بهبود مدیریت

در مقاله حاضر تلاش شده است تاثیر توانمندی های سازمانی معرفی شده توسط چندلر، خصوصاً توانمندی های مدیریتی و بازاریابی بر موفقیت بنگاه های کوچک و متوسط فن آوری محور مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور تجربه چهار بنگاه کوچک و متوسط فن آوری محوری که از یک صندوق ضمانت اعتبار ایرانی، اقدام به درخواست ضمانت نامه نموده اند، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که دو مورد از چهار بنگاه مطالعه شده تا آستانه واخواست شدن ضمانت نامه پیش رفتند و همین دو بنگاه نیز در توانمندی های مدیریتی و بازاریابی با چالش مواجه بوده اند. بنابراین می توان نتیجه گرفت توانمندی های بازاریابی و مدیریتی نیز در کنار سایر توانمندی های سازمانی چندلر در بقا و موفقیت بنگاه های کوچک و متوسط فن آوری محور موثر هستند. به همین دلیل افزایش اثربخشی تعامل نهادهای مالی و نهادهای سیاست گذار علم و فناوری با این گونه شرکت ها، منوط به توجه این نهادها به وضعیت توانمندی های مدیریتی و بازاریابی بنگاه ها و بهبود این توانمندی ها است.  

یکی از مهم ترین دغدغه های سازمان های تحقیقاتی، تبدیل ماحصل پروژه های تحقیقاتی به تولید است. در این پژوهش، سعی شده است تا پس از بررسی مبانی نظری تحقیق با بررسی های میدانی مشکلات وضع موجود درزمینه انتقال فن آوری پروژه های تحقیقاتی به صنعت، تبیین الزامات مدیریت انتقال فن آوری از سازمان های تحقیقاتی نیروهای مسلح به صنایع تولیدی دفاعی شامل تعریف نوع نمونه ها در تحقیقات صنعتی و فازهای اجرایی یک پروژه تحقیقاتی، بررسی و بیان گردد. در ادامه با توجه به مشکلات شناسایی شده و انجام مطالعات تطبیقی و با بررسی انواع الگوهای انتقال فن آوری کشورهای صنعتی و ایران و بررسی سازمان های موفق تحقیقاتی، الگوی پیشنهادی اولیه ای که با سازمان های تحقیقاتی نیروهای مسلح کشور سازگار باشد، پیشنهاد شده است. با جمع آوری نظرات تعداد 40 نفر از خبرگان در قالب پرسشنامه و تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از آن، با دو روش میانگین و آزمون بینم، پرسشنامه ارزیابی الگوی ارایه شده با ضریب آلفای کرونباخ 901/0 اعتبار سنجی شده و بر اساس نتایج پرسشنامه نهایتاً با اضافه شدن دو فرآیند جدید، الگوی پیشنهادی اولیه بر اساس نظر خبرگان، نهایی و ارایه شده است. الگوی نهایی تحقیق، شامل هشت مرحله اساسی در فرآیند انتقال فن آوری از سازمان های تحقیقاتی نیروهای مسلح به صنایع دفاعی است که در آن نظرات رده های عملیاتی، آمادی و صنعت، لحاظ گردیده است و در نتیجه، از نظر کاربردی متناسب با شرایط بومی کشور، قابل اجرا است.

به منظور کسب مزیت رقابتی از طریق فن آوری های پیچیده، پرهزینه و در حال تغییر، بنگاه ها نیاز به مدیریت  استراتژیک آنها دارند. استراتژی فن آوری، شامل مجموعه ای از تصمیم ها و اقدامات راهبردی در زمینه فن آوری است که باید به منظور تبدیل ورودی ها به خروجی ها، توسط مدیران اتخاذ گردند. هدف نهایی این گونه استراتژی ها،    دست یابی به مزایای رقابتی در سطح بنگاه است. مساله اصلی پژوهش حاضر آن است که یافتن الگوی فرآیندی مناسبی برای طراحی و تدوین استراتژی فن آوری در بنگاه های صنعتی که همه ی مراحل شناسایی، انتخاب و اکتساب فن آوری را شامل شود و برای هر یک از مراحل، ابزار مشخصی را پیشنهاد داده باشد، امری دشوار است. بر این اساس، این مقاله با استفاده از راهبرد پژوهش اقدام پژوهی، به معرفی یک الگوی فرآیندی برای طراحی و تدوین استراتژی فن آوری در بنگاه های صنعتی پرداخته است. در این الگو، شناسایی فن آوری ها با استفاده از مفاهیم درخت فن آوری و واحد فن آوری استراتژیک، انتخاب فن آوری ها از طریق ماتریس جذابیت- توانمندی و تعیین روش اکتساب فن آوری ها از طریق روش تصمیم گیری چند معیاره پرومته، صورت می گیرد. این الگو در شرکت ایرانی تولیدکننده تجهیزات اتوماسیون صنعتی با نام قشم ولتاژ، به کار گرفته شده است و فعالیت های شناسایی، انتخاب و اکتساب فن آوری برای یک محصول با نام واسط انسان و ماشین صورت گرفته است. الگوی ارایه شده می تواند از طریق نظام مند کردن فرآیند طراحی و تدوین استراتژی فن آوری، موجب بهبود و ارتقای اثربخشی تصمیم گیری های استراتژیک و عملیاتی مرتبط با فن آوری در بنگاه های صنعتی گردد.

دیدگاه ها و نوشته های موجود در خصوص توسعه راهبردها با بهره گیری از سناریو سازی ، از سردرگمی های عمیق و شکافی جدی رنج می برد که این امر از کمبود تحقیق و توسعه نظری جامع و فقدان انسجام و توافق در خواستگاه های مختلف نظری در حوزه سناریو سازی ناشی می شود. این مقاله با پذیرش مزیت های عملیاتی روش شناسی های موجود، به استفاده از روش سناریو سازی در مسیری معرفتی تر ، و جامع تر می پردازد و ضمن ساماندهی این ویژگی ها در  الگویی دو لایه ای،  به  پیوستگی ابعاد  نظری  و الزامات بنیادین سناریو سازی ، به همراه گام های عملی تر و شناخته شده تر آن، توجه داشته و این مهم را به انجام می رساند. در  این الگوی دو لایه ای ، علت کاوی های اثبات گرایانه ی مرسوم در لایه ی اول ، با معنا کاوی های  پساساختارگرا در لایه ی دوم ترکیب می شود و ادعا دارد که با تلاشی نمادین و پیوسته، کمک می کند تا سازمان در شرایط عدم قطعیت، به کشف یا ساخت معانی و حقایق منظم از موضوع ، نزدیک تر شود. این پژوهش، از روش و تکنیک دابین، بهره برده است و بر اساس این روش شناسی با شیوه ی استنادی تولید الگو را به انجام می رساند و همچنین پیشنهاداتی برای تایید و اثبات جنبه های مختلف و بلندمدت  الگو ارایه می دهد . پژوهش حاضر، گرچه ماهیت مقدماتی دارد، اما با این نیت به انجام رسیده است که کاری برای درک نظری و تصدیق درستی آموزه های مربوط به پیوند پایدار راهبرد و تصمیمات راهبردی با سناریو از طریق پژوهش درست و منطقی و لایه ای برای سازمان انجام دهد.

در طول زمان سیاست های مختلفی  به منظور توسعه و به کارگیری علم، فن آوری و نوآوری در سطح کشور اتخاذ شده است. از آن جاکه این سیاست ها اهداف کلان تری را تعقیب می کنند و اجرای آنها عموماً به مصرف منابع مالی، انسانی و غیره می انجامد، ضروری است که اثربخشی آنها در طول زمان مورد ارزیابی قرارگیرد تا انحراف احتمالی آنها مشخص و برطرف شود و ضمن جلوگیری از اتلاف احتمالی منابع، بستری نیز برای یادگیری سیاستی فراهم گردد. در حال حاضر، اکثر بخش های صنعتی کشور به رغم اتخاذ سیاست هایی در زمینه علم، فن آوری و نوآوری، فاقد ساختار، رویه و الگویی نظام مند برای ارزیابی و اصلاح این سیاست ها هستند. در این مقاله، با تمرکز بر سیاست"به کارگیری نخبگان وظیفه برای انجام پروژه های تحقیقاتی در صنایع و سازمان های دفاعی"، اولاً، چارچوبی برای ارزیابی سیاست های علم، فن آوری و نوآوری معرفی می شود؛ ثانیاً، تطابق این چارچوب با شرایط بومی مورد نظر بررسی می شود و ثالثاً، نتایج کاربرد این چارچوب در ارزیابی سیاست مذکور  تبیین می شود. نتایج این تحقیق که با روش تحقیق آمیخته، انجام شده است، نشان  می دهد که پیاده سازی این سیاست در حوزه های فنی و مهندسی نسبت به علوم انسانی با موفقیت بیشتری همراه بوده است و بر این اساس، پیشنهاداتی برای بهبود سیاست مذکور ارایه می گردد.

نظام بانکی ایران، در سال های اخیر با تنوعی از چالش ها روبرو بوده است. روش های مختلف و گاه مغایری در برخورد با این چالش ها پیشنهاد و گاهی نیز در پیش گرفته شده است.  نویسنده مقاله، بر این اعتقاد است که  شناخت دقیق مشکلات و تشخیص صحیح نشانه ها از علل و ریشه های مشکلات، برای مواجهه با آن ها واجد اهمیت است. بر این اساس، در این مقاله پس از مروری بر مطالعات قبلی در زمینه چالش های نظام بانکی با بهره گیری از تجربیات سال های اخیر ضمن شناسایی و معرفی چالش های مهم نظام بانکی، با نگاه نهادگرایی جدید، به تبیین ریشه های نهادی مؤثر بر  هر کدام از آن ها می پردازد. براساس نتایج این پژوهش، چالش های اصلی نظام بانکی مشتمل بر: افسارگسیختگی سود بانکی، شبهه غیر شرعی بودن عملیات بانک ها، بدهکاران معوق، رشد مازادبرداشت های بانک ها، سوء تخصیص منابع به تولید، ضعف نظارت بانک مرکزی بر بانک ها، مشکلات ساختار و تقسیم وظایف بانک، نواقص نظام های اطلاعاتی، نواقص در ابزارها و سیاست های پولی و قوانین مداخله گر در امور بانک، است. با استفاده از مدل ویلیامسون، در آغاز، نشانه های بارز این چالش ها تبیین و سپس، علل ریشه ای آن ها در سه سطح حکم رانی، ساختارهای نهادی و انگاره ای(دستگاه معرفتی)، تشریح شده اند؛ که به طور خلاصه شش عامل در بالاترین سطح، به انگاره ها و فرهنگ مرتبط است، بیست و هفت عامل به لایه ی ساختار نهادی و بیست و نه عامل به لایه ی قابلیت حکم رانی مرتبط می شوند. این عوامل در صحنه ی عمل منجر به ظهور سی و پنج نشانه (مساله ) در نظام بانکی کشور شده اند.