مطالب مرتبط با کلیدواژه

عرفان


۶۱.

تحریف حقایق در یک کتاب

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان ۱۳۸۲ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: عرفان زنان حجاب پوشش زینت نگاه مرنیسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶۷
حجاب موضوع دیگری می‌باشد که مرنیسی در کتاب «زنان پرده نشین و نخبگان جوشن‌پوش» به آن پرداخته است، وی از میان آیات حجاب فقط به آیه 53 از سوره احزاب اکتفا نموده و برداشت غریبی از مفهوم حجاب ارائه می‌دهد. وی در تحلیل خویش با تمام تلاشی که می‌کند، هیچ دلیل منطقی و علمی برای نظر خود بیان نمی‌کند. در این نوشتار به صورت اختصار به نقد این موضوع از جهات مختلف پرداخته شده و به سئوالات ذیل پاسخ داده می‌شود. آیا مفسرین اهل سنت و شیعه با توجه به آیات قرآن کریم، این معنای غریب از حجاب را تأیید می‌نمایند؟ آیا فقهای اهل سنت و شیعه با توجه به منابع فقهی، این موضوع را قبول دارند؟ آیا سیره پیامبر اکرم (ص) دلالتی بر این برداشت عجیب می‌کند؟
۶۲.

تعالی از دیدگاه محی الدین و یاسپرس

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۷۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: عرفان نفس وجود متعالی (ترانساندانس) تعالی تشبیه و تنزیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای اگزیستانسیالیسم
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه تطبیقی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان نظری
تعداد بازدید : ۶۷۳۵
چکیده : مقاله‏ای که پیش روی دارید، به مقایسه دو مکتب عرفانی «محیی‏الدین‏ابن عربی» و «یاسپرس» از فیلسوفان و عارفان اگزیستانسیالیست پرداخته است. پس از بیان جایگاه عقل و برتری حریم عشق نسبت به آن، ناتوانی علم حصولی از رسیدن به معرفت حقیقی خدای متعال مورد بحث قرار گرفته است و معرفت از راه تسلیم و عبادت تا رسیدن به فناء فی‏الله و شناخت از راه اصول متناقض را از این دو دیدگاه بیان کرده است و به جمع بین تشبیه و تنزیه پرداخته است. در فلسفه و عرفان غرب، غالبا سخن از تنزیه خدا است و برتری عرفان اسلامی که تنزیه را نیز نوعی محدودیت دانسته است و راه درست را در جمع بین تشبیه و تنزیه می‏داند، در این مقاله به بحث گذاشته شده است و با بحث از رابطه خدای متعال با انسان و جهان به وسیله فیض و تجلی دایمی از دیدگاه دو مکتب فوق پایان یافته است.
۶۳.

عرفان پویا از نگاه امام خمینی

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۷۹ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: عرفان تصوف امام خمینی عارف‏نمایان اسفار اربعه منازل عرفا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات مفهوم شناسی تصوف و عرفان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
تعداد بازدید : ۶۴۲۷
چکیده گرایش به عرفان یکی از پرجاذبه‏ترین گرایشات معنوی است که در میان ادیان الهی از جایگاه خاصی برخوردار است، به‏طوری که می‏توان گفت: معرفة‏الله در رأس اهداف تبلیغی پیامبران بوده است. از سوی دیگر، جاذبه‏های عرفانی همچون سایر گرایشات پاک و مقدس، از طرف برخی عارف‏نمایان مورد بهره‏برداری ناصحیح قرار گرفته است که گوشه‏گیری و عزلت و بی‏تفاوتی در مقابل مسائل اجتماعی و سیاسی و ظلم‏پذیری از جمله آنهاست. مقاله حاضر به بیان شاخصه‏های عرفان امام خمینی (ره) پرداخته است. نویسنده عجین‏شدن عرفان امام با معارف اهل بیت علیهم‏السلام و حضور در متن جامعه و سیاست و پیوند با حماسه و احساس و دوری جستن از تقیّدهای بی‏جا و تکلف‏آمیز را از ویژگی‏های عرفان آن پیر سفرکرده دانسته است.
۶۴.

منطق الطیرها و منطق الطیر سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۲ شماره۴

کلیدواژه‌ها: عرفان ادبیات فارسی مثنوی مولوی منطق الطیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۹
پاره ای از حکیمان و عارفان مسلمان ، با اقتباس از قصه حضرت سلیمان و بلقیس و نیز پرنده میانجی آنها (هدهد) به تالیف رساله الطیرها و منطق الظیرهایی پرداخنه اند که از آن جمله می توان به رساله الطیر ابن سینا ، رساله الطیر امام محمد غزالی ، صفیر سیمرغ سهروردی ، قصیده منطق الطیر خاقانی ، قصیده تسبیح طیور سنایی ، رساله الطیر نجم الدین رازی ، منطق الطیر عطار ، و در نهایت مثنوی معنوی مولوی اشاره کرد . در این مقاله به نقد و بررسی گذرا در این آثار پرداخته شده و مقاله با تاملی در منطق الطیر سلیمانی از مولانا حسن ختام یافته است .
۶۵.

اسفار زینبی در سفر حسینی

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان ۱۳۸۴ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: عرفان توحید زن ولایت عاشورا زینب (س)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶۸
سیمای ملکوتی زینب (س) از یک سو نمادی از عرفان متعالی اسلامی و از سوی دیگر بیانگر منزلت زن در این آموزه‌ی ناب و اصیل است. تطابق اسفار اربعه‌ی عرفانی با سفر کربلایی حضرت (س)، می‌تواند روشنترین الگوی عارفان در نظر و عمل قرار گیرد. در این راستا نوشتار حاضر، با بیان لطایف پنج‌گانه مبتنی بر قطعیات تاریخی- روایی اعمّ از ترجمان توحید، رازدار خون خدا، آزاده‌ی دلباخته، زمزم معرفت ناب و فاتح مقامات معنوی عهده‌دار این اشارت لطیف بر مقامات غیبی حضرت (س) شده است و بر آن است تا از رهگذر این لطایف و ظرایف وجود عرفانی عقیله‌ی بنی هاشم، زینب کبری (س)، تفسیری جدید بر نسبت زن و عرفان ارایه دهد.
۶۶.

درجات المعاملات اولین اصطلاحنامه تخصصی عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۶ شماره۱

کلیدواژه‌ها: عرفان فرهنگ فرهنگ نویسی اصطلاح عرفانی سلمی درجات المعاملات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۹
درجات المعاملات اثر ابوعبدالرحمان سلمی یکی از اولین فرهنگهای تخصصی است که متاسفانه تا کنون نزد پژوهشگران ناشناخته مانده است. سلمی کوشیده است شرح 44 اصطلاح عرفانی را به زبان عربی بیان کند و برای شرح آنها از بیش از 400 اصطلاح عرفانی بهره گرفته است. این پژوهش، ضمن بررسی درجات المعاملات با معیارهای ارزیابی فرهنگها از نظر یاکوف مالکیل و بررسی تاثیر دیدگاه سلمی در گزینش و معنی واژگان گستره واژگانی و شیوه های عرضه اطلاعات، ارزش و جایگاه آن را در روند فرهنگ نویسی تخصصی عرفانی نیز جستجو کرده است. نوآوری و جسارت ...
۶۷.

ویژگیهای ساختاری و روایتی حکایتهای مشایخ در مثنویهای عطار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۷ شماره۱

کلیدواژه‌ها: عرفان تصوف تمثیل ادبیات تعلیمی حکایات صوفیانه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های کلاسیک حکایت
تعداد بازدید : ۱۸۶۴
بخش قابل توجهی از ادبیات کلاسیک فارسی به آثار تعلیمی اختصاص دارد. تعلیم عرفانی در ادبیات فارسی نمود بارزی دارد و نقل و روایت انواع داستانها و تمثیلات، سهم مهمی در تبیین مفاهیم متعالی و آموزه های دینی، اخلاقی و عرفانی داشته است. حکایتهای مربوط به مشایخ صوفیه و شرح احوال و گفتار آنان نیز در حُکم ابزاری در جهت تعلیم است. عطار نیشابوری در آثار منظوم و منثور خود، اهتمام ویژه ای به آنها داشته و به فراوانی از آنها سود جسته است. آگاهی از کم و کیف نقل و روایت این حکایات در آثار عطار، علاوه بر اینکه جهان بینیِ یک عارفِ معتقد به مبانیِ نظری و عملیِ سلوک عرفانِ عاشقانه را نشان می دهد می تواند شیوه های به کار رفته از سوی این شاعر برجسته عرفانِ تعلیمی را در روایتگری و نقاط قوت و ضعفِ کار او را آشکار کند. در این مقاله برخی از برجسته ترین ویژگیهای ساختاری و رواییِ داستانهای مشایخ در منظومه های عطار بیان گردیده است؛ و بویژه به شیوه های دخالت شاعر در جریان داستان و نتیجه گیری از آن اشاره شده است.
۶۸.

ویژگیهای زبان عرفانی شمس تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۷ شماره۱

کلیدواژه‌ها: عرفان زبان شمس تبریزی مقالات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان
تعداد بازدید : ۲۵۱۱
زبان عرفانی با گونه های مختلفش، زبانی است که عارفان به وسیله آن معانی بلند عرفانی، عواطف فردی و تجربه های روحی خود را بیان می کنند. هدف از این نوشتار، مطالعه موردی ویژگیهای زبان عرفانی در مقالات شمس تبریزی است. بررسی زبان عرفانی شمس در مقالاتش، ضمن آنکه ما را با دنیای خاص عارفان آشنا می کند ، موجب فهم بهتر آموزه ها ی او و زمینه ساز حل بسیاری از مشکلات مثنوی مولانا خواهد شد. مهمترین ویژگیهای زبان عرفانی شمس عبارت اند از: اقتدار، شفافیت، متناقض نمایی، هنجارگریزی، محاوره ای و عامیانه بودن، روایت گری، تاویل گرایی وآهنگین بودن که میزان غلظت آنها بنابر موقعیتهای گوناگون تغییر می کند. این خصوصیات با اندکی تفاوت در زبان سایر عارفان نیز دیده می شود اما آنچه زبان شمس را از زبان دیگران ممتاز می کند بازتاب یافتن نگاه انتقادی او در زبانش است که از سلوک رندانه و جسورانه او نشات می گیرد.
۷۳.

یک سو نگری و یکسان نگری عرفان

نویسنده:
منبع: رشد آموزش زبان و ادب فارسی ۱۳۸۳ شماره ۷۱

کلیدواژه‌ها: عرفان تصوف وحی مردم سالاری انسان محوری الهام مثنوی ابوسعید ابوالخیر امیرالمومنین علی(ع) توحید اخص عبدالله مبارک، ابوالفضل سرخسی تذکرة الاولیا،‌ بایزید بسطامی ‌توحید، غزالی،‌سلطان سنجر وحدت وجود، کثرت وجود ملاصدرا، اسفار انسان صغیر، انسان کبیر ظاهر مجموع، غیبت هویت شیخ محمود شبستری تسامح، فلوطین فرهنگ اسلامی، ابن سینا حلاج،‌محیی الدین عربی، خط سوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۸ تعداد دانلود : ۹۲۸
۷۵.

مبانی عرفانی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) بر مبنای مصباح الهدایه

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی ۱۳۸۷ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: عرفان اندیشه سیاسی عرفان سیاسی مبانی انسان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰۵ تعداد دانلود : ۱۲۶۵
در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، همه حوزه های معرفتی و انسانی، متکی بر بنیادهای معرفتی واحدی هستند و عرفان، به عنوان اساسی ترین معرفت نزد امام راحل، به منزله زیرساخت تفکر اوست. به گونه ای که فهم دقیق دیگر معرفت ها و نیز دانش های فقهی، فلسفی، اخلاقی، سیاسی، کلامی و ...، با مبانی عرفانی امام پیوندی استوار دارد. نوع نگاه امام راحل به سیاست، حقوق، اخلاق و ...، متاثر از مبنای عرفانی او درباره هستی و انسان و فرجام خلقت دارد. بنابراین، فهم اندیشه سیاسی امام در گرو فهم آثار سیاسی اوست. از این رو، در میان آثار ایشان، کتاب «مصباح الهدایه» را که از ویژگی ممتازی برخوردار است، برگزیده ایم. این کتاب به انسان به عنوان خلیفه اله می نگرد؛ نگاهی که مبانی اندیشه سیاسی امام را تشکیل می دهد.
۷۶.

عرفان در حضور حضرت موعود (عج)

نویسنده:
منبع: حصون ۱۳۸۶ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: عرفان موعود محمود شبسترى عطار نیشابورى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴۱
تـحـقـیـقـات دیـنـى را بـه دوگـونـه مـعـرفـت شـنـاسـى و هـسـتى شناسى تقسیم مى کنند. ((مـوعـودپـژوهـى )) در هـر دو عـرصـه ، یـعـنى تحقیقات هستى شناختى و مطالعات معرفت شناختى در کانون توجهات بوده است . بنابراین در این تحقیق از زبان دو تن از عارفان نـامـى و پارسى گوى (شبسترى و عطار)، به بررسى جایگاه حضرت موعود در پهنه و انـگـیـزه خـلقـت (هـستى شناسى ) و در سپهر معارف معنوى (معرفت شناسى ) مى پردازیم . نیز درباره نوع مواجهه و گفتمان عارفان پیشین درباره حضرت مهدى (عج ) سخن مى رود. بنابراین پس از مقدمه ، در بخش نخست مقاله ، آراى شیخ محمود شبسترى صاحب گلشن راز را مى نگریم و در بخش دوم ، آراء و اندیشه هاى عطار نیشابورى را برمى رسیم .
۷۷.

ولایت و ولایتمدارى از دیدگاه امام و رهبرى

نویسنده:
منبع: حصون ۱۳۸۷ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: عرفان ولایت سیاست امام خمینى مقام معظم رهبرى ولایـتمدارى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۲۱
تـجـلى فـیـض الهـى در خـلقـت و هـدایـت بـشـریـت و نـیـز مـنـشـاء عـروج و تـکـامـل انـسـان ها ((ولایت )) است . ساختمان رفیع نظام هستى و دین حیاتبخش اسلام بر این بـنـیـان مـرصـوص بنا نهاده شده است . و ولایتمدارى تنها راه سعادت و نجات انسان ها از ضـلالت و گـمـراهـى اسـت . در ایـن مقاله به اختصار مفهوم و جلوه هاى ولایت در عالم غیب و شـهـود، عرفان و سیاست و شاخصه هاى ولایتمداران و آسیب هاى آن از دیدگاه امام و رهبرى بازخوانى مى شود.
۷۸.

سیاست، حکومت و عدالت در شعر پروین اعتصامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش نامه علوم سیاسی ۱۳۸۸ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: عرفان آزادی سیاسی عدالت اجتماعی شعر معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷۳
هدف این پژوهش، بررسی ابعاد سیاسی و اجتماعی شعر پروین اعتصامی شاعر نامدار معاصر ایران است. پروین نه تنها در مقایسه با تمامی زنان شاعر معاصر ایران بلکه در مقایسه با بسیاری از شاعران مرد این دوران نیز، بیش از همه به طرح مسایل اجتماعی و سیاسی پرداخته است. یکی از ویژگی های عمده و غالب سیاسی ـ اجتماعی شعر پروین، برتری عدالت اجتماعی بر آزادی های سیاسی است. بااین همه، شعر پروین بازتاب دیدگاه های متضاد و متناقض او درباره مسایل و مشکلات اجتماعی و سیاسی نیز هست. نویسنده بر آن است که این تناقض از تاثیرات همزمان بستر اجتماعی و جریان های سیاسی اجتماعی عصر او از یک سو، و جلوه های فرهنگی میراث ادبی و به ویژه میراث عرفانی و صوفیانه ایران از سوی دیگر، ناشی می شود.