نصرالله آقاجانی

نصرالله آقاجانی

مدرک تحصیلی: استادیار دانشگاه باقرالعلوم (ع)
پست الکترونیکی: nasraqajani@gmail.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۱.

تطورات اندیشه اجتماعی حوزه علمیه قم در یکصد سال اخیر(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تطور اندیشه اجتماعی اندیشه اجتماعی حوزه علمیه قم صدساله اخیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۳۶
اندیشه اجتماعى متفکرین اسلامى در حوزه علمیه قم، هرچند ریشه اى تاریخى در عمق اندیشه فقهی، کلامی، حکمى و اخلاقى آن دارد، در صدساله اخیر داراى تطورات و رشد قابل توجهى بوده است. بررسى این موضوع اهمیت بسزایى دارد و می تواند ظرفیت و اصالت اندیشه دینى در حوزه تفکر اجتماعى را نشان دهد. این تحقیق با توجه به زمینه هاى اجتماعى درصدد بازشناسى مهم ترین محورهاى تطور اندیشه اجتماعى حوزه علمیه قم در سده اخیر بوده و آن را در سه محور تطور موضوعی، روشى و کاربردى دنبال کرده است. گستردگى موضوعات اجتماعی، تنوع و تطور رویکردی، اعم از فقهی، فلسفی، کلامی، اخلاقى و رویکرد تطبیقى و انتقادی، و نیز تأکید بر دو عنصر زمان و مکان، سبب گسترش اندیشه هاى اجتماعى معاصر شده است. همچنین تعامل دوسویه حوزه نظرى اندیشه اجتماعى با ساحت عملى آن، محور سومى است که نشان دهنده تطور اندیشه اجتماعى متفکرین حوزه قم در قرن اخیر است.
۲.

توحیدگرایی در علم اجتماعی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: جامعه توحیدگرایی علم اجتماعی اسلامی تکوین تشریع عاملیت انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۱۶۶
درحالی که علوم انسانی امروزی با نفی خدا و دین و یا عزل آنها از ساحت معرفت و با محوریت اومانیسم شکل گرفت، علوم اسلامی با محوریت توحید هویت یافته است. «توحیدگرایی» به معنای تنظیم مناسبات علمی و عملی در دو ساحت فردی و اجتماعی، مبتی بر اولوهیت خدا و عبودیت انسان است. تجلی توحیدگرایی در علم اجتماعی مسلمانان منظری خاص و مسائل ویژه ای پدید می آورد که از آن میان، بررسی سه مسئله حائز اولویت است: 1. توحیدگرایی در تبیین گرایش انسان ها به زندگی اجتماعی؛ 2. توحیدگرایی در تشریع زندگی اجتماعی و جامعه سازی؛ 3. رویکرد توحیدی در تبیین نقش عاملیت انسانی در جامعه سازی. بسط و برجسته سازی رویکرد توحیدی در تبیین مسائلی از این دست، توانمندی و ظرفیت های آن را در علم اجتماعی اسلامی نشان می دهد و کمک شایانی به گسترش ادبیات آن خواهد کرد. با بهره گیری از روش «تحلیل نظری» و استناد به آیات قرآن و تأمل در رهاورد تفسیری آن در آراء مفسران و نیز مراجعه به اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان، مسیر این تحقیق هموار خواهد شد.
۳.

تفکر اجتماعی در غرب شناسی از منظر علامه طباطبایی ره(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تفکر اجتماعی غرب غرب شناسی علامه طباطبایی ره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۳۷
علامه طباطبایی به جهت معاص  رت با مسائل چالشی دنیای مدرن و پیامدهای آن در جهان اسلام، به بررسی تطبیقی و مقایسه ای اسلام و غرب در بسیاری از مسائل و موضوعات دینی، فلسفی، اجتماعی و تمدنی پرداخته است. این ورود شایسته ایشان به مثابه یک فیلسوف در حوزه غرب شناسی، از اهمیت بالایی برخوردار است. بررسی ابعاد روشی علامه در غرب شناسی، بازشناسی نسبت ما با غرب، بررسی برخی از ابعاد مهم غرب شناسی علامه، مسائل مهمی هستند که در این تحقیق با مراجعه به آثار علامه دنبال می شود. ایشان با تحلیل پدیده غرب زدگی، غرب شناسی صحیح را با تفکر اجتماعی ممکن می داند و با بهره گیری از روش مقایسه ای یا تطبیقی، با رویکردی اجتماعی و با توجه به بنیان های نظری غرب، مؤلفه های چهره بیرونی و درونی غرب را نمایان می سازد. پیامد معرفتی وثنیت مدرن، در محدودساختن علم به رویکرد حسی و پیامد گرایشی آن، در محصورکردن لذت ها و گرایش ها در امور پست مادی دنبال می شود. این مادیت تاریخی که ریشه در کلیسا و مسئله حلول دارد، با شعار خرافه زدایی به بسط خرافه در تمدن غربی انجامیده است. سرانجام عنصر لیبرالیسم و فردگرایی، تفکر غربی را از «مجرای عقلی» به «مجرای احساسی و عاطفی» کشانده و صورت گرایی و تزلزل پایگاه اخلاقی و ارزشی های انسانی را سبب شده است.
۴.

مناسبات حکمت متعالیه و علم اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حکمت متعالیه علم اجتماعی فلسفه علوم اجتماعی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۳۲۶
فهم مناسبات حکمت متعالیه و علم اجتماعی در توصیف و تحلیل علم اجتماعی با رویکرد اسلامی و چگونگی رشد و توسعه آن از آنچه بود و آنچه باید باشد، حائز اهمیت ویژه ای است. مسئله اصلی این است که چه مناسباتی بین حکمت متعالیه و علم اجتماعی وجود دارد و حکمت متعالیه چه تأثیری بر آن داشته یا چه ظرفیت هایی برای آن دارد؟ پاسخ به این پرسش منوط به بررسی تأثیر حکمت متعالیه بر علم اجتماعی در سه ساحت نظری یعنی مبانی عمیق و عام علم اجتماعی اسلامی، فلسفه علوم اجتماعی و ساحت مفاهیم، مسائل و حوزه های علم اجتماعی اسلامی است. این تحقیق با روش اسنادی و تفسیر و تحلیل محتوای متون مربوط به حکمت متعالیه قابل انجام است. هر یک از مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی تأثیرات خاصی بر علم اجتماعی اسلامی داشته و سبب هماهنگی و انسجام علم اجتماعی با حکمت نظری و عملی از جهت موضوع، مفاهیم، مسائل و روش شده است.
۵.

عقلانیت کنش اجتماعی، از منظر حکمت اسلامی در مواجهه با سنت وِبری(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: عقلانیت کنش اجتماعی ماکس وبر حکمت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۴ تعداد دانلود : ۴۸۷
عقلانیت و کنش، واژه هایی هستند که از حیث انتزاعی، به معنای برخاستگی از عقل و اراده اند، اما از حیث انضمامی، مبتنی بر چگونگی نگاه به ماهیت و قوای إدراکی و حرکتیِ انسان، معنای خاص خود را پیدا می کنند. بر همین اساس، در تحلیل وِبر، عقل و کُنش، به روش و عمل برآمده از عقل عملی خودبنیاد و عقلانیت کُنش اجتماعی، نیز به داشتن محاسبه ریاضی وار برای دست یابی به اهداف زندگی، تقلیل و جامعه غربی، جامعه ای عقلانی و در عین حال، مبتلا به بحران معنویت دانسته شده است. اما حکمای اسلامی، مبتنی بر نگاه خود، به ماهیت و قوای انسان، عقل را به معنای ظرفیت ادراک معانی؛ و کُنش را نیز منبعث از إراده برخاسته از قوه شوقیه متاثر از قوا وگرایشات نفوس سافل و عالی انسان می دانند؛ بنابراین، عقلانیت کُنش اجتماعی را به معنای مبتنی کردن کُنش های اجتماعی، بر ظرفیت ادراک معانی مجرد، در مراتب و مصادیق مختلف آن، تعریف و رعایت روش و محاسبه منطقی در کُنشِ اجتماعی را تنها یکی از معیارهای عقلانی بودن در نظر می گیرند و از این حیث، جامعه را نیز دچار بحران معنویت نمی کنند.</span>
۶.

از ایدئولوژی تا الگوهای سیاست گذاری در نظام فرهنگی غرب (بررسی خاستگاه نظریه های سیاستی در تدوین سیاست های فرهنگی)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نظریه سیاستی سیاست های فرهنگی نظریه های فرهنگی ایدئولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۳ تعداد دانلود : ۴۱۹
یکی از مؤثرترین برنامه های فرهنگی کشورها، «سیاست ها، طرح ها و برنامه های» فرهنگی است که در قالب برنامه های دولت، تدوین و اجرا می شوند. محور برنامه های فرهنگی «سیاست های فرهنگی» است. زیرساخت تنظیم سیاست های فرهنگی، نظریه سیاستی است. نظریه سیاستی نظریه ای کاربردی است که می تواند چارچوب عمل دولتی و مداخله حکومتی را بر مبنای ارزش های هر جامعه تصویر کند. در این مقاله با استفاده از روش پژوهش کیفی «تحلیل مضمون» و در جستجوی سازوکار شکل گیری نظریه های سیاستی فرهنگی به واکاوی خاستگاه آن در ادبیات سیاست گذاری فرهنگی و نظریه های فرهنگی می پردازیم تا ضمن نشان دادن دلایل شکل گیری سیاست های فرهنگی، بستر نقد ادبیات رقیب نیز فراهم گردد و زمینه ای برای طراحی نظریه های سیاستی فرهنگی در الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت آماده شود تا در این مسیر از نظریه های فرهنگی وارداتی استفاده نکنیم
۷.

مکه؛ آرمان شهر امت اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مکه آرمان شهر مدینه فاضله کعبه امت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۴۳۳
رویکرد های گوناگونی برای پاسخ به سؤال از چگونگی جامعه مطلوب اسلامی و تدوین الگویی از اصول و ویژگی های آن، وجود دارد. پس در این مجال، هدف این مقاله ارایه جامعه مطلوب اسلامی با توجه به مقدس ترین شهر اسلامی، یعنی مکه و ویژگی های این شهر بر اساس آیات و روایات است. این یک رویکرد توصیفی و اکتشافی و در عین حال، ارزشی است که تلاش می کند با مراجعه به منابع نقلی، چهره یک جامعه و شهر مطلوب اسلامی را نشان دهد. مکه و مهم ترین نماد آن، یعنی کعبه سرشار از معانی عمیق توحیدی و مالامال از نمادهای ارزشی و انسانی است. ویژگی هایی از قبیل نخستین بیت برای انسان ها، کانون هدایت و برکت، دارای عزت، شکوه، امنیت، پرچم برافراشته توحید برای جهانیان، دربرگیرندة همه نژادها و قومیت ها برای بازشناسی یکدیگر و جهت بهره مندی از منافع این اجتماع بزرگ، تحت دو رکن اساسی ولایت الهی و برائت از مشرکان، ظرفیت ارزشمندی را به مکه برای تحقق جامعه ای با هویت اسلامی داده است.
۸.

شناسایی راهبردهای مطلوب نظام جمهوری اسلامی ایران در مدیریت فرهنگ انتظار، بر مبنای منویات امام خمینی (ره)(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۳۴۴
جایگاه مهم باورداشت مهدویت در نظام معارف دین مبین اسلام و رابطه مستقیم و دو طرفه آن با انقلاب اسلامی، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را بر آن می دارد تا در راستای مدیریت فرهنگ انتظار، راهبردهای درخوری اتخاذ کند. این راهبردها اگرچه به رشته تدوین در نیامده اند اما از رهگذر بررسی منویات بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) قابل شناسایی و تحلیل هستند. برای این منظور در پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحلیل مضمون، متن اندیشه های آن امام راحل طی سه مرحله کدگذاری، ترکیب و تلخیص شده اند که منتج به شکل گیری هشت مضمون فراگیر گردید که در واقع راهبردهای مورد نظر این پژوهش را تشکیل می دهند. راهبردهای شناسایی شده، سپس مورد تحلیل های مقایسه ای قرار گرفتند. این راهبردها به ترتیب اهمیت عبارتند از: تأکید بر ترابط مهدویت و انقلاب اسلامی، ترسیم تصویر شوق آفرین و برانگیزاننده از آرمان مهدویت، نهادینه سازی فرهنگ انتظار در اقشار خاص و گروه های مرجع، تبیین معنای صحیح فرهنگ انتظار و آسیب شناسی آن، تأکید بر فراشیعی، فرادینی و جهانی بودن موعودگرایی، بهره گیری از فرصت و مزیت اماکن و مناسبت های مهدوی، بسط مبانی معرفتی مهدویت، تأکید بر عدالت خواهی به عنوان ویژگی مهم دولت زمینه ساز ظهور و جامعه منتظر.
۹.

ارائه الگوی مطلوب ممیزی در حوزه ترجمه کتب علوم انسانی با تاکید بر آراء مقام معظم رهبری(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۲۴۰
<span style="font-size: 10px;">ترجمه متون اگر در مجرای صحیح خود قرار بگیرد، یکی از زمینه های تبادل فرهنگی و پیشرفت تمدن ها خواهد بود. اما این ابزار امروزه به بستری برای تسری الگوهای غربی در راستای اهداف جهانی سازی تبدیل شده است. غرب به خصوص در راستای خارج کردن رقیب اصلی فکری خود یعنی جهان اسلام از میدان علوم انسانی تمرکز ویژه ای بر محو الگوهای اسلام شیعی و جایگزین کردن الگوهای سکولار دارد.  در عملیات بی. اس. پی[1]<span style="font-size: 10px;"> به عنوان بزرگترین عملیات جاسوسی آکادمیک قرن بیستم، علوم انسانی نافذترین حوزه جنگ نرم و ترجمه کتاب سلاح تبلیغات استراتژیک به شمار می رود. چنین ادعایی نیاز به وجود الگویی هوشمند و قوی در مواجهه با مقوله ترجمه را نشان می دهد. امروزه تنها الگوی نظارت بر ترجمه، شیوه ممیزی مرسوم است که در میان آثار تألیفی و ترجمه شده مشترک است. اما این شیوه در مواجهه با آثار ترجمه شده کارآمدی مطلوب را ندارد. سؤال اصلی پژوهش، چیستی الگوی مطلوب مواجهه با سیل کتب ترجمه شده در حوزه علوم انسانی با تأکید بر آراء مقام معظم رهبری است. در این پژوهش به مدد روش تحلیل مضمون شیوه جدیدی از ممیزی با «عنوان ممیزی» پویا ارائه می شود. در ممیزی پویا تنها راه مقابله با آثار ترجمه شده، از نوع حذف و سانسور نیست؛ بلکه نقد و حاشیه نویسی پایاپای اثر با توجه به مبانی اسلامی در کنار ممیزی مرسوم ضروری است. <br clear="all" /> [1].b.s.p
۱۰.

چیستی علم اجتماعی مسلمین(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آرمان گرایی حقیقت گرایی توحیدگرایی علم اجتماعی مسلمین مسائل علم اجتماعی اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم
تعداد بازدید : ۱۱۶۵ تعداد دانلود : ۵۵۱
«علم اجتماعی مسلمین»، مجموعه ای از اندیشه ها و تفکرات نظام وار و روشمند در حوزه موضوعات و مسائل اجتماعی برای رفع نیازها و رسیدن به سعادت و کمال انسانی است. در چیستی و هویت علم اجتماعی مسلمین، و نیز تمایز آن از علوم اجتماعی، به ویژه جامعه شناسی مدرن تلاش علمی شایسته ای لازم است که این مقاله گامی در این مسیر است. نوع مسائل علم اجتماعی مسلمین، مبتنی بر بنیادهای اسلامی و دارای مفاهیم، موضوعات و مسائلی خاصی است که به آن هویتی ممتاز با پیشینة طولانی داده است. این علم دارای ویژگی هایی نظیر هویت فراتاریخی، و بهره مندی از ظرفیت تعمیم یافتگی، ابتناء بر اصول و بنیادهای اسلامی، به ویژه توحیدگرایی در هستی شناسی و حقیقت گرایی انتقادی بر حسب وحی، عقل و حس در معرفت شناسی، آرمان گرایی و داشتن رویکرد هرمی به هستی و جهان اجتماعی، برخی از مهم ترین ویژگی های آن است.
۱۱.

علّامه طباطبائی و فلسفة علوم اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی اعتباریات المیزان فلسفه علوم اجتماعی علوم حقیقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی
تعداد بازدید : ۱۱۴۸ تعداد دانلود : ۵۳۵
فلسفة علوم اجتماعی درصدد بررسی چیستی، امکان، اعتبار، غایت، موضوع و روش های معتبر در علوم اجتماعی است و تعین آن متأثر از متغیرهای متعددی است. جریان مسلط تفکر و علوم غربی به تناسب هستی فردی و اجتماعی آن زمینی و مادی گرایانه است و قهراً فلسفة علوم اجتماعی هم در چنین زمینی ارتزاق خواهد کرد. از منظر علّامه طباطبائی در المیزان اصول و مفاهیم بنیادینی از قبیل: «حق» به منزلة ملاک عالم تکوین و تشریع، «غایات جوامع» به مثابه امری تأثیرگذار در هویت، قوانین و اعتباریات جوامع، «سعادت و کمال انسان» به عنوان امری عینی و مؤثر در بازشناسی نیازهای حقیقی انسان، و «عدم تمایز حقیقی جامعه با مقتضای طبیعت فردی انسان» جملگی در متن ماهیت علوم حقیقی، اعتباری و اجتماعی تأثیر خود را می نشانند. از این منظر هریک از اصول فوق دلالت هایی دارد که علوم اجتماعی و فلسفه آن را از نسبیت مفرط و سکولار خارج می کند و ظرفیت علم اجتماعی را در مفهوم سازی، توصیف، تبیین و ارزیابی جهان اجتماعی افزایش می دهد.
۱۲.

ویژگی ها و انواع سنت های الهی در تدبیر جوامع(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سنت های اجتماعی سنت الهی جوامع قانون مندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۲۴ تعداد دانلود : ۹۲۰
سنت های اجتماعی، عبارتند از قوانین حقیقی یا تکوینی که ارتباط نفس الأمری حقائق را در جهان عینی نشان می دهند. سنت الهی در جامعه، رفتاری است که خداوند با اجتماعات بشری بر اساس حکمتِ خود، به صورت ابتدایی یا مقابله ای انجام می دهد. این سنت ها که بیان گر قانون مندی جامعه و تاریخ است، نشان از رابطه ای تکوینی بین اعمال انسانی با عالم هستی است که منشأ آثاری وجودی برای انسان ها خواهد بود. بازشناسی ویژگی های سنت های الهی و انواع آن، دغدغه اصلی این مقاله است تا نگاه جامعی را ترسیم کرده و فرصت تازه ای را برای گفت وگو طرح تفصیلی درباره سنت ها فراروی اندیشمندان خواهد گذاشت. انواع سنت های الهی در جوامع را می توان در سه دسته کلی: سنت های مطلق، سنت های مشروط به ایمان و سنت های مشروط به کفر تقسیم کرد که هر یک از آن ها، انواعی از سنت ها را در بر می گیرد.
۱۵.

پیشگامان بیداری اسلامی در مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام تجدد غرب مصر رشید رضا سید قطب سیدجمال الدین اسدآبادی بیداری اسلامی شیخ محمد عبده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵۱ تعداد دانلود : ۱۴۰۱
دوران معاصر شاهد حیات مجدد اسلام در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی و تحت عنوان «جریان بیداری اسلامی»در سده اخیر میباشد. در دنیای اهل سنت، مصر نخستین جبهه بیداری اسلامی را توسط پیشگامانی همچون سید جمال،عبده، رشید رضا و اخوان المسلمین پدید آورده است. دین و سیاست در اندیشه آنان به ویژه در نگاه سید جمال و اخوانیهادرهم تنیده بوده و تفکیک آن دو از یکدیگر ناممکن مینماید. در اندیشه پیشگامان بیداری اسلامی، تمدن مادی غرب درکنار چهره استعماری آن، دو روی یک سکه ارزیابی شده و در عین تجویز اخذ فناوری، از پیامدهای مادی این تمدن هشدارداده اند. در این میان، عبده نسبت به استاد خود سیدجمال و اخوانیها قدری متفاوت به نظر میرسد. جریان بیداری اسلامیدر عین ریشه داشتن در عمق تاریخ و برخورداری از اصالت، به آفاتی هم مبتلا بوده است که ضرورت حزم و هوشیاری راطلب میکند.
۱۷.

میراث اسلامی در چنگال عصریت: نقد رویکرد حسن حنفی در بازسازی میراث اسلامی

کلید واژه ها: تجدد حسن حنفی میراث اسلامی عصریت بازسازی میراث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۳ تعداد دانلود : ۶۹۱
حسن حنفی، از روشن فکران معاصر مصری در چندین دهه از فعالیت تألیفی خود میکوشد تعریفی خاص از میراث اسلامی و ویژگیهای آن ارائه دهد. او با هدف نوگرایی و تجدّد در میراث اسلامی، طرح خویش را تحت عنوان «التجدید و التراث» در تألیفات گوناگون خود دنبال میکند. وی برای میراث اسلامی ویژگیهایی نظیر «اندوخته ای قومی و ملی، تعبیری فکری از پدیده های هر عصر، تدوینی نظری از ستیزهای فکری بین حاکم و محکوم، یک بعدی بودن، وارونگی موضوعات انسانی به الهی» را ذکر میکند که باید از الهیات به انسانیات تبدیل شود. به اعتقاد او اصول و مفاهیم تجدّد، در اسلام هم وجود دارد؛ اما در میراث اسلامی مغفول مانده یا تفسیر دیگری از آن شده است؛ ولی امروزه به تناسب شرایط عصری باید این معانی جدید را کشف کنیم. او زبان میراث را به کهنگی و نارسایی متهم میسازد و روش هایی را برای بازسازی میراث اسلامی بیان میکند که جملگی نیازمند نقد و بررسی است.
۱۹.

غرب شناسی وارونه؛ نقدی بر غرب شناسی حسن حنفی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: غرب تمدن غرب غرب شناسی حسن حنفی استغراب آگاهی اروپایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷۱ تعداد دانلود : ۷۷۸
غرب شناسی، یکی از حوزه های مطالعاتی مهم معاصر است که به بررسی تاریخ، ماهیت و سرنوشت تمدن غرب میپردازد. حسن حنفی از روشنفکران معاصر و معروف مصر، مدعی تأسیس علم جدیدی به نام استغراب یا غرب شناسی است که از آفات غرب شناسی وارونه مصون میباشد. بررسی کتاب او در این زمینه نشان میدهد که مجموعه مباحث غرب شناسی وی با سه عنوان «تکوین آگاهی اروپایی»، «ساختار آگاهی اروپایی» و «سرنوشت آگاهی اروپائی» به غیر از بیان تاریخ مکتب های فلسفی غرب و ریشه های تاریخی آن و نیز وضعیت کنونی آگاهی غربی، کار جدیدی را در غرب شناسی انجام نداده است؛ بلکه خود به آفت غرب شناسی وارونه دچار شده است و نه تنها غرب را از منظر خودی مطالعه نکرده، بلکه «خود» را در آیینة غرب مشاهده کرده است. او بارها دربارة الگوگیری از مدل های تغییر و تجدد غربی برای بازسازی اندیشه دینی در آثار مختلف خویش سخن گفته و خود نیز از چنین روش هایی برای معناسازی میراث اسلامی بهره گرفته است و این همه، نشان از وارونگی غرب شناسی او دارد.
۲۰.

بازاندیشی جریان اصلاحی و نواندیشی حوزوی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نواندیشی حوزوی نواندیشی جریان اصلاحی اصلاح حوزوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۳ تعداد دانلود : ۷۲۹
حوزه کهن علوم اسلامی شیعه، علی رغم تنگناها و فشارهای حاکمان جائر، انحطاط شرایط اجتماعی و تحجر جاهلان، شاهد جریانی خلاق، نواندیش و انتقادی در درون خود بود؛ جریانی که از بستر فرهنگ و اندیشه خودی سر برآورد و در برابر استبداد و خودکامگی ایستاد. این جریان، ریشه های خود را از روح تعالیم دینی و مکتب اهل بیت: اخذ کرد و با نگاه به شرایط اجتماعی و اقتضائات آن، حرکتی اصلاحی و نواندیشانه را شروع نمود که هنوز به حرکت بالنده خود ادامه می دهد. این نهضت علمی و اجتماعی، شباهتی به جریان های روشنفکرانه ندارد. روشنفکری، واژه ای غیر بومی است، که بیانگر مدل یا مدل هایی است که تجربه تاریخی آن، مملو از خطرها و آفات است؛ از این رو اطلاق آن بر جریان اصلاحی و نواندیشی حوزوی، بسیار تامل برانگیز است. نوشتار حاضر در صدد است با نگاهی جامعه شناختی، به بازشناسی ویژگی ها و شاخص های جریان اصلاحی و نواندیشی حوزوی بپردازد. تقلیدگریزی، حقیقت طلبی و واقع گرایی، توجه به مقتضیات زمان و مکان و بهره گیری از روش های مختلف معرفتی، بخشی از اصول روشی آن است

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان