درخت حوزه‌های تخصصی

بازاریابی مبتنی بر علوم شناختی نظیر عصب شناسی، در زمرهی مطالعات بین رشته ای است. مطالعات بین رشته ای در حوزهی بازاریابی با استفاده از تعدادی نظریه و فرضیه آغاز شد. اما اینک در پرتو تکنولوژیهای پیچیده و مدرن، آزمایشهای فراوانی در محیط تصنعی نظیر آزمایشگاهها و محیط واقعی نظیر فروشگاههای خرده فروشی در حال اجرا و انجام است. هدف از این آزمایشها آن است که بتوان با استفاده از نتایج قابل اتکا و اعتماد، رفتارهای مصرفکننده را در قالب الگوهای رفتاری کشف کرد تا بتوان پیش بینی کرد که چگونه میتوان کالایی را بیشتر فروخت یا اقبال آن را نزد مشتریان افزایش داد. مقالهی پیش رو، دریچه ای است به روی بازاریابی مبتنی بر عصب شناسی. این مقاله با سایر آثار مندرج در همین شمارهی نشریه قابلیت تکمیل شدن دارد.

آل ریس، استاد برجستهی جهانی در حوزهی بازاریابی و برندینگ است، استادی با هوش هیجانی بالا و یک حرفه ای تمام عیار. آل ریس به سرعت موافقت خود را برای گفتگوی اختصاصی با ""توسعه مهندسی بازار اعلام کرد و لطفش را با ارسال یک عکس تازه و اختصاصی، افزون کرد. از آل ریس پرسیدیم: چرا ارتباطش را با جک تروت کم کرد؟ پاسخ گفت چون دخترش لورا، جایگزین این همکار صمیمی و برجسته شده. گفتیم که آکر علیه او مقاله ای در ""هاروارد بیزنس ریویو"" چاپ کرده، گفت: آکر فصل 13 کتابش را نخوانده، و وی ترجیح میدهد تا با پاسخگویی بیشتر برای آکر برندسازی نکند! دلایل موفقیت ریس را پرسیدیم، دربارهی علم جدید نورومارکتینگ از او سؤال کردیم، پرسیدیم کدام کشورهای جهان، قویترین سیستم بازاریابی را دارند، سه مدیرعاملی که با ""رویکرد بازاریابی شرکتهای خود را اداره میکنند کدامند، روش او برای مشاوره ی بازاریابی در شرکتها چیست، چه پیشنهادی برای استادان جوان بازاریابی ایران دارد، توسعه مهندسی بازار را چگونه نشریه ای میبیند، و... که همگی را با صراحت پاسخ گفت. آیا علاقه مندید نظرات آل ریس را در این باره بخوانید؟

گفتگوی اختصاصی نشریهی ""توسعه مهندسی بازار"" در این شماره با ""پروفسور دیوید آلن آکر"" است؛ بزرگ بزرگان بازاریابی جهان که در حوزهی برندینگ در زمرهی پیشتازان برجستهی بین المللی است. ""دیوید آکر"" تاکنون برای دو کنفرانس بین المللی برند در ایران از طریق ویدئوکنفرانس سخنرانی کرده است. همین آشنایی سبب شد تا پرلطف به پرسشهای ما پاسخ دهد. پاسخهای وی برگرفته از تمامی دیدگاههای پیشین و تازهی او است که در کتابها، مقالات و کنفرانسهای بین المللی بازاریابی و برند عنوان کرده است. از دیوید آکر دربارهی تضاد دیدگاههایش با نظریات آل ریس و جک تروت پرسیدیم که بتازگی در هاروارد بیزنس ریویو آشکار کرد. البته در گفتگویی دیگر از آل ریس نیز اختلاف دیدگاههایش را با آکر جویا شدیم (در این باره گفتگوی توسعه مهندسی بازار را با آل ریس در صفحهی 28 بخوانید). دیوید آکر به پرسشهای فراوانی پاسخ داد؛ از جمله آنکه از او پرسیدیم: مدل آکر چیست و کاربردهای آن کدامند، پیش بینی آیندهی بازاریابی جهان چیست، چه کتابهایی را بتازگی در دست انتشار دارد، توصیه های وی برای استادان جوان بازاریابی ایران کدامند، سه تن از بزرگان بازاریابی جهان را معرفی کند، و در نهایت دیوید آکر، نظرش را دربارهی ""توسعه مهندسی بازار"" بگوید. حاصل این گفتگوی ساده اما ژرف، در پی آمده است.

کشورهایی که در آنها رستوران مکدونالد وجود دارد، هرگز وارد منازعه با یکدیگر نشده اند."" این عبارت را فیلیپ کاتلر، پدر بازاریابی نوین، در کتاب بازاریابی 3 (مارکتینگ تری) به نقل از توماس فریدمن آورده است. عبارت مزبور فوق العاده تأمل برانگیز است اگر چند بار آن را مرور کنیم. مکدونالد را باید شناخت؛ 32 هزار رستوران در 120 کشور دنیا، با یک میلیون و 600 هزار کارمند، که برای آموزش تنها 250 هزار کارمند، سالانه یک بیلیون دلار سرمایه گذاری میکند، روزانه برای 64 میلیون نفر سرویس میدهد، هفت دانشگاه در جهان تأسیس کرده، رتبهی نخست شرکتهای برتر خدمات غذایی را از آن خود کرده و... اثر حاضر در پی آن است که با ارائهی الگوی علمی، ویژگیهای این شرکت جهانی را به همراه کاستیهای آن معرفی کند. افزون بر آن، درسهایی از این شرکت پیشتاز جهانی را برای رستورانهای ایرانی عنوان کرده است که میتواند در جای خود برای صاحبان این نوع کسب وکارها افتخارآفرینی کند؛ اگر این درسها در عمل اجرا شود.

بازاریابی بین المللی، استراتژی و تئوری"" اثر ساک آنکویزیت و جان شائو، با ترجمهی مهدی بهبودی، علیاکبر امینی، و اللهیار اردکانی از سوی انتشارات ترمه در 536 صفحه با قیمت 25 هزار تومان در قطع رحلی و جلد گالینگور به تازگی چاپ و توزیع شد. تازگی این اثر، به همراه سایر ویژگیهای کتاب سبب شد تا با مهدی بهبودی، مترجم نخست این کتاب گفتگویی داشته باشیم. بهبودی، مدیریت پژوهشی مؤسسهی آموزش عالی غزالی را بر عهده دارد. شایستهی یادآوری است برای تکمیل این گفتگو، گفتگوی اختصاصی ما با مؤلف این اثر یعنی دکتر ساک آنکویزیت را در همین شماره از نشریهی توسعه مهندسی بازار بخوانید. این دو گفتگو در مجموع، نمایی کامل از کتاب بازاریابی بین المللی را به تصویر میکشند.

پیشرفت های گوناگون در عرصه تکنولوژی جهانی بویژه در حوزه محصولات هوایی همراه با اعمال روش های متعدد ارتقا در سازماندهی صنایع مرتبط نسبت به دهه گذشته، تحولات اثر بخشی را پدید آورده است. در این راستا صنایع و شرکت ها سعی دارند تا با استفاده از ابزارها، روش ها و فناوری های نوین، روند کاری خود را با عنایت به قیود جدید و مدرن، بهینه و با کاهش زمان و هزینه، ضمن بالابردن کارایی، نظر مشتریان را با تطبیق استاندارد و مقررات جدید و لحاظ نمودن فناوری روز، تامین نمایند. از آنجایی که برای بسیاری از شرکت ها با توجه به ماموریت و رسالت اصلی و همچنین محدودیت های اخیر تحریم ها مقوله رقابت در محصولات هوایی تولید شده موضوعیت چندانی ندارد، لذا تلاش ها به تدوین متدولوژی مدل سازی ریاضی تامین به موقع همراه با کیفیت و مشخصات محصول هوایی مورد نظر مشتری معطوف می گردد و فراهم سازی مناسب ترین و سریع ترین روند زنجیره تامین با بهره برداری از توانمندی های فناوری اطلاعات که موجب آماده شدن یک محصول از ابتدای خط تولید تا تحویل به مشتری می گردد، به اندازه روش تولید آن محصول نیز اهمیت پیدا می کند. در این مقاله معیارهای اصلی زنجیره تامین و گزینه های فناوری اطلاعات در این گونه شرکت ها و تعامل موثر آنها بر یکدیگر شناخته شده و اولویت های تاثیر فناوری اطلاعات بر مدیریت زنجیره تامین تعیین و در راستای تحقق اهداف پژوهش، بهینه شده اند. بدین منظور این مقاله در یک شرکت هوایی، در بازه زمانی نیمه دوم سال 90 و نیمه اول سال 1391 با بهره گیری از 115 نفر کارشناسان و مدیران بخش های آماد و بازرگانی، برنامه ریزی و کنترل تولید، رایانه و برون سپاری و با استفاده از پرسشنامه و روش مقایسات زوجی تهیه شده و در نهایت مشخص گردید که کلیه معیارهای اصلی شناسایی شده زنجیره تامین و فناوری اطلاعات بریکدیگر تاثیر داشته و مدل مفهومی را تایید می نمایند، لذا منابع انسانی آموزش دیده در زمینه IT، حمایت مدیر ارشد، وجود زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری، تجارت الکترونیک و مبادله الکترونیکی داده ها با شرکای تجاری، باید به ترتیب و به عنوان الگوی بهینه سازی کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت زنجیره تامین، مد نظر قرار گیرد.

موسیقی چگونه میتواند در خدمت فیلمسازان کالا قرار گیرد؟ پاسخ این پرسش را در این اثر خواندنی جستجو کنید. در این مقاله درمییابیم که موسیقی تبلیغ، موسیقی فیلم کوتاهی است که در پی روایت کردن قصهی کالا است. برای مثال، اگر فرکانسهای تبلیغ با مخاطب هم فاز باشد، روایت مفهوم اتفاق میافتد. اگر این دو فرکانس هم فاز نباشد، سکوتی بیمحتوا بر هر دو حاکم خواهد شد که نتیجه اش به هیچ خواهد رسید. مثل اینکه مخاطب، کانال تلویزیونی را عوض کند که به دیدن آن تبلیغ ادامه ندهد. با مطالعهی این اثر درمییابیم که حتی کودکان برای اعداد، فیلمها، روزها، هفته ها، و ... رنگ قائل میشوند. اگر قرار باشد کالایی به تبلیغ این موضوع بپردازد، موسیقی آن نیز باید همخوانی محکم اما ظریف برقرار کند؛ یعنی موسیقی به الزام باید ""رنگی"" را در ذهن بیننده متصور کند. شما فکر میکنید چگونه و با کدام ابزار موسیقی، میتوان رنگ آفرید؟ ""موسیقی: صدای برند"" به ما میآموزد که هر سازی به تنهایی دارای یک شخصیت کلی است؛ پیانو باوقار است، فلوت لطیف است، ویولونسن جدی ولی با احساس است، تیمبانی با جذبه است و ... زمانی که هویت یک کالا مشخص شد، از طریق استفاده از یک ساز یا ترکیب سازها میتوان به تأیید شخصیت یک کالا پرداخت؛ یعنی میتوان با کمک موسیقی، تبلیغی ساخت که در آن شخصیت کالا هم درک شود، و هم شنیده شود.مقالهی حاضر با نثری آهنگین و موسیقایی، در این باره حرفهای فراوانی دارد که برای کارگزاران تبلیغات سودمند است تا بیش از پیش بتوانند اثربخشی تبلیغات را با ""موسیقی"" افزایش دهند.

در دنیای امروز مفاهیمی مانند رقابت، تجارت، تولید، تأمین و تدارکات و خرید تغییرات اساسی پیدا کرده است. سال های دورتر شرکت ها برای تأمین و خرید نیازمندی های خود به بازارهای داخلی متکی بودند، در این صورت اصول و قواعد آن نیز بیش تر تابع شرایط داخلی و تعاملات درونی بود، اما در شرایط امروز که شرکت های بزرگ چند ملیتی شکل گرفته اند و در سیاست گذاری های خود کم تر به ملاحظات داخلی و بیش تر به محیط بین المللی متکی هستند، این اصول و قواعد متفاوت تر شده است. از این رو هنوز هم در برخی از کشورها و یا برخی از صنایع ترکیبی از اصول سنتی و نوین در حوزه تولید و یا تجارت جاری است؛ به عنوان نمونه با این که امروزه تأمین و تدارکات در سطح جهانی صورت گرفته و ممکن است واژه خرید خارجی معنای خاصی را به اذهان مخاطب متبادر نسازد، اما مشکل اصلی برخی از شرکت های تولیدی در کشور موضوع خرید خارجی است. با توجه به این نکته، مقاله حاضر در صدد بررسی فرایند خرید خارجی در صنعت خودرو ایران، به منظور شناسایی و رتبه بندی عوامل ریسک خرید خارجی بر اساس روش های تصمیم گیری چند معیاره است. به این منظور پس از بررسی اجمالی ادبیات موضوع، عوامل اثرگذار بر ریسک خرید خارجی احصا شده و در نهایت بر اساس روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی اولویت بندی شده اند.

این پژوهش با هدف بررسی رویکردها و نگرش های مدیریتی شرکت های صنعتی، ارتباط میان نوع استراتژی بازاریابی و مدل سنجه های ارزیاب بازار مورد استفاده توسط آنها انجام پذیرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی وجامعه آماری پژوهش تمامی شرکت های تولیدی مواد غذایی در تهران بوده که از طریق نمونه گیری تصادفی، تعداد 85 شرکت برای جمع آوری اطلاعات از مدیران عالی و فروش و بازاریابی آنها انتخاب شده اند. براساس یافته ها، مدیرانی که از استراتژی های بازاریابی مشتری محوراستفاده می کنند، سنجه های پیشبرد فروش و مرتبط با مصرف کننده، بهره می گیرند. همچنین مدیرانی که راهبردهای بازارمحور را به کار گرفته اند، سنجه های مالی و دیگر شرکت هایی که از استراتژی های رقیب محور بهره مندند، از سنجه های بازار و نوآوری استفاده می نمایند. نتایج این پژوهش رابطه معناداری میان نوع استراتژی بازار و روش سنجش عملکرد بازاریابی شرکت های صنعتی را تایید نمود. بر همین اساس نوع نگرش مدیران نیز بر نوع استراتژی ها و سنجه های بازاریابی شرکت ها تاثیر گذار است.

بازاریابی کارآفرینانه"" موضوع تازه ای است در بازاریابی. در ایران نیز این موضوع مطرح شد اما ظاهراً به تمام حوزه ها و وجوه ان با دقت نگریسته نشده است. برخی از کتابهایی که در این باره به چاپ رسید نیز با کاستیهایی جدی روبه رو بود. از همکارمان سیدسعید میرواحدی در نیوزلند درخواست کردیم این موضوع را با دکتر موریش، استاد دانشگاه کنتربری مطرح کند که در این زمینه یکی از مطرحترین استادان بازاریابی جهان است. میرواحدی، دانشجوی دکتری بازاریابی در دانشگاه کنتربری نیوزلند است که استاد راهنمایش نیز دکتر موریش است و پایان نامه اش نیز ارتباط دقیقی با این موضوع دارد. آنچه میخوانید حاصل گفتگوی میرواحدی با دکتر موریش است. در فرصتهای آتی، ابعاد و وجوه بیشتری از ""بازاریابی کارآفرینانه"" تقدیم خواهد شد. تا آن زمان، مطالعهی این گفتگو پیشنهاد میشود.

ساک آنکویزیت، استاد برجستهی امریکایی، متولد تایلند، دارای پدر و مادر چینی، در زمرهی برجستگان بازاریابی بین المللی است که تصمیم دارد بتدریج از فعالیت دانشگاهی فاصله بگیرد و بازنشسته شود. دانش علمی او در بازاریابی بین المللی، بخصوص نگاه عملیاتی و نقادانهی وی سبب شد تا گفتگویی با وی داشته باشیم بویژه آنکه کتاب ""بازاریابی بین المللی"" او با استقبال فراوان دانشگاههای مطرح جهان روبه رو شده و به ""ویرایش پنجم"" رسیده است. ویرایش پنجم کتاب ""بازاریابی بین المللی، استراتژی و تئوری""، بتازگی از سوی مترجمان ایرانی مورد توجه قرار گرفت و منتشر شد. برای تکمیل این گفتگو، پیشنهاد میشود گفتگوی توسعه مهندسی بازار را با یکی از مترجمان کتاب ""ساک آنکویزیت"" در همین شماره بخوانید.

هیوندا، پپسی، یاهو، اییبی، مایکروسافت، مینیکوپر چه انتظاری از نورومارکتینگ دارند؟ ""نورومارکتینگ"" اکنون به ابزاری رایج برای برترین برندهای جهانی تبدیل شده است. واقعیت تردیدناپذیر آنکه، بیش از 30 درصد برندهای جهانی، از ""نورومارکتینگ"" برای اصلیترین فعالیتهای خود حداکثر استفاده را میبرند. با وجود این، میزان گزارشهای رسمی در این باره فوق العاده اندک است و این یعنی، برندهای برتر جهانی، تمایل آشکاری دارند تا ""پنهان سازی"" کنند؛ چرا که قرار نیست و ضرورتی ندارد فوت ""کوزه گری"" در اختیار سایرین قرار گیرد! اثر حاضر یک فرصت مغتنم است تا بدانیم شرکتهای هیوندا، پپسی، اییبی، مایکروسافت، یاهو، و مینیکوپر چگونه و چرا از ""نورومارکتینگ"" استفاده میکنند.

از دیرباز همیشه افرادی بوده اند که سودای ثروتمند شدن داشته و حتی کودکی آنها مترادف با رؤیاپردازی و آرزوهای دور و دراز بوده است. بررسیها نشان داده است که در طول تاریخ همواره افرادی وجود داشته اند که ثروت و دارایی خود را در جایی مخفی میکرده اند و کسانی هم به دنبال این مال و ثروت، رنج بسیار را به جان میخریده اند. قرن 18 و 19 اوج این ماجراجوییها بود، تا آنجا که در سال 1840 مورگان و بیلی بالج توانستند گنجی به ارزش 5 میلیون دلار را از اعماق خلیج آپالاچی بیرون بکشند. بازاریابان نیز همواره در آرزوی دستیابی به نقشهی ذهن مشتری خود بوده اند؛ خبر خوش آنکه امروزه گوشه ای از نقشهی دستیابی به این گنج بیپایان، از سوی متخصصان نورومارکتینگ در دسترس آنها قرار گرفته است.