اندازه گیری تربیتی

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی پرسشنامه هوش موفق انجام گرفت. روش: حجم نمونه این پژوهش 500 دانش آموز (175 دختر و 325 پسر) بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین مدارس دولتی شهر کرج انتخاب شدند و به پرسشنامه هوش موفق پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفه های اصلی، علاوه بر عامل کلی هوش موفق، سه عامل (هوش تحلیلی، خلاق و عملی) را برای پرسشنامه هوش موفق تأیید کرد. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی آن از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسشنامه از همسانی درونی قابل قبولی برخوردار است و ضرایب آلفای کرونباخ در زیر مقیاس های آن بین 74/0 تا 81/0 است. همچنین برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که نتایج تحلیل عاملی تأییدی مؤید این است که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارد و کلیه شاخص های نیکویی برازش، مدل را تأیید می کنند. بحث و نتیجه گیری: یافته های تحلیل عاملی، تقریباً مشابه تحقیقات انجام گرفته در فرهنگ اصلی و ضرایب پایایی و روایی نیز به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود. بنابراین با توجه به خصوصیات روان سنجی مطلوب، این پرسشنامه ابزار مناسبی برای تعیین هوش موفق دانش آموزان می باشد.

زمینه: مسئله موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهم ترین دغدغه های هر نظام آموزشی در تمامی جوامع است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان هر جامعه نشان دهنده موفقیت نظام آموزشی درزمینه هدف یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. یکی از متغیرهای فردی اثرگذار بر موفقیت تحصیلی تاب آوری تحصیلی است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روایی عاملی و پایایی پرسشنامه تاب آوری تحصیلی بود. این پرسشنامه توسط ساموئلز (2004) ساخته شده است. روش: در این پژوهش دو نمونه شرکت داشتند. نمونه اول شامل 300 دانش آموز دختر و پسر از دبیرستان های دولتی شهر بوکان که با نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و نمونه دوم شامل 319 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه علامه طباطبائی که با نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها: بررسی نمودار اسکری تحلیل اولیه راه حل سه عاملی را نشان داد. سپس برای دستیابی به ساختار سه عاملی تحلیل مؤلفه های اصلی با روش چرخش واریماکس انجام شد. 11 سؤال به علت بار عاملی کمتر از 0.3 و یا به دلیل بار معنادار و مساوی بر روی بیش از یک عامل حذف شدند؛ و درنهایت تحلیل بر روی 29 سؤال باقی مانده انجام شد. بحث و نتیجه گیری: این سه عامل بر اساس سؤال های محتوای تحت پوشش مهارت های ارتباطی، جهت گیری آینده و مسئله محور و مثبت نگر نام گذاری شدند. ضرایب آلفای کرونباخ در خرده مقیاس های آن در نمونه دانش آموزی بین 63/0 تا 77/0 و در نمونه دانشجویی بین 62/0 تا 76/0 به دست آمد که نشان می دهد پایایی سه عامل در پژوهش حاضر در سطح قابل قبولی است.

زمینه: ""تمایزیافتگی خود"" عامل مهمی در تجهیز فرد برای مقابله با عوامل تنیدگی زا و ارتقای سلامت روان است. ازاین رو، تهیه ابزارهای کارآمد جهت سنجش این سازه، ضروری می نماید. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی فرم کوتاه پرسشنامه تمایزیافتگی خود به عنوان ابزار مناسبی جهت سنجش تمایزیافتگی خود در جامعه ایرانی بود. روش: بعد از ترجمه و انطباق پرسشنامه، تعداد 384 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز که به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردیده بودند، به پرسشنامه پاسخ دادند. ابزارهای پژوهش شامل فرم کوتاه پرسشنامه تمایزیافتگی خود و پرسشنامه سلامت عمومی بود. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی نشان داد که ساختار این پرسشنامه به روشنی به چهار عامل هم آمیختگی با دیگران، برش هیجانی، واکنش پذیری هیجانی و جایگاه من در تمایزیافتگی خود اشاره دارد. روایی صوری توسط متخصصان تأیید شد و ضرایب همبستگی هر مؤلفه با نمره کل معنادار بود. همچنین همبستگی منفی معنادار نمرات پرسشنامه با نمرات نشانه های جسمانی، اضطراب و بی خوابی، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی بیانگر روایی ملاکی همزمان پرسشنامه بود. برای پایایی، ضریب آلفای کرونباخ مقیاس مطلوب بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که روایی و پایایی پرسشنامه مذکور حائز شرایط مطلوب برای سنجش تمایزیافتگی خود است و می تواند به عنوان یک ابزار سودمند جهت سنجش تمایزیافتگی خود در جامعه ایرانی استفاده گردد. نقش فرهنگ موردبحث قرار گرفت.

زمینه: مهارت های اجرایی، توانایی های شناختی سطح بالا هستند که در فعالیت های روزانه و تکالیف یادگیری به کودکان کمک می کند. هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی روایی و اعتبار مقیاس مهارت های اجرایی برای کودکان پیش دبستانی صورت گرفته است. روش: در این مطالعه توصیفی، 250 کودک (150 دختر و 100 پسر) از میان مراکز پیش دبستانی شهر اصفهان طی نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و مادران آن ها به سؤالات مقیاس مهارت های اجرایی پاسخ دادند. برای بررسی روایی مقیاس از روش های روایی محتوا، همبستگی گویه ها با نمره کل (تحلیل مواد) و تحلیل عوامل استفاده شد. اعتبار مقیاس یادشده با روش های آلفای کرونباخ و اعتبار تنصیفی بررسی گردید. یافته ها: تحلیل مواد مقیاس نشان داد که ضرایب همبستگی گویه ها با نمره کل در تمام موارد معنی دار و بین 21/0- تا 81/0 متغیر بود که ضرایب در سطح (0001/0p=) معنی دار بودند. علاوه بر این، اعتبار مقیاس با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس مهارت های اجرایی 75/0 محاسبه گردید. همچنین ضریب اعتبار تنصیفی مقیاس 80/0 به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که مقیاس مهارت های اجرایی واجد ویژگی های روان سنجی رضایت بخشی برای استفاده بر روی کودکان پیش دبستانی ایرانی می باشد.

کارپوشه الکترونیکی مجموعه ای از شواهد و مستندات دیجیتالی و الکترونیکی دانشجویان است که کوشش، پیشرفت و موفقیت تحصیلی آنها را در یک دوره آموزشی یا در یک درس نشان می دهد. پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر به کارگیری کارپوشه الکترونیکی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بوده، جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل داده اند که در نیمسال دوم سال تحصیلی 92-91 مشغول به تحصیل بودند.نمونه پژوهش هم شامل دو کلاس از مقطع کارشناسی ارشد بود که به صورت در دسترس انتخاب گردیده اند. تعداد دانشجویان هر کلاس 18 نفر، و کل تعداد نمونه 36 نفر بودند که به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شده اند. همچنین برای اندازه گیری راهبردهای یادگیری خودتنظیمی آزمودنی ها از پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت (1990) استفاده شده است. درابتدای ترم از هردو گروه در شرایطی یکسان پیش آزمونی به عمل آمد و سپس گروه آزمایش به مدت یک ترم در معرض متغیر مستقل قرار گرفت و درنهایت در پایان ترم جهت بررسی تغییرات حاصله پس آزمون بر روی هر دو گروه اجرا گردید. برای تحلیل داده های به دست آمده از روش تحلیل کوواریانس استفاده گردید. یافته ها نشان داد که راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری افزایش یافته است. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که کارپوشه الکترونیکی یکی از ابزارهای یاددهی، یادگیری و سنجش است که در آن یادگیرندگان به فعالیت بیشتر ترغیب شده و درنهایت به موفقیت های بیشتری در یادگیری و مهارت های مربوط به آن نائل می شوند.

زمینه: در مطالعات زیادی از تحلیل عاملی اکتشافی برای کاهش داده ها استفاده می شود. تعیین تعداد واقعی عامل های قابل استخراج بزرگترین مشکلی است که محققان در اجرای تحلیل عاملی با آن روبه رو می شوند. روش های معمول و رایج، تعداد عامل های قابل استخراج را بیشتر و یا کمتر از حد واقعی برآورد می کنند. هدف: این پژوهش به منظور ارزیابی روش های معمول تعیین تعداد عامل های قابل استخراج و معرفی تحلیل موازی به عنوان یکی از دقیق ترین روش های تعیین تعداد واقعی عامل ها انجام گرفته است. روش: تحلیل موازی در مراحل گام به گام با ارائه مثال واقعی با استفاده از Syntax نویسی که در SPSS شرح داده می شود. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که تحلیل موازی دقیق ترین روش در بین روش هاست که متأسفانه کاربرد بسیار محدودی دارد. نتیجه گیری: باوجود دقیق بودن روش تحلیل موازی، این روش در بین محققان شناخته شده نیست و یکی از دلایل این عدم شناخت، نبود گزینه ای برای تحلیل موازی در معروف ترین بسته های آماری است. لذا این مقاله، به توصیف تحلیل موازی و شرح چگونگی اجرای آن پرداخته است. امید است در آینده شاهد استفاده بیشتر از این روش کارآمد باشیم.

زمینه: ازآنجایی کهدر قرن بیستم از اعتیاد به تلفن همراه به عنوان یک اختلال وسواسی و اعتیاد گونه یادشده است، استفاده مفرط از آن می تواند زمینه اعتیاد به آن را فراهم کند. هدف: هدف از تحقیق حاضر ساخت و تعیین ویژگی های روان سنجی پرسش نامه اعتیاد به تلفن همراه است. روش: دانش آموزان دختر و پسر سوم مقطع متوسطه آموزش وپرورش ناحیه یک اهواز جامعه آماری تحقیق را تشکیل داده اند که از بین آنان 200 نفر (100 پسر و 100 دختر) به شیوه تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که پرسش نامه اعتیاد به تلفن همراه تحلیل عاملی شده دارای 13 سؤال و سه خرده مقیاس خلاقیت زدایی، میل گرایی و احساس تنهایی بوده و ازلحاظ روان سنجی از پایایی، روایی و برازندگی خوبی برخورداراست. ساختار عاملی تأییدی نیز، مدل سه عاملی پیشنهادی پرسش نامه یادشده را تأیید کرد. بحث و نتیجه گیری: از پرسش نامه تحلیل عاملی شده فوق الذکر، می توان برای تشخیص و مطالعات مربوط به اعتیاد به تلفن همراه استفاده کرد.

زمینه: روایی و پایایی از مسائل مهم در حوزه آزمون سازی محسوب می شوند.رویکرد سیستمی مفهومی است با کارکردهای بسیار که تعامل افراد شاغل در بخش های گوناگون یک نظام را موردتوجه قرار می دهد. هدف: پژوهش حاضر باهدف ساخت، هنجاریابی و اعتباریابی مقیاس رویکرد سیستمی در برنامه ریزی آموزشی و به روش توصیفی-پیمایشی به انجام رسیده است. روش: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مدیران و معلمان دبیرستان ها و مدارس راهنمایی غرب استان مازندران بود که از بین آنها 483 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته رویکرد سیستمی روی آنها اجرا شد. یافته ها: پس از گردآوری داده ها، ضریب پایایی آزمون با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، 981/0 محاسبه شد. تحلیل عاملی سؤالات رویکرد سیستمی بیانگر آن بود که بیش از 328/61 درصد واریانس موردنظر توسط عامل های این پرسشنامه تبیین می شود. پس از یک بار چرخش عوامل از نوع واریماکس، همبستگی میان هر سؤال با هر عامل در بهترین حالت مشخص شد و بر اساس آن پنج عامل (نگرش راهبردی؛ مدیریت راهبردی؛ توجه به واقعیات، اهداف و محیط کار؛ توجه به مقتضیات، پیچیدگی و تکالیف؛ مدیریت دانش و اطلاعات) به عنوان مؤلفه های رویکرد سیستمی در برنامه ریزی آموزشی، استخراج و نام گذاری گردید. بحث و نتیجه گیری: با توجه به خصوصیات روان سنجی مطلوب، می توان از این پرسشنامه برای سنجش میزان رویکرد سیستمی کارکنان شاغل در مراکز آموزشی همچون آموزش وپرورش و دانشگاه ها استفاده کرد و زمینه اصلاح و بهبود برنامه های آموزشی را فراهم آورد و به طورکلی، بهره وری نظام های آموزشی را افزایش داد.

زمینه: اعتبار تحلیل های چندسطحی با تأکید بر تفاوت های نظریه های اندازه گیری (رویکرد کلاسیک اندازه گیری و رویکرد نظریه جدید اندازه گیری (IRT)) به کمک داده های مختلف مورد پژوهشهای اخیر بوده است. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بدست آوردن میزان تأثیر مدارس بر نمرات کسب شده دانش آموزان شرکت کننده در آزمون تیمز پیشرفته 2008 بود. روش: برای دستیابی به هدف اصلی پژوهش از داده های مربوط به اجرای آزمون فیزیک تیمز پیشرفته 2008 که روند آموزش فیزیک پیشرفته دانش آموزان سال آخر متوسطه (پیش دانشگاهی) را مورد ارزیابی قرار می دهد، استفاده شد. جامعه آماری و گروه نمونه پژوهش حاضر، جامعه آماری و گروه نمونه پایه پیش دانشگاهی رشته ریاضی- فیزیک در آزمون فیزیک تیمز پیشرفته است که در سال تحصیلی 1387-1386 به اجرا در آمده است. حجم نمونه دانش آموزان ایرانی در این سنجش برابر 2556 نفر بوده است. یافته ها: نتایج تحلیل ها به طور کلی نشان داد که نخست تحلیل های چندسطحی نظریه سؤال- پاسخ (MLIRT) نسبت به تحلیل های چندسطحی نمره واقعی (MLTS) از قدرت بیشتری در آشکارسازی تفاوت بین مدارس برخوردار است. دوم آنکه، میزان تفاوت بین مدارس شرکت کننده در آزمون ریاضیات تیمز پیشرفته که در شاخص ICC (همبستگی درون رده ای) منعکس شده است در تحلیل های MLIRT بسیار زیاد است. بحث و نتیجه گیری: نخست آنکه، در نظر گرفتن خطای اندازه گیری تک تک سؤالات در تحلیل ها در چارچوب بیزی و با استفاده از نمونه گیری گیبس به طور چشمگیری توانمندی تحلیل های چندسطحی را بهبود می بخشد و افزایش معنادار نسبت واریانس تبیین شده را در پی خواهد داشت. دوم آنکه، تفاوت و تبعیض آموزشی بین مدارس زیاد است که این امر عمدتاً ناشی از متغیرهای در سطح مدرسه (نظیر متغیرهای مرتبط به معلم یا متغیرهای مرتبط به مدرسه) می باشد.