بهبود مدیریت

بهبود مدیریت

بهبود مدیریت سال شانزدهم بهار 1401 شماره 1 (پیاپی 55) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تحلیل توسعه و کاربرد فناوری کدهای دستوری تلفن همراه در ایران با رویکرد نهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کد دستوری تلفن همراه خدمات پرداخت USSD کاربرد و توسعه فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 969 تعداد دانلود : 563
تلفن همراه بسترهای فناورانه مختلفی برای ارائه خدمات به کاربران دارد. یکی از این بسترها، فناوری کدهای دستوری یا USSD می باشد که در سال های اخیر توسط کاربران تلفن همراه مورد استفاده قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل نهادی توسعه و کاربرد فناوری USSD در دوره زمانی حیات این فناوری در ایران (1389 تاکنون) با تأکید بر نقش نهادهای سخت و فیزیکی است. جهت گیری این پژوهش، کاربردی-توسعه ای و هدف آن توصیفی است؛ و از رویکرد کیفی و تحلیل محتوا با روش قیاسی استفاده شده است. ابزار گردآوری داده های اولیه، مصاحبه با 10 خبره دارای تخصص و تجربه در حوزه خدمات USSD می باشد که در بازه زمانی نیمه دوم سال 1399 صورت گرفته است؛ از منظر داده های مورد مطالعه نیز قلمرو زمانی پژوهش حاضر، سال های 1389 تا 1399 (کل دوره حیات این فناوری در ایران) در نظر گرفته شد و برای جمع آوری داده های ثانویه از پایگاه های خبری، اسناد قانونی، مقالات و گزارش ها استفاده شده است. بر اساس یافته های این تحقیق، در سال های ابتدایی تاثیرگذاری نهادها و بازیگران بر توسعه و کاربرد این فناوری در مجموع مثبت بوده، اما به تدریج کاربرد و توسعه این فناوری تحت تأثیر توسعه زیرساخت های اینترنت پهن باند به عنوان یک فناوری جایگزین و تنظیم گری های متعدد بازیگران شبکه بانکی و خصوصاً بانک مرکزی دچار افول شده است. نتایج این پژوهش، دلالت ها و پیشنهادات سیاستی و پژوهشی برای سیاست گذاری در خصوص فناوری های جدید ارائه می نماید.
۲.

پذیرش فناوری زنجیره بلوک در صنعت بانکداری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: زنجیره بلوک صنعت بانکداری پذیرش فناوری صنعت چهار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 878 تعداد دانلود : 649
صنعت بانکداری تحت تاثیر تحول اقتصادی، توسعه اینترنت و نوآوری های مالی است. از همین رو صنعت بانکداری نیازمند تحول فوری و جست و جوی راه های توسعه جدید می باشد. از سوی دیگر فناوری زنجیره بلوک یک فناوری تحول آفرین است که موجب تغییر در مدل های کسب وکار می شود. با استفاده از معماری نرم افزار توزیع شده و رایانش پیشرفته، زنجیره بلوک می تواند شیوه تبادل اطلاعات بین کنشگران زنجیره را تغییر دهد. از همین رو هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر پذیرش و به کارگیری فناوری زنجیره بلوک در صنعت بانکداری ایران می باشد. این پژوهش کاربردی و از نوع روش توصیفی همبستگی است. مدل تئوری یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری به عنوان مدل نظری پژوهش به کار گرفته شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان صنعت بانکداری در شعب شیراز می باشد. برای تحلیل داده ها از معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده شد. نتایج نشان داد که انتظار عملکرد، انتظار تلاش، تاثیر اجتماعی و عوامل فردی تاثیر معناداری بر نیت استفاده از فناوری زنجیره بلوک دارند. همچنین عامل آخر و مهم تاثیر مثبت عامل نیت رفتاری بر کاربری واقعی فناوری زنجیره بلوک بود. در نهایت در نظام بانکداری ایران به کارگیری فناوری زنجیره بلوک به عنوان راهی برای رفع محدودیت های اقتصادی و پرداخت-های تجاری مورد پذیرش قرار می گیرد.
۳.

تحلیل تاریخی روند تکامل کسب و کار جهانی صنعت نفت برمبنای تکامل نقش بازیگران اصلی و دسترسی آنها به ارکان کسب و کار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: صنعت نفت حوزه بالادستی صنعت نفت تاریخچه بازیگران اصلی روند تکامل ارکان کسب و کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 945 تعداد دانلود : 441
صنعت نفت از موثرترین و بزرگترین صنایع در جهان است و اهمیت این صنعت در اقتصاد جهان، موجب شده بعضی از کشورها به این صنعت روی آورند و با سرمایه گذاری جدی در این بخش، به جایگاهی دستیابند که به عنوان بازیگر جهانی نقش مهمی در این صنعت داشته باشند. بررسی مسیر تاریخی تکامل این بازیگران می تواند برای کشورهایی که در این مسیر قرار گرفته اما نتوانسته اند به جایگاه مناسبی دستیابند و سایر کشورها و شرکت هایی که می خواهند وارد این صنعت شوند راهگشا باشد. صنعت نفت در جهان پس از طی دوره های زمانی مختلف، با پیشران های مختلف و بازیگران متعددی که بر مبنای لزوم پیشرفت این صنعت ظهور و رشد یافته اند، تکامل یافته است. تأثیر برج سته این صنعت در اقتصاد، سیاست و توسعه جهانی موجب شده که شناخت تاریخی تحلیلی این صنعت برای بازیگران آن یک الزام راهبردی باشد. از اینرو این مقاله بدنبال آن است که تاریخچه و روند تکامل این صنعت را در دوره های مختلف تاریخ از گذشته تا به امروز دنبال کرده و نحوه ظهور و شکل گیری بازیگران مختلف صنعت جهانی نفت را که در ساختار فعلی این صنعت بعنوان بازیگران اصلی بشمار می روند، تشریح کند. پس از آن سیر این تکامل بر مبنای دسترسی بازیگران مختلف به ارکان کسب و کار صنعت نفت شامل دسترسی به منابع نفت و گاز، مهارت های مدیریتی، قدرت مالی و توانمندی فناورانه، در مقاطع زمانی مختلف مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در پایان نیز با تبیین الزامات کسب و کار جهانی صنعت نفت در عصر حاضر به نتیجه گیری پرداخته می شود.
۴.

تحول در سبک حکمرانی اقتصادی دولت پیش نیاز موفقیت در خصوصی سازی مورد مطالعاتی: صنعت بانکداری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خصوصی سازی بانک ها سبک حکمرانی اقتصادی تحلیل نهادی چندلایه شکست بازار مکانیزم قیمت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 481 تعداد دانلود : 337
هدف این مطالعه، بررسی چالش های خصوصی سازی و ریشه یابی علل شکست های آن در لایه حکمرانی است. لذا، در چارچوب نظری اقتصاد نهادگرایی، مدل مفهومی چهار لایه ای تحلیل اقتصادی - اجتماعی ویلیامسون مبنای تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس الگوی انتخاب شده، مفروضات پایه، انگاره ها و اهداف دولت از اجرای برنامه خصوصی سازی، سیاست های دولت برای اصلاح محیط نهادی و ساختارهای حکمرانی، در مسیر حرکت به اقتصاد بازار و نیز، نتایج اجرای این سیاست ها در سطح عملیاتی، هم در مقام نظر و هم در مقام عمل، بر اساس تحلیل محتوای داده های مرتبط با اجرای برنامه خصوصی سازی در دوره 1399-1380 مورد تجزیه و تحلیل گرفت. نتایج مطالعه نشان داد، ریشه های شکست های خصوصی سازی را باید در اولویت اول در مغالطه ها در مفروضات پایه و اهداف مورد انتظار از خصوصی سازی، در اولویت دوم در عدم تحقق کارکردهای مورد انتظار از انتقال حق مالکیت در فرایند خصوصی سازی ناشی از توسعه نیافتگی حقوق مالکیت، و در اولویت سوم در سبک حکمرانی اقتصادی با رویکرد بازی گری به جای بازی سازی برای حل تعارض منافع دانست. نتایج این شکست ها در لایه های سه گانه حکمرانی منجر به شکست مکانیزم قیمت ها در لایه عملیاتی شده است؛ که از جمله مصادیق آن عبارتند از: شکست مکانیزم قیمت ها ناشی از بیماری هلندی؛ ناشی از تاکید بر سه گانه سیاستی غیرممکن و استفاده از اهرم نرخ ارز برای کنترل تورم؛ ناشی از مداخلات مستقیم و غیرهوشمندانه دولت در قیمت ها. شکست مکانیزم قیمت ها در اقتصاد بازار، نتیجه ای جز تخصیص ناکاراتر منابع، نسبت به وضعیتی که در اقتصاد دولتی شرکت ها تحت مدیریت مستقیم دولت بوده اند، به دنبال نخواهد داشت.
۵.

اولویت بندی و ارائه مدل عوامل کلیدی موفقیت در طراحی و توسعه محصول مشترک جدید در صنعت هوافضا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طراحی و توسعه محصول مشترک عوامل کلیدی موفقیت شراکت تشریک مساعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 287 تعداد دانلود : 809
طراحی و توسعه محصول مشترک یکی از راهبردهای موثر در کاهش هزینه، زمان، ریسک و دستیابی به قابلیت های مکمل می باشد. از طرفی این راهبرد به علت پیچیدگی در اجرای همزمان دو فرایند طراحی و توسعه محصول و شراکت دارای عوامل تاثیرگذار متعددی است که بدون آنها نمی توان توقع عملکرد موفق داشت. لذا شناسایی عوامل کلیدی موفقیت یکی از مهم ترین گام های برنامه ریزی و اجرای موفق در طراحی و توسعه محصول مشترک است، زیرا بدون درک این عوامل شرکا نمی تواند برنامه ریزی درستی برای شراکت داشته باشند. این پژوهش درصدد شناسایی و اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت در طراحی و توسعه محصول مشترک جدید می باشد. در همین راستا ابتدا با استفاده از ادبیات و مصاحبه با تعدادی از کارشناسان ذی ربط در صنعت هوافضا عوامل متعددی استخراج شده و سپس به روش دلفی فازی عوامل نهایی شده و با استفاده از روش «تحلیل شبکه ای فازی» اولویت بندی و «دیمتیل» روابط آنها بیان شده است. از نگاه فرایندی عوامل «ارزیابی شراکت»، عوامل «داخلی هر شریک» و عوامل «گروهای طراحی» به ترتیب اولویت یک تا سه بوده و همچنین از بین کل عوامل شناسایی شده، «برخورداری از فرهنگ سازمانی مبتنی بر همکاری»، «احترام و اعتماد متقابل»، «تعیین نقش ها و تخصیص وظایف در فرایند توسعه محصول»، «نهادهای میانجی»، «تدوین راهبردهای خروج از شراکت»، «پشتیبانی مدیریت ارشد»، «تنظیم قراردادهای حل مسئله و ارزیابی»، «مهارت مذاکره»، «برخورداری از مهارت ها و انعطاف پذیری شناختی و سازمانی» و «تعهد اعضای تیم» جز ده عامل کلیدی موفقیت می باشند.
۶.

تحلیل موانع و راهکارهای امنیت غذایی کشور (مطالعه موردی: صنعت گوشت مرغ)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تولید دانش بنیان صنعت مرغداری گروه کانونی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 92 تعداد دانلود : 663
صنعت مرغداری کشور تأمین کننده 47 درصد (34 درصد گوشت مرغ و 13درصد تخم مرغ) از منابع پروتئین حیوانی در سبد مصرفی خانوار است. صنعت مرغ از نظر تامین مرغ لاین و اجداد، تامین خوراک و واکسن وابستگی زیادی به خارج از کشور دارد. این میزان وابستگی امنیت غذایی کشور را در این حوزه با چالش جدی مواجه کرده است. این نواقص از نظر فنی و با اتکاء به دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان قابل جبران است. این تحقیق با هدف تعیین مهم ترین موانع خود اتکایی در تامین مرغ کشور و ارائه راهکارهای فناورانه برای آن انجام شد. بدین منظور از طریق مطالعات اسنادی، انجام مصاحبه های عمیق نیمه هدایت شده و تشکیل گروه های متمرکز داده ها جمع آوری گردیدند و از طریق روش تحلیل محتوای کیفی و بررسی تعداد 83 گزاره، در نهایت 6 مقوله اصلی و 20 مقوله فرعی شناسایی گردیدند که مقوله های اصلی عبارت بودند از از مرغ لاین آرین، واردات نهاده ها، خوراک مرغ، تولید واکسن، کاشت در داخل، قوانین و مقررات. در نهایت برای چالش های شناسایی شده در این مقوله ها، راهکارهایی نیز ارائه گردیدند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۰