع نظام های رایانه ای راهنمایی مسیر شغلی، نظام های رایانه ای راهنمایی مسیر شغلی با تأکید بر نرم افزارهای دیسکاور و سیجی و سیجی پلاس ارائه شده است. پایان بخش مقاله حاضر، ارائه پیشنهادات کاربردی برای اجرای هر چه کامل تر پروژه مشاوره مسیر شغلی در سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشورمان با محوریت «تدوین برنامه ملی رشد مسیر شغلی» خواهد بود.

پژوهش حاضر، به بررسی میزان برخورداری دانشجویان دانشگاه اصفهان و دانشگاه آزاد خوراسگان از نشانگان فرهنگ کار به عنوان یکی از قابلیت های اشتغال زای بازار کار می پردازد. روش مورد استفاده این پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه اصفهان و دانشگاه آزاد خوراسگان 1391-1392 بوده است که بر اساس جدول مورگان تعداد 331 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها نیز مصاحبه با مدیران صنایع برتر استان اصفهان و پرسشنامه محقق ساخته ای بود که بر اساس نشانگان فرهنگ کار ساخته شده و در میان دانشجویان اجرا شد. اعتبار پرسشنامه، از نوع اعتبار محتوایی و پایایی آن نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ برابر با 83/. به دست آمده است. داده های گردآوری شده به کمک تحلیل واریانس، آزمون تی تک نمونه ای و آزمون تعقیبی بونفرونی و از طریق نرم افزار SPSS17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج پژوهش، دانشجویان دانشگاه های اصفهان و خوراسگان از نظر برخورداری از نشانگان فرهنگ کار تفاوت معناداری با گروه پیش فرض جامعه داشتند. همچنین، نتایج نشان داد رشته و مقطع تحصیلی در میزان برخورداری دانشجویان از فرهنگ کار مؤثر است، اما جنسیت تأثیری در میزان برخورداری دانشجویان از نشانگان فرهنگ کار ندارد.

هدف این پژوهش، بررسی دیدگاه های مدیران مراکز آموزش علمی-کاربردی و میزان آگاهی ایشان نسبت به تغییرات ایجادشده در برنامه های درسی رشته های تحصیلی علمی- کاربردی بر اساس بازنگری انجام شده در سال 1390، مقایسه آنها با برنامه های درسی قبلی، میزان هم سویی برنامه های جدید با اهداف نظام جامع آموزش مهارت و فنّاوری و نیز چالش ها و مسائل اجرایی پیش روی برنامه های درسی جدید بوده است. پژوهش به روش توصیفی- پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به انجام رسیده و جامعه تحقیق آن شامل مدیران تمامی مراکز آموزش علمی-کاربردی استان خراسان رضوی که اجرای هر دوی برنامه های جدید و قدیم را بر عهده داشته اند، به تعداد 230 بوده اند. حجم نمونه با فرمول کوکران محاسبه و با نمونه گیری خوشه ای، 144 نفر از 38 مرکز انتخاب و پرسشنامه ها بین آنها توزیع شد. نتایج حاکی از آن است که در تمامی موارد بازنگری های انجام شده، مدیران مراکز آموزشی نسبت به ماهیت و اهداف تغییرات ایجادشده در برنامه های درسی آگاهی و موافقت دارند. البته در برخی موارد مانند اهداف و محتوای آیین نامه نظام جامع مهارت و فنّاوری، اطلاع رسانی و توجیه مجریان برنامه ها ضرورت دارد.