مطالعات روانشناختی

این پژوهش باهدف تعیین اثربخشی آموزش شناختی ارتقاء امید بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان پسران دانش آموز قلدر دوره دوم متوسطه انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه به صورت هدفمند از یک هنرستان فنی و حرفه ای شهر ارومیه انتخاب شد و به منظور اجرای پژوهش بعد از اجرای پرسش نامه قلدر-قربانی الویوس تعداد 30 نفر از دانش آموزان که به عنوان قلدر طبقه بندی شده بودند در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش شناختی امید قرار گرفتند. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران بود که توسط شرکت کنندگان در مرحله پیش آزمون و پس آزمون تکمیل گردید. داده ها با روش های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس چندمتغیری تجزیه وتحلیل شد. نتایج حاکی از بهبود راهبردهای ارزیابی مجدد مثبت، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، اتخاذ دیدگاه، سرزنش دیگران و فاجعه انگاری در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بود. درنتیجه می توان از برنامه آموزش شناختی ارتقاء امید به عنوان بخشی از برنامه های توانمندسازی مشاوران و متولیان عرصه تعلیم و تربیت استفاده نمود.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی اضطراب اجتماعی بر اساس طرح واره های ناسازگار اولیه و تاب آوری دختران دانش آموز انجام گرفت. در یک پژوهش همبستگی تعداد 398 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه و هنرستان شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 با روش طبقه ای نسبتی، به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه های هراس اجتماعی کانر و همکاران، فرم کوتاه طرح واره های ناسازگار اولیه یانگ و براون و پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون را تکمیل نمودند. داده های به دست آمده با نرم افزار آماری SPSS-18 و آزمون آماری همبستگی و رگرسیون تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین تمام مؤلفه های طرح واره های ناسازگار اولیه با اضطراب اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت. همچنین بین تمام مؤلفه های تاب آوری و اضطراب اجتماعی رابطه منفی معنی دار وجود داشت. علاوه بر این نتایج نشان داد که مؤلفه های طرد و بریدگی، تصور شایستگی فردی، گوش به زنگی و بازداری، جهت مندی و تأثیرات معنوی قادر به پیش بینی اضطراب اجتماعی دانش آموزان دختر بودند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر طرح واره های ناسازگار اولیه و تاب آوری تأثیر مهمی بر اضطراب اجتماعی دانش آموزان دارند و باید در برنامه های پیشگیری و درمان اضطراب اجتماعی موردتوجه قرار گیرند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر کاهش استرس بر اساس ذهن آگاهی بر نشخوار فکری و احساس تنهایی زنان با سندرم پیش از قاعدگی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه ی پژوهش شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مرکز زنان و زایمان دکتر نصر تهران در شش ماهه نخست سال 1397بودند که از بین آن ها 30 نفر به صورت نمونه گیری دردسترس و باتوجه به ملاک های ورود و خروج، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به نسبت یکسان گمارده شدند. افراد گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای (هفته ای یک جلسه) برنامه درمانی را دریافت کردند؛ گروه کنترل به مدت دو ماه در لیست انتظار قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های نشخوار فکری و احساس تنهایی اجتماعی و عاطفی بزرگسالان در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات پس آزمون گروه های آزمایش و گروه کنترل در متغیرهای نشخوار فکری، احساس تنهایی و مؤلفه های آن شامل؛ تنهایی رمانتیک، تنهایی خانوادگی و تنهایی اجتماعی، تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج نشان می دهد به کارگیری فنون درمان مبتنی بر کاهش استرس بر اساس ذهن آگاهی در کاهش علائم نشخوار فکری و احساس تنهایی زنان با سندرم پیش از قاعدگی، مؤثر است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان اثربخشی موسیقی درمانی سنتی برافسردگی، اضطراب وپرخاشگری زنان مبتلا به نشانگان پیش از قاعدگی بود. روش پژوهش حاضر، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و طرح پیگیری بود. نمونه آماری این مطالعه شامل 40 نفراز زنان مبتلا به نشانگان پیش از قاعدگی مراجعه کننده به کلینیک راه برتر در شهر تهران در شش ماهه اول سال 1397 بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده و در دو گروه 20 نفری آزمایش و کنترل به صورت تصادفی کاربندی شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از، آزمون افسردگی بک، آزمون اضطراب بک و آزمون پرخاشگری باس و پری وجهت مداخله درمانی از برنامه مداخله موسیقی درمانی سنتی محقق ساخته استفاده شد. بدین صورت که گروه آزمایش در معرض 15 جلسه موسیقی درمانی سنتی غیر فعال (3 بار در یک روز و هر بار نیم ساعت که در مجموع 45 بار اجرا شد) و 6 جلسه فعال برای هر فرد (هر جلسه یک ساعت) قرار گرفت. پس از پایان مداخله، گروه آزمایشی درمرحله پس آزمون و پیگیری داده ها با تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکررتحلیل شد. یافته ها نشان داد که موسیقی درمانی سنتی برمیزان اضطراب، افسردگی و پرخاشگری فیزیکی دربیماران مبتلا به نشانگان پیش ازقاعدگی تاثیر داشته است. بنابراین؛ می توان نتیجه گرفت موسیقی درمانی سنتی درکاهش علائم نشانگان پیش از قاعدگی در بلند مدت تاثیرگذار است.

تفاوت محیط تحول کودکان بی سرپرست با کودکان عادی، آنها را مستعد آسیب های روانی می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی نیمرخ روان شناختی کودکان بی سرپرست از لحاظ تجربه علایم اختلال استرس پس آسیبی، و عملکردهای شناختی و هیجانی در تکالیف نظریه ذهن بود. براین اساس از 50 کودک بی سرپرست و 50 کودک عادی درخواست شد تا مقیاس بررسی اثرات حوادث بر کودکان، آزمون نظریه ذهن و آزمون درک حالات هیجانی از طریق چشم ها را تکمیل کنند. یافته های تجزیه و تحلیل رگرسیون لوجستیک نشان داد که نشانه های نفوذ تجارب آسیب زا، اجتناب رفتاری و نقص در درک باور کاذب به صورت معنی داری دو گروه بی سرپرست و عادی را از هم متمایز می کند. بین عملکردهای نظریه ذهن و توانایی بازشناسی هیجان ها در آزمون چشم ها با تجربه علایم اختلال استرس پس آسیبی رابطه معکوس و معنی داری وجود داشت. به نظر می رسد تجربه اختلال استرس پس آسیبی یکی از اختلال های شایع در بین کودکان بی سرپرست است. تاخیر در رشد ابعاد هیجانی و شناختی نظریه ذهن ممکن است در کودکان بی سرپرست ناشی از تجربه علایم اختلال استرس پس آسیبی باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی تحلیلی بر اجتناب تجربه ای و نشخوار فکری انجام شد. روش پژوهش شبه آزمایشی همراه با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل بود. تعداد 30 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان پس ازتشخیص اختلال افسردگی اساسی وسپس مص احبۀ بالینی، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش 15 نفر و کنترل 15 نفر گمارده شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای (هفته ای دوبار) برنامه درمانی شناختی تحلیلی را دریافت کردند؛ گروه کنترل در لیست انتظار قرارگرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات ازپرسشنامه های افسردگی بک 11، پذیرش وعمل11 (عامل اجتناب تجربه ای) ونشخوار فکری استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره، تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات پس آزمون گروه های آزمایش و گروه کنترل در متغیرهای باورهای اجتناب تجربه ای و نشخوار فکری، تفاوت معناداری وجود دارد. ازآنجا که کسب نمره بیشتر در متغیر اجتناب تجربه ای نش ان از کاهش دارد، میانگین این نمرات در گروه مداخله در مرحله پس آزمون نسبت به گروه کنترل ب ه میزان معنی داری پایین تر بود. درنتیجه می توان گفت، به کارگیری فنون درمان شناختی تحلیلی برکاهش اجتناب تجربه ای و نشخوار فکری دانشجویان با اختلال افسردگی اساسی تأثیر دارد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی بر کارآمدی خواندن دانش آموزان نارساخوان بود. طرح این مطالعه نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون-پی گیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان پسر پایه سوم ابتدایی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 96-1395 بود. تعداد 30 دانش آموز نارساخوان به صورت هدفمند انتخاب و در گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند. جهت جمع آوری داده ها از آزمون تشخیصی هوش وکسلر کودکان و آزمون اختلال خواندن استفاده شد. گروه آزمایش در 12 جلسه 45 دقیقه ای ، بازتوانی شناختی را دریافت کردند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد بازتوانی شناختی، بر دقت و درک خواندن دانش آموزان نارساخوان اثربخش است ولی این شیوه مداخله بر افزایش سرعت خواندن اثربخش نبوده است. بر اساس نتایج این مطالعه، افراد نارساخوان در کارکردهای شناختی ضعیف هستند و استفاده از بازتوانی شناختی می تواند موجب بهبود فعالیت این کارکردهای ضعیف شود و در نهایت موجب خواندن کارآمد این دانش آموزان شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مکانیسم های دفاعی برابراز خشم، ناسازگاری فردی و سبک های اسنادی انجام شد. روش مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد خمینی شهر در سال تحصیلی 97-1396 بود که از بین آنها 40 نفر پس از ارزیابی بالینی اولیه و بر اساس ملاک های پژوهش، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به نسبت یکسان گمارده شدند. گروه آزمایش به صورت گروهی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای (هفته ای دوبار) برنامه آموزش مکانیسم های دفاعی (محقق ساخته) را دریافت کردند؛ گروه کنترل به مدت 1 ماه در لیست انتظار قرار گرفت. از پرسشنامه های پرخاشگری نواکو، شخصی کالیفرنیا و سبک های اسنادی در پیش آزمون و پس آزمون برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که پس از کنترل اثر پیش آزمون، در مرحله پس آزمون بین دو گروه آزمایش و کنترل، در میانگین نمرات ابراز پرخاشگری و ناسازگاری فردی تفاوت معناداری وجود داشت ولی تفاوت معناداری در میانگین نمرات سبک های اسنادی گروه آزمایش در مرحله پس آزمون مشاهده نشد. با استناد به یافته های این پژوهش پیشنهاد می شود که از نتایج برنامه آموزش مکانیسم های دفاعی به عنوان مداخله ای بومی و جدید در جهت بهبود ابعاد ناسازگاری فردی و تعدیل ابرازخشم دانشجویان، توسط مشاوران و روان درمانگران بهره برده شود.

اختلال شخصیت خودشیفته به عنوان اختلالی جذاب در روان شناسی همواره برای پژوهشگران سوالات زیادی را ایجاد کرده است. سبک های دلبستگی و طرحواره های ناسازگار اولیه از جمله متغیرهایی هستند که می توانند به نوعی در بروز این اختلال نقش داشته باشند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه سبک های دلبستگی و طرحواره های ناسازگار اولیه در بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته در دانشجویان پزشکی دانشگاه های شهر تهران انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانشجویان پزشکی دانشگاه های شهر تهران مشغول به تحصیل هستند بودند که تعداد 278 پرسشنامه ی سبک های دلبستگی (هازن و شیور)، طرحواره ها (یانگ) و پرسشنامه ی بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته (آمز) به شیوه در دسترس توزیع و جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از SPSS با روش های آماری همبستگی و رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفتند. بر طبق نتایج سبک های دلبستگی ناایمن و دوسوگرا با بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته رابطه مثبت معنادار داشتند و سبک دلبستگی ایمن با بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته رابطه منفی معنادار داشت. همچنین بین کلیه مولفه های طرحواره های ناسازگار اولیه به جز طرحواره اطاعت رابطه مثبت معناداری وجود داشت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک های دلبستگی 12 درصد و طرحواره های ناسازگار اولیه 22 درصد از تغییرات متغیر ملاک یعنی بروز ویژگی های شخصیت خودشیفته را تبیین کردند. طبق یافته های پژوهش برای شناسایی هر چه بهتر اختلال شخصیت خودشیفته و جلوگیری از بروز آن باید برنامه های مناسبی توسط روان شناسان و مسئولین مربوطه تدوین شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پیش بینی کنندگی افسردگی، اضطراب، استرس و شیوه های فرزند پروری مادران در رفتارهای نافرمانی مقابله ای و سلوک فرزندانشان انجام پذیرفت. جامعه آماری شامل مادران دانش آموز پسر مقطع ابتدایی با رفتارهای مخرب در شهرستان شیراز بود. جهت جمع آوری داده ها، 4 مدرسه ابتدایی پسرانه دولتی به روش خوشه ای مرحله ای تصادفی انتخاب گردید. سپس با استفاده از فرمهای معلم و والدین پرسشنامه علائم مرضی کودک، 105 مادر دارای کودک با رفتارهای مخرب انتخاب شدند. این مادران پرسشنامه های والدگری آلاباما و افسردگی، اضطراب، تنیدگی را تکمیل نمودند. داده های پژوهش با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان تحلیل شد .یافته های همبستگی نشان داد که نشانه های افسردگی، اضطراب، تنیدگی، عدم ثبات رفتاری، و ضعف در نظارت مادران با نشانه های نافرمانی مقابله ای و سلوک فرزندان همبستگی مثبت و معنادار دارد. همچنین روشهای فرزندپروری مثبت مادران با نشانه های نافرمانی مقابله ای فرزندان، رابطه منفی و معنادار داشت. با توجه به نتایج رگرسیون، افسردگی مادران، قویترین پیش بینی کننده نشانه های نافرمانی مقابله ای فرزندان و ضعف در نظارت مادران نیز قویترین پیش بینی کننده نشانه های سلوک فرزندان بود. در مجموع نتایج نشان داد، افسردگی، اضطراب، استرس و روشهای فرزندپروری والدین با رفتارهای نافرمانی مقابله ای و سلوک فرزندان روابط معناداری دارند. این یافته ها می تواند در شیوه های درمانی و یا درآموزش والدین کودکان با اختلالات نافرمانی مقابله ای و سلوک مورد استفاده قرارگیرد.