مطالب مرتبط با کلیدواژه

روش شناسی


۲۲۱.

تأملی بر رابطه معرفت شناسی علوم سیاسی و روش شناسی پست مدرن با تأکید بر آرای دریدا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روش شناسی علوم انسانی سال ۲۳ بهار ۱۳۹۶ شماره ۹۰
تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۳۷۳
این مقاله تلاش می کند تأملی در رابطه میان روش شناسی پست مدرن و معرفت شناسی علوم سیاسی داشته باشد. رابطه ای که حداقل از نیمه قرن بیستم به این سو دارای تأثیرات شگرفی بر روش های پیشین داشته و بن مایه اصلی مباحث پست مدرن تلقی شده است. شالوده شکنی که بسیاری از صاحب نظران پست مدرنیسم، دریدا را پدر آن دانسته اند، به عنوان روش شناسی پست مدرن و محور مطالعات و مبنای تجزیه و تحلیل این حوزه معرفی شده است. مفهومی که حداقل به زعم دریدا صرفاً در پی دگرگون سازی ساختارها نیست، بلکه در کنار این مهم به تجدید ساختاری متفاوت می اندیشد. این اندیشه نهفته که در ذات شالوده شکنی است، ارتباط وثیقی با اصول مبحث معرفت شناسی دارد که در این مجال در حوزه علوم سیاسی به آن پرداخته شده است. از دیگر دلایل ارتباط این دو مفهوم، استقلال ذاتی در بهره برداری از مفهوم علم است که به ویژه در علوم سیاسی به افزایش قدرت تحلیل مسائل مربوط می انجامد و به عنوان نتیجه بحث به آن اشاره می کند
۲۲۲.

روش شناسی پژوهش در علم اطلاعات و دانش شناسی: رویکرد کتاب شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۸ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰)

کلیدواژه‌ها: روش شناسی پژوهش علم اطلاعات و دانش شناسی طبقه بندی روش های پژوهش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۱ تعداد دانلود : ۴۸۴
هدف: بررسی در نوشتار حاضر،  وضعیت مطالعات در موضوعزمینه  بررسی روش های پژوهش بکاررفته   در متون علم اطلاعات و دانش شناسی در داخل و خارج از کشور. روش شناسی: این پژوهش با رویکرد کتاب شناختی و روش اسنادی- کتابخانه ای انجام شده است. یافته ها: بررسی ها نشان می دهد که  قدیمی ترین مطالعات روش پژوهی در خارج و داخل کشور به ترتیب در سال های 1947 و 1371 انجام شده است. مطالعه ژاولین و واکاری (1990؛ 1993) نقطه عطفی در تاریخ این گونه مطالعات به شمار می آید. مشکل عمده روش پژوهی های داخل کشور، صرف نظر از تعداد و دامنه عملیاتی محدود، عدم امکان مقایسه ناپذیر بودن نتایج به دلیل عدم بهره نگرفتن ری پژوهشگران ایرانی از یک طرح طبقه بندی روش شناختی نظام مند است. فصل مشترک مطالعات داخل و خارج از کشور، یکی استفاده از روش تحلیل محتوا و دیگری، حاکمیت بلامنازع روش های کمّی (به ویژه پیمایش ها) بر ساختار پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی است که حتی رواج روزافزون استفاده از روش های کیفی نتوانسته بر سیطره آن سایه بیافکند. نتیجه گیری: در ایران، برخلاف دیگر نقاط جهان، پژوهش ها با تنوع روش شناختی همراه نبوده است و در نتیجه، فاصله قابل توجهی میان روش پیمایشی با دیگر انواع روش ها ملاحظه می شود. انتظار می رود روند پژوهشی مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی از سوی پژوهشگران این حوزه به طور جدی دنبال شود و نشریات تخصصی این حوزه در داخل کشور، به صورت دوره ای در قالب انتشار ویژه نامه، به این مبحث بپردازند.
۲۲۳.

روش شناسی تاریخ نگاری مسعودی در کتاب التنبیه و الاِشراف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: روش شناسی تاریخ نگاری مسعودی التنبیه و الاشراف

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۸۸۱ تعداد دانلود : ۷۴۹
هدف اصلی این نوشتار، بررسی روش شناسی تاریخ نگاری مسعودی در کتاب التنبیه و الاشراف است. این روش شناسی، ما را با یکی از الگوهای تاریخ نگاری که همانا ترکیب روش موضوعی با روش سال به سال(حولیات)، انتخاب روش مشاهده و تجربه مستقیم و اختصارنویسی در تاریخ نویسی است، آشنا می سازد. مسعودی، اولین مورخ اسلامی است که ظهور تفکر انتقادی را در تاریخ نگاری اسلامی بنیان نهاد. اصولا تاریخ نگاری مسلمانان تا قبل از ظهور او، از ضعف گفتمان انتقادی رنج می برد. نوع نگرش مسعودی به منابع تاریخ نگاری اش، در دو اثر ارزشمند و به جامانده از وی یعنی مروج الذهب و التنبیه و الاشراف، سرآغاز فصل جدیدی در تاریخ نگاری اسلامی شد و بعدها ابن خلدون، نه تنها به این روش، پای بند بود بلکه آن را به درجه اعلایی رساند. در نگارش کتاب التنبیه و الاشراف، اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصری که مسعودی در آن می زیست، تاثیرگذار بوده، اما شرط تام به شمار نیامده، در کنار این عامل، ذوق و قریحه نویسنده، و ذهن خلّاق وی نیز، نقشی اساسی را داشته است.
۲۲۴.

روش شناسی فارابی در تدبیر منزل و تأثیر آن در سبک زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۷۶

کلیدواژه‌ها: روش شناسی حکمت عملی تدبیر منزل سبک زندگی و فارابی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری فلسفه علوم اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ سبک زندگی
تعداد بازدید : ۱۷۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۷۲
مبانی معرفتی و زمینه های غیرمعرفتی، شیوه ی شکل گیری و روش شناسی بنیادین نظریه ها و اندیشه های اندیشمندان را بازگو می کنند. فارابی نخستین حکیم مسلمانی است که به بحث تدبیر منزل اشاره و به پیروی از ارسطو مباحث منزل را مقدمه ی مباحث سیاست مطرح کرده است، ولی در آثارش مستقیم به جزئیات و مبانی معرفتی و روشی تدبیر منزل نپرداخته است. هدف این نوشتار، تبیین روش شناسی معرفتی فارابی در تدبیر منزل است و به این پرسش پاسخ می دهد که حکمت منزلی فارابی بر مبنای چه روش شناسی معرفتی استوار است؟ حکمت منزلی فارابی با مبانی و روش های معرفتی مانند نمودگرایی، بودگرایی، غایت گرایی، مدنیت گرایی، عقل گرایی، فطرت گرایی، حس گرایی، دین مداری، وحدت گرایی و سعادت محوری روش شناسی بنیادینی را مطرح می کند که تأمین کننده ی سعادت زندگی دنیوی و اخروی است. همچنین این روش شناسی، در حوزه ی هنجارها، باید و نبایدهای عقلی و در عرصه ی روابط و رفتارهای خانوادگی رویکرد میانه روی، برترین خواهی، محبت ورزی و عدالت ورزی را برای تدبیر منزل و اصلاح سبک زندگی معرفی می کند. این نوشتار، به روش تحلیلی- توصیفی، روش شناسی معرفتی فارابی در تدبیر منزل را بررسی و به تأثیر آن در سبک زندگی اشاره می کند.
۲۲۵.

واکاوی روش شناسی پیرس و بررسی سهم آن بر رویکرده ا و روش ه ای پ ژوهش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: روش شناسی پراگماتیسم چارلز ساندرس پیرس مبانی روش ها رویکردها و روش های پژوهش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) سایر جریان ها پراگماتیسم
تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۳۱
در پژوهش حاضر با تحلیل محتوایی که از آثار موجود در رابطه با فلسفه چارلز ساندرس پیرس انجام شد، روش شناسی این فیلسوف آمریکایی و بررسی سهم آن بر رویکردها و روش های پژوهش مورد توجه قرار گرفت. این بررسی ضمن اینکه بیانگر ارتباط بیانات پیرس در حوزه روش، با فن خطابه نظری در منطق، مقولات سه گانه و انواع استدلال است، نشان می دهد که پیرس در فلسفه خود از سه روش پراگماتیک، دستیابی به مقولات فلسفی و روش های تثبیت عقیده سخن می گوید. همچنین یافته ها علاوه بر بیان مبانی روش های مذکور، حاکی از تأثیر روش پراگماتیک بر پوزیتیویسم منطقی و سهم روش دستیابی به مقولات در حوزه پدیدارشناسی است. در رابطه با تثبیت عقیده، پیرس چهار روش دلبستگی جزم آلود، سلطه گرا، پیشینی و علمی را مطرح می سازد و از آن میان تنها از روش علمی جانبداری می کند. این روش که متشکل از سه روش حدسی، قیاسی و استقرائی است، به دلیل نقش پژوهش در دستیابی به حقیقت، به همراه روش پراگماتیک در بسط رویکرد پوزیتیویسم منطقی سهیم بوده است. این روش ضمن دربرداشتن مشخصات تحقیق کیفی، به دلیل رویکرد تجربی اش به پژوهش به همراه روش های پراگماتیک و دستیابی به مقولات، پراگماتیسم پیرس را به عنوان بنیادی برای روش تحقیق ترکیبی معرفی می کند.
۲۲۶.

روش شناسی مطالعه و فهم اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: امام خمینی (ره) سیره سیاسی اندیشه سیاسی روش شناسی فهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۱ تعداد دانلود : ۶۹۵
امام خمینی (ره)به عنوان پایه گذار در احیا اندیشه مردم سالاری دینی معاصر و پرنفوذترین روحانی شیعه سیاسی توانست حکومتی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه را که واجد مفاهیم استوار مذهب شیعه بود، حاکم سازد. انقلاب اسلامی ایران به رهبری وی انقلابی بود که ابعاد مختلف فکری و عملی آن، مرزهای جهان اندیشه ورزی سیاسی و دینی را تحت تأثیر قرار داد و همواره مورد توجه و امعان نظر بسیاری از متفکرین و پژوهشگرانی بوده که درصدد واکاوی اندیشه ها و موضع گیری های ایشان در مقاطع مختلف و در برابر اتفاقات و حوادث متفاوت بوده اند. در این میان شناخت سیره و اندیشه سیاسی شخصیت های نظیر امام که در حال حاضر در قید حیات نیستند و به تبع آن تشخیص موضع و نظر احتمالی آنان در مسائل جاری و به قولی حوادث واقعه، نیازمند بازشناسی و تحلیل سیستماتیک و روش مند نظریات ایشان می باشد. مقاله حاضر برآنست تا با در پیش گرفتن متدی روشمند، ضمن مطالعه شیوه، سیره و اندیشه سیاسی امام و تبیین نکات برجسته و ویژگی های منحصربه فرد و متمایزکننده آن از سایر بزرگان معاصر شیعه، به تدوین روشی جهت بازخوانی نظریات آن حضرت در موضع گیری های سیاسی و ازجمله وصیت نامه الهی- سیاسی ایشان پرداخته و با هدف کشف اعماق نورانی این سیره غور نماید.
۲۲۷.

ارزیابی کیفیت پایاننامه های رش ته های هنرهای تجسمی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی (1395-1390)

نویسنده:
منبع: پژوهش در هنر و علوم انسانی سال سوم شهریور ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) جلد اول
تعداد بازدید : ۶۲۴ تعداد دانلود : ۳۴۸
از آنجا که در زمینه روش شناسی هنر پژوهش ها اندک است پژوهش حاضر به دنبال بررسی وضعیت روش شناختی پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته های هنرهای تجسمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز است. برای رسیدن به این هدف، روش تحلیل محتوا انتخاب شد. تمام پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته های ارتباط تصویری، نقاشی و عکاسی در فاصله سال های 1390 تا 1395 که تعداد 134 پایان نامه دفاع شده بود و 120 مورد از آنها در دسترس بود مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات از طریق فرم اطلاعاتی محقق ساخته انجام گرفت و تجزیه تحلیل اطلاعات بدست آمده از طریق نرم افزار spss انجام شد. تجزیه و تحلیل یافته های توصیفی و تحلیلی نشان دادند پایان نامه ها از نظر ضرورت تحقیق، بیان مسئله، آیین نگارش، تدوین فرضیه ها، وضوح سئوالات، عنوان پژوهش، ارتباط نتیجه گیری با اهداف پژوهش، اثبات یا رد فرضیات و رویکرد تحقیق از نظر هدف و پژوهش در مرتبه خوب، معیار های پاسخ به سئوالات مهم، یافته ها، چهارچوب نظری، نمونه گیری، جامعه هدف، ارتباط نتیجه گیری با پیشینه پژوهش، اصطلاحات مهم و محدودیت های مطالعه در رده متوسط و بقیه شاخص ها در مرتبه ضعیف ارزشیابی شده اند. در مجموع اکثر پایان نامه ها از کیفیت متوسط برخوردارند اما در برخی موارد پایان نامه ها با ضعف عمده ای روبه رو هستند؛ از جمله در نوشتن پیشینه و چارچوب نظری که در اکثر پایان نامه ها این بخش وجود ندارد یا به درستی به آن پرداخته نشده است.
۲۲۸.

تفهیم بنیادهای معنایی نقشه سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال هفدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۷

کلیدواژه‌ها: نقشه هرمنوتیک کارتوگرافی فهم روش شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۳ تعداد دانلود : ۵۹۹
تلاش برای شناخت پدیده و امور همواره از دغدغه های ذهن بشر بوده و مدام در پی آن بوده تا این شناخت را تکمیل نماید. شناخت درست نیز زمانی حاصل می شود که ماهیت واقعی پدیده ها برای انسان روشن شود. پدیده ها مبتنی بر بنیادهای فلسفی خاص خود می باشند و به همین خاطر فهم آنها نیازمند درک این بنیادهای فلسفی و استفاده از روش های مناسب شناخت می باشد. نقشه نیز از پدیده هایی می باشد که مبانی فلسفی خاص خود را دارد و با درک این بنیادهای فلسفی است که معنای واقعی و مولفه های موثر بر معناسازی آن روشن می شود. شناخت درست آن نیاز به درک بسیاری از عناصر و عوامل دیگر دارد. برای شناخت واقعی این پدیده نیاز به درک و فهمی است که فراتر از چیزی می باشد که بطور معمول در مورد آن گفته شده است. در این پژوهش سعی شده تا ضمن روشن ساختن بنیادهای فلسفی نقشه، عوامل موثر بر معناسازی آن با استفاده از روش شناسی هرمنوتیک شناسایی شوند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که نقشه از بعد هستی شناسی از ماهیت ترکیبی عینی- ذهنی برخوردار بوده و بر همین اساس باید با روش شناسی همچون هرمنوتیک تفهیم شود نه تبیین. همچنین با بکارگیری این روش مشخص می شود که عوامل معناساز نقشه به دو دسته قابل تقسیم بندی می باشند. عوامل درونی همچون انتخاب نوع سیستم تصویر و انحرافات کارتوگرافیکی و از بعد بیرونی همچون مقصود ذهنی کارتوگراف و بانیان نقشه و یا برداشت نقشه خوان از نقشه و فضاهای فکری، قدرت و ... معنای واقعی آن را رقم می زنند.
۲۲۹.

روش شناسی احادیث اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: روش شناسی احادیث اجتماعی حدیث اجتماع روش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۲۶۰
احادیث گنجینه بسیار ارزشمندی از معارف دینی به شمار می آیند و این معارف می تواند در همه عرصه های زندگی بشر، گرهگشا باشند. احادیث اجتماعی بخش وسیعی از این احادیث محسوب می شوند که به رابطه انسان ها با یکدیگر ناظر می باشند و از سوی دیگر این احادیث در قالب اخباری و انشایی با مباحث جامعه شناسی به عنوان یک علم شاخص در علوم انسانی ارتباط پیدا می کند. سؤال اساسی در این مقاله آن است که با چه روش هایی می توان از احادیث اجتماعی، محتوایی جامعه شناختی برداشت نمود؟ این پژوهش که به نوعی میان رشته ای تلقی می شود با روش اجتهادی و تحلیلی و توصیفی، تلاش کرده انواع روش های مناسب و معهود جامعه شناسی را در برداشت از احادیث اجتماعی به یاری بطلبد. نتایجی که از این پژوهش به دست آمده، عبارت است از تعریف جامع از احادیث اجتماعی، و اینکه با روش تجربی، روش استنطاقی، روش کارکردی، روش تحلیل محتوا، روش شهید صدر، روش کشف قوانین اجتماعی، روش نظام وارگی، روش حکیمی اجتهادی، روش آینده پژوهی و روش اندیشه شناسی می توان از احادیث اجتماعی، برداشت جامعه شناختی داشت.
۲۳۰.

تحلیل رویکردها و رهیافت های قشیری در کتاب رساله قشیریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 111-135

کلیدواژه‌ها: رسالة قشیریه امام قشیری روش شناسی رویکردشناسی روش گردآوری و تحلیل اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۳۵۵۳
کتاب ترجمة رسالة قشیریه از امام قشیری از امهات و مراجع آثار عرفانی در قرن پنجم هجری است. در مقالة حاضر، این اثر از حیث رویکردها و رهیافت های کلی و کلان، در شیوه گردآوری و دریافت حقایق و تحلیل و ارزیابی و دفاعاز اطلاعات و داده ها، معرفی، دسته بندی و تحلیلروش شناسی می شود.با بررسی حاضر که به شیوة توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، معلوم شده است که مصنف در تدوین و نگارش رساله و برای رسیدن به اهداف تعلیمی-عرفانی خود،از روش ها و رهیافت هایاهل کلام، رهیافت های اهل حدیث، رهیافت های عرفانی و حتی از رهیافت های فقهی بهرهمی جوید. اهداف عمدة قشیری در نگارش رساله بیشتر دفاعی و آموزشی است، یعنی آشکارسازی پیوند شریعت و طریقت و تبرئه اهل تصوف از اتهامات، و اثبات اعتقاد این طایفه به اصول عقاید، و نیز آموزش اصول و مبانی و آداب و اصطلاحات اهل تصوف به مخاطبان از سالکان و مریدانیا عموم خواهندگان.
۲۳۱.

فراتحلیل کیفی مقالات پژوهشی حوزه «تعامل والد-نوجوان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال ششم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: فراتحلیل کیفی تعامل والد-نوجوان روش شناسی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۵ تعداد دانلود : ۸۳۴
پژوهش حاضر با هدف دستیابی به شناختی کیفی پیرامون آن دسته از مقالات علمی سامان یافته است که طی حدود دو دهه اخیر به طور مستقیم یا غیرمستقیم به مسئله «تعامل والد-نوجوان» در جامعه ایرانی پرداخته اند. در این راستا، فراتحلیل کیفی مقالات این حوزه در دو بعد روش شناختی و محتوایی بر روی 56 مقاله اجرا شد که از بانک های مقالات علمی استخراج گردیده بودند. طبق نتایج این پژوهش، بیش از 93% از پژوهش ها با هدف تبیین و تنها 7% با هدف توصیفِ پدیده ای به نام «تعامل والد-نوجوان» به پژوهش پرداخته اند. هم چنین بیش از 50% از مقالات یادشده، جامعه آماری مورد پژوهش خود را شهرهای تهران، مشهد، شیراز و اصفهان اعلام کرده و نیز تعداد مقالاتی که تنها بر روی دختران نوجوان کار کرده اند تقریباً پنج برابرِ آن هایی است که بر روی پسران نوجوان کار کرده اند. درنتیجه به نظر می رسد شاهد نوعی سوگیری این مطالعات به سوی نوجوانان دختر در شهرهای بزرگ ایران هستیم. همچنین تحلیل محتوای کلیدواژه های مقالات، در بعد محتوایی، حاکی از این است که تنها 6% از پژوهش ها به ابعاد اجتماعی تأثیرگذار بر «تعامل والد-نوجوان» پرداخته اند و حدود 40% از پژوهش ها نیز نوجوانی را وضعیتی آسیب شناختی در نظر گرفته اند که توسط مداخله تربیتی والدین بایستی مرتفع گردد. در نهایت ضمن بحث درباره ی پیش آیندها و پس آیندهای «تعامل والد-نوجوان»، انتقاداتی به رویه حاکم بر مقالات این حوزه صورت گرفت و پیشنهاداتی جهت رفع این مشکلات ارائه گردید.
۲۳۲.

مفهوم سیاست در مکتب رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ 7-27

کلیدواژه‌ها: سیاست قدرت امام رضا (ع) عرفی گرایی هستی شناسی معرفت شناسی روش شناسی غایت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۲ تعداد دانلود : ۲۸۱
این واقعیت که سیاست علمی است که در چارچوب اصول اعتقادی و شرایط و مقتضیات زمانی شکل می گیرد، ما را به آنجا رهنمون می شود که بپذیریم تلقی های واحدی از علم سیاست در عالم خارج وجود ندارد و متناسب با مکاتب و شرایط شاهد شکل گیری دیدگاه ها و نظریه های مختلفی در این زمینه می باشیم. نگارنده در مقاله حاضر مستند به اصول و مبانی مکتب رضوی که بر گرفته از سیره مبارک امام رضا (ع) است، به این پرسش پاسخ داده که: سیاست چه معنایی در گفتمان اسلامی دارد؟ برای این منظور نگارنده چارچوب نظری ای را که به تحلیل سیاست در چهار سطح هستی شناسی، معرفت شناسی، غایت شناسی و روش شناسی می پردازد، ارائه نموده است. تحلیل سیره امام رضا (ع) حکایت از آن دارد که: سیاست در مکتب رضوی نه علم قدرت، بلکه علم سعادت است و از این حیث می توان ادعا نمود که الگوی اسلامی سیاست (مستند به اصول مکتب رضوی) می تواند به نظریه ای بدیل برای علم سیاست سکولار جاری به حساب آید.
۲۳۳.

روش شناسی حل منازعات مذهبی در آموزه های رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۱ 9-34

کلیدواژه‌ها: روش شناسی منازعات مذهبی آموزه هایرضوی گفتگو مناظرات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۴۲۵
منازعات مذهبی امری است مورد اهتمام صاحبان اندیشه و حکمت تا جایی که تلاش آنان را در جهت حلّ وفصل مسالمت آمیز آن برمی انگیزد. در این راستا، انسان های بزرگ با رفتار عدالت گونه خود و به دور از هرگونه افراط و تفریط، به واسطة رعایت حقوق دیگران و برخورد منصفانه، جامعه انسانی را در مسیر ترقّى و تکامل مادّى و معنوى، هدایت خواهند کرد. پژوهش حاضر با بهره گیری از منابع معتبر تاریخی و به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده و به این پرسش پاسخ داده است که «امام رضا (علیه ا لسلام) از چه روشی برای حلّ منازعات مذهبی استفاده می کرده اند؟». حضرت برای حلّ منازعات مذهبی و فرقه ای، رویکرد تکثّرگرایی (پلورالیسمی) نداشته اند که باعث شود جامعة انسانی در سردرگمیِ فکری و اعتقادی رها شود، بلکه ایشان در عین اثبات حقانیت اعتقادات صحیح و نیز تبیین و تشریح اشکال های وارده بر غیر آن، با تأکید بر اصل مخاطب شناسی و موضوع شناسی و با رعایت عدالت، انصاف و احترام نسبت به همگان و بدون ایجاد اختلاف، با آگاهی کامل از تمام جوانب امور و مباحث، در گفتگوهایی هدفمند و هدایت کننده در قالب مناظرات، بحث های علمی و منازعات مذهبی را پاسخ داده و آن ها را حلّ وفصل می کرده اند.
۲۳۴.

زنانگیِ نوشتار: دیباچه ای بر روش شناسی نسبت زبان و جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (شماره ۳) 23-39

کلیدواژه‌ها: زنانگیِ نوشتار نوشتار زنانه زبان و جنسیت روش شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۵۳۲
«زنانگیِ نوشتار» برساخته ای است که این قلم در گفت وگو با مفهوم «نوشتارِ زنانه» الن سیزو، منتقد فرانسوی پیشنهاد کرده است. این اصطلاح برخلاف نوشتارِ زنانه، از یک شیوه قوام یافته نوشتار سخن نمی گوید، بلکه زمینه ها و کلیت نوعی شیوه نگارش را پیشنهاد می کند که می کوشد خود را به استناد هویت زنانه تعریف کند. براساس اصطلاح «نوشتارِ زنانه» به عنوانِ امرِ مفروضِ نوعی شیوه نگارشِ خاصِ زنان، مقالات متعددی نوشته شده و در نشریات معتبر فارسی زبان چاپ شده است. مقاله حاضر، ضمن ردِّ چنین پیش فرضی، می کوشد نشان دهد که نگاهی دیگر به نسبت زبان و جنسیت، هرگونه الگوی پیشینی را که کاربرد شماری از صورت های آوایی و واژگانی را نمودِ زبانِ زنانه تلقی می کند، با دیدة تردید می نگرد، ضمن آنکه توضیح می دهد که آنچه اصطلاحاً «نوشتار زنانه» نام گرفته، نوعی گزینش زبانی بافت محور است که مستند به پیشینه ای نگارشی و مقتضیات اجتماعی- فرهنگی است و به این اعتبار تعیّن مجموعه ای از مختصات کلان ساختاری و ژرف ساختی به حساب می آید.
۲۳۵.

روش شناسی ساخت و طراحی هستی نگاشت ها:مورد پژوهی حوزه علم سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۳ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۹۴) 1793-1822

کلیدواژه‌ها: هستی نگاشت روش شناسی علم سنجی وب معنایی نرم افزار پروتژه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۶ تعداد دانلود : ۵۳۳
هستی نگاشت از یک سو ابزاری مفید جهت سازماندهی منابع و از سوی دیگر ابزاری مفید جهت بازنمون دانش است. با پیشرفت فناور ی های وب معنایی، ساخت و طراحی هستی نگاشت ها جهت تسریع در این روند، ضروری به نظر می رسد. هدف پژوهش حاضر تبیین روش شناسی های موجود، طراحی مدل مفهومی حوزه علم سنجی، و مراحل ساخت هستی نگاشت آن با عنوان ScientometricsOnt است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و جامعه پژوهش شامل کتاب، مقاله، واژه نامه تخصصی، اصطلاحنامه، پایان نامه و طرح های پژوهشی حوزه علم سنجی به زبان فارسی است. به منظور گردآوری داده ها از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و جستجو در منابع مرتبط استفاده شد. برای ایجاد مدل مفهومی حوزه علم سنجی و تبیین روابط و نمونه ها از رویکرد تحلیل حوزه بهره جویی شد. روایی صوری و محتوایی مدل مفهومی علم سنجی توسط متخصصان حوزه علم سنجی مورد تأیید قرار گرفت. ابزار مورد استفاده جهت ساخت هستی نگاشت، نرم افزار پروتژه ویرایش 5 است. روش شناسی مورد استفاده، روش برمجو (2007) با اعمال برخی تغییرات بود. نتایج نشان داد که هستی نگاشت علم سنجی در یازده کلاس اصلی شکل گرفت که دارای 20 رابطه و 100 نمونه است. هستی نگاشت فوق می تواند ابزاری مفید و کارآمد برای بازنمون دانش در این حوزه باشد. همچنین این هستی نگاشت می تواند مبنایی برای گسترش و توسعه اصطلاحات و مفاهیم آتی این حوزه باشد.
۲۳۶.

تشابهات و تمایزات فقه فردی و حکومتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۴, Issue ۹, Spring ۲۰۱۷ 111 - 126

کلیدواژه‌ها: فقه فردی فقه حکومتی روش شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۴۵۸
بررسی و شناخت روش دانشمندان در هر علمی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چه اینکه شناخت این روش به محققان هر رشته این امکان را می دهد که چگونگی بهره برداری از منابع آن رشته را فراگیرند و برای تحقیق و پژوهش و بررسی و نقد یافته های دیگر دانشمندان- با روش و شیوه پذیرفته شده آن رشته- اقدام نماید. در این میان، روش شناسی علم فقه نیز در خور توجه است. به طور کلی، بررسی رفتار علمی فقها نشانگر آن است که دو روش فردگرایانه و جمع گرایانه وجود دارد که اولی در جریان استنباط تنها به فرد و شرایط او توجه دارد؛ اما روش دوم به فرد به عنوان عضوی از یک جامعه نظر کرده و مناسبات و شرایط پیچیده حاکم بر جامعه را نیز در نظر می گیرد. بنابراین پرسش اصلی این پژوهش آن بود که فقه فردی و فقه حکومتی چه شباهتها و تفاوتهایی با هم دارند؟ پاسخ این پرسش که با روش توصیفی- تحلیلی بررسی شد، مؤید آن بود که فقه فردی و فقه حکومتی در برخی حوزه ها- همچون یکسان بودن منابع- شبیه هم بوده و در برخی- همچون ارکان و مقومات- متفاوتند. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که با توجه به شرایط امروز و تشکیل حکومت اسلامی، بهره گیری از روش فقه حکومتی بر فقه فردی ترجیح دارد؛ به نحوی که می تواند مبانی نظری دولت، حکومت و تمدن اسلامی را ارائه نماید.
۲۳۷.

درآمدی بر روش شناسی فهم اندیشه سیاسی امام خمینی+(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۵۰ 45-58

کلیدواژه‌ها: امام خمینی+ اندیشه سیاسی روش شناسی تحلیل گفتار تحریف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۶۰۱
شناخت و بررسی اندیشه سیاسی و سیر تطور آن از جمله مباحث عمده و مورد توجه پژوهشگران در علوم سیاسی محسوب می شود. رخداد انقلاب اسلامی در ایران علاوه بر پیامدهای سیاسی- اجتماعی آن، مولد اندیشه سیاسی جدید براساس اسلام سیاسی با خوانش امام خمینی + است که به لحاظ روش شناختی و فهم مبانی و آثار آن اهمیت فراوان دارد. شناخت صحیح این اندیشه می تواند به ماندگاری و اثربخشی بیشتر در جغرافیای جهان اسلام بینجامد. از منظر آسیب شناسی، جلوگیری از تحریف های محتمل و خوانش های ناصواب، مسئولیت سنگین دین باوران و معتقدان به راه و مکتب امام خمینی + است. پرسش مقاله حاضر این است که چگونه می توان به فهم صحیح اندیشه سیاسی امام + دست یافت و از انحراف و تحریف آن پیشگیری کرد؟ فرضیه تحقیق این است که با معرفی شاخص های اندیشه سیاسی حضرت امام + و معرفی جریان های معارض با آن، می تواند در این زمینه کارآمد باشد."
۲۳۸.

رمزپردازی در روش شناسی فلسفی ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال بیست و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶۰ 105 - 120

کلیدواژه‌ها: ابن سینا فلسفه فارابی رمز تمثیل روش شناسی ارسطو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۲۸۶
متافیزیک سینوی نظام به هم پیوسته ای است که اجزاء آن در یک نسبت کلی با یکدیگر قرار می گیرند و در یک فرآیند چند سویه از جانب دیگر اجزا معنا می یابند و به آن ها معنا می دهند. این فرآیند معنایابی و معنابخشی مستلزم فرض نگارش و خوانش تفسیری ابن سیناست و رمزپردازی به عنوان مبنایی برای چنین نگارش و خوانشی لحاظ می شود؛ ازاین رو کلیت متافیزیک سینوی که شاید بتوان آن را «متافیزیک رمزی» نامید، متأثر از باطنی گری اسلامی، خوانش های نوافلاطونی از ارسطو و فلسفه فارابی، نوعی روش شناسی رمز محور را بنیاد می نهد که بر مبنای آن کل نظام  فلسفی ابن سینا از متون منطقی تا الهیات و متون تمثیلی عرفانی را به عنوان یک نظام پیوسته معنا می بخشد؛ بر این مبنا تمثیل پردازی های ابن سینا، در ادامه و مسیر متون منطقی اوست و متون منطقی او نیز ذیل چنین رموزی معنا می یابند؛ هرچند رمزپردازی یکی فربه تر و دیگری تنک تر باشد. این رمزپردازی را می توان به عنوان بخشی از جریان گذار ابن سینا از سنت ارسطویی و وجهی از تشخص روش شناسی سینوی دانست.
۲۳۹.

ارائه مدل مفهومی روش شناسی آینده پژوهی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت فرهنگ سازمانی سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۵۰) 951 - 972

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی آینده پژوهی اسلامی روش شناسی معرفت شناسی هستی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۹ تعداد دانلود : ۸۷۶
روش شناسی آینده پژوهی اسلامی از مباحث پایه ای و اساسی در فرایند تولید دانش آینده پژوهی اسلامی است. تفاوت مبنای معرفت شناسی و هستی شناسی اسلامی موجب می شود روش شناسی آینده پژوهی اسلامی از سایر روش شناسی های موجود در این دانش متفاوت شود. ازین رو، سؤال اصلی این پژوهش این است که روش شناسی آینده پژوهی اسلامی چگونه است؟ هدف این پژوهش نیز ارائه مدلی مفهومی از روش شناسی آینده پژوهی اسلامی مبتنی بر مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی اسلامی است. این پژوهش از نظر هدف بنیادی است. شیوه گردآوری داده ها کتابخانه ای بود و به روش توصیفی پیمایشی تحلیل و بررسی شد. مدل روش شناسی آینده پژوهی اسلامی، که در این پژوهش ارائه می شود، ترکیبی از روش شناسی های تحلیلی و تفسیری و شهودی است. هر یک از روش شناسی های فوق در آینده پژوهی اسلامی اهمیتی ویژه دارد و امکان بهره مندی هم زمان از دو یا چند روش به صورت ترکیبی در آینده پژوهی اسلامی نیز وجود دارد.
۲۴۰.

بررسی و نقد فلسفی نظریه دوعاملی فردریک هرزبرگ از دیدگاه نمادین- تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت بهبود و تحول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۸۹ 119 - 144

کلیدواژه‌ها: انگیزش نظریه دوعاملی هرزبرگ هستی شناسی روش شناسی معرفت شناسی دیدگاه نمادین- تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۳ تعداد دانلود : ۵۷۳
فردریک هرزبرگ روانشناسی بود که در سال 1975 تئوری دو عاملی بهداشتی- انگیزشی را ارائه نمود. تئوری هرزبرگ یک مجموعه از عواملی که منجر به عدم رضایت شغلی می شود را مشخص نموده است که این عوامل را بهداشت یا نگهدارنده معرفی می کند (در برخی مقالات به آن عوامل ابقاء یا حافظ وضع موجود نیز گفته می شود). وی همچنین مجموعه عواملی را که باعث ایجاد رضایت شغلی و انگیزه در شغل می شود، تحت عنوان عوامل انگیزش مطرح می نماید (گاها به آن عوامل برانگیزاننده نیز گفته می شود). علیرغم استفاده هایی که در حال حاضر نیز از این نظریه صورت می گیرد، نقدهای بسیاری از مناظر گوناگون توسط صاحبنظران بر این تئوری صورت گرفته است. بر این اساس در این مقاله سعی شده است در بخش اول موضوع انگیزش تبیین و تئوری دو عاملی هرزبرگ به صورت کامل تشریح گردد. در بخش دوم نیز به بررسی فلسفی نظریه مذکور از منظر هستی شناسی، معرفت شناسی، ماهیت انسان، روش شناسی و همچنین نقد وارد بر این نظریه از دیدگاه نمادین- تفسیریون پرداخته شده است.