مدرسه کلامی کوفه (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

کوفه در تاریخ کلام امامیه، به راستی جایگاه ممتاز و اهمیت ویژه ای دارد. این برجستگی از آن روست که بازخوانیِ فکری و اندیشه ورزیِ این دوره از تاریخ امامیه، سهم عمده ای در به تصویر کشیدن اصالت و استقلال تفکر امامیان خواهد داشت. برخی تصویر گری های تاریخی از این دوران، نشان از تعبد محض و غیر عقلانی این گروه در اعتقاد  ورزی دارد. پاره ای از مطالعات، تلاش های عقلانی اصحاب امامیه در فهم معارف دینی را محدود به چند نفر و یا یک جریان محدود می داند، اما حقیقت آن است که امامیه در این دوره از تاریخ فکر خویش، مدرسه ای از اندیشمندان و عالمان دینی در تاریخ برای خویش ثبت نموده که با وجود جریان های مختلف فکری درون خود، میراث های گران روایی و کلامی تولید کرده و از این رو - در جهان اسلام - گوی سبقت را از دیگر جریان های فکری ربوده است. هواداران این جریان های فکری هر کدام با روش های خاص خویش، کوشیده اند تا فهمی عقلانی از معارف به دست دهند. این داستان پیش روی امام معصوم رخ داده و از سوی ایشان نیز هدایت می شده است. خورشید این مدرسه پیش از شکل گیری مدرسه کلامی بغداد رو به افول می گذارد و میراث جریان های فکری مختلف آن به قم و بغداد منتقل می شود.