هدف: شبکه سازی، نوعی استراتژی سازمانی برای کنشگران شبکه به شمار می رود و کارکردهای متعددی دارد. این کارکردها که با محوریت جریان منابع و اطلاعات آغاز می شوند، در نهایت به منافع اقتصادی برای عناصر شبکه منجر خواهند شد. بر این مبنا، نظریه های متعددی با همکاری های کسب وکار در قالب شبکه ها و پیوندهای چندجانبه توجه کرده اند که این توجه برای درک کارکردها و مزایای شبکه حائز اهمیت است. در این راستا، هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین کارکردهای شبکه سازی از زاویه دید شش نظریه شامل هزینه مبادله، ادغام و اکتساب، وابستگی منابع، نمایندگی، محوریت منابع و اتحادهای استراتژیک بود. روش: این مطالعه با رویکردی استقرایی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی هدایت شد. با بهره گیری از تکنیک های نمونه گیری گلوله برفی و نظری، 41 عنوان مقاله با محوریت نظریه های نام برده انتخاب و به روش کیفی تحلیل شدند. یافته ها: در رویکرد تحلیل محتوا، پس از انتخاب واحد تحلیل و واحدهای معنایی، مضامین تبیین کننده کارکردهای شبکه سازی تحت عنوان «کسب منابع و بهبود مزیت رقابتی»، «توسعه قدرت کنترلی و بهبود ساختار مدیریتی» و «تعدیل ظرفیت ها و متنوع سازی» در شرکت ها شناسایی شدند. نتایج نشان داد، برخی از نظریه ها در خصوص ارتباط و شبکه، دیدگاه اقتصادیِ صرف داشتند، در حالی که برخی دیگر با نگاهی چند بعدی به موضوع مد نظر پرداخته و مقولاتی همچون تعاملات و تنوع کنشگران را نیز مورد توجه قرار داده بودند. به طور کلی، نتایج نشان داد که نظریه های ادغام و اکتساب و وابستگی منابع به طور مناسب تری مضامین تبیین کننده کارکردهای شبکه سازی را توضیح می دهند. نتیجه گیری: دیدگاه ادغام و اکتساب و نیز اتحادهای استراتژیک از جمله نظریه هایی محسوب می شوند که به نقش های ارتباطی و اقتصادی شبکه ها به صورت آمیخته و متوازن توجه کرده اند. به طور کلی، تحقیق حاضر برای انتخاب مقالات مورد مطالعه، به طور چشمگیری بر محتوا و بنیان های آن در تبیین نظریه های نام برده متمرکز شد و بر این اساس، دیدگاه های انتقادی مربوط به این نظریه ها مورد توجه قرار نگرفت؛ از این رو، لازم است در مطالعات آتی رویکردهای انتقادی در این باره مد نظر قرار گیرد.
