درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۴۸۱ تا ۳٬۵۰۰ مورد از کل ۳۳٬۷۳۰ مورد.
۳۴۸۱.

پیامدهای فرهنگی-اجتماعی کرونا از منظر اندیشمندان

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگ و ارتباطات سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 222 - 247

کلید واژه ها: پدیدارشناسی فضای مجازی سوادرسانه ای ویروس کرونا دین فاصله اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۵
زمستان سال 1398شمسی وسال2020میلادی،درایران وجهان با پدیده ای جدید وغافلگیرکننده به پایان رسید.شیوع ویروس کرونا ،اما با پایان زمستان ؛ این پدیده متوقف نشد بلکه با عالمگیر شدن این ویروس،وضعیت جهان وارتباطات انسانی، دگرگون شد.قرنطینه شدن افراد دربیشتر کشورها ودیجیتالی شدن ارتباطات بدون شناخت پدیده کرونا ، وعدم یا کمبود سوادرسانه ای افراد دراستفاده از فضای مجازی ، ازمهمترین دلایل عدم توفیق نهایی جوامع درکنترل قطعی بیماری بوده است.هدف این تحقیق، شناخت پدیده کرونا وارائه الزامات سوادرسانه ای برای متوقف کردن چرخه انتشار وواگیری ویروس کرونا(کووید-19) است. دراین تحقیق اازروش تحلیل مضمون استفاده شده است. با انجام مصاحبه ساخت نیافته با 15تن ازکارشناسان حوزه سوادرسانه ای درایران الزامات سوادرسانه ای را برای پیشگیری از پدیده کرونامشخص کرده ایم. نتایج تحقیق نشان دادکه6 مضمون اصلی و10 زیر مضمون درپدیدارشناسی کرونا وجود دارند.مضامین اصلی وفرعی شامل: 1-افزایش دانایی انسان ها2-حکومت ها وکرونا با دوزیرمضمون:محدودیت دمکراسی وحفظ دموکراسی،3-تغییرکسب وکارهابا دوزیرمضمون:کسب وکارحضوری وکسب وکارمجازی،4-دین وعبادت با چهار مضمون فرعی:عبادت مجازی،زیارت مجازی،سوگواری مجازی،اعیادمجازی مذهبی ، 5-خلق معناهای جدیدو6--تغییر فاصله اجتماعی. الزامات سوادرسانه ای برای کاهش ویا توقف شیوع ویروس کرونا(عبارتنداز:1-ضرورت ارتباطات مجازی،2-کاهش رفت وآمد ،3-کاهش هزینه ها،4-کاهش دیدارهای حضوری،5-استفاده ازفضای مجازی و4-آموزش محتوای پیشنهادی با 20 دستورالعمل برای سوادرسانه ای که عمدتا بررعایت فاصله اجتماعی تاکیددارند.
۳۴۸۲.

مطالعه تجربی ارتباطات بین معرف های دین داری؛ با استفاده از سه روش تحلیل عاملی تأییدی، تحلیل عاملی اکتشافی و یک روش شبکه مبنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۶ 57 - 91

کلید واژه ها: ساختار دین داری سنجش دین داری تحلیل عاملی تأییدی تحلیل عاملی اکتشافی تحلیل آماری شبکه مبنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۹۳
مدل های مفهومی دین داری، در نهایت فهرستی از معرف های دین داری و یک دسته بندی از این معرف ها در قالب ابعاد ارائه می کنند. مسئله اصلی این پژوهش ارزیابی و اصلاح این دسته بندی براساس مشاهدات تجربی است. ادعای پژوهش حاضر این است که اگر دقت لازم در ساخت سنجه انجام بگیرد، نتایج تجربی حاصله، با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل عاملی اکتشافی امکان ارزیابی و در نتیجه اصلاح دسته بندی معرف ها در مدل مفهومی مبنایی اولیه را خواهد داشت. ادعای دیگر پژوهش این است که با استفاده از رویکردهای شبکه ای، امکان تحلیل روابط مستقیم معرف های دین داری با یکدیگر فراهم است و می توان از قید ارائه ابعاد در مدل سازی مفهومی دین داری صرف نظر کرد. در تحلیل عاملی تأییدی، سنجه حاصل از مدل مختار، مدل شجاعی زند، پس از ادغام دو بعد ایمانیات و اعتقادات مورد تأیید تجربی قرار گرفت. در تحلیل عاملی اکتشافی، یک عامل اصلی که حدود نیمی از کل دین داری را توصیف می کند در کنار سه عامل کوچک کشف شد. در روش شبکه مبنا نشان داده شد که اولاً اعتقادات و ایمانیات در مقایسه با شرعیات و عبادیات، در ساختار دین داری جامعه هدف، از مرکزیت و اهمیت بالاتری برخوردارند و ثانیاً به طور کلی مرکزیت و اهمیت شرعیات در آقایان در مقایسه با خانم ها و مرکزیت و اهمیت عبادیات در خانم ها در مقایسه با آقایان بیشتر است.
۳۴۸۳.

چرا زنان دین دارتر از مردان اند؟ پژوهشی در میان ایرانیان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۳ 109 - 137

کلید واژه ها: شکاف جنسیتی مذهبی نظریه جایگاه ساختاری نظریه محرومیت نظریه جامعه پذیری نظریه ریسک پذیری/ ریسک گریزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۹۲
متون جامعه شناسی و روانشناسی دین و داده های توصیفی به دست آمده از پیمایش ها و تحقیقات متعدد در جوامع مختلف، ازجمله ایران، همگی حکایت از آن دارند که در طیف وسیعی از سنجه ها، زنان مذهبی تر از مردان هستند. باوجوداین، تبیین چرایی آن هنوز یک معمای علمی محسوب می شود. در مقاله پژوهشی حاضر، ابتدا تلاش گردید در سطح نظری با مروری تحلیلی بر تبیین های نظری مربوط به شکاف جنسیتیِ مذهبی در ادبیات جامعه شناسی، استدلال های اصلی تئوری های جایگاه ساختاری، محرومیت، جامعه پذیری و ریسک پذیری/ریسک گریزی در قالب فرضیات تحقیق، استخراج و فرموله شوند. سپس، در سطح تجربی تلاش گردید تا با مقابله این فرضیات با داده های حاصل از جمعیت ملّی مسلمانان ایرانی میزان انطباق و تناظر فرضیات یا پیش بینی های نظری مزبور با داده ها و شواهد تجربی مورد ارزیابی و داوری قرار گیرد. نتایج تحقیق، حمایت های تجربی برای نظریه های محرومیت، جامعه پذیری و ریسک پذیری/ریسک گریزی به ارمغان آورد؛ درحالی که نظریه جایگاه ساختاری نتوانست از حمایت تجربی برخوردار گردد.
۳۴۸۴.

بررسی نقش هیئت های مذهبی در تقویت جامعه مدنی (مطالعه موردی: بررسی دیدگاه فعالان هیئت های مذهبی شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۴۰۰ شماره ۹۴ 209 - 239

کلید واژه ها: هیئت های مذهبی یزد جامعه مدنی برابری زنان اقلیت زرتشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۸
هرچند هیئت های مذهبی در جامعه سنتی ایران دارای کارکردهای دینی و اجتماعی مشخص و تثبیت شده ای بودند، اما با تحولات گسترده در جامعه ایران و مدرن شدن روزافزون آن، نسبت این هیئت ها با ویژگی های جامعه جدید «مسئله دار» شده است. بدان معنا که هرچند از یکسو، همه هیئت های مذهبی به عنوان «نهادهای واسطی» که فرصت تعامل و تشریک مساعی مردم را فراهم می کنند، نقش مؤثری در تقویت ویژگی های جامعه مدنی دارند، اما از سوی دیگر، به جهت ترویج ویژگی های متناسب با جامعه مدنی، همه هیئت های مذهبی به یک شیوه عمل نمی کنند. در این تحقیق سه «گونه آرمانی» هیئت مذهبی یعنی گونه هویت اندیش، گونه بازاندیش و گونه مکتب اندیش از هم تفکیک و نسبت آن ها با برخی مؤلفه های جامعه مدنی بررسی شد. گونه بازاندیش با اهتمام ورزیدن به «تربیت مدنی» افراد جامعه و انتشار پیام های مدنی، در راستای تقویت جامعه مدنی حرکت می کند. گونه هویت اندیش با محوریت بخشیدن به تقویت «هویت شیعی»، بیشتر به سوی آفرینش «جامعه ای سنت گرا» حرکت می کند و گونه مکتب اندیش با محوریت دادن به تقویت «تشکیلات جهادی»، در پی آرمان «جامعه ولایی» است.
۳۴۸۵.

دانشجوی پزشکی و تجربه ی پرولتاریا؛ مطالعه ا ی انتقادی در آموزش پزشکی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۵ 107 - 139

کلید واژه ها: آموزش پزشکی پرولتاریایی شدن دانشجوی پزشکی حرفه ای زدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۷۵
آموزش پزشکی، میدانی است متشکل از روابط و مناسبات پیچیده ی قدرت که نیروهای تعیین کننده آن در درون و از بیرون میدان، اِعمال قدرت می کنند. عدم توازن بین نیروها، به برساخت های اجتماعی نامتعارف بخصوص در حرفه ای گرایی پزشکی می انجامد. هدف تحقیق حاضر، کشف و واکاوی موضوع در آموزش پزشکی در ایران است. در چارچوب مطالعه ای انتقادی و در سطح ملی، با 29 مشارکت کننده اعم از دانشجویان و مسئولین در جایگاه های مرتبط با آموزش پزشکی، مصاحبه ای نیمه ساختاریافته انجام شد و داده ها با روش تحلیل مضمون انتقادی، کاویده شد. نتایج نشان داد که صورت بندی تعاملات و مناسبات قدرت در آموزش پزشکی، به تغییر نگرش عمیق نسبت به آرمان های پزشکی و شکل گیری نوعی احساس ازخودبیگانگی در دانشجویان انجامیده است. شیوه نامه های آموزشی، روند پرولتاریایی شدن دانشجو را تسهیل کرده و اقتدار حرفه ای او را تنزل می دهد. مضامین احصاء شده عبارت اند از بهره دادگی، ازخودبیگانگی و حرفه ای زدایی . اصلاحات فوری در برنامه ی درسی، ایجاد تنوع رشته ای در دوره ی پزشکی عمومی متناسب با نیازهای جامعه، ایجاد تناسب بین بازار کار و توسعه ی دوره های تخصصی و اصلاح در نظام پرداخت پیشنهاد می شود. در لایه ای عمیق تر، شناسایی سازوکار قدرت در بدنه سیاست گذاری و پهنه تصمیم سازی که با وضعیت پیش گفته مرتبط است، یک امر پژوهشی و یک راهبرد سیاست گذارانه است که پیشنهاد می گردد.
۳۴۸۶.

بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی در روابط عمومی (مطالعه موردی: شهرداری بابل)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ارتباطات سال اول تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 25-43

کلید واژه ها: شبکه اجتماعی روابط عمومی شهرداری بابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۳
امروزه ضرورت بکارگیری تکنولوژی در تمامی سازمانها به امری مهم تبدیل شده است، خصوصاً روابط عمومی ها که در راستای ماموریت خود در امر اطلاع رسانی بیشتر و بهتر اهمیت بکارگیری تکنولوژی های جدید مانند شبکه های اجتماعی مجازی را بیش از پیش درک نموده اند، این امر ضرورت توجه و بکارگیری قابلیتهای کانالهای ارتباطی جدید را نشان می دهد. با توجه به این موارد، هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی در دنیای روابط عمومی است. روش تحقیق توصیفی پیمایشی و از نوع کاربردی است. داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه بسته محقق ساخته، که از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بوده است، جمع آوری شد. نمونه ای شامل 196 نفر از مراجعه کنندگان به واحد روابط عمومی شهرداری بابل که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده بودند، به پرسشنامه ها پاسخ دادند. داده ها بعد از بررسی و کد گذاری با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در ادامه با استفاده از آزمونهای نرمالیته، همبستگی و رگرسیون خطی نتایج تحقیق نشان داد که؛ به ترتیب، بکارگیری شبکه های اجتماعی مجازی (تلگرام) در روابط عمومی بر توسعه خدمات اطلاع رسانی، توسعه دسترسی به منابع خبری دسته اول، انگاره سازی مثبت و کارایی و راندمان روابط عمومی الکترونیک در شهرداری بابل تاثیر دارد.
۳۴۸۷.

مطالعه کیفی مکانیزم های یادآوری و غفلت از مرگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۵) 1 - 20

کلید واژه ها: یادآوری مرگ غفلت از مرگ جامعه شناسی مرگ پاندمی کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
افراد و مکاتب مختلف همواره درباره مرگ به منزله راز دیرپای بشر تأمل و جامعه شناسان از منظرهای مختلفی درباره مرگ و حواشی آن کنکاش کرده اند. حوزه جامعه شناسی مرگ، سرشار از قلمروهای نامفتوح نظری است که بصیرت های جالب توجهی از جامعه را نصیب پژوهشگران می کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که افراد در تجربه زیسته شان چه مکانیزم هایی را برای یادآوری و غفلت از مرگ به کار می گیرند. به این منظور با رویکردی کیفی، مصاحبه های پدیدارشناسانه ای با 23 نفر از افرادی که در رویارویی با مرگ، تجربه زیسته مهم و جالب توجهی داشتند (نمونه های حدی) صورت پذیرفت و با تحلیل تماتیک متن مصاحبه ها، مکانیزم های یادآوری مرگ در هشت مضمون اصلی رویارویی با مرگ دیگران، پرسش های ذهنی یادآور مرگ، تجربیات نزدیک به مرگ، ساختارهای اجتماعی یادآور مرگ، یاد مرگ در روابط بین فردی، مصرف فرهنگی یادآور مرگ، مناسک دینی یادآور مرگ و یادآوری مرگ با هدف فرار از وضع موجود و مکانیزم های غفلت از مرگ در پنج مضمون اصلی غفلت از مرگ، غفلت های حاصل از زندگی روزمره، نگرش های کژکارکردی به مرگ، پرهیز از مراسم مرگ و پرهیز از مکالمات یادآور مرگ استخراج شد. در انتها با کاربست یافته ها بر وضعیت پاندمی کرونا ملاحظاتی برای رشد مرگ آگاهی در جامعه ایرانی مطرح شده است.
۳۴۸۸.

کارکرد زدایی ناشی از فشار نقش: واکاوی چالش های ارتباطی مردان والد ناتنی با فرزند ناتنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۵) 43 - 68

کلید واژه ها: ازدواج مجدد خانواده ناتنی ناپدری فرزند ناتنی عملکرد خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۱۱۰
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه های مردان به عنوان والد ناتنی و چالش های ارتباطی آنان با فرزند ناتنی طراحی شده است. روش پژوهش، کیفی و به شیوه نظریه زمینه ای انجام شده است. 15 نفر از مردان ساکن در شهر اصفهان که تجربه ازدواج مجدد پس از طلاق و زندگی در خانواده با حضور فرزند ناتنی را داشتند، به صورت هدفمند و به شیوه نمونه گیری نظری انتخاب شدند. داده ها به شیوه مصاحبه عمیق، گردآوری و به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شد. نتایج نشان داد «کارکردزدایی ناشی از فشار نقش» به عنوان مقوله هسته، عملکرد خانوادگیِ خانواده ناتنی را مسئله مند می کند. مردان مشارکت کننده به دلیل طیفی از شرایط فردی، بسترهای کارکردزدای درون / برون خانوادگی و فراگردهای فرهنگی - اجتماعیِ هنجار ها، فشار نقش سنگینی را احساس کرده بودند که رضایت مندی آنان از زندگی در این نوع خانواده ها را چالش برانگیز می کند. مردان مشارکت کننده خواستار برقراری ساختار و نظم سنتی خانواده و ثبات مفاهیم مردانگی در خانواده بودند؛ اما شرایط متفاوتی ازجمله ارجح بودن فرزند بر همسر، بی قدرتی والدگری و ... موجب بی ثباتی حوزه مردانه در خانواده و تشدید نارضایتی آنان شده بود. مردان مشارکت کننده در مواجهه با فشارِ نقش تجربه شده و نارضایتی حاصل از آن، راهبردهای متفاوتی از جمله راهبرد پیشگیرانه و ناسازگارانه را انتخاب می کنند. راهبرد پیشگیرانه، پیامدی سازنده داشته و موجب تقویت حریم خانوادگی شده است؛ اما راهبرد ناسازگارانه منجر به طلاق مجدد شده بود؛ درنتیجه، عوامل زمینه ساز فشارِ نقش و راهبردهای اتخاذ شده، عملکرد خانوادگی خانواده های ناتنی را تحت الشعاع قرار می دهد.
۳۴۸۹.

خوانشی فلسفی از تأثیر ماده بر نفس در روایات کافی

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷ ویژه فلسفه و کلام 165 - 188

کلید واژه ها: تأثیر مادیات نفس آدمی حکمت متعالیه تکامل دنیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۵۸
در اندیشه ی صدرایی میزان بهره مندی نفس از کشف و شهود، رابطه ی مستقیمی با تجرد نفس از ماده دارد و هر قدر نفس خود را از تعلق مادی برهاند حقایق، آسانتر بر او مکشوف خواهد شد و هرگاه نفس به امری خارج از ذات خویش مشغول گردد همت او به مدرک اعلا نرسیده و از لذت روحانی بی خبر خواهد ماند لذا شناخت آثار مادیات بر نفس با توجه به مبانی فلسفی در حکمت متعالیه و روایات ائمه معصومین: می تواند در افزایش همت آدمی در قطع تعلق نفس به مادیات و نحوه ی مواجهه با امور مادی، مؤثر واقع گردد و با آگاهی و فهم عمیق، عوامل و موانعی را که در مسیر تکامل خویش با آن مواجه است بازشناسی نموده و از گرفتاری در آنها خود را باز دارد. در نگاه فلسفی ملاصدرا در اثر تعلق به دنیا یک نوع ویژه ای از حرکات فکری در نفس حاصل می گردد که ازجمله اینها می توان به زیاده روی، کوتاهی، کجروی، آشفتگی، سرگشتگی و شتاب اشاره نمود و در مقابل آن تعلق به امور دین و آخرت منجر به ایجاد اطمینان و آرامش و استواری و پایداری در نفس می گردد و تأثیرپذیری نفس از امور دنیائی تا زمانی که در نفس به واسطه ی امور ارادی مانند ریاضت و یا امورغیرارادی مانند خواب یا بیماری و عدم توجه به امور ظاهری، انقطاع از دنیا حاصل نشود ادامه خواهد داشت. در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی می باشد به خوانشی فلسفی در اندیشه ی صدرایی از این تأثیرات پرداخته شده است.
۳۴۹۰.

آسیب شناسی قصه دینی از منظر سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی سال نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۹ 159-178

کلید واژه ها: سبک زندگی اسلامی آسیب قصه دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۹۵
تعامل با تحولات سریع فرهنگی، اجتماعی و تغییر در الگوها به ویژه در حوزه هنر و از آن جمله قصه پردازی، یکی از چالش های ادیان الهی است. در این راستا دفاع از حریم جاذبیت و جاودانگی اسلام در گرو چگونگی باز تولید دین در گذر از جامعه سنتی به جامعه نوین و اطلاع از ویژگی های "سبک زندگی اسلامی" در است. پرسش پژوهش آن است که هنر " قصه دینی" در " سبک زندگی اسلامی" از چه آسیب هایی رنج می برد و چگونه باید خود را از آلایش های« قصه پردازی نو گرای غربی» برهاند. دستاورد پژوهش که به روش کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی نگارش یافته، به شرح ذیل است: الف : "نگرش سازی" نسبت به آسیب های قصه دینی، به معنای آسیب شناسی از قصه های اسلامی- بومی در راستای استحکام پیام رسانی علمی و تامین اهداف الهی، انسانی، تربیتی « قصه دینی» و اجتناب از آفات « قصه پردازی نو گرای غربی». ب : "راهبرد سازی" در جهت « آسیب زدایی از قصه دینی» و کنکاش از آسیب ها و آفاتی که طی قرون اولیه اسلامی تا حال حاضر، چه در حوزه مفهومی و چه ساختاری، گریبان گیر« قصه دینی» شده است. ج : " راهکارسازی" بمعنای چگونگی فعالیت های اجرایی در ایصال به این هدف و استنباط 22 مورد آسیب قصه دینی و ارایه آن به هنرمندان حوزه ادبیات داستانی اسلامی- بومی و قرآن پژوهان
۳۴۹۱.

مسائل اجتماعی مرزنشینان: دیگری سازی، بازنمایی رسانه ای و امنیتی سازی فضا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۵ 141 - 182

کلید واژه ها: مرز مسائل اجتماعی دیگری رسانه و امنیتی سازی فضا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۸۹
هدفِ مقاله بررسی این موضوع است که در چه گفتمانی مسائل اجتماعی مرزنشینان، پرابلمتیک نمی شود. در بخش مبانی، نظریه ی شرق شناسی (داخلی) را به منظور تببین پرابلماتیک نشدن مسائل اجتماعی انتخاب کرده ایم. طبق این نظریه، رویکرد کلی مرکز، دیگری سازی در مناطق پیرامونی (مرزی) است و با ایجاد دوگانه ها (زبانی، قومیتی و دینی)، دست به امنیتی سازی فضا و اجرای سیاست همسان سازی می زند. روش کلی تحقیق روش تاریخی-اسنادی است. بررسی بازنمایی رسانه ای نشان می دهد که از 781 مورد جستجو (از 1379 تا 1400)، بیشترین اخبار در مورد حوزه ی اقتصادی با 456 خبر (58%)، پس ازآن حوزه ی امنیتی با 283 خبر (36%) و سپس حوزه ی اجتماعی و فرهنگی مرزنشینان تنها با 28 خبر (3.5%) قرار دارد که خود نشانی از مسئله نبودن مسائل اجتماعی مرزنشینان است. طبق یافته های تحقیق بزرگ ترین مسائل اجتماعی مناطق مرزی: مهاجرت های گسترده، وجود فقر چندبعدی، نرخ بی سوادی بالا، وضعیت آموزشی و وضعیت بهداشتی-درمانی نامناسب است. مسئله اصلی در سیاست های فعلی، در درجه ی اول رویکرد دیگری سازی است و در سطح پایین تر تأکید بر عوامل و راهکارهای اقتصادی است. راهکارهای اقتصادی نیز به دلیل ضعف قوانین و نقص اجرایی، به موفقیت نرسیده اند. پیشنهاد این پژوهش اتخاذ رویکرد تکثرگرا و توجه هم زمان به توانمندی های درونی مناطق، روستاها و شهرهای مرزنشین چون توجه به اقتصاد کشاورزی، گسترش خدمات رفاهی (آموزشی و بهداشتی)، گسترش قابلیت های فردی مردم و توجه به توسعه اجتماعی این مناطق است.
۳۴۹۲.

تأثیر مخارج آموزشی دولت بر شاخص توسعه انسانی در ایران: الگوی خود توضیحی با وقفه های توزیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ ۲۰۱-۱۷۳

کلید واژه ها: مخارج آموزشی شاخص توسعه انسانی ایران خود توضیحی با وقفه های توزیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۷۲
در سال های اخیر، قرارگرفتن توسعه انسانی در برنامه های توسعه کشور، اهمیت شاخص توسعه انسانی را برای سیاست گذاری و برنامه ریزی کشور نشان می دهد. یکی از عوامل مهمی که می تواند در ارتقای شاخص توسعه انسانی نقش بسیاری داشته باشد، آموزش می باشد. در این راستا، پژوهش حاضر سعی بر این دارد تا به بررسی تأثیر مخارج آموزشی به تفکیک عالی، متوسطه و ابتدایی به عنوان متغیرهای مستقل بر شاخص توسعه انسانی به عنوان متغیر وابسته در ایران طی بازه 2001 تا 2018 بپردازد. برای برآورد تأثیر مذکور از روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی (ARDL) استفاده شده است. قبل از برآورد مدل، آزمون مانایی متغیرها صورت گرفت. نتایج آزمون ایستایی بر اساس آزمون های دیکی- فولر تعمیم یافته و فیلیپس- پرون نشان داد که شاخص توسعه انسانی و مخارج آموزش عالی در سطح داده ها مانا بودند، اما متغیرهای مخارج آموزش متوسطه و ابتدایی در تفاضل اول داده ها مانا شدند، بنابراین، ازآنجاکه متغیرهای این پژوهش انباشته از درجه (0)I و (1)I بودند، از روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد مخارج آموزش عالی و متوسطه بر شاخص توسعه انسانی تأثیر مثبت و با معنی دار دارد، اما مخارج آموزشی ابتدایی اگرچه در کوتاه مدت رابطه مثبت با شاخص توسعه انسانی داشته است، ولی معنی دار نیست و در بلندمدت تأثیر آن بر شاخص توسعه انسانی منفی می باشد. ضریب متغیر تصحیح خطا، 30/0 و از نظر آماری در سطح اطمینان 99 درصد معنی دار است. این نشان می دهد که تعدیل انحرافات از رابطه تعادلی بلندمدت بیش از سه سال طول می کشد. با توجه به این که مخارج آموزش عالی بیشترین تأثیر را بر شاخص توسعه انسانی دارد، پیشنهاد می شود تا مسئولین به سرمایه گذاری در آموزش عالی توجه بیشتری کنند تا رشد اقتصادی و توسعه انسانی تسریع شود. همچنین با توجه به این که مخارج آموزش متوسطه بر شاخص توسعه انسانی تأثیر مثبت و معنی داری دارد پیشنهاد می شود در صورت عدم ادامه تحصیل فارغ التحصیلان مقطع مذکور، مسئولین زمینه اشتغال آن ها را با برگزاری دوره های آموزشی لازم مرتبط با حرفه موردعلاقه آن ها را فراهم نمایند تا با اشتغال آن ها تولید و درآمد ملی و درنتیجه شاخص توسعه انسانی ارتقا یابد.
۳۴۹۳.

نگرش خبرگان دانشگاهی به تعامل دانشگاه و جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ ۲۴-۱

کلید واژه ها: تعامل دانشگاه با جامعه خبرگان دانشگاهی نگرش رویکرد آمیخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۸۰
توجه به تعامل دانشگاه با جامعه، در کنار دو کارکرد اصلی نظام آموزش عالی، یعنی؛ آموزش و پژوهش، بر نقش اجتماعی دانشگاه ها در پاسخگویی به نیازها و انتظارات جامعه در سطوح مختلف، دلالت دارد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و دسته بندی نگرش خبرگان دانشگاهی در خصوص چالش های پیش روی تعامل دانشگاه با جامعه؛ با استفاده از رویکرد آمیخته و روش کیو بوده است. جامعه آماری پژوهش را هجده نفر از صاحب نظران، خبرگان و اساتید دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مختلف در سطح کشور تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس اصل کفایت نظری، به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردید. علت اصلی این انتخاب نیز، تخصص، تجربه آکادمیک و تألیفات خبرگان در حوزه آموزش عالی در نظر گرفته شده است. در بخش کیفی پژوهش، با استفاده از 18 مصاحبه صورت گرفته، فضای گفتمان حاصل گردید و با استفاده از نظرات و دیدگاه های آنان، گزینه های کیو و در ادامه آن، مجموعه کیو به دست آمد. همچنین، در بخش کمی نیز، با استفاده از نرم افزار SPSS داده های به دست آمده در بخش کیفی، مورد تحلیل قرار گرفت که درنهایت، هفت نگرش اصلی، در این زمینه، شناسایی گردید.
۳۴۹۴.

هم گرایی شهری-روستایی مرتبط با رویکردهای جمعیت شناختی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۸ 243 - 268

کلید واژه ها: هم گرایی شهری-روستایی رویکرد جمعیت شناختی جهانی شدن ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۴۸
موضوع اصلی تحقیق حاضر، معطوف به بررسی الگوها و تعیین کننده های هم گرایی شهری-روستایی مرتبط با رویکردهای جمعیت شناختی است. پرسش کلیدی تحقیق و ضرورت و اهمیت مطالعه آن ریشه در این واقعیت دارد که از یک سو جهان معاصر شاهد تحولات بنیادین در جهت گیری های افراد نسبت به ارزش های جامعه و خانواده است (ویلیام گود، 1963؛ گیدنز، 1373؛ اینگلهارت، 1977؛ ون دکا 1987؛ لشتاگه و سورکین، 2008؛ رولاند، 2012)؛ و ازسوی دیگر، تکنولوژی پیشرفته ارتباطی و رسانه ای با ایجاد «جامعه جهانی» (می یر، 2010) و «دهکده جهانی» (مک لوهان، 1964) سبب شده است تا این قبیل تغییرات ارزشی و نگرشی همه جوامع و افراد در سرتاسر جهان را دربرگیرد. آیا این اصل بر نقاط شهری و روستایی نیز صدق می کند؟ بدین معناکه آیا روستاییان و شهرنشینان نیز به یک نوع هم گرایی و هم سویی رسیده اند و رویکردهای جمعیت شناختی آنان کمابیش همانند و مشابه هم دیگر است؟ به طور خلاصه، نتایج این تحقیق نشان داده است که منطبق با «فرآیند جهانی شدن» منبعث از پیشرفت های تکنولوژیک در عرصه های ارتباطی و رسانه ای، شهرها و روستاها به طور چشمگیری با تغییرات بنیادین در جهت گیری های افراد نسبت به ارزش های جامعه و خانواده مواجه شده اند؛ به طوری که رویکردهای روستاییان و شهرنشینان نسبت به مؤلفه های جمعیت شناختی، مانند الگوهای ازدواج، فرزندآوری، طلاق و مهاجرت بیشتر به سوی یک نوع هم سویی و هم گرایی سوق پیدا کرده است. علاوه براین، نتایج این تحقیق بر این نکته اساسی نیز صحّه می گذارد که لازم است تا نقش و تأثیرات سایر عوامل تعیین کننده، مانند متغیر سن و سطح تحصیلات نیز موردتوجه و مطالعه قرار گیرد تا زمینه مطلوب برای شناخت هرچه بهتر و بیشتر هم گرایی شهری-روستایی مرتبط با رویکردهای جمعیت شناختی فراهم گردد.
۳۴۹۵.

سازوکار دانش و قدرت در تناسب اندام: مطالعه جامعه شناختی مصرف داروهای نیروزا در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۸ 303 - 333

کلید واژه ها: قدرت دانش بازار بدن سازی تناسب اندام داروهای نیروزا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۶۳
مراقبت و اصلاح بر بدن یکی از دست آوردهایی است که امروزه به مُد و سبک زندگی بدل شده است؛ اما آن چه اهمیت دارد چگونگی شکل دادن به بدن ازطریق مصرف برخی از داروهای مکمل در بازار است. شیوع مصرف برخی از داروهای هورمونی در میان ورزشکاران، به سبب گرایش به داشتن بدنی متفاوت، رواج یافته است. مقاله حاضر درپی آن است که بتواند با نشان دادن چگونگی بازتولید چنین مسأله ای، سازوکار و روابطی را شناسایی و تحلیل کند که بدن را هرچه بیشتر در معرض بازار قرار می دهد. برای رسیدن به هدف از مفهوم زیست-قدرت نزد فوکو و مابعد فوکو استفاده و از روش کیفی برای تبیین فعالیت کُنش گران بهره گرفته شده است. داده های این پژوهش حاصل مصاحبه نیمه ساختاریافته با 35 نفر از افرادی است که هم داروهای هورمونی را مصرف کرده و هم در بازار فروش و خرید آن سهیم هستند. براساس یافته های پژوهش، مصرف داروهای هورمونی در بین افراد حاصل گفتمان های تناسب اندام و سبک زندگی معاصر است که نوعی دانش را در این عرصه تولید کرده است. این دانش به واسطه گره خوردن با روابط مبتنی بر سود و بازار داروهای مکمل، موجب شکل دهی و تولید فرم های خاصی از سوژه ها در بازار گردیده است. درحقیقت دست کاری و کنترل بدن ازطریق عادی سازی مصرف داروهای مکمل صورت پذیرفته و سوژه های جدید پزشکی و شبه پزشکی توصیه گر به مصرف چنین داروهایی، موجب بازتولید آن شده اند.
۳۴۹۶.

سیاست های رفاه اجتماعی بنیاد شهید برای همسران شهدا (مطالعه کیفی)

نویسنده:
منبع: شاهد اندیشه دوره جدید بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳) 63 - 84

کلید واژه ها: تحلیل مضمون سیاست اجتماعی سیاست های رفاهی قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۹۷
سیاست گذاری اجتماعی و اجرای برنامه های رفاهی در کشور ما فقط چند دهه سابقه دارد. پس از انقلاب اسلامی و حین جنگ تحمیلی توجه به کاهش آسیب جنگ بر روی خانواده های رزمندگان آسیب دیده از جنگ مدنظر قانون گذاران و سیاست گذاران کشور قرار گرفت و قوانین و آیین نامه های متعددی به تصویب رسید. در این تحقیق درصددیم تا مضمون های اصلی و سرمشق و الگوی سیاست اجتماعی معطوف به ایثارگران در ایران را آشکار کنیم. نتایج تحلیل اسناد بالادستی بخصوص قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران به روش محتوای کیفی و تحلیل مضمون، نشان می دهد که حمایت اجتماعی از خانواده های ایثارگران به شکل پرداخت مستمری و حمایت های مالی، تبعیض مثبت به نفع ایثارگران و تبلیغ فرهنگ ایثار و شهادت مضامین اصلی سیاست اجتماعی معطوف به ایثارگران در ایران است. رویکرد تبعیض مثبت در تعیین گروه هدف و سطح نیازهای آن ها و برنامه های توانمندسازی و خوداتکایی دارای اشکالاتی است که اثربخشی سیاست اجتماعی معطوف به ایثارگران را کمرنگ می سازد.  
۳۴۹۷.

Model of Internet TV Development in Iran Using Marketing Approach(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: iranian journal of educational sociology, Vol ۴, Number ۳ (۲۰۲۱) 92-104

کلید واژه ها: Internet TV Protocol Marketing Approach thematic analysis

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۱۷۲
Purpose: The main objective of this study was to provide a model of Internet TV development in Iran using marketing approach. Methodology: The present study was applied-developmental in terms of objective and exploratory sequential mixed in terms of nature. The statistical population was in the qualitative section was composed of professors and specialists of Internet TV, as well as experts and activists in this department. The experts were identified by purposeful and snowball sampling, which according to the adequacy of the data, a total of 25 experts were interviewed. The statistical population in the quantitative section was 384 ordinary and Internet TV audiences in Isfahan. In the qualitative section, the interview was used as a data collection tool and in the quantitative section; a 58-item questionnaire was used. The research method in the qualitative section was thematic analysis and in the quantitative section, the researcher used the structural equation approach and Smart PLS software. Findings: The results showed that the identification of components and elements of a model of Internet TV development and the relationship between these components and elements by marketing approach led to the development and promotion of Internet TV, by providing and facilitating the necessary conditions and facilities will make more audiences interested in using these services, and finally the result of this study is to provide an appropriate model for the development of Internet TV by marketing approach. Conclusion: The results obtained from the structural equations were evidence that all the designed equations in the qualitative section are approved and all components of the model have significant relationships with each other.
۳۴۹۸.

بررسی جایگاه اجتماعی نگارگران عصر صفوی از منظر متون تاریخی (907- 1148ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 346-301

کلید واژه ها: جایگاه اجتماعی متون تاریخی هنر نگارگری صفویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۲
جایگاه اجتماعی نشان دهنده موقعیت فرد در ساختار اجتماعی است و در متون تاریخی عصر صفوی، اطلاعات مهمی درمورد جایگاه اجتماعی هنرمندان و ازجمله نگارگران ارائه شده است. علی رغم وابستگی کلی و عمومی مقوله هنر به دربار، نگارگران در این عصر به لحاظ مقام و جایگاه اجتماعی، یکسان نبودند، بلکه مؤلفه های متعددی فراز و فرود جایگاه آن ها را مشخص می کرد. هدف این مقاله تبیین نقش و جایگاه اجتماعی نگارگران عصر صفوی در متون تاریخی با تأکید بر تاریخ نگاری سیاسی، تاریخ نگاری هنر، تذکره ها و سفرنامه هاست. این مقاله از نوع تاریخی و با عطف به مباحث جامعه شناسی تاریخی و تحلیل محتوا و روش پژوهش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که در متون تاریخی این عصر، جایگاه، مقام و موقعیت نگارگران از مواردی چون: سیاست های مذهبی، هنردوستی شاهان صفوی، رقابت های سیاسی، استمرار خاندان های هنری و تحرک اجتماعی به جانب همسایگان صفویان تأثیر پذیرفته است.
۳۴۹۹.

بررسی جامعه شناختی الگو های ازدواج در خانواده های طلبه به مثابه موضوع تعارض نسلی از منظر فرزندان

نویسنده:
منبع: پژوهش مسائل اجتماعی ایران دوره اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 141 - 171

کلید واژه ها: تعارضات نسلی الگو های ازدواج فرزندان طلبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۰۶
موقعیت گذار ایران از سنت به مدرنیته شرایط جدیدی را به لحاظ چالش های میان دو نسل رقم زد. یکی از این چالشها در زمینه ازدواج است. فرهنگ ازدواج در ایران همواره همراه با حضور و نقش پررنگ خانواده ها بوده است و اساساً ازدواج به پیوندی خانوادگی تعبیر می شود. در دوران هایی انتخاب فرد مناسب برای زندگی مشترک از ابتدا توسط خانواده انجام می شد؛ پیوند های زناشویی کمتر به پشتوانه عشق رمانتیک، بلکه بر مدار منافع و مضار و صلاح دید خانواده ها بود. این الگو به مرور زمان تعدیل شده و بدیل های متعددی نیز یافته است. در این تحقیق به دنبال بررسی توصیفی- تحلیلی تعارضات برآمده از الگو های ازدواج میان والدین طلبه و فرزندان هستیم. بررسی استراتژی ها و راهکار های آنها در مواجهه با این تعارضات بخش دیگری از هدف این تحقیق است. برای ارائه توصیفی دقیق و عمیق از مسائل نسلی خانواده های طلاب، رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای مناسب به نظر رسید. «زیّ طلبگی»، خرده فرهنگی است که برای شناخت آن به طور عام و شناخت مسائل درون خانواده ، بهترین گزینه، اتکا به روایت های بازیگران میدان و نزدیکی هرچه بیشتر به آن برای دستیابی به فهم عمیق تر به نظر می رسد. بررسی داده ها نشان می دهد سه الگوی تقابل در میان فرزندان و والدین طلبه وجود دارد که عبارتند از: درون همسر گزینی در مقابل برون همسرگزینی، تعجیل در ازدواج در مقابل تأخیر در ازدواج، و ازدواج مبتنی بر کهنسال سالاری در مقابل ازدواج مبتنی بر آزادی. در بررسی مواجهه فرزندان با تعارضات در الگو های ازدواج نیز سه استراتژی شناسایی شد که شامل استراتژی ستیز، استراتژی تسلیم، و استراتژی پنهان کاری است. بررسی داده های تحقیق نشان می دهد تجربه طلاق در فرزندان و روابط عاطفی حاکم بر خانواده اهمیت بالایی در نوع مواجهه فرزندان با تعارضات دارد. نتیجه دیگری که از مطالعه داده ها به دست آمده، نقش متغیر زمینه ای «جنسیت» در تشدید تعارضات است؛ چرا که به نظر می رسد نگرش والدین نسبت به فرزندان دختر و پسر تفاوت فاحشی دارد. در بخش نتایج همچنین به نقش تسهیل گرانه «وضعیت تحصیلی» اشاره شده است که «میانجی تسهیل ارتباط در مقام تعارض» خوانده می شود.
۳۵۰۰.

سبک زندگی در برنامه های توسعه بعد از انقلاب: تعارض اقتصاد و فرهنگ؛ شکاف در سیاست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) 25-53

کلید واژه ها: سبک زندگی سیاستگذاری فرهنگی میدان اقتصاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۷۰
مسئله اصلی این مقاله مطالعه تعارضات درونی در سیاستگذاری های فرهنگی در حوزه سبک زندگی در ایران پس از انقلاب است. این مسئله به کمک تحلیل محتوای برنامه های توسعه پس از انقلاب انجام شده است. مطالعه نتایج سیاست گذاری برنامه های توسعه نشان می دهد که «بی توجهی به واقعیت جامعه» و «فقدان انسجام» را دو ویژگی اصلی این برنامه هاست. این برنامه ها همواره سرشتی «آرمان گرایانه» داشته اند و بدون توجه به تحولات واقعی جامعه، معطوف به تحقق نظام ارزشی سیاستگذار بوده اند. در نتیجه همواره بخش مهمی از جامعه را نادیده گرفته و آنها را طرد کرده و علیه آنها سیاست گذاری کرده اند و به همان میزان با موفقیت کمتری روبه رو شده اند. از سویی این برنامه ها همواره از «فقدان انسجام» رنج می برده اند. سرشت دوگانه حاکمیت، تنشی پایدار را در برنامه ها نهادینه کرده که فقط در برنامه پنجم شاهد ناپدید شدن کامل آن هستیم. از سویی بی توجهی به تاثیر و تاثرات دو میدان اقتصاد و فرهنگ بر روی یکدیگر سبب شده است که نتایج سیاست های تعدیل اقتصادی یعنی رواج مصرف گرایی، تجمل، فساد گسترده در خصوصی سازی و شکل گیری طبقات صاحب سرمایه ی نزدیک به حاکمیت که از سبک زندگی متفاوت از سبک زندگی و ارزش های مطلوب حاکمیت برخوردار بوده اند، به طور مداوم سیاست های مطلوب سیاستگذار حوزه فرهنگ را نقض کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان