مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۴۱.
۲۴۲.
۲۴۳.
۲۴۴.
۲۴۵.
۲۴۶.
۲۴۷.
۲۴۸.
۲۴۹.
۲۵۰.
۲۵۱.
۲۵۲.
۲۵۳.
۲۵۴.
۲۵۵.
۲۵۶.
۲۵۷.
۲۵۸.
۲۵۹.
۲۶۰.
اسلام
حوزه های تخصصی:
هدف از این تحقیق، استخراج و تبیین وجوه مشترک تربیت دینی در ادیان اسلام و مسیحیت میباشد. بدین منظور، آیات و روایات اسلامی با انجیل و متون دینی مسیحی در زمینه های تعریف تربیت دینی، اهداف تربیت دینی، معلم محوری یا شاگردمحوری در تربیت دینی، ابزارها و منابع شناخت در تربیت دینی، روش های تدریس و محتواهای درسی در تربیت دینی، و ارزش های تربیتی مورد مقایسه قرار گرفته اند. نیل به یک الگوی تربیت دینی مشترک، که هدف اصلی تحقیق حاضر بوده است، خواهد توانست راه را برای تفاهم و وحدت بیشتر جوامع مسلمان و مسیحی باز نموده و مبنایی برای الهام نحوه تربیت دینی جوامع مذکور فراهم سازد.
تبیین مبانی هستیشناسی اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
در دنیای معاصر، فهم آگاهانة غریزة جنسی اهمیت بسزایی دارد. این امر به ظهور گفتمان های متعددی در این حیطه منجر شده است. اگر در برابر گفتمان های موجود، گفتمان اسلامی در مورد غریزة جنسی ارائه نشود، گفتمان های دیگر افکار خود را بر جامعه حاکم، و نوعی تعارض و تضاد ارزشی را در بین جوانان، خانواده و اجتماع ایجاد خواهند کرد. بنابراین، ضروری است اخلاق جنسی اسلامی از جنبه های متعدد بررسی شود. بر این اساس، مقالة حاضر به تبیین مبانی هستیشناسی اخلاق جنسی در اسلام، با روش توصیفی ـ تحلیلی پرداخته است.
برخی اصول اخلاق جنسی در اسلام عبارتند از: قداست، مرز شناسی، رضایت، حکمت، تمهید، پاکی و طهارت، مصونیت، هدفمندی، جذابیت جنسی و تناسب.
سلاح کشتار جمعی از دیدگاه اسلام(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
اسلام دین صلح و امنیت، و پیامبر او برای تمام جهانیان رحمت است. از این رو، تولید و بکارگیری سلاح های کشتار جمعی از دیدگاه اسلام، نه تنها توصیه نمیشود، ممنوع و حرام شرعی است؛ زیرا از لحاظ ایجاد هراس و وحشت، به مثابة تروریسم هسته ای، اقدام خشونت بار و مخل امنیت عمومی در سطح بین المللی، و از مصادیق منکر است؛ همچنین با اصول تفکیک و منع از کشتار غیررزمندگان و غیرنظامیها و مردم بیدفاع، مصونیت پیران، کودکان، زنان، دیوانگان و رعایت قواعد بشردوستانه، اصل محدودیت در شیوة جنگ و همچنین با اهداف جهاد اسلامی که متبلور در دفاع و دعوت به توحید و گسترش آزادیهای دینی و رفع استبداد و مبارزه با سران فتنه میباشد، مغایر است. دکترین بازدارندگی نیز مجوزی برای کشتن انسان های بیگناه و بیدفاع نیست، بلکه مقصود از آن، جلوگیری از تهدیدهای ستم پیشگان است.
نگرش اسلامی به کرامت انسانی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
جریان های فکری موسوم به «فاشیسم» و «نازیسم»، اثبات گرایی حقوقی و برخی مکاتب فلسفی دیگر، انسان را به طور ذاتی فاقد کرامت میدانند و منشأ کرامت وی را در اموری مثل وابستگی او به دولت، حکومت، نژاد، عقیده و مذهب خاص جست و جو میکنند. اما اسلام برای انسان، بماهو انسان، کرامت ذاتی قائل است. این کرامت بر یک سلسله مفاهیم و ارزش های بنیادین اخلاقی و دینی، یعنی «آزادی، اراده و اختیار»، «قدرت، تعقل و تفکر»، «داشتن وجهه و نفخة الهی» مبتنی است. دین اسلام، افزون بر کرامت ذاتی، قایل به کرامت اکتسابی انسان است که مهم ترین معیار و مبنای آن، تقوا و ایمان است. این مقاله، با رویکرد تحلیلی به واکاوی مفهوم و مبانی کرامت ذاتی و اکتسابی انسان از دیدگاه اسلام پرداخته است.
اصول نظری حقوق بشر در اسلام(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
حقوق بشر، رابطه مستقیم با انسان شناسی و جهان بینی نظام های حقوقی دارد. نظام های حقوقی، که رویکرد مادی دارند، با نظام حقوقی اسلام، که دارای بینش توحیدی است، از نظر تشریع حقوق بشر تفاوت اساسی دارد. اصل «حقیقت محوری»، که اساس عقلانیت دینی است، با تأکید بر وجود حقایق عینی و امکان دستیابی به آن، بر اندیشه های نسبیگرایانه حقوق بشر غربی، خط بطلان میکشد. نتیجة اصل «توحید»، حاکمیت حق خدا، به عنوان منشأ حقوق بشر است. اصل «معاد» با طرح جاودانگی روح انسان، انسانی زیستن، روحیه مراقبت در رفتار و تاکید بر پاسخگو بودن انسان در پیشگاه الهی، در تدوین حقوق بشر تاثیرگذار است. اشتراکات و تفاوت های حقوق و تکالیف بشر نتیجه منطقی اصل «حکمت» است. اصل «عدالت» زمینه ساز تحقق جامعه آرمانی و تکامل اجتماعی انسان است. اصل «تلازم حق و تکلیف»، بیانگر رسالت انسان در زندگی اجتماعی است. اصل «کرامت ذاتی» و تشریعی انسان نیز به مثابه موهبت الهی، زمینه اعتلای حقوق بشر را فراهم میسازد.
کالبدشکافی دولت دینی؛ معنا و مقام دولت در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
دولت از مبانی تدبیر سیاسی در جوامع انسانی است که علاوه بر ساختار ویژه اش، به اشکال گوناگون در جماعت های انسانی از قبیل، امپراتوری، کشور، ملت ـ دولت و... حضور داشته است. از این رو، ادیان از آن جهت که به مقولة مهم تدبیر سیاسی میپردازند، به موضوع «دولت» نیز توجه داشته اند.
این مقاله با روش تحلیل نظری و اسنادی و با هدف بیان معنا و منزلت دولت در قرآن کریم با این پرسش آغاز میشود که مقتضای دینی بودن دولت در گفتمان اسلامی چیست؟ به عبارت دیگر، «اسلامی شدن» دولت در یک جامعه، چه تحول معناشناختی و کارکردی برای دولت در پیخواهد داشت؟ در پاسخ به این پرسش، طرح و نقد نظریه های دولت، انتخاب «نظریة دولت مشروطه» به عنوان نظریة مبنا، بر اساس جهان بینی اسلامی و بازخوانی کارویژه های دولت اسلامی مستند به گفتمان سیاسی اسلامی و معرفی الگوی «دولت اسلامی» حاصل مقالة پیش روی شماست.
درآمدی بر نقش فرهنگی دولت دینی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله، با رویکرد نظری و تحلیلی و با هدف بیان نقش فرهنگی دولت دینی، با اشاره به دو دیدگاه مارکسیسم و لیبرالیسم در باب دخالت فرهنگی دولت، و همچنین نگاه مخالفانِ دخالتِ دولت دینی در عرصة فرهنگ و نقد آن، به تقریر دیدگاه اسلام دربارة نقش دولت دینی در فرهنگ پرداخته شده است. در این راستا، یک آیه از قرآن کریم، و یک روایت و یک سیره مورد اشاره و بررسی قرار گرفته است. پیش نیازی نقش آفرینی دولت دینی در فرهنگ و ارائه پیشنهاداتی به متولیان امور فرهنگی و نیز بیان بایسته های پژوهشی خاصی به ایشان حاصل مقاله پیش روی شماست.
وظایف اصلی دولت دینی در عرصه فرهنگ(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله، نظریه و دیدگاه خاصی در باب فرهنگ مطرح میشود که برخاسته از نوع نگاه انسان شناسی اسلامی است. با توجه به عرصه های وجودی انسان، چهار عنصر رفتار، گرایش، باور و معلومات به عنوان ارکان فرهنگی مورد توجه قرار میگیرند. همچنین با فرض سطوح پنج گانه برای هر یک از ارکان مذکور، به نگاه جامعی نسبت به فرهنگ جامعه میرسیم. در این میان، دو وظیفة اصلی دولت دینی در عرصة فرهنگ عبارت اند بود از: الف. مخاطب شناسی فرهنگی به معنای تعیین دقیق وضعیت و سطح تودة مردم در هر یک از ارکان چهار گانه؛ ب. زمینه سازی برای ارتقای فرهنگی که در این بحث، ضمن تعریف مدیریت فرهنگی، یگانه عامل فرهنگ ساز، رفتار اجتماعی دانسته شده و برای این مدعا ادله و مثال هایی مطرح گردیده است.
نقد و بررسی پیش فرض های نظریة عرفی شدن(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
بررسی قلمرو دین، و نقش اجتماعی و به ویژه موقعیت فرانهادیاش، از دیرباز در حوزه های مختلف علمی، چون کلام و جامعه شناسی در کانون توجه اندیشوران بوده است. این مقوله در دنیای جدید ـ که دنیای مدرن و عقلانی معرفی شده ـ محور مجادلة بسیاری از نویسندگان قرار گرفته است. برخی قلمرو حداقلی برای دین تعریف کرده و اساساً رابطة دین و دنیا را منکر شده و اندیشة ضرورت حذف دین را از ساحت عمومی اعلان کرده اند. شماری نیز بیآنکه آشکارا از منزوی ساختن دین سخن بگویند، بر این باورند که مقتضیات دنیای جدید این انزوا را در پی دارد؛ به عبارتی، افول موقعیت اجتماعی و انزوای اجتماعی دین را از لوازم دنیای جدید میدانند و از آن به «عرفی شدن»، یاد میکنند. این باور مبتنی بر پیش فرض هایی است که در این نوشتار بررسی و نقد میشود.
جایگاه انسان شناسی در سازمان و مدیریت از دیدگاه اسلام و غرب(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
به شمار مکاتب موجود در جهان، دربارة انسان نظریه وجود دارد. به هر اندازه که این نگاه ها به انسان متفاوت باشند، علوم انسانی مترتب بر آن نیز تفاوت خواهد یافت. در این نوشتار انسان از ابعاد مختلف همانند آفرینش، هدف از زندگی، طبیعت، حقیقت، جبر و اختیار و ارزش محوری، از دیدگاه اسلام و اندیشوران مغرب زمین بررسی شده است.
هدف این نوشتار بیان اثرگذاری انسان شناسی بر علوم اجتماعی و بخصوص سازمان و مدیریت است. نتیجة این پژوهش آن است که سازمان یا نظام سیاسی که بر اساس دیدگاه قرآن کریم دربارة انسان، سازماندهی و اداره میشود، بسیار متمایز از سازمان یا نظام سیاسی که بر اساس نگاه های اندیشوران مغرب زمین به انسان، سازماندهی و اداره میشود. با توجه به این امر میتوان گفت انسان شناسی از مبانی علوم اجتماعی به ویژه مدیریت شمرده میشود و بسیار مهم است.
روش شناسى نظریه پردازى در حوزه علوم انسانى؛ تأمّلى بر رویکرد اندیشمندان اسلامى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در قاموس فلسفه علم، فرایند توسعه دانش بر سه رویکرد استقرایى، ابطال گرایانه و پارادایماتیک بنا شده است. گرچه هستى شناسى، معرفت شناسى و روش شناسىِ هرکدام از این رویکردها با هم متفاوت اند، ولى نسبى گرایى و قائل بودن به عدم دستیابى به معرفت کامل و ثابت نسبت به حقیقتْ رگه مشترک هر سه است. نگارندگان نوشتار حاضر قصد دارند تا ضمن معرفى اجمالى رویکردهاى سه گانه بالا و تبیین هستى شناسى، معرفت شناسى و روش شناسى آنها، معرفى مستوفایى از رویکرد اسلامى نسبت به توسعه علم ارائه دهند. رویکرد مختار در این مقاله اجتهاد متوسط مى باشد که علل چهارگانه فاعلى، مادّى، صورى و غایى را مطمح نظر قرار مى دهد و خروجى آن مفید علم و اطمینان عقلایى و بالتبع حجّت شرعى است. در این رویکرد، دستیابى به حقیقت در پرتو رجوع به عقلِ مبرهن و نقل داراى حجّیت میسور است، حقیقتْ نسبى تلقّى نمى شود، و مبانى و اصول در بستر زمان و مکان متغیّر نمى باشند. همچنین، مبناى این رویکردْ جهان بینى الهى است و تعامل علم و فلسفه در آن ابزارى در جهت رفع عیبناکى علوم روز شمرده مى شود.
نقش حقوق در کارآمدی خانواده از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی حقوق اعضای خانواده بر اساس منابع دین اسلام و نقش و تأثیر آنها در کارآمدی خانواده انجام شده است. بدین منظور، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، آیات و روایات مربوط به خانواده استخراج و ارائه گردیده اند.
نتایج پژوهش نشان میدهد که منابع دینی برای هریک از اعضای خانواده (زن، شوهر، فرزند، پدر و مادر)، حقوقی را وضع، و در مقابل این حقوق، وظایفی نیز برای طرف مقابل معین کرده است. بر اساس منابع دینی، رعایت حق و انجام وظیفه در کنار هم است که تأمینکننده کارآمدی خانواده میباشد.
بررسی تاریخی ورود اسلام و تشیع به یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یزد شهری است دارای میراثی درخشان از فرهنگ و تمدن اسلامی. نفوذ اسلام به عنوان آخرین دین آسمانی در این منطقه به قرن اول هجری باز میگردد.
بررسی تاریخ ورود اسلام به این سرزمین به صورت نظری، به محققان و دانش پژوهان کمک میکند تا بتوانند مطالعات خود را در این زمینه بسط دهند. نیز درآمدی بر تطبیق مسئله یادشده نسبت به سایر شهرهاست. از رهگذر این مطلب میتوان پی برد که آنچه در اسلام آوردن مردم ایران نقش مؤثرتری داشته، همان سادگی تعالیم اسلام و مساواتی است که برای همه مقرر نموده است؛ مسئله ای که موجب گردید مردم این سرزمین با آغوشی باز از اسلام و تعالیم آن استقبال نمایند و با رغبت به آن بگروند. مردم ایران از همان آغاز دوستدار اهل بیت علیهم السلام بودند و آن را، چه به صورت تقیه و چه بعدها رسما، اثبات نموده اند.
این مقاله میکوشد به صورت مستدل و با تحلیل منطقی به موضوع مزبور بپردازد.
بررسی مبانی و مفهوم توسعه از دیدگاه امام خمینی قدس سره به منظور تبیین الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهشی در ارتداد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این نوشتار با بهره گیری از منابع دینی و یافته های پژوهشگران و با دو روش عقلی و نقلی، ارتداد در ادیان، به ویژه در اسلام را بررسی میکند. ارتداد حکمی فقهی ـ کلامی است و شامل افرادی میشود که با هدف سست جلوه دادن مبانی دینی، اظهار ارتداد کرده و از دین خارج شده باشند.
مهم ترین یافته این پژوهش ترسیم عقلانی بودن حکم ارتداد از دیدگاه فقهی و اعتقادی است و در آن بر لزوم پایبندی به مقرّرات دینی و اجرای احکام اسلامی، آزادی عقیده و احترام به کرامت انسانی تأکید شده است. به نظر نویسنده هرگونه سؤال و انتقاد در چارچوب مقرّرات، حق مخاطب است و باید به آن پاسخ داده شود. اما سست جلوه دادن مبانی دینی و به سخره گرفتن آن، امری خارج از چارچوب آموزه های دینی و عقلی است.
خشونت نمادین در خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
خشونت خانگی انواع مختلفی از جمله قتل، ضرب و جرح، توهین و تحقیر را دربر میگیرد. اما انواع مهم تری از خشونت نیز وجود دارد که هژمونی فرهنگی مانع از آن است که حتی از سوی افرادی که متحمل آن میشوند، خشونت تلقّی شود. هدف این پژوهش، بررسی مهم ترین عوامل همسرآزاری با هدف ارائه تبیینی دینی است که با رویکرد تحلیلی به بررسی متون دینی پرداخته است. تحمیل کار در منزل و قبح طلب اجرت در موارد مشروع و مهریه از سوی زن، همان خشونت نمادین است که زمینه ساز بسیاری از انواع خشونت ها میشود. اما اگر باور جمعی انجام این امور را لطف زن و نه وظیفه الزامی او بداند، اولاً، توقع انجام آنها از بانو نمیرود؛ ثانیا، در مقابل ترک آن آزار یا توبیخی وجود نخواهد داشت و ثالثا، در صورت انجام این امور از سوی بانو، وی مورد تقدیر شایسته قرار میگیرد. بر این اساس، بهترین راهبرد کاهش خشونت خانگی، تحقق هنجارهای دینی در عرصه اجتماع میباشد.
بررسی نقش عباس بن عبدالمطلب در حوادث عصر نبوی صلی الله علیه و آله(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این نوشتار در پی آن است تا به بررسی یکی از شخصیت های مؤثر در تحولات تاریخ صدر اسلام یعنی عباس بن عبدالمطلب بپردازد. او از ثروتمندان قریش به شمار میرفت و دو منصب مهم رفادت و سقایت خانه کعبه را عهده دار بود. وی در پیمان عقبه دوم، و محاصره سه ساله شعب ابیطالب همراه با سایر بنیهاشم بود و در برخی از جنگ های دوران پیامبر صلیالله علیه و آله حضور داشت. عباس در جنگ حنین حضور چشمگیری داشته و بعد از رحلت پیامبر صلیالله علیه و آله در حالی که بیشتر صحابه در پی انتخاب جانشین پیامبر صلیالله علیه و آله بودند، در مراسم تکفین و تدفین ایشان، حضرت علی علیه السلامرا یاری نمود. هرچند در برخی موارد ما شاهد اعتراض یا سکوت او نیز هستیم. در این نوشتار برآنیم با استفاده از روش تحلیل محتوا در منابع معتبر اولیه و بررسی منابع پژوهشی به نقش و جایگاه عباس در حوادث عصر نبوی بپردازیم.
خانواده و شاخص های تنظیم روابط جنسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحولات ساختاری و فرهنگی در جوامع جدید، آستانه رضایت مندی جنسی افراد را افزایش داده و کارکرد خانواده در تنظیم رفتار جنسی را با مشکل مواجه نموده است. پرسش اساسی این است که در چنین شرایطی، زنان و مردان چگونه میتوانند نیاز جنسی خویش را در قالب خانواده مدیریت نمایند؟ شاخص های کارکرد تنظیم رفتار جنسی در خانواده مطلوب اسلامی کدامند؟ این نوشتار با روش تفسیر تحلیلی، معیارهای چگونگی تنظیم و تأمین نیاز جنسی زن و شوهر صرفا براساس مستندات دینی تعیین و تعریف گردیده است.
تنظیم رفتار جنسی در فرایند پیچیده روانی و عاطفی اشباع شدنی است. از نظر اسلام، فرایند ارتباط جنسی زن و شوهر، شامل ابعاد سه گانه مراقبتی، انگیزشی و آمیزشی است. شاخص های تنظیم رفتار جنسی در همین ابعاد قابل تعریف است. طهارت عاطفی، تعهد جنسی، کنترل نگاه، حفظ وقار، حفظ حجاب، آراستگی، تفاوت جنسی، مثبت نگری، محبت، ملاعبه و... از جمله مؤلفه های است که از منابع دینی استخراج گردیده و برای تعیین میزان رضایت مندی جنسی افراد در قالب خانواده، شاخص سازی شده است.
نظام تقسیم کار عادلانه در اسلام و شاخص های آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این پژوهش، شاخص های تقسیم کار عادلانه بر اساس چارچوب معرفتی اسلامی استخراج شده است. جامعه مطلوب از دیدگاه اسلامی، دارای ساختار ویژه ای است که تفاوت هایی بنیادی با نظام اجتماعی غیردینی دارد. از جمله مختصات اصلی نظام اجتماعی مطلوب اسلام، ضرورت انطباق ساختارهای اجتماعی با اصول عدالت اجتماعی است. از منظر اسلام، عدالت اجتماعی، هم به عنوان معیار قضاوت در باب تشخیص نظام اجتماعی مطلوب از نامطلوب اهمیت دارد و هم اساسا نظم پایدار در جامعه در صورتی شکل میگیرد که مبتنی بر معیارهای عدالت باشد. با توجه به این مطلب، در این پژوهش سعی شده است شاخص های نظام تقسیم کار عادلانه با توجه به متون و منابع اسلامی مورد تأمّل و استنباط قرار گیرد.
در این نوشتار برآنیم با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی به استخراج شاخص های تقسیم کار عادلانه از متون دینی بپردازیم. یافته های اصلی این نوشتار این است که از منظر اسلام، نظام تقسیم کار اجتماعی در صورتی شالوده مستحکم برای استقرار نظم اجتماعی فراهم میسازد که مبتنی بر اصول و معیارهای عدالت باشد. شاخص های اصلی تقسیم کار عادلانه با توجه به متون اسلامی عبارتند از: شایسته سالاری، تناسب با تفاوت های طبیعی و برابری فرصت ها.
جستاری در طلاق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
طلاق یا جدایی زن از مرد به وسیله صیغه مخصوصی جاری میشود که با مفاهیمی همچون فسخ، اظهار فقد، و جدایی متفاوت است. حق طلاق با استناد به روایات و دلایلی مثل مسئولیت های اقتصادی مرد و تفاوت های طبیعی و جنسی بین زن و مرد به دست مرد سپرده شده است. دلایل طلاق را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: یکی عدم پایبندی به تعهدات، از جمله تعهد نسبت به معاشرت متعارف، ارضای نیاز جنسی، پرداخت نفقه؛ و دیگری عدم تفاهم میان زوجین که فاصله عاطفی، کراهت، بیعفّتی، بیاعتنایی به دین یا ارتکاب بزهکاری و اعتیاد از جمله مصادیق آن است. با اینکه در اسلام از طلاق به شدت نکوهش شده است، اما گاهی به دلیل پایبند نبودن زن و مرد به وظایف خود و به خطر افتادن فلسفه ازدواج، آن را امضا کرده و در بعضی مواقع لازم شمرده است.