مطالب مرتبط با کلیدواژه

انقلاب اسلامی


۳۸۱.

جایگاه تربیت شهروندی در گفتمان های سیاسی بعداز انقلاب اسلامی ایران مطالعه موردی گفتمان های عدالت محوری و اعتدال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 347 - 368

کلیدواژه‌ها: تحلیل انتقادی انقلاب اسلامی تربیت شهروندی گفتمان اعتدال گفتمان عدالت محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۴۶۰
بعداز انقلاب اسلامی در ایران گفتمان های مختلفی ظهور یافته است و هر گفتمان اهداف و برنامه های خاصی در زمینه تربیت شهروندی ارائه نموده است. مقاله حاضر، با هدف تحلیل انتقادی جایگاه تربیت شهروندی در گفتمان های عدالت محوری و اعتدال تدوین شده است. جامعه پژوهش شامل اسناد مرتبط با تربیت شهروندی در هر دو گفتمان می باشد. یافته ها نشان داد که برای تربیت شهروندی از دید گفتمان عدالت محوری، رعایت حقوق اجتماعی- اقتصادی، و از نظر گفتمان اعتدال، رعایت حقوق سیاسی و مدنی، مهمترین مطالبات شهروندان را تشکیل می دهند. متون مورد بررسی در هر دو گفتمان به نقش شهروندان در فرآیند برآورده شدن حقوق توجه چندانی نمی کنند، بلکه تمرکز آنها بر وظیفه دولت برای تحقق بخشیدن به حقوق و زمینه های دستیابی به تربیت شهروندی است. شهروند بازنمود شده در این دو گفتمان موجودی است تک بعدی که تنها در هر دوره در یکی از ابعاد رشدی سریع و نامتوازن را تجربه کرده است. در غالب موارد، اسناد مورد بررسی از الگوی تک گفتمانی پیروی می کنند و علاقه ای به استفاده از عناصر گفتمان های رقیب ندارند.
۳۸۲.

بررسی اهداف انقلاب اسلامی و الزامات دستیابی به آن در اندیشه مقام معظم رهبری

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 27-44

کلیدواژه‌ها: مقام معظم رهبری اهداف انقلاب اسلامی الزامات دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی مطالبات رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۴ تعداد دانلود : ۳۷۲
در این برهه از زمان که دشمنان بیش از گذشته درصدد تحریف انقلاب اسلامی هستند و تلاش دارند آن را از آرمانهای اصلی خود دور سازند لازم است محورهای اصلی انقلاب اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. هدف اصلی این مقاله، شناخت بیشتر دیدگاه های مقام معظم رهبری در مورد اهداف انقلاب اسلامی، الزامات دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی و مطالبات مختلف مقام معظم رهبری از مسئولان در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی فرهنگی و علمی فناوری است. در این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش تحلیل مضمون بیانات مقام معظم رهبری در سالهای اخیر و بویژه سال 1396 و هم چنین مقالات پژوهشگران درباره دیدگاه های ایشان تا آنجا که ممکن است نقشه هدف و مسیر نظام جمهوری اسلامی تبیین، و به سه سؤال بنیادی پاسخ داده شود: اهداف انقلاب اسلامی کدام است؟ الزامات دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی کدام است؟ مطالبات رهبری از مسئولین چیست؟ نتایج در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی فرهنگی، علمی فناوری و دیگر حوزه ها همراه با تعیین سطح تحلیل راهگشای اندیشمندان، محققان و مسئولان ذی ربط خواهد بود.
۳۸۳.

بررسی فرایند گسترش تفکر انقلابی در شهرستان نطنز (1340 1357)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 89-111

کلیدواژه‌ها: نطنز فعالان انقلابی انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۲۲۰
در این پژوهش سعی شده است به نقش شهرستان نطنز در نهضت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی پرداخته شود. نزدیکی این شهر به قم و کاشان، که اولی مرکز اصلی نهضت بود و دومی پایگاه برجسته ای به شمار می آمد بر اهمیت آن می افزاید. در این تحقیق با استفاده از نظریه ساختمندیابی گیدنز سعی شده است وجوه ساختار و کنش در گرایش مردم نطنز به انقلاب اسلامی بررسی شود. یافته های تحقیق نشان می دهد ترکیبی از عوامل ساختاری اقتصادی (فقر نسبی و کمبود امکانات رفاهی)، فرهنگی (تبلیغ بهائیت و بی حجابی) و امنیتی (حضور گسترده عوامل ساواک) موجب نارضایتی مردم نطنز از حکومت پهلوی شده بود. از سوی دیگر نقش کارگزاری با حضور اقشار مختلف مردم به رهبری روحانیت در گسترش افکار انقلابی در این شهرستان اثر گذاز بود. فعالان انقلابی با همکاری و دعوت از انقلابیون معروف و برگزاری جلسات مخفیانه به رشد نهضت میان مردم یاری رساندند. برخی از آنان به انقلابیون دیگر شهرها نیز کمک می کردند به گونه ای که تأمین بخشی از سلاحهای گرم انقلابیون کاشان از سوی مبارزان نطنزی صورت می گرفت. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با تکیه بر تاریخ شفاهی و اسناد است.
۳۸۴.

چالش های پیش روی انقلاب اسلامی با تاکید بر چالش های فرهنگی واقتصادی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: چالش انقلاب اسلامی تهاجم فرهنگی تغیرات جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۸ تعداد دانلود : ۴۶۹
انقلاب اسلامی ایران در عصر دین ستیزی ودین گریزی پا به عرصه وجود گذاشت که این موضوع، مقابله نظام سلطه را در پی داشت. دراین عنوان چالش ها، موانع ویا مشکلاتی هستند که ازآغاز پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 به نحوی بالفعل یا بالقوه در مسیر پیشرفت اهداف وآرمانهای انقلاب قرار گرفتند. برخی ازآنها داخلی وبرخی خارجی بودند. البته این چالش ها، فکری فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی ودر نهایت نظری وعملی نیز هستند. در این مقاله ضمن تحلیل چالش های انقلاب اسلامی در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی راهکارهایی را پیشنهاد می دهد تا در عصری که اصلی ترین وباثبات ترین ویژگی آن تحول ودگرگونی است، حاملان انقلاب اسلامی موفق شوند تا به تحکیم وترویج آرمان ها و ارزش های انقلابشان مبادرت ورزند. روش پژوهش روش توصیفی وگردآوری مطالب از طریق کتابخانه ومقالات داخلی وخارجی است که به شیوه فیش برداری طبقه بندی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
۳۸۵.

الزامات و آسیب های تحقق تمدن نوین اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اندیشه معاصر سال دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی بومی سازی تمدن نوین اسلامی توسعه الزامات آسیب ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۰ تعداد دانلود : ۸۶۵
پیروزی انقلاب اسلامی در ایران را می توان نقطه عطفی برای تحقق تمدن نوین اسلامی دانست زیرا که با این انقلاب، معادلات حاکم بر زندگی اجتماعی مسلمانان دگرگون شد و فضای مناسبی برای تمدن سازی اسلامی فراهم شد. انقلاب اسلامی فرصتی بی بدیل را در اختیار متولیان معارف دینی قرار داد تا الگوی اجرایی تمدن اسلامی را طراحی و مراحل اجرایی آن را قدم به قدم دنبال کنند به همین دلیل تمدن اسلامی و تمدن سازی نوین اسلامی از کلید واژه هایی هستند که در سال های اخیر به موازات افزایش تهاجم فرهنگ غربی توسط رهبر معظم انقلاب به کارگرفته شده است. تحقق تمدن نوین اسلامی بدون داشتن نقشه راه و چارچوب و الگویی جامع و پیشرو ممکن نخواهد بود، در این زمینه لازم است الزامات و آسیب های تشکیل تمدن نوین اسلامی مورد شناسایی قرار گیرد. جهت نیل به سوی تحقق تمدن نوین اسلامی در مسیر صحیح، موانع و آسیب های همچون مشکلات اقتصادی جوامع مسلمان، عدم توجه به عقلانیت دینی و عدم پیروی از رهبری واحد و چالش هایی مانند فرهنگ مهاجم غربی و اختلاف افکنی در میان مسلمانان وجود دارد. بررسی حاضر با مطالعه کتابخانه ای و اسنادی در پی پاسخ به این سوال اصلی است که چه الزاماتی برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی ضروری است و چه موانع و چالش های پیش روی تحقق تمدن نوین اسلامی وجود دارد؟
۳۸۶.

روش قصه گویی در تربیت اخلاقی از نگاه شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال یازدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۲ 75-94

کلیدواژه‌ها: مطهری داستان راستان انقلاب اسلامی تاریخ اخلاق ادبیات داستانی اصلاح اجتماعی آسیب شناسی دین داری عامیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۳۶۰
مرتضی مطهری از منادیان برجسته اخلاق در ایران معاصر است. وی افزون بر کوشش های نظری گسترده برای استوار کردن پایه های نظری نهضت اسلامی، با نگارش آثاری به زبان ساده برای مخاطب عمومی در ترویج ارزش های اخلاقی خاصی نیز کوشید. اگر بنا باشد اندیشه اصلاحگرانه اخلاقی وی شناخته شود، مطالعه همین دسته از آثار وی ضرورت است؛ چراکه نشان می دهند از نگاه او ترویج کدام ارزش ها در ایران دهه 1350 1340، در اولویت قرار داشته، و از دیگر سو، در آستانه تحول اجتماعی بزرگ ایران، کدام نگرش های اخلاقی ترویج شده است. این میان، یک اثر برجسته و تأثیرگذار، کتاب داستان راستان اوست. در این مطالعه کوشش خواهد شد که تحلیل ها از جایگاه و کارکرد این کتاب از نگرشی انتقادی مرور، و آن گاه با تحلیل محتوای این کتاب، راهی فراسوی شناخت رویکرد شهید مطهری به اصلاح اجتماعی و درک اندیشه های اخلاقی وی جسته شود. با این مطالعه بناست که دریابیم قضاوت های عمومی و رایج درباره هدف تألیف، مخاطبان، و رویکرد کلی اثر چیست؛ همچنان که نسبت میان اندیشه مؤلف را با درک سنتی و رایج ایرانیان آن عصر از اخلاق اسلامی از یک سو، و از دیگر سو، با ارزش های طبقه دانشگاهی جدیدی که در آن عصر به تازگی شکل گرفته بود، بازخواهیم جست.
۳۸۷.

انقلاب اسلامی و بازیابی میراث درون فرهنکی و برون فرهنگی در تمدن سازی نوین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت سیاسی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: ظرفیت های تاریخی میراث درون فرهنگی میراث برون فرهنگی تمدن سازی نوین اسلامی انقلاب اسلامی انفعال تمدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۳۶۴
داشته های تمدنی، یعنی «میراث درون فرهنگی» و دستاوردهای برون فرهنگی، می توانند به ظرفیت هایی برای تمدن سازی نوین اسلامی، در تکاپوی تمدن سازانه انقلاب اسلامی تبدیل شوند. این تبدیل، نیازمند وجود شرایط و لوازمی است که تبیین آنها هدف اصلی این پژوهش است. بهره گیری از «میراث درون فرهنگی»، به چهار شرط میزان تاریخ مندی و حفظ و ماندگاری میراث، وضعیت کنونی و چشم انداز آینده ملت، تداوم تاریخی و مرکزیت تاریخی بستگی دارد. دسترسی به گنجینه های تمدنی، عدم گسست میان گذشته و آینده، و تحرک تمدن سازانه اصیل و مستقل یک قوم، سه شرط لازم برای تبدیل میراث درون فرهنگی، به ظرفیت تمدنی هستند. در تبدیل دستاوردها برون فرهنگی به ظرفیتی برای تمدن سازی نوین اسلامی نیز شرط لازم و کافی اخذ و اقتباس این است که داشته ها از فرهنگی اخذ شود که حیات ندارد، یا پویایی و نشاط خود را از دست داده است، زنده، فعال و طالب فراگیری بودن. در اخذ و اقتباس، علاوه بر خودباوری و عدم مرعوبیت نسبت به تمدن غالب، توان ایدئولوژی زدایی و تصرف برای تبدیل داشته های تمدنیِ فرهنگ غالب هم، ضروری است. به نظر می رسد، انقلاب اسلامی به جهت گشایشی که در تاریخ دینی ایجاد کرده و با تأثیراتی که این گشایش در گذشته دینی و آینده دینی به وجود می آورد، زمینه تبدیل داشته های تمدنی به ظرفیت تمدنی را فراهم می سازد.
۳۸۸.

دکترین پایان تاریخ در اندیشه نظام سلطه و مکتب اسلام ناب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هشتم شهریور ۱۳۹۸ شماره ۲۶۱ «ویژه تاریخ»

کلیدواژه‌ها: پایان تاریخ اسلام غرب انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰ تعداد دانلود : ۳۲۸
غرب دکترین سیر غارت و استعمار سرمایه ملت ها را به عنوان نظریه پایان تاریخ مطرح کرده است؛ یعنی غرب در این نظریه سیر تکامل استعمار خود را یادآوری می کند. این پژوهش درصدد اثبات این نکته است که غرب در این نظریه می خواهد برتری خود را با نیت غارت ملت ها به نفع خود اثبات کند. چهار نظریه پرداز استعمار که هرکدام برای دوره ای از جهش نوع استعمار می باشند، برای جهان استکبار نظریه پردازی کرده اند. اما بطلان این برتری با نظریه رقیب که همان اسلام ناب محمدی است که با انقلاب اسلامی ایران جان تازه و حیاتی دوباره گرفت، اثبات می شود. البته خود نظام پوسیده و اومانیسم محور غرب نیز به نهایت اندیشه بشری رسیده و بن بست علمی، علم بشر را در حال مشاهده است.
۳۸۹.

انقلاب اسلامی: حوزویان و تولید علوم انسانی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 8 - 23

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ح‍وزه ه‍ای ع‍ل‍م‍ی‍ه علوم انسانی اسلامی امپریالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۴۲۰
انقلاب اسلامی در شرایطی به وقوع پیوست که قدرت های جهانی با داعیه نظم جهانی و در قالب مفاهیم جهانی شدن و دهکده جهانی به دنبال تسلط بر جهان بودند. غایت جهانی و مخاطب عام این انقلاب که با تأسی به گزاره های دینی عموم مردم و بشریت بود، نقطه تعارض این حرکت با امپریالیسم جهانی و نظام سلطه بود. انقلاب ایران که مدعای ایدئولوژیک و فرهنگی مبتنی بر اسلام داشت، بدون بازتولید چارچوب های تئوریک لازم در ابعاد نرم افزاری به این مهم نخواهد رسید. بنابراین تولید علوم انسانی اسلامی به مثابه نرم افزار جهان اسلام در رشته های مختلف موتور محرکه این انقلاب تلقی می شود. حوزه های علمیه به عنوان متولیان علوم اسلامی بعد از انقلاب اسلامی ظرفیت های بالقوه جهت تحقق این مهم دارند. در نوشتار حاضر پرسش محوری ما این است که چه نسبتی بین حوزه های علمیه و علوم انسانی اسلامی برقرار است و انقلاب اسلامی چگونه شرایط مطلوب را محقق کرده است؟ یافته های تحقیق دال بر آن است که انقلاب اسلامی تولید علوم انسانی اسلامی را از امکان به ضرورت تبدیل کرده است و همچنین تولید و تأسیس این علوم بالاصاله بر عهده حوزه های علمیه است؛ اگرچه این مدعا نافی رسالت دانشجویان متعهد و آشنا به علوم انسانی نیست. روش تحقیق در نوشتار حاضر، روش تحلیلی توصیفی و جمع آوری داده ها نیز اسنادی است.
۳۹۰.

تبیین مؤلفه های دینی در فرهنگ سیاسی جامعه ایرانی پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال هشتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی جامعه ایرانی انقلاب اسلامی دین گرایی شهادت گرایی انتظار و موعودیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۵۱۷
با توجه به اینکه جامعه ایران از دیرباز جامعه ای دینی بوده است، باید به سهم دین در فرهنگ سیاسی کشور، به خصوص در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یکی از منابع اصلی فرهنگ توجه شود. به بیانی دیگر، بخش اعظم مبادی نظری، عقاید و باورها و سنت های حاکم بر فرهنگ سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، در متن تاریخ و حیات جمعی جامعه دینی ایرانی شکل گرفته است و همین عامل، تعیین کننده بخشی از الگوهای کنش و رفتار فرهنگی-سیاسی ایرانیان در قبال سیاست و قدرت سیاسی و به خصوص پذیرش، نقد یا نفی نظام سیاسی موجود اعم از داخلی و بین المللی بوده است. در نوشتار حاضر که با بهره گیری از رویکرد توصیفی تحلیلی و شیوه اسنادی به رشته تحریر درآمده است، تلاش می شود مؤلفه ها و جلوه های دینی در فرهنگ سیاسی جامعه ایرانی در جمهوری اسلامی در دو عرصه و سطح داخلی و خارجی تبیین و عملیاتی گردد. نتایج تحقیق نشان می دهد در عرصه داخلی شهادت گرایی، آخرت گرایی، انتظارگرایی، موعودگرایی و در عرصه خارجی جهاد و بیگانه ستیزی از نشانگان و جلوه های دینی در فرهنگ سیاسی جامعه ایرانی به شمار می آید.
۳۹۱.

مذهب از جامعه تا سیاست؛ نقدی بر کتاب جابه جایی دو انقلاب: چرخش امر دینی در جامعه ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم مهر ۱۳۹۸ شماره ۷ (پیاپی ۷۱) 87-107
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۵۲۵
درک ماهیت دولت و جامعه یکی از مهم ترین حوزه های موردمطالعه جامعه شناسان سیاسی به ویژه تحلیل گران انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی در ایران بوده است. کتاب جابه جایی دو انقلاب درصدد پاسخ به این پرسش است که چرا در جامعه سنتی و عقب مانده ایران دوره قاجار انقلابی مدرن و در جامعه نوشده ایران دوره پهلوی انقلابی مذهبی رخ داده است؟ نویسنده با بهره گیری از ایده جامعه شبکه ای میگدال معتقد است که در پروسه ای سی صدساله مذهب تشیع و امر دینی شاهد چرخشی از تفکرات باطنی و رازوارانه به حوزه اجتماعی بوده که با انقلاب اسلامی به آخرین مرحله اجتماعی شدن رسیده است. در این مقاله تلاش شده تا کتاب جابه جایی دو انقلاب را در سه سطح شکلی، محتوایی، و روشی نقد و بررسی کنیم. نتایج نشان می دهد که باوجود برخی انتقادات، این کتاب ازنظر شکلی اثری مطلوب است و تلاش برای ارائه الگویی بومی با تمرکز بر فرهنگ و جامعه و به طور خاص مذهب و روحانیت شیعه، به منزله موضوع تحلیل، از مهم ترین نقاط قوت این اثر است. درمقابل، تعلق روشن فکری نویسنده مبنی بر هم دلی با دموکراسی خواهی لیبرال و مدرنیزاسیون درکنار فقدان روش مناسب و منسجم به شکل محسوسی از کیفیت محتوایی و روشی اثر کاسته است.
۳۹۲.

ساختارگرایی و انقلاب اسلامی: نقدی بر کتاب بررسی و نقد تئوری های انقلاب اسلامی ایران؛ تئوری تدا اسکاچ پل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم مهر ۱۳۹۸ شماره ۷ (پیاپی ۷۱) 217-236
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۴۱۹
نظریه اسکاچ پل درباره انقلاب اسلامی که از تحلیل های مطرح در این زمینه است در کتاب موردنظر بررسی و نقد شده است. نویسنده کتاب در طرح نظریات اسکاچ پل و نشان دادن اهمیت او در این زمینه و هم چنین روش شناسی نظریه او درباره انقلاب های اجتماعی مطالب بسیار مناسبی را ارائه کرده است. به نظر می رسد اشکال عمده در نقد نظریه اسکاچ پل است. نویسنده تلاش کرده است نقدهای وارد بر نظریه اسکاچ پل را دسته بندی کند. این دسته بندی که شامل نقدهای درون پارادایمی، برون پارادایمی، و نقدهای درون متنی است دو اشکال عمده دارد. اول آن که، به لحاظ مبنای تقسیم بندی با اشکال جدی مواجه است؛ دوم آن که، این نقدها به ویژه در دسته های اول و دوم با اصل تحلیل اسکاچ پل درباره علل وقوع انقلاب در ایران ارتباطی دور و غیرمستقیم دارند. علاوه براین، نویسنده در نقد نظریه اسکاچ پل به دو نکته مهم توجه چندانی نداشته است. یکی اتکای اسکاچ پل به نظریه دولت تحصیل دار درباره ماهیت دولت در ایران در مقطع وقوع انقلاب اسلامی و دیگری تغییراتی که اسکاچ پل در نتیجه وقوع انقلاب اسلامی در نظریه خود درباره علل وقوع انقلاب های اجتماعی ایجاد کرده است. اگر نویسنده محترم به این موارد به صورت جدی تفطن داشت، می توانست در بخش نقد نظریه اسکاچ پل نیز هم چون قسمت طرح نظریه او مباحث محققانه و بهتری ارائه دهد.
۳۹۳.

بازنمایی دال های کنش سیاسی در معنویت انقلابی؛ بررسی موردی مطالعات معنویت در گفتمان انقلاب اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۸۷ 57 - 78

کلیدواژه‌ها: بیانیه ی گام دوم معنویت گرایی کنش سیاسی معنویت انقلابی انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۳۰۵
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان انعکاس کنش سیاسی در معنویت مبتنی بر گفتمان انقلاب اسلامی است. به این منظور با شاخص قراردادن تعریف معنویت در بیانیه ی گام دوم و تکمیل مولفه های آن با کمک سایر بیانات مقام معظم رهبری، چارچوبی نظری برای شناسایی مکتوبات فارسی مطالعات معنویت در گفتمان انقلاب اسلامی ارائه شده است. این مکتوبات به دو بخش قابل تقسیم است: "مکتوبات گفتمان مرکزی" و "مکتوبات نقد جریان های رقیب".  نحوه ی بازنمایی دال های زبانی حاکی از کنش سیاسی در این مکتوبات نیز بررسی شده است. این دال های زبانی در مطالعات معنویت به زبان فارسی که حول تعریف معنویت در گفتمان انقلاب اسلامی و مفهوم سازی های این گفتمان حول شاخصه های "معنویت انقلابی" شکل گرفته اند، حکایت از کنش های سیاسی خاصی در معنویت گرایی دارند. رئوس این کنش ها در وجه فعال (کنشی) آن عبارتند از: استکبار ستیزی، عدالت خواهی، شهادت طلبی و تمدن سازی. دال های حاکی از این کنش های فعال نیز عبارتند از: معنویت جهادی، تمدن ساز، عدالت خواه، انقلابی، حماسی، رهایی بخش از سلطه، شهادت طلبانه و پیشرفت گرا. دال های زبانی حاکی از کنش گری سیاسی منفعل (واکنشی) در ادبیات تولیدشده در نقد گفتمان رقیب نیز عبارتند از: معنویت امریکایی، صهیونیستی، وارداتی، استکباری، نظامی، سرمایه دارانه و مصرفی.
۳۹۴.

راهبردهای پیشرو در پساچهل سالگی انقلاب اسلامی (تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 305 - 328

کلیدواژه‌ها: آیت الله خامنه ای انقلاب اسلامی بیانیه گام دوم تمدن اسلامی عقلانیت SOWT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۰۷۱
تحقق نسبی اهداف انقلاب اسلامی نیازمند شناخت وضعیت موجود و برنامه ریزی برای رسیدن به وضعیت مطلوب می باشد. بیانیه گام دوم که توسط رهبر انقلاب صادر شد بیانگر وضعیت انقلاب اسلامی در آستانه چهل سالگی بوده و در واقع طرحی برای گذر از وضع موجود به وضع مطلوب و آرمانی است. نظر به اهمیت این مسئله، این مقاله با روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی با کاربست رویکرد تحلیل سیستمی سوات (SOWT)درصدد پاسخگویی به این سوال است: «راهبردهای پیشروی جامعه ایران در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی بر اساس بیانیه گام دوم چیست؟». براساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی می توان چهار استراتژی در دوران پساچهل سالگی انقلاب اسلامی طراحی کرد: 1.راهبرد «پیشتازی» انقلاب اسلامی ناظر بر قوت های داخلی و فرصت های بیرونی: 2.راهبرد «صیانتی» انقلاب اسلامی ناظر بر قوت های داخلی و تهدیدهای بیرونی 3.راهبرد «رقابتی» انقلاب اسلامی ناظر بر فرصت های بیرونی و ضعف های داخلی 4.راهبرد «مقاومتی» انقلاب اسلامی ناظر بر ضعف های داخلی و تهدیدهای بیرونی. نظر به توفیقات انقلاب اسلامی در امر «قوت ها» و «فرصت های» حداکثری پیشرو در مقایسه با ضعف ها و تهدیدها، اهتمام دولتمردان باید بسیج منابع، امکانات و ظرفیت ها به منظور برنامه ریزی در راستای عملیاتی کردن راهبردهای مذکور با محوریت راهبرد «پیشتازی» در محیط منطقه ای و نظام بین الملل باشد. این راهبرد به صورت خاص در امر حکمرانی بر حاکم کردن سیاست های درون گرا (ناظر بر توانمندی ها، ظرفیت های مادی و معنوی داخلی، و نفوذ منطقه ای) بجای سیاست های برون گرا (ناظر بر حمایت های بیگانگان) بر دستگاه حکمرانی و افکار عمومی جامعه با در پیش گرفتن طراحی و نهادینه کردن سبک زندگی اسلامی تاکید دارد.
۳۹۵.

بازنمایی درون گفتمانی کارآمدی جمهوری اسلامی در گام دوم انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۸۵) 53 - 81

کلیدواژه‌ها: کارآمدی گام دوم کارگزار انقلاب اسلامی تعهد تخصص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۷۴
در این مقاله سعی شده است با ابتنای بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که به کارگیری کارگزاران کارآمد در حوزه های موضوعی مختلف با چه محدودیت هایی مواجه است و چگونه می توان ضمن پایبندی به اصول لایتغیر گفتمانی، از طریق بازنمایی گفتمانی، محدودیت های به کارگیری کارگزاران کارآمد -که محور اصلی تجویزی در بیانیه گام دوم است- را کاهش داد؟ برای پاسخ به این پرسش، با استفاده از روش شناسی تحلیل لایه ای علّی، شاخص های کارگزار کارآمد در چهار سطح لیتانی، زمینه ای، گفتمانی و سطح استعاره ها با رویکردی انتقادی مورد تحلیل و با تشریح انحرافات به هم پیوسته در لایه ها، اقتضائات و ملزومات کارگشا در هر سطح برای گام دوم ترسیم شده است.
۳۹۶.

واکاوی عوامل گسترش طبقه متوسط جدید در عصر پهلوی دوم و تاثیر آن بر شکل گیری انقلاب اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال چهارم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: طبقه متوسط قدیم طبقه متوسط جدید گفتمان روشنفکری انقلاب اسلامی توسعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۶۳۲
مفهوم طبقه متوسط جدید در ایران حاصل ارتباط با غرب یعنی طبقه متوسط حاصل نوسازی و مدرنیزاسیون پیدایش این طبقه در عرصه های گوناگون سیاسی، اجتماعی تا بدان اندازه است که بیشتر اندیشمندان در زمینه های گوناگون آن را زمینه ساز شکل گیری جوامع نو و یکی از عناصر و پیش نیازهای بنیادی جامع دموکراتیک می دانند در مجموع طبقه متوسط جدید با محوریت روشنفکری شکل گرفته است، چون گفتمان روشنفکران، گفتمان دموکراسی است. ب دون شک تحقق دموکراسی، از ویژگی های اصلی طبقه متوسط جدید در عصر پهلوی دوم بوده است. از سوی دیگرساختار نئوپاتریمونیال حکومتی به دلیل تعارض با توسعه سیاسی، واجد مشخصه هایی بوده که تلاش های مزبور را نه تنها با چالش، بلکه ناکام ساخته است و ما در این پژوهش به دنبال این پاسخ به این پرسش هستیم که طبقه متوسط جدید چه نقشی در توسعه سیاسی در دوره پهلوی دوم داشته است؟ و بر اساس این فرضیه پی گیری شده است که خطاهای راهبردی محمدرضا پهلوی در رشد کمی طبقه متوسط جدید و عدم پاسخگویی به تقاضای کیفی و اساسی آنان و ائتلاف طبقه متوسط جدید با سنتی منجر به تزلزل در توسعه سیاسی شد و روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد.
۳۹۷.

فهم واقعیت یا کاربست تئوری؟ نقد کتاب زمینه های اجتماعی انقلاب ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال هجدهم شهریور ۱۳۹۷ شماره ۶ (پیاپی ۵۸) 79-102
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۳۴۱
کتاب زمینه های اجتماعی انقلاب ایران نوشتة حسین بشیریه و ترجمة علی اردستانی را انتشارات نگاه معاصر در 1393 ش منتشر کرد. در این کتاب، مؤلف با استفاده از مجموعه ای از نظریه ها و عمدتاً با گرایش مارکسیستی به بررسی علل، فرایند، و پی آمدهای انقلاب ایران پرداخته است. از ویژگی های قابل تأمل این کتاب طبقاتی دیدن منازعات سیاسی در ایران و پیوند ایدئولوژی ها با طبقات و منافع طبقاتی است. در این مقاله، این کتاب ازمنظر روش، مبنای نظری، و داده های تاریخی نقد و بررسی شده است و درمجموع، به این نتیجه می رسد که باوجود کاربرد روش های متنوع و استفاده از داده ها و مستندات گسترده، این کتاب نتوانسته است تبیین دقیق و جدیدی از پیروزی انقلاب اسلامی و پیدایش اسلام سیاسی و ماهیت دولت در جمهوری اسلامی ایران ارائه کند. در این مقاله علت این ناکامی در دل بستگی مؤلف به نظریه های مارکسیستی و تعمیم غیرنقادانة مفاهیم و نظریه های مدرن به جامعة ایران جست وجو می شود.
۳۹۸.

بارزه های فرهنگی- مذهبی ایران در خارج از مرزها پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۰) 191 - 206

کلیدواژه‌ها: فرهنگ مذهب انقلاب اسلامی ایران منطقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۳۲۹
به ثمر نشستن مبارزات مردم ایران در دهه چهل و پنجاه خورشیدی و پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره)، علاوه بر ایجاد تحولات مهم داخلی، تاثیرات شگرفی نیز در خارج از مرزهای ایران از خود به جای گذاشت. بر خلاف آنچه در ابتدا به ذهن می آید، تاثیرگذاری انقلاب در دیگر کشورها صرفا به عرصه سیاسی محدود نشده و نقش آفرینی ایران در سایر زمینه ها از جمله در عرصه فرهنگی نیز نمود داشته است. از آنجا که یکی از جنبه های مهم انقلاب و عوامل ایجاد کننده آن جنبه فرهنگی و ماهیت دینی آن بود، پس از انقلاب نیز به طور طبیعی اثرگذاری و نقش آفرینی فرهنگی مذهبی ایران در منطقه و جهان آغاز شد و تداوم یافت. این مقاله در صدد است تا با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و الکترونیک به تبیین اقدامات، نمودها و بارزه های عینی فرهنگی مذهبی جمهوری اسلامی در منطقه و جهان بپردازد و این مساله را مورد بررسی قرار دهد. نتیجه تحقیق نشان می دهد که مهمترین اقدامات و تاثیرگذاری های ایران و انقلاب اسلامی در جنبه فرهنگی مذهبی در تاسیس و نقش آفرینی نهادهایی نظیر «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت و ...» بروز و نمود یافته است.
۳۹۹.

بررسی ساختار ایدئولوژی انقلاب اسلامی در دهه اول انقلاب با تحلیل محتوای وصایای شهدای جنگ ایران و عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 1-26

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی انقلاب اسلامی شهید وصیت نامه جنگ تحمیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۴۲۶
انقلاب اسلامی ایران دارای ایدئولوژی بود که نیروهای اجتماعی را برای وقوع انقلاب و پس از آن، در جنگ تحمیلی برای حفاظت از کشور و انقلاب بسیج کرد. برای شناخت ساختار و عناصر ایدئولوژی انقلاب اسلامی، وصایای شهدای جنگ ایران و عراق منابعی منحصربه فرد هستند. در پژوهش حاضر، ششصد هزار کلمه مربوط به وصایا و آثار مکتوب 1500 شهید ازمیان همه وصایای شهدا، به روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب شدند و با تکنیک تحلیل محتوا تحلیل شدند تا ساختار ایدئولوژی انقلاب اسلامی در دهه اول شناخته شود. یافته ها نشان دادند که محتوای وصایای شهدا به طور آشکار با هنجار اجتماعی وصیت نامه نویسی رایج در ایران متفاوت است و عمدتاً بیانیه های عقیدتی، اخلاقی، سیاسی هستند که خانواده و دوستان و سپس، همه مردم را مخاطب قرار می دهند. بررسی مضمون غالب در وصایا در سه بعد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نشان داد که ایدئولوژی انقلاب اسلامی در دهه اول، برپایه سه عنصر خدامحوری، رهبری و اتحاد قرار دارد و رابطه ای عمودی میان این سه از کلی به اختصاصی برقرار است. تفسیر کنش های دیگران در چارچوب این سه اصل اساسی صورت می گیرد.
۴۰۰.

دیدگاه امام خمینی(ره) در رابطه با کارکرد رسانه و تبیین نقش متحول کننده رسانه در تبلیغ انقلاب و جمهوری اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 13-37

کلیدواژه‌ها: امام خمینی قدس سره رسانه رادیو-تلویزیون مطبوعات انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۳۹۱
در تبیین نظری کلام و گفتار امام راحلقُدِّسَ سرُّه در رابطه با نقش مثبت یا منفی رسانه در تحولات ایران معاصر در قبل و بعد از انقلاب اسلامی، بایستی میان انواع رسانه، تفکیک و تمایز قایل شد؛ از صحیفه ی امام این گونه می شود استنباط کرد که رسانه در معنای عام خود می تواند با کارکردی بیدارگرایانه و آگاهی بخش، در روند توسعه و تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی یک جامعه، نقشی مثبت و تأثیرگذار داشته باشد، امّا از سویی دیگر، گاهی رسانه می تواند آگاهی کاذب تولید و یا در جهت اهدافی خاص و متمایل به مطامع قدرت حاکمه با تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، تعامل و تقابل داشته باشد. حضرت امام قُدِّسَ سرُّه میان کارکرد رسانه هایی مانند مطبوعات، رادیو-تلویزیون، سینما و هم چنین رسانه های گروهی بیگانه، در قبل و بعد از انقلاب تفاوت و تمایز قایل بودند و اغلب رسانه های گروهی غربی و بیگانه را دروغ-گو، منفی نگر، دسیسه جو، تفرقه انداز و معاند با انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی دانسته و بر لزوم مقابله ی رسانه های داخلی با این رسانه ها، از طریق، هم سویی با خط ملت، امیدوار نگه داشتن مردم به آینده و گسترش محدوده ی تبلیغات رسانه های داخلی به بیرون از مرزها اصرار می ورزیدند و در عین حال، ازجمله ی وظایف اصلی رسانه های داخلی از قبیل مطبوعات، رادیو-تلویزیون و سینما که از بیانات امام راحل قُدِّسَ سرُّهمی شود استنباط کرد، می توان به مواردی از قبیل: تذهیب و تربیت جوانان و جامعه، خدمت به مملکت، به خدمت گرفتن قلم و اندیشه-ی اصحاب رسانه در جهت حفظ ارزش های انقلاب اسلامی، تقویت روحیه ملت در برابر دسیسه های دشمنان، عدم تضعیف خودی ها، دوری گزینی مسئولین و اهالی رسانه از معرکه ها و معرکه آفرینی ها، باورپذیرکردن مفهوم جمهورى اسلامى یعنى نظامى با محتواى اسلامى برای ملت، مقابله با توطئه ها و رفع نابسامانی ها، دقت در اسلامى بودن صدا و سیما و لزوم كنترل برنامه ها توسط افراد آگاه و متعهد، ضرورت داشتن استقلال فكرى و نفى غربزدگى در یک رادیو و تلویزیون مستقل و ملی و ... اشاره کرد.