مطالب مرتبط با کلیدواژه

تعلیم و تربیت


۱۴۱.

گستره روش اکتشافی انبیاء برای انتقال مفاهیم دینی در قرآن و عهدین

کلیدواژه‌ها: قرآن کتب مقدس تبلیغ تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۴۶۹
روش اکتشافی یکی از روش هاى آموزش و انتقال مفاهیم است، که یادگیرنده را محور آموزش قرار داده و ذهن وی را فعال می کند، تا مطالب و حقایق را بهتر درک کند. این پژوهش بر آن است تا روش اکتشافی انبیاء در تعلیم مفاهیم دینی را در قرآن و کتب مقدس مورد بررسی قرار دهد. در روش اکتشافی تعلیم انبیاء، موقعیت و شرایطی فراهم می شود تا مخاطبان انبیاء، خود از طریق آزمایش به پژوهش بپردازند و جواب مسئله را کشف کنند. و به حقیقت دست یابند. گستره این پژوهش شامل موضوعاتی مانند: نفی بت پرستی، نفی الوهیت از غیرخداوند، اثبات معاد، نفی ربوبیت از غیرخداوند، اثبات توحید و معاد است. در این پژوهش هر یک از موضوعات فوق ابتدا از منظر قرآن و سپس کتب مقدس(کتب رسمی و غیر رسمی، آپوکریفا) مورد بررسی قرار گرفت، و روش اکتشافی و شیوه انتقال مفاهیم دینی در آن بیان خواهد شد. در این روش انبیاء عملاً با به کار بردن مقدمات، افعال و حرکات درباره مفهومی، پیام آن را به افراد منتقل می کنند. و آن را به صورت عملی در معرض مخاطبان قرار می دهند. این شیوه یکی از روش های مفید برای انتقال عمیق و مؤثر مفاهیم دینی است.
۱۴۲.

تبیین و تحلیلی بر مفاهیم تربیتی- اخلاقی از نظر فارابی، کومنیوس و روسو(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت اخلاق مقایسه تطبیقی فارابی کومینوس روسو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۹۴
مطالعه حاضر بر آن است تا اندیشه های تربیتی- اخلاقی سه اندیشمند صاحب نظر در حوزه تعلیم و تربیت یعنی فارابی، کومنیوس و روسو را بررسی و به بیان شباهت ها و تفاوت های آرای تربیتی آن ها بپردازد. روش پژوهش، توصیفی با رویکرد تحلیلی- مقایسه ای است. از نظر فارابی، انسان دارای فضائل و رذائلی است که در زندگی انفرادی اش ظهور نمی یابند، بلکه جامعه است که آن ها را از قوه به فعل در می آورد. کومنیوس با بیان تربیت فراگیر، تبعیض های بین افراد را نادیده می گیرد و در صدد اصلاح و بهبود تعلیم و تربیت کودکان و بزرگسالان و سالمندان بر می آید. وی که بنیانگذار نظام آموزش گام به گام متناسب با رشد یادگیرنده است با اصولی بنیادین برگرفته از طبیعت، به بنیان نهادن سازمان آموزش دقیق خود می پردازد. روسو نیز از یکسو از فرد و تربیت فردی و بازگشت به طبیعت سخن می گوید و از دیگر سو به جامعه و پیمان اجتماعی می پردازد. یافته های پژوهش پیش رو حاکی است که بین دیدگاه تربیتی- اخلاقی هر سه اندیشمند تفاوت ها و شباهت هایی وجود دارد.
۱۴۳.

تفسیر تفکر کنفوسیوسی با تمرکز بر پدیدارشناسی هایدگری با تاکید بر دلالت های تعیلم و تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سکنی گزیدن فهم مجال دادن پدیدارشناسی تعلیم و تربیت کنفوسیوس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۵۱۶
در این مقاله سعی شده تا بر اساس تفکر هایدگر یک راهِ شرقی؛ یعنی کتاب مکالمات، تفکرکنفوسیوس مورد واکاوی قرارگیرد. بنابراین چند موضوع محوری در اندیشه ی هر دو متفکر را برگزیده ایم و با رویکرد پدیدارشناسانه به آنها می پردازیم. پدیدارشناسی-هرمنوتیکی هایدگری را برای رفتن به سوی "فهمِ هستیِ چیزها" و مجالِ بروز دادنِ به آنها در نظر گرفتیم، تا که "هستیِ" هستنده ها بتواند آشکار شود. با واکاوی چند مفهوم محوری در متن"مکالماتِ" کنفوسیوس نشان می دهیم که چه گونه ارزش ها در اندیشه ی کنفوسیوسی به مثابه ی یک راه شرقی، به دستگاه اخلاقی تبدیل شده اند و لذا هستی هستنده ها محصور به هستیِ اخلاقی آنها شده (به این معنا که سیستم اخلاقی مشخص و معینی در جای هستی قرار گرفته و لذا امر انتیکی به جای انتولولوژی اش نشسته است) و توانش، زیست جهان و موقعیت های متکثر را به مخاطره انداخته و گشودگی های انتولوژیکی را از میان برداشته است. و نهایتاً در حیطه ی تعیلم و تربیت سبب شده، گشودگی و راه های دیگرگونه مجال بروز نیابند و راه های گونه گون و نو فروبسته شوند. [i] . استفاده از واژه ی تفکر کنفوسیوسی به این دلیل بوده است که واژه ی آیین کنفوسیوسی، برای مذهب رسمی در چین -قبل از دوران جدید به کار برده می شد، اما تفکر کنفوسیوسی برای آموزه ها و فضایلی که کنفوسیوس قصد تعلیم آنها را داشت به کار می رفته است.
۱۴۴.

جایگاه، ساختار و ویژگی های تعلیم و تربیت در دوره امپراتوری عثمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امپراتوری عثمانی تعلیم و تربیت مدرسه سازی اصلاحات آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۳ تعداد دانلود : ۵۵۶
هدف پژوهش حاضر، شناسایی جایگاه، ساختار و ویژگی های تعلیم و تربیت اسلامی در امپراتوری عثمانی است. برای این پژوهش از شیوه تحلیلی با رویکرد تاریخی استفاده شده است. یافته های پژوهش گویای این است که دولت عثمانی از بدو تأسیس به مقوله تعلیم و تربیت و ویژگی های آن توجه کرده و به آموزه های اسلامی در حوزه تعلیم و تربیت و مؤلفه های آن چون اصلاحات آموزشی، مدرسه سازی، اهداف آموزشی و متون آموزشی پرداخته است. این امپراتوری که برای مدتی طولانی یکی از قدرت های جهان اسلام به شمار می رفت و گستره وسیعی از آسیا و اروپا را در بر داشت، تأثیرات شایان توجهی در عرصه های گوناگون ازجمله حوزه تعلیم و تربیت در جامعه و زیرمجموعه قلمرو و حاکمیت خویش بر جای گذاشته است. بنابراین در این پژوهش سعی بر آن است تا با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه ای، چگونگی ساختار و سیستم تعلیم و تربیت امپراتوری عثمانی براساس آموزه های اسلامی نشان داده شود. یافته های پژوهش حاکی از این است که سلاطین عثمانی اهتمام ویژه ای بر حفظ تعلیم و تربیت اسلامی داشته و برای رسیدن به این اهداف آموزشی به تربیت متخصصان در حوزه آموزش اسلامی پرداخته بودند. درواقع می توان گفت اصلاحات آموزشی در امپراتوری عثمانی در ادامه موجب تحرک و تکاپوی نهادهای آموزشی شد.
۱۴۵.

مفهوم شناسی «استعداد»به مثابه یکی از عوامل رشد در قرآن از منظر علامه طباطبایی و صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعداد ذاتی استعداد اکتسابی و تدریجی استعداد افاضه ای رشد تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۲ تعداد دانلود : ۷۰۶
نکته مهم و اساسی در مورد انسان و حرکتش در مسیر تربیت و رشد این است که آنچه در رابطه با او مدّنظر قرار می گیرد، باید با توجه به حقیقت وجودی و با لحاظ تمام ابعاد وجودی اش باشد تا مسیر صحیحی برای رسیدن به غایت حقیقی وی ترسیم گردد. یکی از ابعاد وجودی انسان استعداد اوست. از این رو در این تحقیق به دنبال تبیین کامل و دقیق از مفهوم «استعداد» به عنوان یکی از مفاهیم اساسی تعلیم و تربیت هستیم. این تبیین بر اساس آیات قرآن کریم، تفسیر المیزان، تفسیر صدرا و اتکا به مبانی و اصول حکمت متعالیه به ویژه اصالت وجود، حرکت جوهری و وحدت تشکیکی است. روش این پژوهش تحلیل مفهومی و تحلیل محتوای کیفی است. بنا بر یافته های پژوهش، استعدادهای آدمی اموری مجزا از یکدیگر نیستند و تفکیک ذاتی و ماهوی ندارند، بلکه آن ها در واقع یک حقیقت تدریجی هستند که با پیدایش هر مرتبه از این حقیقت، زمینه برای ظهور برخی مراتب دیگر فراهم می شود و زمینه ظهور برخی دیگر از میان می رود. به این ترتیب، استعداد از یک جهت علت رشد و از جهتی دیگر معلول رشد محسوب می گردد. یک مرتبه از هر استعداد، ذاتی و مراتب بعدی آن اکتسابی و افاضه ای است. استعدادها بنا بر نیاز و حال انسان ها به آن ها داده می شود و در نهایت کمال استعدادهای خیر است که کمال رشد انسان محسوب می گردد.
۱۴۶.

پژوهش روایی در تعلیم و تربیت

کلیدواژه‌ها: پژوهش روایت پژوهی تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۷۱ تعداد دانلود : ۸۸۸۲
این پژوهش، با هدف فراهم آوری و طبقه بندی مجموعه ای از اطلاعات برای دست یابی به چارچوبی از پژوهش روایی، در تجربه های آموزشی و تربیتی صورت گرفته است. پیچیدگی های موجود در تجربه های آموزشی و تربیتی، به ندرت در پژوهش ها نمایان می شود. روایت پژوهی به عنوان یک روش تحقیق کیفی، پی بردن به این پیچیدگی ها و نزدیک شدن به مشکلات نظری و عملی در آموزش و پرورش را ممکن می سازد. یادگیری از تجربه ها و انتقال آن به دیگران، لازمه امر آموزش و پرورش است که این مهم نیز انجام پژوهش هایی نظیر درس پژوهی، اقدام پژوهی و روایت پژوهی را ضروری می سازد. در روایت پژوهشی، افراد تجربه های خود از پدیده مورد پژوهش را به صورت حکایت بیان می کنند و پژوهشگر رخدادهای حکایت را معنایابی می کند. با توجه به اهمیت و ضرورت روایت پژوهی در آموزش و پرورش، این پژوهش درصد است تا با استفاده از یک مطالعه تفسیری، به توصیف روایت پژوهی پرداخته، به نقش روایت پژوهی در تعلیم و تربیت اشاره کرده، و با ارائه دو نمونه از پژوهش های روایتی، چارچوبی برای انجام پژوهش روایی در تعلیم و تربیت به دست دهد.
۱۴۷.

نقش تربیتی محبت از نگاه ملا احمد نراقی و هانریش پستالوزی

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت روش تربیتی محبت ملااحمد نراقی پستالوزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۹۸
پژوهش حاضر به منظور بررسی آموزه های تربیتی دو متفکر بزرگ آموزش و پرورش، ملا احمد نراقی و هانریش پستالوزی، در زمینه ی نقش تربیتی محبت از نگاه این دو دانشمند به روش تحلیل محتوا یا توصیفی صورت گرفته است. اطلاعات لازم برای انجام این پژوهش به شیوه ی سنادی، و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی جمع آوری شده است. از مجموعه آثار دو متفکر و دانشمند مورد بحث آثار آنان در رابطه با نوع آموزش و نقش معلم به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفته شده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق ویژگی های مشترک و تشابهات بنیادی در مورد نقش محبت در دیدگاه های این دانشمندان بسیار بارزتر از تفاوت نظر در عقاید ایشان می باشد. همچنین بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش ویژگی های متفاوتی همچون دید و نظر هر یکاز این دو به نقش معلم و محبت در آموزش و نوع و روش آموزش استخراج شده است. به تعبیر نراقی سعادت حقیقی این است که انسان از نظر اخلاق فاضله و ملکات راسخ و اعمال و رفتارش به مقامی از معنویت وکمال برسد که هیچ عاملی نتواند ظاهر یا باطنش را تغییر دهد. پستالوزی تعلیم و تربیت را رشدی طبیعی، فزاینده و هماهنگ دانسته که شامل تمامی توانایی ها و استعدادهای کودک می باشد، به نظر وی جسم، ذهن و عاطفه باید به طور توامان پرورش یابند. از نظر وی حواس، مخزن دانش ما هستند. این عقیده وی باعث شد که اشیای واقعی در درس گنجانده شوند. خانواده به عنوان نخستین محیط اجتماعی نقش موثری در شکل گیری محبت دارد, معلم و مدرسه هم نیز نقش موثری در شکل گیری محبت در کودکان, نوجوانان و جوانان ایفا می کند. تاثیر شخصیت معلم بر روی دانش آموزان قابل انکار نیست. او می تواند با اعمال, رفتار,سخنان و برخورد خود با محبت شخصیتی نیک را در دانش آموزان متجلی کند.
۱۴۸.

اصولی برای معماری فضاهای آموزشی مبتنی بر تعریف انسان و معماری از منظر اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ساحات نفس معماری فضاهای آموزشی تعلیم و تربیت راهبردهای معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۱ تعداد دانلود : ۴۲۳
امروزه فقدان راهبردهای مناسب جهت طراحی معماری فضاهای آموزشی که بتواند بستر مناسبی جهت تحقق تعلیم و تربیت اسلامی به وجود آورد، مشهود است. یکی از علل این مسئله عدم توجه به مبانی نظری صحیح و جامع در زمینه شناخت انسان و نیازهای او، اهداف تعلیم و تربیت و قابلیت های فضای معماری جهت بسترسازی برای آن می باشد. این پژوهش با توجه به هدف تعلیم و تربیت اسلامی که رسیدن انسان به کمال و دستیابی به «حیات طیبه» است، هدف غایی فضاهای آموزشی را بسترسازی برای این امر در نظر گرفته است. با توجه به این که حیات آدمی ساحات گوناگون داشته و می بایست برای تحقق حیات طیبه به همه آن ساحات توجه داشت، این رویکرد در ارائه اصول معماری فضاهای آموزشی نیز تسری داده می شود. در این راستا برای تعریف ابعاد حیات انسان، از تعریف امام علی (ع) که نفس آدمی را دارای چهار مرتبه، (نامی نباتی، حسی حیوانی، ناطق قدسی، کلی الهی) دانسته، بهره گیری شده و ساحات حیات و نیازهای انسان بر اساس ابعاد نفس او به صورت چهار ساحت مادی، روانی، عقلانی و روحانی تعریف می شود. سپس اصولی را که در زمینه تعلیم و تربیت مرتبط با کمال هریک از این مراتب نفس است، با مراجعه به منابع اسلامی (قرآن و روایات معصومین (ع)) استخراج نموده است. روش این پژوهش، استدلال منطقی بوده و به صورت توصیفی-تحلیلی به طبقه بندی راهبردها در چهار دسته متناظر با ساحات حیات انسان پرداخته است. در این مقاله تلاش شده است با مطالعه قابلیت های فضای معماری که در بسترسازی تحقق هر یک از مراتب نفس انسان می توانند ایفای نقش کنند، اصول و راهبردهایی برای معماری فضاهای آموزشی جهت کارایی بیشتر این فضاها ارائه گردد.
۱۴۹.

دو زبانگی و روش های تدریس زبان فارسی در دوره ی ابتدایی

کلیدواژه‌ها: دوزبانگی روش تدریس تعلیم و تربیت معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۵۶ تعداد دانلود : ۳۲۵۴
زبان وسیله اصلی ارتباط، تفهیم و تفاهم است و بنیاد همه فعالیت های ذهن انسان را تدارک می بیند؛ ولی برای کودکان دو زبانه، گاهی سد راه ارتباط، تفهیم و تفاهم می گردد. چگونگی ارتباط میان دوزبانگی و تعلیم و تربیت از موضوعات مهمی است که امروزه سیاستگذاران آموزشی، برنامه ریزان، روانشناسان، زبان شناسان و معلمان با آن مواجهند. باتوجه به این که در سیستم آموزشی کشور ایران کودکان دو زبانه در بدو ورود به مدرسه باید مسائل خود را به زبان فارسی حل کنند، به دلیل ناتوانی در درک مطالب به زبان فارسی، همواره در معرض خطر افت تحصیلی، گوشه گیری و ترک تحصیل قرار دارند. یکی از راهکارهای مقابله با این مسئله، تعلیم و تربیت دو زبانه است. تعدادی از مطالعات خارج ازکشور در زمینه تعلیم و تربیت دو زبانه در کشورهای مختلف نشان می دهند که چنین آموزش هایی دارای نتایج مثبتی است. تعلیم و تربیت دوزبانه برنامه های آموزشی هستند که طی آن ها دانش آموزان با توانش پایین در زبان رسمی آموزشی، تعدادی از دروس خود را با کمک زبان مادری شان یاد می گیرند. در این مرحله نقش معلم در کلاس درس و تاثیر شیوه های تدریس او به خصوص در درس فارسی دو چندان می گردد. در مطالعه حاضر تلاش بر این بوده است تا شیوه های تدریس اثر بخش معلمانِ مناطق دوزبانه در زمینه آموزش درس فارسی دوره ابتدایی مورد بررسی قرار گیرد. شیوه ی پژوهش در این مقاله شیوه ی مروری و با استناد به کتب معتبر و مقالات پژوهشی چند سال اخیر می باشد. در انتها پیشنهادهایی جهت استفاده همکاران محترم ارائه گردیده است.
۱۵۰.

بررسی تحلیلی جایگاه بازی در تعلیم و تربیت کودکان از نظر مکاتب غربی و اسلام

کلیدواژه‌ها: بازی تعلیم و تربیت بازی کودکان مکاتب غربی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۹ تعداد دانلود : ۶۲۱
موضوع این مقاله بررسی تحلیلی جایگاه بازی در تعلیم و تربیت کودکان از نظر مکاتب غربی و اسلام به روش کتابخانه ای(توصیفی-تحلیلی) است. که به علت گستردگی و هم پوشانی مکاتب غربی فقط به بیان دیدگاه پیاژه و فروید پرداختیم. از نظر اسلام بازی در تعلیم و تربیت کودک تأثیر بسیاری دارد و باعث رشد همه جانبه ابعاد شخصیت او می شود. پیاژه معتقد است که فعالیت ها و بازی های کودک تحت تأثیر رشد ذهنی اوست و متناسب با رشد ذهنی او فعالیت ها و بازی هایش پیچیده تر می شود. فروید نیز بازی کودک را وسیله ای برای کسب لذت می داند که متناسب با رشد جنسی کودک بازی هایش تغییر می کند. به طور کلی هر سه دیدگاه بر این باورند که بازی باعث رشد همه جانبه کودک می شود و در تعلیم وتربیت کودک مؤثر است. زیرا کودک در بازی مهارت هایی را فرامی گیرد که با آنها می تواند با محیط سازگار شود و در آینده هنگام برخورد با مشکلات رفتار مناسبی از خود نشان دهند.
۱۵۱.

فلسفه و واقعیت مجازی یادگیری الکترونیک و جایگاه آن در تعلیم و تربیت خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانواده تعلیم و تربیت یادگیری گروهی واقعیت مجازی یادگیری الکترونیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۵۳۷
با ورود رایانه به زندگی انسان ها و به موازات آن گسترش شبکه اینترنت، بسیاری از تعاریف و خدمات تغییر یافته و یا به سمت تحول بنیادی در حرکت است که هر روزه تأثیرات این دگرگونی ها در زندگی روزمره بیشتر نمایان می گردد. این جهان مجازی که پدیده هزاره سوم تمدن بشری نامیده می شود، یکی از بزرگترین دستاوردهای آن یادگیری الکترونیکی-مجازی- است؛ لذا عصر کنونی را باید تلفیقی از ارتباطات و اطلاعات دانست. این پژوهش، مطالعه ای مروری است که با استفاده از منابع متعدد در زمینه آموزش و یادگیری الکترونیکی با جستجوی کتابخانه ای و اینترنتی از سال 2010 تا 2016 میلادی انجام شده و به این نتیجه دست یافته که بیشترین تأثیر پدید آمدن فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بر محیط های آموزشی بوده است. بر این اساس، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش موجب شده محیط های آموزشی به سوی مجازی شدن سوق پیدا کنند که این امر سبب می شود ارتباطات افراد به منظور آموزش و گسترش دانش به گونه ای فزاینده و از طریق رایانه امکان پذیر شود. از طرف دیگر با ظهور و گسترش اینترنت، این رسانه به عنوان یک مکمل جهت تأمین نیازهای اطلاعاتی و آموزشی مورد استفاده قرار گرفته است تا جایی که فراهم کردن وب سایت های اینترنتی و پایگاه های اطلاعاتی، دانشگاه ها را به یک محیط مجازی و دیجیتالی جهت تبادل اطلاعات تبدیل کرده است که نقش آموزشی آن به صورت فزاینده ای در این محیط، نمایان است.بنابراین، مقاله حاضر تلاش نموده پس از ارائه تعریفی جامع از فناوری اطلاعاتی و ارتباطی، مسئله یادگیری الکترونیک، آموزش مجازی، آموزش از راه دور و نقش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در این آموزش را مورد بررسی قرار دهد و با تأکید بر آموزش سیستمی، انواع آموزش و یادگیری را به صورت مجازی معرفی کند.
۱۵۲.

بررسی مقایسه ای آراء خواجه نصیر و نصرالله منشی درباره تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت کلیله ودمنه نصرالله منشی خواجه نصیرالدین طوسی اخلاق ناصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۵۹
یکی از مسائلی که همواره اذهان ملل جهان را به خود مشغول داشته، تعلیم و تربیت و ضرورت وجودی آن است؛ به گونه ای که همه ملت ها سعی دارند مطابق با امکانات و شرایط اجتماعی و فرهنگی خویش، نظام تربیتی کامل و بی نقصی را بنا نهاده و نسل های آینده را بر اساس آن به شکلی آرمانی تربیت کنند. ایرانیان نیز از این امر مستثنی نبوده و وجود کتب متعدد تعلیمی گواه این ادعاست. ما در این پژوهش از میان کتب متعدد تعلیمی، دو کتاب اخلاق ناصری و کلیله ودمنه بهرامشاهی را برگزیده و به روشی کتابخانه ای و تحلیلی توصیفی به بررسی وجوه تربیت اخلاقی مطرح در آن ها پرداخته ایم. نتایج بررسی نشان می دهد که از میان این دو صاحب نظر، خواجه طوس نگاهی گسترده تر و عمیق تر به اصول تربیتی داشته و با مطرح ساختن هر جنبه از اصول تربیتی به شرح مفصل و بسط آن پرداخته، درحالی که نصرالله منشی چون اغلب در پی به نمایش گذاشتن مهارت خود در نویسندگی است و تعلیم و تربیت در درجه دوم اولویت های او قرار دارد. ازاین رو در هر موردی اغلب به بیان کلی و ذکر حدیث و سخنی قصار اکتفا کرده و از تشریح بیشتر مسئله امتناع کرده است.
۱۵۳.

ولایت حاکم بر تعلیم و تربیت اطفال بی سرپرست(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ولایت حاکم تعلیم و تربیت ایتام اطفال بی سرپرست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۳۶۰
تعلیم و تربیت اطفال از اموری است که در ابعاد شخصی و عمومی، نقش فراوانی در رشد فرد و جامعه دارد. با توجه به اهمیت این مسأله، زمانی که طفل ولی قهری دارد، این مهم بر عهده وی قرار داده شده است و در شرایطی که ولی قهری در تربیت طفل، وصی تعیین نموده باشد، این وظیفه بر عهده وصی قرار می گیرد. لکن گاهی طفل بی سرپرست بوده، شخصی به صورت خاص متولی تعلیم و تربیت طفل نیست. پژوهش حاضر در صدد است تا به روش توصیفی تحلیلی، ولایت حاکم بر تعلیم و تربیت اطفال بی سرپرست را مورد بررسی قرار دهد. بر اساس اطلاق ادله ای که بر ولایت حاکم دلالت دارد، نیز بر اساس وجوب حفظ نظام، اولویت قطعیه، اجماع، ادله ای که دلالت بر وجوب حضانت لقیط دارند، سیره متشرعه و عموم روایات، حاکم شرع بر تعلیم و تربیت ایتام و کودکان بی سرپرست ولایت دارد و بر او واجب است در این باره اقدام نماید.
۱۵۴.

مبانی و راهکارهای وحدت در فلسفه سیاسی مشا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فلسفه سیاسی مشا وحدت تعلیم و تربیت محبت عدالت ناموس الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۴۹۱
وحدت و کثرت، یکی از مسائل مهم در تاریخ فلسفه سیاسی است که گرایش فیلسوف سیاسی به هر یک از آنها می تواند در تمام ابعاد فلسفه سیاسی ایشان تأثیرگذار باشد. در طول تاریخ، فیلسوفان سیاسی دیدگاه مختلفی را در مواجهه با این دو مسئله بیان کرده اند. جایگاه فیلسوفان سیاسی مشا، همچون فارابی، ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی در تاریخ فلسفه اسلامی، ما را بر آن داشت تا این مسئله را با هدف شناسایی راهکارهای تحقق وحدت در فلسفه سیاسی مشا بررسی کنیم. بد ین منظور، با بهره گیری از روش تحلیل توصیفی و تحلیل تفسیری به بازخوانی ابعاد مرتبط با وحدت در فلسفه سیاسی مشا پرداخته شده است. فیلسوفان سیاسی مشا بر ضرورت وحدت در زندگی سیاسی تأکید دارند که مبتنی بر مبانی ایشان در حوزه هستی، انسان و ارزش است. فیلسوفان سیاسی مشا با درک ضرورت وحدت در زندگی مدنی، راهکارهایی را برای تحقق آن در جامعه سیاسی اراده کرده اند که با به کارگیری آنها می توان شرایط لازم برای تحقق وحدت را مهیا ساخت. تعلیم و تربیت، محبت، عدالت و ناموس الهی، از جمله راهکارهایی اند که می توانند وحدت را در جامعه سیاسی محقق سازند.
۱۵۵.

تحلیل و سنجش زیرساخت قرآنی تذکره الاولیای عطار در رویکرد تعلیمی- تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم تذکره الاولیا زیرساخت تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۵۷۳
به یقین، فریدالدین عطار نیشابوری (م 618ق) هم میراث دار و هم راوی روح عرفان عاشقانه در زبان فارسی است که کوشش می کند با رویکرد تعلیمی رخداد عشق را یا برحسب تجربه خویش در آثاری چون منطق الطیر و یا با روایت از تجربه دیگران در تذکره الاولیا گزارش کند. تذکره الاولیا فقط نقل قصص و اقوال 96 تن از مشایخ طریقت بر مبنای وقایع نگاری از زندگی آن ها نیست تا برحسب قواعد تاریخی تحلیل شود، بلکه عطار کوشش کرده است تا به طور غیرمستقیم اصول و مبانی تعلیمی- تربیتی مطرح در آیات قرآن کریم را در بطن اقوال و احوال آنان برای تعلیم مخاطبان جاری سازد؛ نکته ای که در این مقاله با تحلیل اسنادی و توصیف آماری تحلیل شده است. عناوین اصول تعلیمی و تربیتی مستخرج از تذکره الاولیا ، در این تحقیق عبارت است از: «جذبه حُسن و احسان»، «تطوّر وسع»، «کرامت»، «آشنایی و بیگانگی با خداوند»، «ضعف» و «دلبستگی». بر اساس تحلیل آماری، اصول تربیتی که در کتاب تذکره الاولیا به کار گرفته شده اند، دارای بسامدهای متفاوتی هستند. از این میان بهره گیری از« آشنایی و بیگانگی با خداوند» بیشترین بسامد و بیان «ضعف» کمترین بسامد را در میان این اصول داشته است.
۱۵۶.

تربیت اسلامی ، ضرورت فراموش شده دانشگاه آزاد اسلامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت تربیت اسلامی دانشگاه اسلامی اسلامی کردن دانشگاه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۱۷۳
علیرغم گذشت سه دهه از انقلاب فرهنگی، در مورد مفاهیمی چون «اسلامی کردن دانشگاهها» و «دانشگاه اسلامی» به نظر می رسد هنوز اجماع نظر متقن و مدونی بین سیاست گذاران و متولیان فرهنگ عمومی به ویژه حوزه تعلیم و تربیت کشورمان بوجود نیامده است. برآیند برداشت های متفاوت از «اسلام» و «دانشگاه اسلامی» منجر به ابهام و معطل ماندن موضوع اسلامی شدن دانشگاهها در عمل شده است. همچنین اسلامی کردن دانشگاه بدون توجه به اسلامی شدن مدارس که معلول «تربیت اسلامی» از دوره پیش دبستانی تا پایان دبیرستان می باشد، بحثی ناقص به نظر می آید. این نوشتار دو موضوع برداشت های ناصحیح از مفهوم اسلامی کردن دانشگاهها و همچنین عدم توجه به «حوزه های مختلف تربیت اسلامی» در مراکز آموزشی به ویژه دانشگاهها را نقد و بررسی نموده است. شیوه تحقیق این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی و استفاده از روش استنادی (کتابخانه ای) می باشد.
۱۵۷.

اولویت رویکرد تشویق در تعلیم و تربیت بر اساس تقدیم و تأخیرهای لفظی قرآن و ارائه روشهای قرانی برای تحقق آن در آموزش و پرورش رسمی و عمومی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تشویق تعلیم و تربیت تقدیم و تأخیر روشهای تشویق قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۳۷۷
این مقاله با هدف دستیابی به نظر اسلام در مورد اولویت رویکرد تشویق یا تنبیه در تعلیم و تربیت، و ارائه روشهای قرآنی برای تحقق نظر قرآن و بکارگیری آن در دوره های رسمی و عمومی کشور، جهت آسان سازی فرایند تربیت و اثربخشی بیشتر به آموزه های تربیتی و توسعه به روش کیفی و به شیوه توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است. جامعه تحلیلی، متن قران کریم، و نمونه تحلیلی تمامی آیاتی است که دو واژه بشارت و انذار در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات همزمان با فرایند جمع آوری داده ها به صورت مستمر و پیوسته با استفاده از دسته بندی ، طبقه بندی ، کد گذاری و تعبیر و تفسیر انجام شد . یافته های حاصله در راستای هدف اول حاکی از این است که قرآن کریم با اولویت دادن به بشارت، تشویق را در اولویت قرار داده است. برای تبیین و تحلیل چگونگی دستیابی به این هدف، به بیان پیوند ذهن با گفتار، هدفمندی گفتار، کاربرد تقدیم و تأخیر در برداشتهای دقیق از آیات، بهره گیری معصومین(ع) از تقدیم و تأخیرات قرآنی برای تعیین دقیق اولویتهای اسلامی به عنوان مبانی حجیت تقدیم و تأخیرات قرآنی و تقدیم بشارت بر انذار در قرآن کریم پرداخته شده است. همینطور روش های تشویقی (کلامی، مادی، عاطفی، و ارزشی) استخراج شده از متن قرآن عبارتند از : تحسین، ابراز رضایتمندی، دعا، تحریض، بیان کارهای نیک، درود، و وعده دادن از جمله روش های کلامی؛ محبت ورزی، و کرامت بخشی از روش های عاطفی، و در نظر گرفتن جایگاه ویژه، و ابراز رضایت از جمله روش های ارزشی است که این پژوهش بدان دست یافته است.
۱۵۸.

ساخت شکنی رابطه سلسله مراتبی معلم و دانش آموز با توجه به اندیشه های ژاک دریدا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دریدا ساخت شکنی تعلیم و تربیت دانش آموز معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۳۵۹
ساخت شکنی رویکردی است که ژاک دریدا آن را به صورت نظام مندی درآورده و در حوزه های گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس این رویکرد، هر «متن» دارای قطب های متضادی است که یکی از آن ها دیگری را در زیر سلطه خویش قرار می دهد و بدین ترتیب، روابط سلسله مراتبی یا مرکز/ پیرامون بین قطب ها شکل می گیرد. این رویکرد در تعلیم و تربیت هم مورد استفاده قرار گرفته و می توان آن را در مورد رابطه معلم و دانش آموز که ارتباطی سلسله مراتبی دارند، به کار برد و این رابطه را ساخت شکنی کرد تا ارتباطی متعادل میان معلم و دانش آموز برقرار شود. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که هم اکنون رابطه مرکز/ پیرامون بین معلم و دانش آموز در جریان است، طوری که معلم در قطب غالب و دانش آموز در قطب مغلوب قرار می گیرد. لذا باید با ساخت شکنی، آلایش میان آن ها را نشان داد و دانش آموز را از قطب مغلوب خارج ساخت و به باز تعریف نقش معلم و دانش آموز با توجه به این جابه جایی اقدام کرد تا راه برای ارتباط عادلانه و موازنه ای میان این دو فراهم شود. توجه به مباحثی همچون راهنمایی و همیاری معلم در فرایند یادگیری و آسان سازی این فرایند توسط وی، یاددهی روش یادگیری چیزها به جای یاددهی خود آن ها، یادگیری معلم از دانش آموز و نقش آفرینی پررنگ تر دانش آموزان در سر کلاس های درس بیانگر رابطه متعادل معلم و دانش آموز است.
۱۵۹.

نقش و کارکرد رسانه ها در تعلیم و تربیت

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: رسانه تعلیم و تربیت کارکرد آموزشی کارکرد سیاسی کارکرد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳۷ تعداد دانلود : ۱۳۸۲
در جامعه امروز رسانه ها با انتقال اطلاعات و مبادله افکار عمومی نقش هایی را به عهده گرفته اند. این مقاله با هدف تعیین نقش و جایگاه رسانه ها در تعلیم و تربیت در سه حیطه آموزشی، سیاسی، اجتماعی انجام گرفت"هارولد لاسول" و "چالرز رایت" از جمله پژوهشگرانی اند که به طور جدی با نقش و کارکرد رسانه ها در جامعه توجه کرده اند.آن ها معتقدند که رسانه ها دارای کارکردهای نظارت بر محیط، ایجاد همبستگی اجتماعی در واکنش به محیط، و انتقال میراث فرهنگی و سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت هستند.رایت با اضافه نمودن نقش سرگرمی بر نقش های اشاره شده به وسیله لاسول همچنان به نقش نظارتی رسانه ها اهمیت داده است. "شرام" نیز با بیان نقش های معلم و راهنما به نقش نگهبانی رسانه اشاره کرده است. "کلوس" نیز از نقش نظارتی رسانه ها به عنوان یکی از وظایف اجتماعی آن ها یاد می کند. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧ ﻪ ای اﺳ ﺖ، روش مورد استفاده زمینه یابی است. یافته ها حاکی از اهمیت نقش رسانه ها در تعلیم و تربیت می باشد و نتایج نشان می دهد رسانه ها، نقش آموزشی ،سیاسی و اجتماعی مهم و انکارناپذیری در تعلیم و تربیت دارند.رسانه ها در جبران عقب ماندگی های درسی به عنوان مکمل آموزش رسمی، تقویت و تضعیف ارزش ها و هنجارها، آموزش زیستن افراد کنار یکدیگر، عبور از بحران های سیاسی، تشویق مردم به مشارکت سیاسی و کمک در مواقع بحرانی و ...نقش بسیار مهمی دارند
۱۶۰.

مسئولیت های اجتماعی انسان از منظر امام علی (ع)با تأکید بر نهج البلاغه و نقش تعلیم و تربیت در تحقق آن ها(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: مسئولیت اجتماعی امام علی (ع) نهج البلاغه تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۹ تعداد دانلود : ۵۶۵
بررسی اجتماعی بودن انسان، ضرورتِ وجود مسئولیت برای او، آگاهی از مسئولیت های اجتماعی و عمل به آن از مسائلی است که عدم توجه به آن زمینه بسیاری از انحطاط های اخلاقی در سطح جامعه خواهد بود؛ بنابراین مسئله ی مقاله حاضر، بررسی مفهوم اجتماعی بودن انسان و نیز بررسی اهمّ مسئولیت های اجتماعی افراد در جوامع اسلامی بر بنیاد سخنان امام علی(ع) در نهج البلاغه و نقش تعلیم و تربیت در تحقق این مسئولیت های اجتماعی انسان مبتنی بر دیدگاه امام علی(ع) است که هدف پژوهش حاضر، یافتن پاسخ این مسئله است. بر این اساس روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی و قیاس نظری بوده و بر این اساس سعی شده است، با بررسی متنِ نهج البلاغه و دیگر سخنان امیرالمؤمنین(ع)اهم مسئولیت های اجتماعی افراد شناسایی و پس ازآن نقش تعلیم و تربیت در تحقق چنین مسئولیت های اجتماعی تبیین گردد. نتایج پژوهش نشان می دهد که ازنظر امام علی(ع) انسان بالفطره موجودی اجتماعی است و برای زیستن در اجتماع به ناچار باید با جامعه در ارتباط باشد و برای تحقق این امر لازم است به مسئولیت هایی همچون احساس مسئولیت نسبت به جامعه، رعایت حقوق، انصاف و عدالت خواهی نسبت به انسان ها، تعاون و همکاری در امور اجتماعی و معاشرت و برقراری روابط مهرآمیز با دیگران توجه داشته باشد.