کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان از منظر کارکنان مدارس (با تأکید بر مدارس دولتی متوسطه شهر تهران) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان است . جامعه آماری معلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه عادی دولتی شهر تهران به تعداد 25149 نفر است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 378 نفر تعیین شد. برای نمونه گیری، شهر تهران به 5 منطقه جغرافیایی تقسیم شده و در هر منطقه نمونه گیری به صورت خوشه ای صورت گرفت. بدین ترتیب 400 پرسشنامه توزیع و جمع آوری شد. ابزار پژوهش عبارت است از دو پرسشنامه محقق ساخته که نخستین، برای تثبیت ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها تنظیم شده و 30 نفر از خبرگان به آن پاسخ گفتند و دومین، مبتنی بر چارچوب نظری مستخرج از ادبیات تحقیق و نظر خبرگان تدوین شده است. این ابزار 31 گویه دارد که جمعاً سه بعد فرهنگی، تاریخی و اجتماعی هویت ملی را مورد سنجش قرار می دهد. پس از اطمینان از روایی و پایایی مناسب ابزار به روش روایی محتوایی و نیز محاسبه آلفای کرونباخ به میزان 84/0، سؤالات تحقیق با استفاده از آزمون های آماری T ، تحلیل عاملی و تحلیل شبکه ای با استفاده از نرم افزارهای SPSS و سوپر دیسیژن تحلیل شدند. آزمون تحلیل عاملی و بارهای عاملی محاسبه شده، نشاندهنده ی کارکرد بالای آموزش و پرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان در ابعاد مورد مطالعه هستند. نتایج 2 مؤلفه در بعد فرهنگی، 2 مؤلفه در بعد تاریخی و 2 مؤلفه در بعد اجتماعی هویت ملی را معرفی کردند. که به ترتیب عبارتند از: «نمادها» و «نگرش و رفتار» در بعد فرهنگی، «روند تاریخی» و «آثار تاریخی» در بعد تاریخی و نیز «اندیشه و رفتار مدنی» و «احساسات مدنی» در بعد اجتماعی. هم چنین به ترتیب ابعاد «فرهنگی»، «اجتماعی» و «تاریخی» اولویت دارند.