بهبود مدیریت

تحقق رویکرد هسته و شبکه در عرصه ی تحقیق و توسعه در وزارت خانه ای که فن آوری یکی از سرمایه ها و پایه های اصلی فعالیت آن است، می تواند موضوعی پرچالش و پیچیده محسوب شود. یکی از روش های تحقق این امر، ایجاد و شکل گیری شبکه ای از شرکت های زایشی کوچک و متوسط فنآوری محور است که از متن صنایع دفاعی به وجود می آیند. پژوهش حاضر، به دنبال آن است تا به روش پیمایشی – توصیفی، عوامل سازمانی تاثیرگذار بر موفقیت شرکت های زایشی در صنایع دفاعی را که می توانند در رابطه با فن آوری های زرد نقش مهمی ایفا نمایند، شناسایی و رتبه بندی کند. در این مطالعه از طریق بررسی تحقیقات و مطالعات موجود در ادبیات پژوهش و نیز مصاحبه با برخی از متولیان تحقیق و توسعه وزارت دفاع، تعداد 46 عامل سازمانی موثر شناسایی شده است که از بین آن ها، در نظرخواهی اولیه از 14 نفر از صاحب نظران صنعت دفاعی، 27 عامل به عنوان عوامل سازمانی تاثیرگذار بر صنایع دفاعی مورد تایید قرار گرفته و سپس با استفاده از پرسشنامه، نظر جامعه ی آماری پژوهش در رابطه با میزان تاثیر هریک از این عوامل جمع آوری گردیده است. با رتبه بندی این 27 عامل موثر، عوامل " اراده و عزم هیئت رییسه ی وزارت دفاع"، " حمایت سازمان"، " قدرت و توانایی اجرایی سازمان (در فرایند زایش)"، " انگیزه ی سازمان مادر"، و " احساس نیاز و ضرورت (توسط سازمان)" در رتبه های اول تا پنجم قرار گرفته اند. همچنین، نتایج آماری در این تحقیق نشان داده است که وضعیت فعلی صنایع دفاعی کشور در رابطه با 4 عامل اول تقریبا نامطلوب است.

هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد کلیدی و مولفه های شایستگی موردنیاز برای مدیران هسته های نوآوری سازمان های با محصولات پیچیده و فن آوری پیشرفته، بررسی و تحلیل مکانیسم های توسعه شایستگی های این مدیران و درنهایت ارایه مدل مفهومی شایستگی برای مدیران هسته های نوآوری این سازمان ها است. این مطالعه، از نوع پژوهش های آمیخته است؛ بدین معنی که، برای گردآوری اطلاعات از روش مصاحبه با خبرگان (مصاحبه های عمیق و پنل های خبرگی)، برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش تحلیل مضمون (تم) و در نهایت، پس از تدوین مدل، برای اعتبارسنجی مدل تحقیق از روش پیمایش با ابزار پرسشنامه استفاده شده است. پژوهش حاضر، نشان می دهد که به دلیل اهمیت دوچندان هسته های نوآوری در سازمان های با محصولات پیچیده و فن آوری پیشرفته، مدیران این حوزه ها باید علاوه بر شایستگی های موردنیاز برخی مدیران دیگر، دارای شایستگی هایی نظیر سیاست گذاری پژوهش و توسعه، پیکره بندی و یکپارچه سازی سیستم نیز باشند. در این میان، برخی از شایستگی های مدیران، برای این حوزه ها اهمیت فزاینده ای پیدا می کنند مانند: آینده پژوهی، نوآوری و کارآفرینی و تجاری سازی. ازجمله مهم ترین یافته های این پژوهش می توان به شناسایی، گردآوری، استخراج پورتفولیو و ارایه الگویی منسجم از شایستگی های موردنیاز مدیران فعلی و آتی هسته های نوآوری سازمان های با محصولات پیچیده و فن آوری پیشرفته اشاره نمود. این مدل اگرچه برای همه سازمان های تولیدی قابل استفاده است؛ ولی تمرکز اصلی آن بر سازمان های دارای محصولات پیچیده با فن آوری پیشرفته است. این سازمان ها، به طور عمده در گروه سازمان های بزرگ قرار می گیرند. نوآوری این پژوهش، طراحی مدل شایستگی با ابعاد مشخص برای مدیران هسته های نوآوری، است.

ارزیابی گزینه ها در مرحله طراحی مفهومی و انتخاب گزینه مناسب یکی از گلوگاه های کلیدی در فرآیند توسعه ی محصولات جدید به ویژه محصولات نظامی است. در این مقاله یک مدل بهینه سازی چندهدفه با سه تابع هدف شامل حداقل شدن ریسک، حداکثر شدن اثربخشی و حداقل شدن هزینه برای ارزیابی گزینه ها ارایه شده است. تصمیم گیرنده می تواند با توجه به سطح ریسک پذیری خود و نیز محدودیت میزان بودجه، گزینه ای را انتخاب کند که دارای بیشترین اثربخشی باشد. ویژگی مهم مدل ارایه شده در نظر گرفتن ریسک های مرتبط با متغیرهای پیوسته طراحی و نیز اثر متقابل آن ها بر یکدیگر است. این امر باعث لحاظ تمام ریسک های طراحی و نیز افزایش دقت محاسبه میزان ریسک طرح ها شد. همچنین لحاظ کردن اثر هزینه ای ریسک ها در تابع هزینه، باعث بهبود فرآیند محاسبه هزینه طرح شده است.

صنایع مرتبط با حوزه انرژی نیازمند سرمایه گذاری های مالی فراوان هستند و تامین مالی در این حوزه از مهم ترین دغدغه های کشور است. استفاده از روش مشارکت عمومی- خصوصی یکی از راه کارهای موثر در تامین مالی از طریق همکاری بخش خصوصی است. پیاده سازی موفقیت آمیز PPP در کشور، مستلزم شناسایی عوامل حیاتی موفقیت با توجه به نوع صنعت مربوطه و از طریق بررسی تجارب جهانی و همچنین استفاده از نظرات صاحب نظران و متخصصان آن صنعت است. در این مقاله که به عوامل حیاتی موفقیت در پیاده سازی پروژه های PPP در صنعت برق کشور می پردازد، پس از مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک، عوامل اصلی موثر شناسایی شد و به منظور اعتبارسنجی در اختیار خبرگان قرار گرفت. سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه به نظرسنجی از صاحب نظران مربوطه پرداخته شد و نتایج پرسشنامه با روش تاپسیس رتبه بندی گردید. نتایج پژوهش نشان گر آن است که عوامل سیاسی- اجتماعی بیشترین اهمیت را در بین عوامل حیاتی موفقیت شناسایی شده دارند و عوامل اقتصادی- مالی و زیرساختی در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. ضمن این که در رتبه بندی تک تک شاخصه ها نیز، وضعیت سیاسی و اجتماعی پایدار و شفاف، سیاست سالم اقتصادی و برخورداری از منابع انسانی توانمند در رتبه های اول تا سوم قرار گرفته اند.

بر اساس چشم انداز 1404، تولید فولاد در ایران می بایست به عدد 50 میلیون تن در سال افزایش یابد. حرکت در این مسیر نیازمند احداث واحدهای جدید در زنجیره تولید فولاد است، اما همچنان رشد چشم گیری در تولید فولاد ایجاد نشده است. مهم ترین دلیل امتناع صاحبان سرمایه از احداث واحدهای صنعتی، فشارهای فن آورانه این صنعت بر زنجیره تامین، حجم تولید، میزان سرمایه گذاری، چالش های زیست محیطی و تغییر ماهیت شرکت ها است. ازاین رو سیاست گذاران می بایست با انجام مطالعات مبنا دراین حوزه، انتخاب فن آوری را برای صاحبان سرمایه تسهیل نموده و با آشنایی متخصصان داخلی با فن آوری های جدید ظرفیت جذب فن آوری را ارتقا دهند. برای این منظور در مقاله حاضر با معرفی روش های تدوین پورتفولیو فن آوری، ماتریس ارزیابی جذابیت- توانمندی به عنوان ابزاری مناسب برگزیده شد. همچنین با استفاده از تجربیات موجود و تحقیقات گذشته، عوامل ومعیارهای ارزیابی جذابیت-توانمندی در یک بخش ویژه در صنعت فولاد (احیای آهن) استخراج شده و مبتنی بر نظر خبرگان و با استفاده از تاپسیس فازی جایگاه این فن آوری ها در ماتریس جذابیت-توانمندی تعیین شده است. بدین ترتیب گونه فن آوری ها و راهبرد آنها برای سیاست گذاران شفاف شده است.

امروزه بسیاری از کسب وکارها اعم از خصوصی، دولتی، انتفاعی، خیریه و مؤسسات آموزشی و پژوهشی به واسطه مزایای موجود در امر برون سپاری، استراتژی برون سپاری را در تمامی ابعاد سازمانی جزو اهداف کلان خود قرار داده اند. تصمیمات برون سپاری یکی از موضوعات راهبردی سازمان هاست. مدیران همواره می کوشند تا از مدل های تصمیم-گیری برون سپاری استفاده کنند؛ اما در عمل با مسایل و موضوعات مفهومی متنوعی روبه رو هستند. هم مدیران و هم مشاوران آنان سعی در شناسایی این مسایل دارند تا بتواند به گونه ای موثرتر از برون سپاری استفاده کنند که وجود الگو و مدلی برای راهنمایی، می تواند بسیار مناسب و کارا باشد. بر این اساس، محققان با هدف شناسایی و دسته بندی معیارهای موثر بر تصمیم گیری برون سپاری و ارایه یک الگو در سازمان ها و به طور خاص در شرکت صنایع اُپتیک اصفهان، با استفاده از روش تحقیق آمیخته اکتشافی (استفاده از روش کیفی تحلیل محتوای کیفی در بخش اول و استفاده از روش کمی پیمایشی و توزیع 10 پرسشنامه بین کارشناسان باتجربه و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از روش غربال گری فازی در بخش دوم)، سعی در تحقق این هدف دارند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تصمیم گیری برای برون سپاری فعالیت ها در سازمان ها، حاصلِ گذار از سه مرحله است. در مرحله ی نخست، مدیران این صنایع باید از انگیزاننده ها و بازدارنده های برون سپاری(محرک های برون سپاری) مطلع شوند، در مرحله دوم، سازمان باید از قابلیت فعالیت برای برون سپاری اطمینان حاصل نمایند و در مرحله آخر، سازمان باید از شرایط محیطی که شامل شرایط سیاسی و قانونی، شرایط تامین کنندگان و توانمندی سازمان در برون سپاری فعالیت ها است، آگاهی پیدا کنند.

امروزه سازمان های بزرگ و مدرن، با فعالیت ها و مسائل و مشکلات گوناگونی مواجه هستند. بنابراین، فرهنگ سازی در زمینه تفویض اختیارات مدیران ارشد به مدیران سطوح پایین تر و ایجاد عدم تمرکز در انجام فعالیت ها، امری ضروری به نظر می رسد. در این راستا، هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه ی بین مراحل تفویض اختیار با میزان اثربخشی کارکنان در مناطق شهرداری شهر مشهد است. روش تحقیق، پیمایشی و نمونه گیری تصادفی سیستماتیک در بین 377 نفر از کارشناسان و مدیران شهرداری مشهد با پرسشنامه ای خودساخته انجام شده است. روایی پرسشنامه توسط صاحب نظران علمی در حوزه تخصصی و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ (با مقدار 914/0)، مورد تایید قرار گرفت. همچنین روایی پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی بررسی شد. در این پژوهش مراحل تفویض اختیار با ابعاد؛ آماده سازی، برنامه ریزی، گفتگو، قدردانی و کنترل، با میزان اثربخشی با استفاده از تحلیل مدل معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. یافته های نشان می دهد در بین مراحل تفویض اختیار، مرحله قدردانی، برنامه ریزی و آماده سازی با اثربخشی معنی دار بوده است.