مطالب مرتبط با کلیدواژه

آینده پژوهی


۱۴۱.

شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 39 - 50

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد تبریز آینده نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۶۵۹
در بیشتر موارد پرداختن به آینده با اتکا به پیش بینی و تحلیل روندها، مشکلات بی شماری در اجرای برنامه ها به وجود آورده است. این مشکلات در برخی موارد ناشی از بی توجهی به تأثیرگذاری نیروهای پیشران و عوامل کلیدی مؤثر بر تسهیل حل مشکلات و چالش های آتی است. با توجه به اهمیت خاص تأمین مسکن برای اقشار آسیب پذیر جامعه شهری و لزوم برنامه ریزی نوین در جهت شناخت و مدیریت چالش های آینده، آینده پژوهی در این عرصه به یک ضرورت انکارناپذیر تبدیل شده است. در این راستا پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد نوین آینده پژوهی و اصول پارادایم هنجاری به بحث و بررسی در ارتباط با عوامل تأثیرگذار بر وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز می پردازد. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز می باشد. بدین منظور برای شناسایی عوامل مؤثر بر وضعیت آینده سیستم از روش دلفی استفاده شد؛ که در نتیجه آن 59 عامل اولیه مؤثر بر وضعیت آینده سیستم شناسایی شدند. در ادامه برای استخراج عوامل کلیدی تأثیرگذار بر روند آینده سیستم، روش تحلیل تأثیرات متقاطع به وسیله نرم افزار MICMAC به کار گرفته شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سیستم مورد مطالعه، سیستمی ناپایدار بوده و در صفحه پراکنش متغیرها، پنج دسته از عوامل (عوامل تأثیرگذار، دووجهی، مستقل، تأثیرپذیر و تنظیمی) قابل شناسایی هستند. در نهایت نرم افزار MICMAC از مجموع 59 عامل اولیه، 13 عامل را به عنوان عوامل کلیدی مورد شناسایی قرار داد. این عوامل به عنوان بازیگران اصلی، نقش کلیدی در بهبود وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز ایفا می کنند.
۱۴۲.

تدوین راهبردهای توسعه اقتصاد کشاورزی نواحی روستایی استان سیستان و بلوچستان با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۲۹) 51-66

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی راهبردهای توسعه کشاورزی سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۵۴۰
هدف مقاله استخراج پیشران های توسعه بخش کشاورزی در نواحی روستایی استان سیستان و بلوچستان، تدوین سناریوها و ارائه راهبردهای اصولی برای توسعه بخش کشاورزی است. برای این منظور از روش تحلیل ماتریس اثرات متقاطع استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز در قالب پرسشنامه دلفی و استفاده از نظر متخصصان استخراج گردید و پیشران های اثرگذار بر توسعه کشاورزی استان شناسایی گردید. از بین پیشران های مختلف مؤثرترین پیشران ها شامل ارتقا دانش کشاورزی، مدیریت صحیح منابع آب، تأمین مالی پروژه های کشاورزی، توسعه صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی، ارتقا دانش بازاریابی محصولات کشاورزی شناسایی گردید. با استفاده از پیشران های شناسایی شده فضای سناریو تدوین شد و از بین سناریوهای مختلف 4 سناریوی سازگار که احتمال وقوع بیشتری داشتند شناسایی شدند. با استفاده از پیشران های شناسایی شده فضای سناریو تدوین شد و از بین سناریوهای مختلف سناریوی های سازگار سناریوی اول با 72/75 درصد محتمل ترین سناریو شناسایی شدند و سپس در قالب هر سناریو با توجه به اسناد بالادستی و مطالعات پیشین برای توسعه کشاورزی استان راهبردهایی مانند ارتقای آموزش های تخصصی و کاربردی و توانمندسازی نیروی انسانی، گسترش فن آوری آبیاری تحت فشار، تداوم سرمایه گذاری های دولت در امر توسعه زیربناهای استان به ویژه حمل ونقل و سردخانه ها و صنایع تبدیلی ارائه شد.
۱۴۳.

بررسی تأثیر نظامی و تسلیحاتی کردن فضای ماورای جو بر امنیت نظامی ج.ا.ایران با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم و فنون نظامی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۷ 79 - 101

کلیدواژه‌ها: فضای ماورای جو نظامی و تسلیحاتی شدن امنیت نظامی آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۰۵
در طول تاریخ و گذشت بیش از 58 سال از آغاز عصر فضا، بهره برداری نظامی و جاسوسی از فضا، همواره جزء مهم ترین اولویت ها و چالش های کشورها در دستیابی به علوم و فن آوری فضایی بوده است. امروزه این تکاپوها منجر به نظامی و تسلیحاتی شدن فضا گشته و چالش های امنیتی بسیار جدی ای را فراروی کشورها قرار داده است. ج.ا.ایران نیز به دلایل مختلفی بطور فزاینده ای در معرض این تهدیدها قرار دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی تهدیدات موصوف علیه امنیت نظامی ج.ا.ایران و راه کارهای مقابله با آن ها با رویکرد آینده پژوهی انجام شده است. در این راستا با مطالعه ادبیات و سوابق موضوع و انجام مصاحبه اکتشافی، تعداد 14 تهدید عمده و 16 راه کار مقابله با آن ها در قالب دو رویکرد دفاع فعال فضایی و بازدارندگی فضایی شناسایی شد. در گام بعدی با طراحی پرسشنامه به ارزیابی اعتبار و وزن دهی آن ها پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد متغیرهای شناسایی مناطق حیاتی و راهبردی نظامی کشور و جمع آوری اطلاعات سیگنالی با میانگین های وزنی 4.05 و 3.90 بیشترین تهدید را متوجه امنیت نظامی کشور می کنند. در بعد راه کارها نیز، راه کارهای بهره گیری از سایر حوزه های راهبردی و تدوین دکترین نظامی جهت کسب و توسعه فناوری فضایی به منظور کاربردهای دفاعی با رویکرد آینده پژوهی با میانگین وزنی 4.1 و 4 بیشترین وزن را بخود اختصاص دادند که می بایست در اولویت برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های آینده میان مدت نظام دفاعی کشور مورد توجه قرار گیرند.
۱۴۴.

آینده پژوهی تغییرات اجتماعی خانواده (ارائه یک مدل نظری ترکیبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 793 - 818

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی بازاندیشی تکوین شکل تغییرات خانواده سرمایه اجتماعی عادت واره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۷ تعداد دانلود : ۷۸۳
بررسی تغییرات آینده خانواده نیازمند مدل نظری جامعی است که بتواند پویایی و ایستایی تغییرات را دربرگیرد. این مقاله در راستای تدوین چنین مدلی ارائه شده است. روش مطالعه تحلیل نظری است که در آن با استفاده از سه رویکرد نظری فردگرایی، سرمایه اجتماعی و تکوین شکل مدلی ترکیبی ارائه شده است. براساس این مدل، تغییرات آینده خانواده نتیجه راهبردهای نسل حاضر برای سازگاری با شرایط ساختاری است. این نسل با بازاندیشی شرایط ساختاری جامعه که در سیاست زندگی و مشی تربیتی آنان تبلور می یابد، در شکل دادن به ساختارهای متفاوت در دوره بعد نقش دارد. نسل دوم متأثر از راهبردهای والدین خود عادت واره ای متفاوت دارد و انتخاب هایی در زندگی خانوادگی خود خواهد داشت که ممکن است تکمیل کننده یا بازتولیدکننده ساختارهای پیشین باشد. مدل پیشنهادی با انجام پژوهشی کیفی با 33 مشارکت کننده از میان عموم مردم و 12 مشارکت کننده از میان صاحب نظران حوزه خانواده ارزیابی شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد با استفاده از این مدل، در صورت وجود پیش بینی ها درباره وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور و تعیین سهم هریک از طبقات اجتماعی از کل جمعیت کشور، امکان پیش بینی تغییرات خانواده با طرح سناریوهای مختلف وجود دارد.
۱۴۵.

شناسایی مؤلفه های کلیدی و پیشران های سرگرمی در بستر سیمای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه های دیداری و شنیداری دوره ۱۳ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 163 - 189

کلیدواژه‌ها: سرگرمی رسانه سیمای جمهوری اسلامی ایران پیشران آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۴۱۶
آینده، برآیند و حاصل بر همکنش مؤلفه های بسیار زیاد در سیستمی پیچیده و پویاست. گام نخست برای شناسایی تصاویر آینده، شناخت سیستم مورد مطالعه است. منظور از شناخت سیستم مورد مطالعه، مشخص کردن مؤلفه های اثرگذار و اثرپذیر در سیستم و تعیین وزن و جایگاه احتمالی هر مؤلفه در ساخت واقعیت های بدیل آینده است. در این پژوهش 86 مؤلفه اثرگذار از طریق مرور منابع و مصاحبه با صاحب نظران استخراج شد. سپس با رجوع به پنل خبرگی، 34 مؤلفه مهم تر (دارای اثرگذاری بیشتر بر آینده های صنعت سرگرمی در بستر سیمای جمهوری اسلامی ایران) شناسایی شد؛ پس از آن در یک فرایند دلفی دومرحله ای 16 عامل کلیدی (دارای بیشترین اهمیت و عدم قطعیت در خصوص موضوع پژوهش) احصاء گردید و سرانجام ضمن تحلیل تأثیرات متقابل میان عوامل، 6 نیروی پیشران سازنده بدیل های احتمالی آینده این صنعت در بستر سیمای جمهوری اسلامی ایران از طریق اجماع خبرگان، تعیین شد. این پیشران ها عبارتند از: «رقابت و تنوع رسانه ای»، «سطح رفاه اقتصادی مردم (مخاطبان)»، «توسعه فناوری های همگرا و تعاملی»، «توان تأمین مالی سیمای ملی»، «روند توسعه صنعت سرگرمی در ایران و جهان» و «فرهنگ سیاسی حاکم بر کشور». همچنین، نقشه اثرگذاری و اثرپذیری مؤلفه های کلیدی و نیز شدت ارتباطات میان آنها با بهره گیری از نرم افزار میک مک تحلیل و بازشکافی شده است.
۱۴۶.

آینده پژوهی ماهیت نظامی امنیت جریان انرژی در غرب آسیا در افق 2025

نویسنده:
منبع: مطالعات آسیای جنوب غربی سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی امنیت انرژی برنامه ریزی سناریو نیروهای مسلح ج ا ا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۲۸
از آنجا که رشد اقتصادی کشورها وابسته به تامین انرژی است، بنابراین امنیت انرژی از مهمترین چالش های اقتصادهای بزرگ جهان، به شمار می رود. امنیت انرژی مفهومی چند بعدی است، که یکی از آنها، امنیت نظامی حول محافظت، ترانزیت و پشتوانه منابع مالی نظامی و تسلیحاتی کشورهای دارنده آن منابع می باشد. هدف این تحقیق با طرح این سوال که نقش نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در برقراری امنیت جریان انرژی منطقه غرب آسیا چه می تواند باشد؟، فراهم نمودن اطلاعات لازم برای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در جهت کسب آمادگی در برابر تغییرات احتمالی در راستای افزایش قدرت تطبیق آنها با حوزه رقابت انرژی و تهدیدات مرتبط با امنیت جریان انرژی در منطقه غرب آسیا و به ویژه خلیج فارس می باشد. این مقاله، از شیوه آینده پژوهی به روش سناریونگاری بر اساس الگوی تایدا می باشد و به بررسی مسئله امنیت نظامی جریان انرژی در منطقه غرب آسیا در افق 2025 می پردازد. با توجه به روندها و محرک های موجود، منطقه غرب آسیا همچنان دارای ساختاری آنارشیک بوده و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرت منطقه ای ضمن پایش تهدیدات موجود و آتی، با قوام دادن ساختارهای خود، در راستای ایجاد توازن و کاستن خطرات حاصل از منازعات آینده، بایستی با پیش بینی تحولات آینده، تدوین سناریوهای متعدد و استفاده حداکثری از موقعیت سوق الجیشی جزایر 38 گانه خلیج فارس، به ایجاد بازدارندگی و حفظ منافع ملی ایران بپردازند.
۱۴۷.

تعیین سناریوهای تهدید آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۴ 115 - 133

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی تهدید امنیت ملی ایالات متحده آمریکا جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۷ تعداد دانلود : ۴۲۸
اقدامات آمریکا علیه ایران از قبیل کودتای 28 مرداد 1332 علیه محمد مصدق، نفوذ در ایران بین سال های 57-1332، مخالفت با انقلاب اسلامی، وقایع ناموفق طبس، بلوکه کردن دارایی های ایران، سرنگونی هواپیمای ایرباس ایران در خلیج فارس، حمله به تأسیسات نفتی ایران در خلیج فارس، کمک تسلیحاتی به عراق در جنگ با ایران، کمک به گروه های محارب ج.ا.ایران در خارج از کشور و ... نشانه هایی از خصومت این کشور با ایران است. تمامی این ها نشانه این است که آمریکا کشوری سلطه گر است و هرگونه ایجاد رابطه با آن زمینه ساز تحقق الگوی سابق سلطه گری آمریکا را فراهم می کند. این گذشته ناخوشایند، دغدغه محققین پژوهش حاضر شده تا با بهره گیری از روش تحقیق مورد کاوی و متکی بر تکنیک های تحلیل سناریو، و با هدف شناسایی عناصر سناریوهای تهدیدهای آمریکا علیه ج.ا.ایران صورت گرفته است. یافته های حاصله از نرم افزار سناریو ویزارد تعداد 197 سناریو را ارائه نمود. از بین این تعداد سناریو، تعداد 10 سناریو پس از محاسبه نرخ ناسازگاری انتخاب گردیدند. این سناریوها با توجه به پیشران های کلیدی و اشتراک نظر خبرگان به سه سناریو تقلیل داده شد. در این مرحله بر اساس نظر خبرگان پژوهش سناریوهایی که هم پوشانی کم تری داشتند و به واقعیت نزدیک تر بودند انتخاب گردیدند.
۱۴۸.

تحلیل ساختاری زیست پذیری بافت های فرسوده شهری با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: بافت فرسوده منطقه یک شهر قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 117 - 134

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری بافت های فرسوده تحلیل ساختاری آینده پژوهی شهر قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۷۵۴
آگاهی از اثرات افزایش زیست پذیری در بافت های فرسوده شهری نیازمند ارائه تحلیلی ساختاری از آن در آینده است تا به وسیله آن افزایش کیفیت فضاهایی از این دست با به بکارگیری رویکرد زیست پذیری، قابل سنجش و ارزیابی باشد و در نهایت به خلق مراکز شهری پویا و محله های پایدار کمک کند. در این راستا این پژوهش با هدف غایی تحلیل ساختاری زیست پذیری بافت های فرسوده شهری منطقه یک شهر قزوین با رویکرد آینده پژوهی انجام شده است. از نظر روش شناسی، توصیقی- تحلیلی و از لحاظ هدف گذاری کاربردی می باشد. داده ها و اطلاعات پژوهش با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش 16 نفر از خبرگان و متخصصان شهری می باشند که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب گردیدند. تعداد 14 متغیر برای بررسی آینده زیست پذیری بافت های فرسوده شهری، شناسایی و با نرم افزار MIC MAC</em> مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست امده بیانگر این بود که درجه پرشدگی برابر با 08/79% است که نشان از تأثیر زیاد عوامل بر هم بود.. علاوه بر این از مجموع 155 رابطه قابل ارزیابی در این ماتریس، 41 رابطه صفر(عدم تاثیر)، 27 رابطه عدد یک (تاثیر اندک)، 36 رابطه عدد دو(تاثیرگذاری قوی) و 92 رابطه عدد سه (تاثیرگذاری بسیار زیاد) بوده است. در نتیجه یافته های حاصل از بررسی متغیرهای کلیدی و مؤثر بر وضعیت بافت های فرسوده شهری محدوده مورد مطالعه، بیانگر ناپایداری این مناطق در ارتباط با زیست پذیری در آینده است.
۱۴۹.

تبیین الگوی مدیریت هوشمند شهری، راهکاری نوین برای بهبود حکمرانی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۷ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 743 - 762

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی برنامه ریزی شهری پنل نخبگان مدیریت شهری هوشمندسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۶ تعداد دانلود : ۴۷۴
امروزه شهر هوشمند به عنوان راهبرد جدید توسعه شهری، ابعاد مختلفی دارد. همچنین از مدیریت هوشمند شهر به عنوان مهم ترین بعد شهر هوشمند یاد می شود. هدف از پژوهش توصیفی –تبیینی حاضر ایجاد بینش بیشتر و مشترک در موفقیت مدیریت هوشمند شهر و فرایندهای خاصی است که می تواند این هدف را بهبود بخشد. داده های پژوهش به روش کتابخانه ای و میدانی از جمله، ابزار متن خوانی، فیش برداری، آمارخوانی، استفاده از جدول ها، مصاحبه، پرسشنامه پنل خبرگان (دلفی) و نرم افزار MicMac استفاده شده است. نتایج حاکی از این است که با توجه به اولویت بندی برای اجرای موفقیت آمیز مدیریت هوشمند شهر، از میان 33 شاخص مطرح شده ابتدا باید شرایط 9 شاخص (از جمله مهیا بودن زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری، تشکیل پایگاه داده، تداوم به کارگیری نوآوری در سازمان ها و نهادهای مرتبط، مبادله داده و اطلاعات میان تمام ذی نفعان و غیره) مهیا شود. در ادامه با توجه به نتایج پژوهش نوع و سطح رابطه بین مدیریت شهر و شهروندان تعیین شده است. در پایان ضمن ارائه مدل مفهومی-اجرایی برای مدیریت هوشمند، دو پیشنهاد شامل طراحی مجدد روابط مدیریت و بازیگران و همچنین استقرار سیستم مکان مبنای تحت وب در راستای کارایی بیشتر مدیریت هوشمند شهر بیان شده است.
۱۵۰.

راهبرد های پدافند غیرعامل در برابر تهدیدات فرهنگی مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال دوم بهمن ۱۳۹۸شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: پدافندغیرعامل تهدید فرهنگ آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۷ تعداد دانلود : ۷۰۲
شناخت و درک هرچه بیشتر آینده و ناشناخته هایی که فراروی انسان ها و جوامع بشری قرار دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. از آن جایی که نظام آموزش و پرورش یکی از محوری ترین و تعیین کننده ترین نهاد های اجتماعی در ارتقای فرهنگ جامعه به حساب می آید، ضروری است برای رویارویی با تهدیداتی که در پیش روی این نظام استولی یک مقدمه تلقی نمی گردد. از پدافند غیرعامل بهره گیرد. پدافند غیرعامل عنصری است پویا و متحرک، لذا می تواند در اولویت های علمی و پژوهشی قرار گیرد. هدف این مقاله برقراری یک ارتباط منطقی میان راهبردهای پدافند غیرعامل و تهدیدات فرهنگی است. در این مقاله سعی گردیده است با استفاده از روش کتابخانه ای ضمن مرور کلی بر مفاهیم اساسی و مبحث آینده پژوهی، به تهدیدات فرهنگی پیش روی مدارس اشاره شود و سپس پیشنهادات و راهکارهایی برای مقابله با این تهدیدات ارائه گردد.
۱۵۱.

ارائه مدلی برای آینده پژوهی زنجیره تأمین صنعت نفت با رویکرد نرم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت در ایران دوره ۲۴ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۷) 59-79

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی سناریونویسی سناریوهای باورپذیر پیشران های کلیدی رویکرد نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۱ تعداد دانلود : ۵۸۸
زنجیره تأمین کارآمد نقش مهمی در تولید و توزیع محصولات و فراورده های نفتی و پتروشیمی در کشور دارد. تحقیق حاضر به دنبال شناسایی پیشران های کلیدی و سناریوهای آینده زنجیره تأمین صنعت نفت است. پژوهش حاضر از منظر جهت گیری، کاربردی و از بعد روش شناسی چندگانه است. بدین منظور ابتدا با استفاده از مرور پیشینه و مصاحبه با خبرگان، پیشران های کلیدی مؤثر روی آینده زنجیره تأمین صنعت نفت تعیین شدند و سپس با بکارگیری آزمون دوجمله ای این عوامل غربال گردید. با بکارگیری تکنیک عدم قطعیت بحرانی و در نظر گرفتن سه شاخص تخصص، شدت اهمیت و اجماع از میان 10 عامل غربال شده شش عامل کلیدی برای سناریونگاری انتخاب شدند. برای غربال نهایی عوامل منتخب تکنیک عدم قطعیت بحرانی از تکنیک دیمتل استفاده شد. در نهایت با توجه به درجه تأثیرگذاری عوامل کلیدی، دو عامل تحریم های خارجی و سیاست های کلان اقتصادی در رابطه با مقاوم سازی برای نگاشت سناریوها انتخاب شدند. با توجه به این دو پیشران چهار سناریوی زنجیره تأمین بسته، زنجیره تأمین شکننده، زنجیره تأمین مقاوم و زنجیره تأمین پویا توسعه داده شدند. برای نگاشت سناریوهای باورپذیر تحقیق از ابزار CATOWE روش شناسی سیستم های نرم استفاده شد.
۱۵۲.

سناریوپردازی آینده نظام استانداردسازی ایران در حوزه فناوری تولید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت فرهنگ سازمانی سال هجدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۵۵) 113 - 140

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی استانداردسازی تولید سناریونویسی فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۵ تعداد دانلود : ۵۳۵
یکی از روش های آینده پژوهی سناریونویسی است. در این تحقیق تلاش شد عوامل اساسی شکل گیری آینده نظام استاندارد شناسایی و تجزیه وتحلیل و سناریوهای پیش روی نظام استانداردسازی استخراج شود. بدین منظور ابتدا بر اساس مطالعات و پژوهش های کتابخانه ای فهرستی از مهم ترین عوامل و متغیرهایی که در تعیین وضعیت سیستم مؤثرند شناسایی شد و سپس بر اساس نظر خبرگان عواملی که کمتر از میانگین نمرات را به دست آورده بودند حذف و عوامل منتخب برای مرحله بعدی تحقیق و طراحی پرسشنامه تأثیر متقابل استخراج شد. سپس با تهیه پرسشنامه و به کارگیری روش تحلیل تأثیر متقابل با استفاده از نرم افزار میک مک نتایج نظر خبرگان تحلیل شد و 9 عامل از 24 عامل شناسایی شده به منزله عوامل کلیدی نهایی (ریسک) تعیین شد. نتایج این بخش در قالب پرسشنامه دیگری در اختیار خبرگان قرار گرفت تا عدم قطعیت ها و اهمیت های هر متغیر را تعیین کنند. در نهایت، بر اساس محاسبات انجام شده بر نتایج پرسشنامه عدم قطعیت، سناریوهای آینده نظام استانداردسازی در حوزه فناوری تولید مشخص شد. نتایج نشان داد دو عدم قطعیت «سیاست های تولید در جهت ایجاد بستر رقابتی در صنایع» و «امکان تهیه تجهیزات و ماشین آلات مدرن تولید» بالاترین ضرایب را دارند و ازین رو محورهای سناریوهای این مطالعه را تشکیل می دهند.
۱۵۳.

آینده نگاری شرکتی در سازمان های دولتی با رویکرد سناریونگاری (مورد مطالعه: شرکت گاز استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت سازمان های دولتی سال هفتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 85 - 102

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی آینده نگاری شرکتی سناریونگاری نیروهای پیشران شرکت گاز استان اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۴۳۹
پژوهش حاضر به مثابه یک پژوهش کاربردی و با هدف آینده نگاری شرکتی در شرکت گاز استان اصفهان انجام شده است. در این پژوهش سبدی از روش های آینده نگاری شامل شش ستون آینده ، تحلیل روند، پنل خبرگان، پویش محیطی و سناریونگاری مورد استفاده قرار گرفته است. مشارکت کنندگان در این پژوهش ۱۵ نفر از مدیران ارشد شرکت گاز استان اصفهان بوده اند که در قالب کارگروه آینده پژوهی در بیش از بیست پنل و نشست تخصصی شرکت داشتند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که چهار پیشرانِ عمده یعنی ۱. وضعیت ارتباطی کشور با دهکده جهانی، ۲. تنش های سیاسی داخلی و عدم امنیت ناشی از آن، ۳.خصوصی سازی شرکت گاز و ۴. صادرات گاز، فضای آینده ی شرکت گاز را متاثر خواهند کرد. بر مبنای ترکیب های مختلف از این چهار پیشران در نرم افزار سناریوویزارد و استفاده از رویکرد سناریونگاری براساس عدم قطعیت های بحرانی، در نهایت داستانِ سه سناریو با عناوین: ۱. تلاش مضاعف در وضعیت سبز، ۲. یکی به نعل یکی به میخ در وضعیت زرد و ۳. تلاش برای بقاء در وضعیت قرمز تدوین گردید.
۱۵۴.

سناریوهای آینده منابع انسانی در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات با محوریت عوامل اقتصادی و اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت منابع انسانی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی منابع انسانی سناریونویسی آینده پژوهی صنعت فاوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۵ تعداد دانلود : ۴۸۲
آینده نگاری و تبدیل بدیل ها و سناریوهای محتمل در زمینه آینده منابع انسانی در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات هدف اصلی این پژوهش است. در این تحقیق، ابتدا از روش های اسنادی و پیمایشی و سپس از روش های تحلیلی و اکتشافیِ علم آینده پژوهی، استفاده شده است. ابتدا با مطالعه ادبیات تحقیق، روندهای اصلی مؤثر بر آینده منابع انسانی استخراج شد. سپس میزان پیش بینی ناپذیری و اثرگذاری هر روند بر منابع انسانی صنعت فاوا ازطریق پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت. استخراج مهم ترین روندها و سناریوها از روش شوارتز و روایت سناریوها نیز ازطریق تحلیل محتوای مصاحبه های نیمه ساختاریافته با افراد متخصص و خبره حوزه منابع انسانی صنعت فاوا انجام شد. نوآوری این تحقیق تشخیص روندهای آینده و ترسیم وضعیت ها یا سناریوهای آتی منابع انسانی در این صنعت است. درنهایت آینده های محتمل منابع انسانی در صنعت فاوا، درقالب سه سناریوی دیجیتال، خال خالی و برفکی، ترسیم شده است.
۱۵۵.

نقش آفرینی زنان در مدیریت ورزش کشور با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت ورزشی بهمن و اسفند ۱۳۹۸ شماره ۵۸ 17-38

کلیدواژه‌ها: نظام ورزش نقش های مدیریتی مدیران زن آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۴۲۲
هدف از انجام این پژوهش، ارائة نقش آفرینی زنان در مدیریت ورزش کشور با رویکرد آینده پژوهی بود. روش پژوهش ازنظر سطح، راهبردی، ازلحاظ نوع، کیفی، ازحیث راهبردی، فرایندی، ازنظر هدف، کاربردی و ازحیث زمان، آینده نگر بود. جامعة آماری شامل دو بخش جامعه انسانی (18 نفر) و جامعة اطلاعاتی (39 نسخه) بود. ابزار پژوهش شامل سه روش مطالعة کتابخانه ای، مصاحبه و تکنیک دلفی بود. روایی ابزارها براساس اعتبار علمی و حقوقی نمونة آماری، ارزیابی محتوایی متخصصان و ضرایب توافق بین خبرگان مطلوب ارزیابی شد. از روش های کدگذاری و تحلیل سیستمی مفهومی برای تحلیل یافته ها استفاده شد. نتایج نشان داد که چارچوب کلی آینده پژوهی مدیریت زنان در ورزش، مشتمل بر چهار لایة فرصت یابی آینده، تحلیل گلوگاه ها، راه یابی آینده نگر و اجرا و بازنگری بود که هر لایه، خروجی جدایی به ترتیبِ موضوع ها، عوامل کلیدی، نقشة راه و عملکرد دارد. منظرهای آینده پژوهی مدیریت زنان در ورزش کشور در سه منظر زمانی گذشته، حال و آینده و دو بخش نظری و اجرایی بررسی شدند. درنهایت، الگوی آینده نگری مبتنی بر اقدام ها و ملاحظات لازم برای بهبود جایگاه زنان در مدیریت ورزش کشور، در پنج سطح چالش، قابلیت، راهبرد، عملکرد و پیامد ترسیم شد. براساس یافته ها می توان گفت که آیندة نقش آفرینی زنان در مدیریت ورزش کشور هم زمان متأثر از عوامل و جریان های درون و برون سیستمی ورزش است. این چارچوب نگاهی کلی گرا، سیستمی و بلندمدت به مقولة مدیریت زنان در بخش ورزش دارد و می کوشد تا راهنمای عمل مدیران درافق های زمانی دورتر و حیطه های وسیع تر اجرایی باشد.
۱۵۶.

معرفی چارچوبی جدید برای معرفت شناسی آینده پژوهی: معرفت شناسی اجتماعی؛ با تأکید بر نقد و بررسی آراء وندل بل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۸ 47 - 68

کلیدواژه‌ها: معرفت شناسی آینده پژوهی چرخش اجتماعی معرفت شناسی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۰ تعداد دانلود : ۷۵۷
در مراحل رشد و تثبیت هر حوزه علمی، توجه به مبانی فلسفی آن و به ویژه مبانی معرفت شناختی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. آینده پژوهی هم اکنون در این مرحله قرار دارد. با وجود کار های خوبی که در حوزه معرفت شناسی آینده پژوهی صورت گرفته، اما این تلاش ها با سه مشکل روبرو هستند؛ اول، اکثر این تلاش ها به صورت مجزا و مستقل از هم صورت گرفته اند و فاقد مبانی مشترک اند، دوم، اکثر این نوشته ها با مفروض گرفتن نظریات و پارادایم هایی در حوزه فلسفه و معرفت شناسی، سعی در به کار بستن آنها در حوزه آینده پژوهی دارند و کمتر به طور مستقیم با سؤالات معرفت شناختی مرتبط با این حوزه به مثابه سؤالاتی اصیل درگیر شده اند. و سوم، اکثر نوشته ها در حوزه معرفت شناسی آینده پژوهی، در چارچوب رویکرد تحلیلی و فلسفی به مسئله معرفت شناسی محصور شده اند و به پیشرفت های اخیر حوزه معرفت شناسی به ویژه چرخش اجتماعی کمتر توجه دارند. از این رو، هدف ما در این مقاله، استفاده از نظریه های اخیر معرفت شناسی اجتماعی در حوزه مطالعات علم و فنّاوری، به ویژه چرخش اجتماعی است تا در نتیجه، نخست، یک صورت بندی کلی از چارچوب معرفت شناسی آینده پژوهی ارائه دهیم و سپس، براساس چارچوب فوق، پاسخ هایی اولیه برای پرسش های معرفت شناختی آینده پژوهی پیشنهاد کنیم.
۱۵۷.

توسعه مدل آینده نگاری مبتنی بر رویکرد فراتلفیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 7 - 34

کلیدواژه‌ها: مدل آینده نگاری روش فراتلفیق آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۲۷۸
افزایش تغییرات در حوزه های فناوری، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی از یک سو و اثرات متقابل میان این حوزه ها از سوی دیگر، برنامه ریزان و تصمیم گیران را با فضایی پیچیده و با عدم قطعیت بالا مواجه ساخته است. در چنین شرایطی، تصمیم گیری بر مبنای مجموعه ای از فرض ها و یک پیش بینی از آینده کافی نبوده و بررسی سناریوها یا آینده های بدیل ضروری می باشد. درک آینده های پایه و بدیل، نقطه کلیدی اتصال چشم انداز سازمان به برنامه های سازمان در راستای تحقق چشم انداز است. فرایندهای رایج آینده نگاری به دلیل زمینه های تخصصی مختلف و سیر تکاملی شان، متعدد و گوناگون هستند. ازاین رو، انتخاب مدل برای پژوهشگران دشوار است. مقاله حاضر مبتنی بر رویکرد فراتلفیق، با شناسایی و بررسی مدل های موجود و اجزا و روابط آن ها، چارچوب فرایندی جدیدی را برای اجرای مطالعات آینده نگاری پیشنهاد داده است. در همین راستا 32 مدل آینده نگاری شناسایی شده و بر اساس بیش از 40 مؤلفه در قالب سه دسته کلی "اجزای مدل"،"ویژگی های مدل" و"روش تحقیق" مورد ارزیابی قرارگرفته اند. مدل ارائه شده شامل بخش های اصلی "آماده سازی"، "ترسیم نقشه سیستمی مسئله"، "شناسایی آینده های پایه، بدیل و مطلوب"، "طراحی راهبردها و برنامه ها" و درنهایت "ترویج نتایج و ارزیابی مدل" می باشد.
۱۵۸.

شناسایی و وزندهی شاخص های ارزیابی روش های آینده پژوهی در حوزه دفاعی با رویکرد ترکیبی دلفی فازی و تحلیل سلسله مراتبی فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 109 - 128

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی تحلیل سلسله مراتبی فازی دلفی فازی رویکرد آمیخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۷۸
جهان معاصر سرشار از رویدادهای غیرمنتظره و عدم قطعیت هاست. آینده پژوهی رویکردی است که می تواند ضمن رفع ابهام، امکان ایجاد شناخت بیشتر از آینده را فراهم نماید. محققین در سال های اخیر روش های متنوعی را برای آینده پژوهی ارائه نموده اند که انتخاب روش مناسب با توجه با حوزه کاربرد و شاخص های تأثیرگذار، تصمیمی چالشی و پیچیده خواهد بود. به ویژه در حوزه دفاعی با توجه به پویایی و چابکی محیط، شرایط مبهم و نامطمئن، عدم قطعیت، گستردگی متغیرهای تأثیرگذار و تنوع مأموریت های واگذاری، انتخاب روش آینده پژوهی از اهمیت و پیچیدگی بیشتری برخوردار خواهد بود. در این میان شناسایی و اولویت بندی شاخص های تأثیرگذار در این انتخاب می تواند کارشناسان و خبرگان این حوزه را در اتخاذ تصمیمی مطلوب و ارتقای عملکرد سازمانی یاری رساند. برای این منظور در این تحقیق از دو روش دلفی فازی (Fuzzy Delphi) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy AHP) استفاده می شود. کاربست منطق فازی در کنار روش های خبره محور (دلفی و تحلیل سلسله مراتبی) ضمن امکان اجماع نظرات خبرگان به شکلی علمی و معتبر، عدم قطعیت موجود در قضاوت های انسانی را نیز در نظر می گیرد. تحقیق حاضر از منظر هدف در گروه تحقیقات کاربردی و از منظر روش در گروه تحقیقات توصیفی پیمایشی قرار دارد که با رویکردی آمیخته (کیفی و کمی) تحلیل گردیده است. در پایان 12 شاخص تأثیرگذار در ارزیابی روش های آینده پژوهی حوزه دفاعی شناسایی، وزندهی و اولویت بندی گردیدند.
۱۵۹.

ارائه الگوی تحول قدرت دریایی مبتنی بر آینده پژوهی با تأکید بر اندیشه دفاعی- دریایی فرماندهی معظم کل قوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 129 - 153

کلیدواژه‌ها: قدرت دریایی اندیشه دفاعی- دریایی آینده پژوهی فرماندهی معظم کل قوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۳۸۴
قدرت دریایی مبتنی بر آینده پژوهی شامل باورهای ما در مورد چگونگی تغییر و ساخت آینده ای متفاوت در عرصه قدرت دریایی مشتمل بر چهار بخش از جمله کنترل تجارت بین الملل، توانایی بهره برداری وکنترل منابع اقیانوسی، توانمندی عملیاتی دریایی در جنگ، بهره گیری از قدرت اقتصادی دریایی به عنوان ابزار دیپلماسی و همچنین بازدارندگی و نفوذ سیاسی در زمان صلح است و اندیشه نظامی به معنی مجموعه تفکرات منسجم، دارای مبنا، مستدل، مهم و منطقی در باب امور نظامی است. این مقاله با هدف ارائه الگوی تحول قدرت دریایی مبتنی بر آینده پژوهی با تأکید بر اندیشه دفاعی - دریایی فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) انجام گرفت. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و بر مبنای پارادایم کیفی و با استفاده از تحلیل محتوا سخنرانی ها و بیانات فرماندهی معظم کل قوا را از سال 1361-1397 که در نیروی دریایی ارتش صورت گرفته مورد بررسی قرار داده است. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار Maxqda12   و با روش کدگذاری تحلیل شدند و در نهایت نمودار حاصل با نرم افزار Mindmapper 2008 ترسیم گردید. داده های حاصل از تجزیه و تحلیل شامل 10 محور مشتمل بر الف) اهداف دفاعی-دریایی، ب) سیاست دفاعی-دریایی، ج) دکترین (آیین) نظامی- دریایی، د) راهبرد نظامی، ه) نیروی انسانی، و) آموزش و پژوهش، ز) تجهیزات و تسلیحات نظامی، ح) ساختار و تشکیلات سازمانی، ط) لجستیک و پشتیبانی و ی) فرماندهان بود و همچنین دارای10 مقوله و 76 زیر مقوله می باشد.
۱۶۰.

آینده پژوهی اشتغال و بیکاری با رویکرد سیاست های کلی اشتغال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال هفتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 346 - 371

کلیدواژه‌ها: استان گلستان نرخ بیکاری آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۳۷
با توجه به اهمیت مسئله بیکاری، در چارچوب اقتصاد مقاومتی، مطالعه حاضر تلاش کرده است تا آینده این متغیر تأثیرگذار را برای استان گلستان، با استفاده از روش آینده پژوهی پیش بینی کند. برای این منظور، در پژوهش حاضر 11 آینده ممکن برای تقاضا و سه آینده ممکن برای عرضه نیروی کار طراحی و مجموعاً 33 آینده مختلف برای نرخ بیکاری و اشتغال زنان و مردان استان، شبیه سازی شد. درنهایت با توجه به نظر خبرگان احتمال وقوع هریک از حالات ارزیابی و بر اساس آن محتمل ترین سناریو برای نرخ بیکاری استان گلستان شناسایی شد. با توجه به نتایج پژوهش، در سال 1405 نرخ بیکاری مردان، 19/4 درصد، زنان 25/9 و نرخ بیکاری استان برابر با 20/5 درصد خواهد بود. از سوی دیگر استان گلستان برای آنکه در وضعیت کنونی نرخ بیکاری خود (نرخ بیکاری سال 1394) ثابت باقی بماند، باید در دوره 1405-1396 به صورت متوسط سالانه 7965 شغل خالص ایجاد کند. بنابراین نیاز است برای برون رفت از این چالش و تبدیل آن به فرصتی برای رشد و توسعه، برنامه ریزان استانی ساختاری هدفمند برای مدیریت بازارکار استان طراحی کنند.