تـأملــی بر تــربیت دینــی دختـران
حوزه های تخصصی:
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۶۱ تا ۲۸۰ مورد از کل ۵٬۹۰۹ مورد.
داوطلبان کنکور؛ دختران 70 درصد، پسران 30 درصد! چرا؟
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۶
نوشته حاضر ضمن بررسی مسأله افزایش 70 درصدی حضور دختران در آزمون سراسری سال جاری با دو تن از کارشناسان گفتوگو کرده و نظرات آنان را در این زمینه مطرح ساخته است حاصل نظر یکی از کارشناسان ناصواب بودن سهمیهبندی جنسیتی دانشگاههاست و دیگری با احتیاط به لوازم نامطلوبِ عدم تعادل جنسیتی دانشگاهها اشاره دارد.
حجاب، ارزش یا روش؟
زن در آینة شعر فارسی
حوزه های تخصصی:
شیـخ مشرف الــــدیـن سعـــدی (حدود 606- 690هـ .ق) در نوع خود، شاعری بیبدیل است که شهرتش قلمرو وسیعی از تمدن اسلامیو جهانی را درنوردیده است. آثار سعدی از واقعیتهای روزمره زندگی مردم روزگار او الهام گرفته و نقش آفرینان آن، طبقات مختلف مردم هستند که عوالم متفاوتی دارند. در این نوشتار در صدد هستیم تا دریابیم که سعدی، شیخ شیراز و معلم اخلاق در تمام آثارش، دربارة زن چه میگوید؟ پاسخ این پرسش زمانی، ارزش بیشتری مییابد که بدانیم سعدی، شاعری واقعگرا و رئالیست است و با او می‌توان به فضای قرن هفتمی جامعه ایران، بلکه اسلام راه پیدا کرد. زن «چنانکه هست» به عنوان بخشی از وجود، چگونه در نگاه سعدی تجلی می‌کند و به نظر وی، زن «چگونه باید باشد؟» فضایل و رذایل اخلاقی زنان کدامند؟ و به دیگر سخن، زن در حکمت نظری و حکمت عملی سعدی چه جایگاهی دارد؟…
سینماى ایران و نقش زنان در دفاع مقدس
حوزه های تخصصی:
هشت سال دفاع مقدس ملت قهرمان ایران، به عنوان برگى پرافتخار در تاریخ مقاومت مردم ایران در برابر تجاوز بیگانگان، براى همیشه در تاریخ این مرز و بوم به ثبت رسیده و محققان، پژوهشگران و تاریخنگاران مؤمن و متعهد، بدون تردید با تلاشى مجدانه و پیگیر، زوایاى پنهان و آشکار این دفاع ایثارگرانه را به ثبت خواهند رساند. در این بین چگونگى این ثبت تاریخى، به عنوان یک اقدام مهم و حساس که مىتواند نقشى تعیین کننده در تبیین واقعیتهاى موجود داشته باشد، موضوعى است که همواره در علوم اجتماعى مطرح بوده و هست. آیا ثبت صرف آنچه که در هشت سال دفاع مقدس روى داده است، سواى ابعاد کاربردى آن، مىتواند علاوه بر طرح واقعیت، تأثیرگذار و حرکت آفرین باشد؟! پاسخ به سؤالاتی از این دست را در این مقاله پی می گیریم.
دیـــن، جامعه و انحـرافـات اجتمـاعــی
حوزه های تخصصی:
دین، قوی ترین و محکم ترین ریسمان الهی است که انسان، فقط با تمسک به آن می‌تواند به هدف و مأوای والای خویش که همان مقام خلیفة اللهی است، نائل گردد. اما مسئله اصلی این است که دین چگونه و از چه راهی توانسته است، قدرت انسان را بالا ببرد و وی را در مقابل لذتهای دنیوی، عصیان و سرکشیها بیمه نماید؟این نوشتار با بهره گیری از روش علوم اجتماعی در کشف این مقصود بر آمده است. طبق یک نگاه کلی تمام معارف و دستورالعملهای دینی این مسئولیت را به عهده دارند، زیرا دین دارای حلقههای به ظاهر متفاوت، اما از روحی واحد برخوردار است، البته با نگاهی خاص تر می‌توان به دو راهکار نظری و عملی دین اشاره نمود که در راهکار نظری به سه مقوله مهم ترسیم بدیها و خوبیها، ترسیم پاداش، عقوبت و مجموعه معارف بنیادین عنایت دارد و راهکار علمی از طریق تبلیغ و امر به معروف و نهی از منکر بر این مهم گام بر میدارد؛ اگر چه در ظاهر، بعضی از این موارد فردی و بعضی دیگر ظاهری اجتماعی دارند، لیکن هر دو در هم تنیده شده و قابل تفکیک نمیباشند.
بازنگری نظریه‌های نقش‌های جنسیتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نقش جنسیتی یکی از مفاهیم مباحث جنسیت است که در سال های اخیر مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعی به ویژه فمنیست ها قرار گرفته برای تبیین چرایی و چگونگی شکل گیری نقش های جنسیتی نظریه های گوناگونی مطرح شده است....
دیه و قصاص زنان درفقه
حوزه های تخصصی:
دیه و نحوه اجراى قصاص در مورد زنان و مردان نیز علاوه بر داشتن اسناد قرآنى ردّپاى محکم و عمیقى در روایات دارد و سنت و سیره رسول اکرم صلىاللهعلیهوآله و حضرت امیر علیهالسلام بر ثبوت و صحت آن به کیفیت مزبور شهادت مىدهد، گرچه دیه و قصاص امرى بوده که در جوامع جاهلى هم اجرا مىشد، ولى به دلیل عدم ملاحظه عدالت بین جرم و جزاى آن، اسلام ضوابط خاصى را راجع به آن مطرح نمود تا به صورت طرحى قانونمند در فقه اسلام گنجانده شود و جزء احکام امضایى دین محسوب شود.در این مقاله به بررسی قوانین دیه و قصاص زنان در اسلام می پردازیم.
نهاد چند همسری؛ ضرورتهای بازنگری
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۶
حوزه های تخصصی:
اسلام اصولاً چند همسری را مذموم می‌داند امّا به دلیل عدم پذیرش اجتماعی در صدر اسلام برای نفیِ کاملِ تعدد زوجات، اسلام آن را محدود نمود و در آیات قرآن جواز چند همسری را مشروط به رعایت عدالت کرد و رعایت عدالت را ناممکن خواند تا به تدریج زمینه محو چند همسری را ایجاد نماید. امروزه بر فقها و علمای دینی است که برای حذفِ تعدد زوجات یا محدود کردنِ آن به موارد بسیار خاص و ضروری اقدام نمایند. چند همسری نهادی نیست که توسط اسلام ایجاد شده باشد و از این رو مورد پشتیبانی و یا تأکید اسلام قرار داشته باشد.در این مقاله برآنیم تا حدود اسلام را در این زمینه بیشترباز کرده و بشناسیم.
سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تغییرات به وقوع پیوسته در دهه های اخیر، نشان از تحول اساسی در ساختار نظام ارزشی جامعه می دهد. تحولاتی که چه بخواهیم و چه نخواهیم، با نظم سنتی پیشین در تقابل است.امروزه با تشدید فرایندهای جهانی شدن و پیامدهای آن، آسیبهایی از قبیل افسردگی و اعتیاد، جرم و بزهکاری، جنایت و شورشهای اجتماعی، مشکل در ازدواج و ... به موضوع سیاستهای اجتماعی تبدیل شده اند
مفهومشناسی خشونت
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۸
حوزه های تخصصی:
دکتر شهلا اعزازی دارای دکترای جامعهشناسی و مدرس دانشگاه علامه طباطبائی است. خانواده، حوزه کاری او را تشکیل میدهد و درباره آن، تحقیقات مختلفی انجام داده است، که آخرین تحقیق وی در مورد خشونت علیه زنان می‌باشد.در این گفتگو از نتایج تحقیقات ایشان بیشتر آگاه می شویم.
هفته حقوق بشر امریکایی به روایت تاریخ؛ با نگاهی ویژه به سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران
حوزه های تخصصی:
حقوق بشر مهمترین دستاوردی است که قدرت های بزرگ از آن برای تحت فشار قرار دادن کشورهای دیگر استفاده میکنند تا به اهداف سلطهگرانه خود برسند. نکات قابل توجه در چند دهه اخیر، دخالت ایالات متحده در مسائل امنیتی جهان است که باعث ایجاد ناامنی و جنایات و کشتار مردم بیگناه شده است و در این میان کشور ایران بیشترین صدمه را از جانب امریکا متحمل شده است. از جمله جنایاتی که امریکا علیه ایران انجام داده حمله ناوگان امریکا به هواپیمای مسافربری ایران در 12 تیر 1367 بوده است. در این مقاله تلاش میشود حوادث تروریستی که در 12 تیر به وقوع پیوسته است، تشریح شود تا با بررسی ابعاد حقوقی در این خصوص به روشنگری بپردازیم.
مدرنیسم، خانواده و طلاق
منبع:
حوراء شماره ۱۶
حوزه های تخصصی:
یکی از نهادهای بنیادین حفظ و تربیت نوع انسانی خانواده می‌باشد که در آن بچه‌ها با فراگیری ارزش‌ها و هنجارها و تربیت روانی مناسب برای ایفای نقش مثبت در بزرگسالی آماده می‌شوند. نهاد خانواده را از ابتدای خلقت انسان می‌توان جستجو کرد. مهمترین عامل فروپاشی این نهاد ارزشمند، متارکه یا طلاق می‌باشد. هرچند طلاق از ابتدای زندگی اجتماعی بشر وجود داشته و حتی طبق قدیمی‌ترین اسناد حقوقی، از ابتدا صورت قانونی نیز داشته است؛ ولی در هر عصری درصد نسبی طلاق در حد معقولی بود و جود آن ضرری جبران ناپذیری به بنیاد اجتماع وارد نمی‌ساخته است اما امروزه جامعه انسانی شاهد افزایش روز افزون نرخ طلاق در جامعه می‌باشد؛ به طوری که بیم نابودی بنیاد خانواده می‌رود و بدنبال آن جامعه شاهد روز افزون انحرافات اجتماعی ناهنجاری‌های روانی، انواع بیماری‌های روان پریشی در افراد مطلقه و فرزندان طلاق می‌باشد. این مقاله درصدد آن است تا با نگاهی اجمالی به تغییرات فرهنگی موجود در جوامع به اصطلاح پیشرفته اروپایی و نگرش آنها به مسئله ازدواج، خانواده و طلاق، دورنمای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که شتابان بدان سو می‌روند را ترسیم کرده باشد.
سازمانهای غیردولتی، ما و نظام سرمایهداری
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۷
حوزه های تخصصی:
چندی است که موضوع «سازمانهای غیر دولتی» به یکی از موضوعات مهم، بحث برانگیز و یا نگران کننده محافل مختلف دولتی و غیر دولتی تبدیل شده است. از سازمان ملل و بنیادهای بینالمللی گرفته تا نهادهای دولتی و غیر دولتی و نخبگان، بر اهمیت توجه به این موضوع ـ یا به دلیل ظرفیتها و آثار منحصر به فرد آنها و یا به دلیل مخاطراتی که برای امنیت ملی کشورها و موقعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آنان ایجاد میکنند ـ پای میفشارند. در کشور ما در برنامه سوم و چهارم توسعه، به حمایت از این سازمانها توجه شده است و سالیانه میلیاردها تومان بطور مستقیم صرف تشکیل و تقویت این سازمانها میشود.اما همچنان مسائل و مشکلاتی در این زمینه وجود دارد که در این مقاله به بررسی راهکارهای مواجهه با این مسائل می پردازیم.
نظام نشانه هادرپوشش
حوزه های تخصصی:
اگر پوشش را یک عمل اجتماعی و معنادار فرض کنیم، نه صرفاً شیوه¬ای برای محافظت از بدن، باید آن را در قالب‌های تحلیلی معطوف به معنای اجتماعی، تفسیر نمائیم. نگاه به پوشش به مثابه یک امر نمادین و تلاش برای درک نمادها و کشف معانی به ما کمک می‌کند تا زاویة جدیدی از این مسأله¬ پرحاشیه دریابیم. توجه به «قواعد» در اعمال اجتماعی و نیز ویژگی قراردادی نمادها در نشانه¬شناسی، می‌تواند هم تغییرات تاریخی پوشش را تا حدی تفسیر کند و هم تفاوت نگاه به پوشش و لباس را در گروه¬های مختلف و خرده فرهنگ های گوناگون جامعه نشان دهد. توجه به «قاعده¬مند»بودن پوشش و ویژگی نمادین و قراردادی پوشش، اگر در تحلیل‌های سیاست‌گذاران فرهنگی قرار گیرد، می تواند به هدف گیری صحیح سیاست¬گذاری فرهنگی کمک کند.
قومیت و جنسیت: مطالعه موردی گروه های قومی در سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
طرز تلقی و نگرش ها تحت تأثیر جنسیت و قوم گرایی نوعی از جایگاه خاصی را برای زنان در چارچوب خانواده و هرم قدرت در خانواده در مقابل جنس مذکر ایجاد می کند...
فصل جدید مشارکت سیاسی زنان در ایران
حوزه های تخصصی:
برقراری حکومت اسلامی در ایران تحت رهبری امام خمینی و جانفشانی های زنان و مردان این مرز و بوم فرصتی را به وجود آورد تا مساله مشارکت سیاسی زنان مورد بازنگری قرار گیرد.این در حالی است که رهبری نظام به عنوان یک متفکر تاثیرگذار خواستار فراهم آوردن زمینه افزایش مشارکت زنان در عرصه های اجتماعی بود
عوامل تحکیم و استحکام خانواده
حوزه های تخصصی:
خانواده مناسب ترین جایگاه برای تامین نیازهای انسان و بهترین بستر برای تامین امنیت و آرامش روانی است. با این حال در عصر حاضر نظام خانواده دچار مشکلات و چالش هایی شده که کم کم آن را به سستی و تزلزل می کشاند. مهم ترین عامل تحکیم و ثبات یا تزلزل و فروپاشی نهاد خانواده چگونگی رابطه ها و داد و ستد عاطفی میان اعضای خانواده به ویژه رابطه زن و شوهر است. عوامل مختلفی در تحکیم و یا تزلزل آن نقش دارند که می توان به طور کلی آنها را به عوامل فردی و اجتماعی تقسیم کرد که با توجه به اهمیت هر کدام از آنها نمی توان هر یک را به تنهایی در این مسیر کافی دانست. این نوشتار در پی آن است تا با بیان هر کدام از این عوامل راهی را برای رشد و ثبات خانواده از طریق معرفی باورها، اخلاقیات و سنت های فرهنگی و دینی بنمایاند.
استراتژی قرآن در مواجهه با انحرافات اجتماعی(قسمت سوم)
حوزه های تخصصی:
قرآن کریم بر اساس شناخت ماهیت انسان، اهداف و ارزش‌هایی که برای او ترسیم می‌کند، در تبیین کجروی عوامل متعدد روان‌شناختی، اجتماعی، حتی فیزیکی و متافیزیکی را دخیل می‌داند. با وجود تأکید محوری قرآن بر شخصیت و ویژگی‌های روانی آدمی از قبیل عقل، غضب، شهوت و همچنین نقش شیطان در این زمینه، سبب نشده است که توجه قرآن به نقش عوامل اجتماعی کم شود. در این نوشتار به بعضی از متغیرهای اجتماعی که در کجروی انسان نقش دارند، با توجه به الهام از آیات قرآن کریم اشاره شده است. از قبیل: همنشینی با افراد و گروه منحرف؛ نقش گروه مرجع و نخبگان جامعه؛ نقش نابسامانی اجتماعی و وضعیت آنومی؛ تأثیر کاهش نظارت و کنترل اجتماعی؛ نقش تعارض فرهنگی و ساختار اجتماعی آسیب ساز جامعه.
زنان در تاریخ معاصر؛ صدیقه دولتآبادی
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۲ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
صدیقه دولت آبادی، از عناصر تجدد طلب و از فعالان سیاسی دوره مشروطه است. در این نوشته تلاش شده است که به دور از جانبداریهای مرسوم وضعیت خانوادگی و فعالیتهای سیاسی ـ اجتماعی وی مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد.