مطالب مرتبط با کلیدواژه

آینده پژوهی


۱۰۱.

الزامات توسعه منابع انسانی سازمان های نظامی در افق 1410 و تأثیر آن بر توسعه دفاعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال اول زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳ 35 - 62

کلیدواژه‌ها: توسعه منابع انسانی توسعه دفاعی سازمانهای نظامی آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۴۷۲
توسعه منابع انسانی در سازمان های نظامی، به عنوان یکی از زیرساخت های توسعه سازمان، بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد. این تحقیق باهدف تبیین الزامات توسعه منابع انسانی در سازمان های نظامی و تأثیر آن در توسعه دفاعی انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و از نظر روش جزء تحقیقات اکتشافی آینده پژوهانه می باشد که در دو مرحله انجام شده است. جامعه آماری فاز اول تحقیق (دلفی) برای شناسایی شاخص ها تعداد 20 نفر از خبرگان حوزه منابع انسانی سازمان های نظامی می باشند که به روش هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری مرحله دوم تحقیق، کارشناسان سازمان های نظامی می باشند که با استفاده از جدول مورگان، بر اساس چهار طبقه به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب، گروه نمونه ای برابر 156 نفر انتخاب گردیدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو مرحله، از روش تحلیل محتوای کیفی و آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که؛ الزامات توسعه منابع انسانی در چهار بعد؛ الزامات فردی، سازمانی، مدیریتی و محیطی تعیین گردیدند و همبستگی مثبت و معنی داری معادل 726./ بین الزامات توسعه منابع انسانی و توسعه دفاعی به دست آمد.
۱۰۲.

طراحی الگوی کارآفرینی راهبردی در حوزه دفاع مقدس با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال اول زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳ 63 - 86

کلیدواژه‌ها: کارآفرینی راهبردی دفاع مقدس آینده پژوهی نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۴۰۰
سیاست گذاری در حوزه کارآفرینی با عدم قطعیت همراه است که به دلیل وابستگی آن به عناصر محیطی برای موفقیت خود می باشد. کارآفرینی راهبردی و آینده نگاری در کنار یکدیگر، روش شناسی لازم برای درک بهتر این عدم قطعیت را ارایه کرده و می توانند به ساماندهی و جهت دهی سیاست گذاری کارآفرینی موفق تر کمک کنند. در این میان نیازمند شناسایی الگوی کلان نگر و  موفق در این عرصه می باشیم. لذا تلاش شده بر مبنای عملکرد کارآفرینی دفاع مقدس با رویکرد آینده پژوهانه این مبانی تولید شود. اقدام های کارآفرینانه در طول دفاع مقدس، سرشار از تجربیاتی است که توجه به آن ها و عوامل و شرایط ظهور و بروزشان می تواند راه گشای بسیاری از مسائل راهبردی باشد، در تدوین راهبرد توسعه ی کارآفرینی بر مبنای الگویی بومی نیز مورد استفاده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف الگو سازی و تبیین نقش و کارکردهای کارآفرینی راهبردی در دفاع مقدس انجام گرفته است. این پژوهش با توجه به هدف، پژوهشی کاربردی، از حیث ماهیت موردی – زمینه ای، از لحاظ داده دارای رویکردی کیفی است و برای گردآوری داده ها از ترکیبی از روش های اسنادی (مطالعات کتابخانه ای) و مصاحبه با خبرگان بهره گرفته شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش «نظریه ی داده بنیاد» با رویکرد «طرح نظام مند» استراس و کوربین استفاده شده است. ماحصل تحلیل داده ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، منتج به شناسایی مؤلفه ها در قالب الگوی پارادایمی مشتمل بر مقوله ی محوری (انجام اقدام های کارآفرینانه در دفاع مقدس)، شرایط علّی، راهبردها، شرایط زمینه ای، نتایج، پیامدها و نیز مقوله ی فراتحلیلی و روابط مابین این مقوله ها شد.
۱۰۳.

شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر آینده پژوهی بر بودجه ریزی آجا با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی گروهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال اول زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳ 87 - 111

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی بودجه ریزی تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۳۲۳
در دنیای امروز، بودجه ریزی به صورت ابزاری کارآمد جهت مدیریت صحیح دولت و بخش عمومی به شمار می آید. آگاهی مدیران و تصمیم گیران سطوح خرد و کلان از شیوه های نوین بودجه ریزی، علاوه بر استفاده عقلایی از منابع و تخصیص بهینه آن، بستر مناسب برای رشد و کارایی در دستگاه ها و سازمان های دولتی فراهم می سازد و علاوه بر ارتقاء کارایی از اسراف و تبذیر اموال عمومی جلوگیری نموده و توزیع عادلانه و مطلوب منابع ملی را به دنبال خواهد داشت. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر آینده پژوهی بر بودجه ریزی سازمان های دفاعی با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی گروهی می باشد. روش این تحقیق توصیفی پیمایشی با ماهیت کاربردی و از لحاظ زمانی مقطعی می باشد. جامعه آماری این تحقیق20 نفر از خبرگان بازنشسته نیروهای مسلح با تجربه و متخصص، در زمینه آینده پژوهی و مدیریت بودجه ریزی سازمان های دفاعی یگان آجا (ارتش جمهوری اسلامی ایران) می باشد که به پرسشنامه های مقایسات زوجی پاسخ دادند. ابزار تحلیل داده ها، نرم افزار Expert Choice11 می باشد. نتایج تحقیق نشان داد از بین 5 عامل اصلی مؤثر آینده پژوهی بر بودجه ریزی سازمان های دفاعی، روندهای اقتصادی آینده با اهمیت نسبی (وزن) 383/0 در اولویت اول، روندهای فناوری آینده با اهمیت نسبی 264/0در اولویت دوم، جهت گیری اسناد بالا دستی با اهمیت نسبی 157/0 در اولویت سوم، رویکردهای مدیریت استراتژیک سازمان با اهمیت نسبی 112/0 در اولویت چهارم و شناسایی تهدیدات و آسیب های احتمالی با اهمیت نسبی 084/0 در اولویت پنجم قرار دارند.
۱۰۴.

شناسایی و اولویت بندی عوامل راهبردی موثر بر برون سپاری پروژه های R&D در صنایع دفاعی با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴ 63 - 86

کلیدواژه‌ها: برون سپاری آینده پژوهی پروژه های تحقیق و توسعه صنایع دفاعی فرآیند تحلیل شبکه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۵ تعداد دانلود : ۵۰۸
صنایع دفاعی صنایعی می باشند که انجام R&D با دیدگاه آینده پژوهانه در آنها بدلیل تغییرات سریع تکنولوژی ها امری ضروری است. سازمانهای تحقیقاتی دفاعی می توانند از توانایی های سایر مراکز تحقیقاتی، دانشگاه ها و صنعت کشور در رفع نیازهای تحقیقاتی خود بهره گیری نمایند. اما بهره برداری مناسب و اثربخشی استفاده از توانمندی های بیرونی، بستگی به قابلیت های مدیریتی، علمی و فنی درون سازمان دارد. از این رو برون سپاری به عنوان یکی از ابزارهای نوین مدیریتی با رعایت ملاحظات خاص بخش دفاع، می تواند در امر پروژه های R&D  دفاعی آینده موثر واقع شود. با توجه به اینکه پژوهشی در خصوص شناسایی عوامل راهبردی برون سپاری پروژه های R&D حوزه صنایع دفاعی انجام نشده است، لذا هدف این پژوهش شناسایی و الویت بندی این عوامل راهبردی در صنایع دفاعی طی ده سال آینده می باشد. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نوع روش توصیفی پیمایشی می باشد. عوامل موثر بر برون سپاری پروژه های R&D در صنایع دفاعی از مرورادبیات و نظر خبرگان صنایع دفاعی استخراج شده و پرسشنامه تایید شده در جامعه خبرگان توزیع و نتایج با روش تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری و نرم افزار SMART PLS مورد بررسی قرار گرفته اند. در این پژوهش 7 عامل راهبردی موثر بر برون سپاری پروژه های R&D در صنایع دفاعی به همراه 32 شاخص شناسایی و تاییدگردید که توجه به همه آنها دارای اهمیت می باشد. با توجه به نظر خبرگان و نتایج فرآیند تحلیل شبکه ای(ANP)، عامل استراتژیک در اولویت اول، عامل مدیریت دانش دراولویت دوم، عامل تکنولوژیک در اولویت سوم، عامل مدیریت تامین کنندگان در اولویت چهارم، عامل سیستمی در اولویت پنجم، عامل مالی دراولویت ششم و عامل زیر ساخت شبکه ای دراولویت هفتم قرار گرفتند.
۱۰۵.

تبیین عوامل و پیشران های کلیدی آینده یمن تا سال1406(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴ 87 - 107

کلیدواژه‌ها: یمن آینده پژوهی پیشران انقلاب اسلامی ایران بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۴ تعداد دانلود : ۶۸۷
آینده پژوهی دانش و معرفت شکل بخشیدن به آینده، به شیوه های آگاهانه، فعال و پیش دستانه است و انسان را از غافل گیر شدن در برابر طوفان سهمگین تغییرات محافظت می کند.کشور یمن در جنوب غرب آسیا واقع و از لحاظ استراتژیکی دارای اهمیت ویژه ای است.این کشور طول تاریخ مدنظر استعمارگران بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث پر کرده است. یمن از لحاظ راهبردی اهمیت شایانی در گسترش اندیشه های انقلاب اسلامی در غرب آسیا را دارد. شناخت عوامل موثر برآینده یمن برای برنامه ریزی راهبردی ج.ا. ایران در این کشوربسیار ضروری است. بحران موجود در یمن بعد از حمله ائتلاف عربستان ،نشان گر این واقعیت است که ایران نیازمند نقش یابی راهبردی در این شرایط است.در این پژوهش با هدف تبیین عوامل و پیشران های کلیدی آینده یمن برای افق 10 سال آتی وبا استفاده از ترکیب روش های آینده پژوهی مانند تحلیل ماتریس متقاطع،مرور منابع وپانل خبرگی،بوسیله نرم افزار میک مک انجام گرفته است.دراجرای این پروژه از تعداد21نفر ازکارشناسان و متخصصین موضوع بهره گرفته شده واز میان 78 پیشران موثر برآینده یمن تعداد20 پیشران نهایی انتخاب و سپس با بکارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع ،تعداد5 پیشران کلیدی: دخالت نظامی آمریکا در یمن،تجزیه یمن،شکست دولت انقلابی،ایجاد حکومت فدرالی در یمن و مواضع قدرت های جهانی نسبت به انصارالله، شناسایی شدند. بهره گیری از این پیشران ها می تواند زمینه های لازم برای گذار از غافل گیری راهبردی ایران در موضوع یمن و به تقویت  شناخت آینده های بدیل و برنامه ریزی درست کمک بسزایی نماید .
۱۰۶.

الگوی حکمرانی بر کرکوک عراق؛ بررسی مناقشات ذی نفعان با روش تحلیل بازیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴ 109 - 139

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی تحلیل بازیگر کرکوک عراق MACTOR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۳۰۶
الگوی حکمرانی بر شهر چندقومیتی کرکوک در عراق، هم چنان یکی از مهم ترین منابع تولید تنش و حتی منازعه در این کشور است. ویژگی های برجسته ی فرهنگی و اقتصادی این منطقه، باعث شده تا بازیگرانی در سطوح مختلف در آن ذی نفع و موثر محسوب شوند. کرکوک برای کردهای عراق بسیار اهمیت داشته و در صورت الحاق آن به اقلیم کردستان این کشور، فرایند استقلال طلبی آن ها سرعت خواهد گرفت. از این منظر، آینده ی حکمرانی بر کرکوک، علاوه بر گروه های عراقی و دولت این کشور، برای ایران و ترکیه نیز امری مهم تلقی می شود چرا که در صورت استقلال کردهای عراق، امنیت ملی و تمامیت ارضی این دو کشور می تواند تحت تاثیر قرار گیرد. در این صورت، مشخصا نیروهای مسلح ایران باید در پی مواجهه با تهدید تقویت شده با ابعاد مختلف هویتی و امنیتی از سوی گروهک های معارض کردی باشند. با توجه به چنین ضرورتی و هم چنین با توجه به تعدد بازیگران ذی نفع و موثر در حوزهکرکوک، این مقاله کوشیده است تا با بهره گیری از روش تحلیل بازیگر و با استفاده از نرم افزار بازیگر محورِ  MACTOR به بررسی مناقشات ذی نفعان در منطقه کرکوک عراق در خصوص الگوهای ممکن حکمرانی بر آن بپردازد. بدین منظور، 13 بازیگر و 4 الگوی حکمرانی با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش میدانی، مورد بررسی قرار گرفته اند. به کمکتحلیل یافته های حاصل از نرم افزار، در نهایت «کرکوک، شهر چند فرهنگی و ویژه» به عنوان الگویی که بازیگران نسبت به آن دارای کمترین مناقشه می باشند، معرفی شده است. 
۱۰۷.

آینده پژوهی تهدیدهای نظامی – امنیتی ناشی از تغییر اقلیم در ایران؛ با استفاده از روش چرخ آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴ 141 - 166

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی چرخ آینده تغییر اقلیم پیامدهای نظامی - امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۲ تعداد دانلود : ۶۶۲
تغییر اقلیم یکی از 15 چالش هزاره آینده جهان و یکی از 7 چالش اصلی آینده ایران است. هیات بین الدولی تغییر اقلیم (IPCC) با در نظر گرفتن سه پیشران اقلیمی، چهار سناریو محتمل تا سال 2100 ارائه کرده است که هر کدام از این سناریوها شاخص های اصلی تغییرات اقلیمی همچون دما و بارش را توصیف می کنند. اما در خصوص پیامدهای مختلف این تغییرات در نقاط مختلف جهان پژوهش های اندکی صورت گرفته است.  تغییر اقلیم در 20 سال گذشته در ایران پیامدهای مخرب بسیار زیادی به همراه داشته است. ایران با واقع شدن در کمربند نیمه خشک جهان، در دو دهه گذشته با خشکسالی، بحران ریزگردها، تشدید مهاجرت، سیل، آلودگی هوا، نشست زمین، گرمای شدید، سرمای شدید، درگیری و نزاع محلی – منطقه ای و ... مواجه شده است و پیش بینی های مختلف حاکی از تشدید این پیامدها در آینده است. این پیامدها می توانند ابعاد مختلف زیست محیطی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی – امنیتی داشته باشند. در این پژوهش در پاسخ به این پرسش که در 30 سال آینده، پیامدهای نظامی – امنیتی منبعث از تغییرات اقلیمی در ایران کدام ها هستند؟ با به کار گیری روش چرخ آینده و تلفیق این روش با پنل های خبرگی و جلسات ذهن انگیزی، چندین پیامد و تهدید نظامی – امنیتی در این حوزه مورد شناسایی قرار گرفته است. مهمترین این پیامدها: امنیت مرزی، امنیت اجتماعی، آشوب داخلی، درگیری خارجی و تحمیل هزینه های سنگین اقتصادی به نیروهای نظامی است.
۱۰۸.

ارایه یک مدل و روش حل بازی های امنیتی فازی و کاربرد آن در آینده پژوهی تهدیدات امنیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۶ 7 - 29

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی بازی امنیتی مدل سازی تهدید مجموعه های فازی امنیت مراکز حمل و نقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۳۵۵
تهدیدات جهانی تروریسم، قاچاق مواد مخدر و سایر جرایم، نیاز به استقرار منابع امنیتی محدود برای به حداکثر رساندن اثربخشی آنها را افزایش داده است. پیش بینی اقدامات آینده و بررسی تمام راهبردهای ممکن مهاجمان تأثیر زیادی در موفقیت نبرد دارد. نظریه بازی یکی از فنون آینده پژوهی محسوب می شود. در این مقاله به بررسی بازی های امنیتی در محیط فازی پرداخته شده است. بازی های امنیتی مدل رویارویی یک مدافع و چند نوع مهاجم را مورد بررسی قرار می دهد. هدف این مقاله، ارائه یک مدل و روشی برای محاسبه راهبرد بهینه مدافع در شرایط عدم قطعیت است. نحوه مدل سازی تهدیدات امنیتی مراکز حمل و نقل عمومی شرح داده شده است. برای حل مشکل عدم قطعیت مدافع برای رویارویی با نوع مهاجم ناشناخته از رویکرد بازی بیزی استفاده شده است و برای رفع مشکل عدم قطعیت ناشی از ابهام در فهم کارشناسان و قضاوت نادقیق آنها، نظریه فازی به کار گرفته شده است. پس از ارایه مدل، مسأله با استفاده از – برش های اعداد فازی به صورت قطعی نوشته شده است. در نهایت به بررسی مدل به دست آمده و نقش آن در آینده پژوهی تهدیدات امنیتی پرداخته شده است، و اعتبار روش پیشنهادی برای یک نمونه کاربردی مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۰۹.

آینده پژوهی در سیستم های دفاعی با استفاده از رویکردی مبتنی بر برنامه ریزی ریاضی به منظور مکان یابی تسهیلات درمانی و تقسیم بندی مناطق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷ 7 - 30

کلیدواژه‌ها: پدافند عامل آینده پژوهی برنامه ریزی ریاضی مکان یابی تسهیلات تقسیم بندی مناطق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۳۵۴
در این تحقیق با استفاده از ابزار برنامه ریزی ریاضی به تعیین مکان احداث تسهیلات درمانی و تقسیم بندی مناطق در سیستم های دفاعی به منظور گسترش سطح مطالعات آینده پژوهی پرداخته شده است. بدین منظور یک مدل ریاضی به منظور بهینه سازی عملیات انتقال مصدومان در هنگام جنگ ارائه شده است. در این مدل مناطق جمعیتی به گروه هایی بزرگ تر تحت عنوان پهنه تقسیم بندی شده و در هر پهنه یک مرکز درمانی برای سرویس دهی به مصدومان حضور دارد. توابع هدف مسأله شامل کمینه سازی هزینه های احداث مراکز، هزینه انتقال مصدومان و هزینه بازسازی مراکز است. مسأله شامل 3 نوع محدودیت کلی 1) محدودیت های ارسال مصدومان بین مراکز، 2) محدودیت تخصیص موجه مناطق جمعیتی به پهنه ها و 3) محدودیت ایجاد ساختارهای موجه در پهنه ها است. به منظور حل مسأله از حل کننده CPLEX استفاده شده که به عنوان یکی از کارآمدترین ابزار بهینه سازی شناخته می شود. نتایج حاصل از حل مسأله می تواند به عنوان یک الگوی نظام مند در راستای مطالعه شرایط آینده در صورت وقوع بحران های پدافند عامل مورد استفاده قرار گیرد.
۱۱۰.

طراحی ماتریس جذابیت مداخله (مطالعه موردی: تحلیل بازیگران مداخله گر در سوریه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷ 55 - 75

کلیدواژه‌ها: تحلیل بازیگران آینده پژوهی سناریوپردازی چندسطحی تحلیل ذینفعان ماتریس جذابیت مداخله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰ تعداد دانلود : ۷۷۴
تحلیل بازیگران یکی از مهمترین روش های آینده پژوهی است، تحلیل بازیگران هم به عنوان روشی مستقل و هم در ترکیب با سایر روش ها به خصوص روش سناریوپردازی از جایگاه خاصی برخوردار است. در این مقاله با هدف توسعه مدلی جهت تحلیل بازیگران با استفاده از مدل های تحلیل ذینفعان در رشته های مدیریت و مدل های خاص تحلیل بازیگران در رشته آینده پژوهی ابتدا معیارهای اصلی در مدل های موجود استخراج گردید سپس مدل تحلیل بازیگران بر اساس معیارهای تأئید شده طراحی شد. روش طراحی مدل بر اساس روش شناسی لینهام و برپایه نظریات موجود و نظرات 14 متخصص در این حوزه که به صورت مصاحبه های فردی و پنل تخصصی جمع آوری شد طرح ریزی گردید. نتایج منجر به طراحی ماتریس جذابیت مداخله بر پایه چهار معیار شامل؛ قدرت مداخله بازیگر، نوع مداخله بازیگر، تمایل مداخله بازیگر و زمان مداخله بازیگر شد، این ماتریس با گروه بندی بازیگران در 5 گروه مهاجمان، مدافعان، هم پیمانان، سوداگران و مرددان قابلیت تحلیل رفتار هر بازیگر و تدوین راهبرد برای نحوه تعامل را ایجاد می کند. همچنین مطالعه موردی کشور سوریه به منظور بررسی قابلیت های اجرایی مدل طراحی و برای رتبه بندی و شناسایی بازیگران کلیدی از 5 روش تعیین ضریب اهمیت، تاپسیس، فریدمن، تاکسونومی عددی و تخصیص خطی رتبه بازیگران مشخص گردید، سپس با روش ادغام کپ لند رتبه بندی نهایی بازیگران تعیین و در ماتریس جذابیت مداخله گروه بندی بازیگران انجام شد. نتایج نشان داد از 7 بازیگر کلیدی 5 بازیگر در گروه هم پیمانان و 2 بازیگر در گروه مهاجمان قرار گرفته و سایر بازیگران با تأخیر زمانی و شدت کمتری در این مسأله ورود پیدا می کنند.
۱۱۱.

ارائه چارچوبی برای مطالعه شگفتی سازهای نظامی- دفاعی پیش روی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷ 103 - 128

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی شگفتی سازها چارچوب پیش نگر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۳۷۱
یکی از دغدغه های اصلی تمامی سازمان های نظامی- امنیتی فرار از غافل گیری های ناشی از پدیده های شگفتی ساز و به حداقل رساندن هزینه های ناشی از این رویدادها از طریق پیش بینی دامنه وسیعی از آنها و کسب آمادگی برای مواجهه شدن با این شگفتی ها است. سوال اصلی پژوهش این است که مراکز مطالعاتی، فرماندهان و افسران نظامی کشور، چگونه می توانند قبل از غافل گیری، شگفتی سازهای مرتبط با حوزه فعالیت خود را درک، پیش نگری و مدیریت کنند. در این پژوهش عنوان شده است که افسران و کارشناسان تصمیم ساز نظامی به دلیل خو گرفتن با فعالیت های روزمره و عادت کردن به رویه ها و روندهای جاری سازمان، قادر به دیدن بسیاری از شگفتی سازها نیستند، از این روی سازمان های نظامی ما نیازمند سازوکارهای متفاوتی برای استخراج و پیش بینی شگفتی سازهای حوزه کاری خود هستند. این پژوهش با تکیه بر روش مرور منابع و مطالعات کتابخانه ای پیشنهاد می کند که برای درک شگفتی سازهای نظامی در کشور نیازمند ترکیب روش های ذهن انگیزی، دلفی غیرنظامی، پنل های تخصصی و پایش و پویش دائمی است. حاصل ترکیب این روش ها، چارچوبی بدست می دهد که می تواند بدین منظور کاربرد داشته باشد. این چارچوب در 6 گام شامل؛ کشف و شناسایی، تطبیق، برآورد، سناریوپردازی، پیامدپژوهی و ارائه راهبرد، تدوین و برای بهره برداری نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد شده است. 
۱۱۲.

روند پژوهی تهدیدهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۸ 7 - 28

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی امنیت ملی تحلیل روند تهدید راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۵ تعداد دانلود : ۵۱۳
از زمان بروز انقلاب اسلامی و تغییرات اساسی در سیاست خارجی ایران، اختلافات جمهوری اسلامی و آمریکا در ابعاد مختلف آغاز شده و در سالیان اخیر با اضافه شدن چالش های جدید اوج گرفته است. تهدیدات ایالات متحده با توجه به نگرش حاکم بر این کشور و شرایط منطقه ای شامل ابعاد متنوعی است که در این تحقیق تلاش گردیده همه ابعاد آن با رویکرد آینده پژوهانه مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند. برای این منظور از روش تحلیل روند به عنوان یکی از روش های اصلی آینده پژوهی استفاده شده است. تحقیق حاضر از منظر هدف در گروه تحقیقات کاربردی و از منظر روش در گروه تحقیقات موردکاوی قرار دارد. ضمن آنکه در روش تحلیل نیز از رویکرد کیفی و تحلیل زمینه ای استفاده شده است. به منظور رسیدن به اهداف تحقیق، پژوهش حاضر در بخش اول به بررسی توصیفی تهدیدات آمریکا علیه ج.ا. ایران در اسناد راهبردی منتشر شده (بین سال های 2005 الی 2017) و دسته بندی انواع تهدیدات و بررسی فروانی و مضمون محتوایی آنها پرداخته است. در بخش دوم نیز ضمن تحلیل روند راهبردهای تهدیدات استخراج شده، به تبیین روندهای آتی تهدیدات در ابعاد منطقه ای، سیاسی، اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و اندیشه ای، سایبری و فرهنگی پرداخته است. 
۱۱۳.

آینده پژوهی بحران یمن بر پایه سناریو نویسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۸ 51 - 71

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی یمن عربستان انصارالله سناریو نویسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۶۴۷
با ورود موج بیداری اسلامی (بهار عربی) به یمن، مردم این کشور به ویژه حوثی ها در مخالفت با حکمرانی علی عبدالله صالح قیام کردند که نتیجه آن به بحرانی چندساله و هنوز لاینحل تبدیل شده است. به دلیل موقعیت راهبردی یمن، تحولات این کشور همواره موردتوجه کشورهای ذی نفع و ذی نفوذی چون عربستان و آمریکا بوده است که به همراه «شورای همکاری خلیج فارس» از طریق جایگزینی منصور هادی معاون عبدالله صالح سعی کردند این بحران را مدیریت کنند، اما ابعاد این بحران به تدریج پیچیده تر شد و اکنون تحلیل گران تلاش می کنند تا برای این بحران راه حلی مناسب پیشنهاد کنند. ازاین رو، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که تحولات یمن و رویکرد بازیگران داخلی و خارجی چه آینده ای را می تواند برای این کشور رقم بزند. یافته های پژوهش در چارچوب آینده پژوهی  و به روش سناریونویسی (سناریو پردازی) حاکی از شکل گیری سناریوهای مطلوبی چون پایان منازعه و آغاز مذاکرات صلح و تداوم منازعه تا تسلیم حوثی ها و سناریوهای محتملی چون پذیرش فدرالیسم و تجزیه یمن به دو کشور و سناریوی باورپذیر (ممکنی) چون قدرتمند شدن القاعده و داعش و ایجاد امارت اسلامی در یمن است.
۱۱۴.

سناریوهای پیش روی بانک ها و نهاد های مالی وابسته به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با تحریم های نظام بانکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۸ 107 - 140

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی آینده نگاری سناریوپردازی تحریم بانک های وابسته نظامی نظام بانکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۳۷۲
اعمال تحریم های گسترده علی ه ج.ا ایران، بانک ها و نهادهای مالی وابسته به نیروهای مسلح را ب ا چ الش ه ای جدی مواجه کرده است. بنابراین پاسخ بانک های وابسته نظامی در براب ر ای ن چالش ها دارای اهمیت بسزایی است. بنابراین در این پژوهش، نخست روندهای حاکم بر این بانک ها در عرصه های مختلف از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان استخراج، سپس با برگزاری پنل خبرگان، 9 پیشران اصلی مشکلات و معضلات بانک های وابسته نظامی در دوران تحریم شناسایی شد. در مرحله بعد، پس از برگزاری دلفی در دو مرحله پی درپی، دو عدم قطعیت اصلی مسائل بانک های وابسته نظامی در پساتحریم شامل: 1) هزینه مبادلات مالی و مشکلات تکنولوژیکی؛ و 2) مشکلات ساختاری، استخراج شد. از ترکیب این دو پیشران با عدم قطعیت بالا، چهار سناریو بدست آمده است. این چهار سناریو عبارت اند از: الف) رفع بحران؛ ب) چالش نظام بانکی؛ ج) بحران بانکی؛ د) تعویق بحران. درمجموع با بررسی چهار سناریوی محتمل می توان عنوان کرد؛ بانک های وابسته نظامی دارای مشکلات ساختاری ازجمله عدم رعایت استانداردهای بین المللی، عدم تنوع ابزارهای مالی، و غیره می باشند. بنابراین جهت حل مشکلات اساسی بانک های مذکور، توجه به الزامات سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و سیاست های کلی برنامه ششم که بر مؤلفه های ساختاری نظام بانکی تأکید می کند ضروری است. در نتیجه در این تحقیق مدل مفهومی بر اساس این سیاست های کلی برای اصلاح وضعیت بانک های وابسته نظامی در پساتحریم طراحی شد.
۱۱۵.

تبیین شاخص های کلیدی تأثیرگذار بر روابط ایران و عربستان در افق زمانی 1407(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 7 - 34

کلیدواژه‌ها: منطقه خلیج فارس روابط ایران و عربستان آینده پژوهی نرم افزار میک مک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۶۶۸
ایران و عربستان به عنوان دو قطب تأثیرگذار در منطقه راهبردی خلیج فارس می باشند که هر کدام به نوبه خود در تحول های این منطقه و حتی مناطق پیرامونی دخیل و نقش چشم گیری دارند، در حال حاضر به دلایل مختلف روابط دو کشور به سمت تیرگی و واگرایی هرچه بیشتر حرکت نموده است و آینده مبهمی برای روابط دو کشور قابل تصور می باشد، در این پژوهش با دیدی آینده نگرانه و با هدف شناخت شاخص ها و عوامل ایجاد واگرایی در روابط میان دو کشور و تلاش جهت از میان برداشتن این عوامل و حرکت در راستای ایجاد دوستی و برقراری روابط دیپلماتیک دوستانه میان دو کشور مسلمان و تأمین منافع ملی کشور در افق زمانی ده ساله، و در راستای پاسخ به این سؤال که"مهم ترین شاخص ها و عوامل تأثیرگذار در آینده روابط ایران و عربستان در افق زمانی 1407 چیست؟"، در گام نخست با مطالعه اسناد و سوابق علمی پیشین صورت پذیرفته مرتبط و استفاده از نظر 14 نفر از خبرگان، تعداد 73 شاخص تأثیرگذار بر روابط دو کشور احصاء و در گام دوم با تشکیل پانل خبرگی شاخص های مشابه با یکدیگر ادغام و تعداد 35 شاخص مشخص گردید و در ادامه با استفاده از مدل فریدمن تعداد 15 شاخص مهم و اثرگذار تعیین و در انتها با استفاده از نرم افزار آینده پژوهی میک مک و به کارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع، تعداد پنج شاخص کلیدی تاثیر گذار بر آینده روابط دو کشور ایران و عربستان در افق زمانی 1407 مشخص گردید.
۱۱۶.

روش برنامه ریزی ریاضی برای حل و مدل سازی سناریوهای نبرد در سامانه پشتیبان تصمیم بازی جنگ تاکتیکی و عملیاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 35 - 56

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی بازی مجموع صفر بازی جنگ نظریه فازی سناریوی بازی جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۹ تعداد دانلود : ۷۴۶
بازی جنگ یکی از فنون آینده پژوهی است که فرماندهان نظامی را در پیش بینی تهدیدات احتمالی آینده و نحوه تصمیم گیری در موقعیت های مختلف آماده می کند. سامانه پشتیبان تصمیم بازی جنگ در استفاده بهینه از نیروی انسانی، تجهیزات و همچنین انتخاب بهترین راهکار در مقابل راهکار حریف مورد استفاده قرار می گیرد. فرآیند تصمیم گیری در سامانه بازی جنگ شامل تصمیم گیرندگان و بازیکنان، عوامل محیطی، اهداف، راهکارها و معیارها است. در این مقاله فرآیند تصمیم گیری در سناریوهای بازی جنگ تاکتیکی و عملیاتی شرح داده شده است. به این منظور به بررسی مدل بازی های مجموع صفر فازی در سامانه پشتیبان تصمیم بازی جنگ در سطح تاکتیکی و عملیاتی پرداخته شده است. در این مدل از متغیرهای زبانی در تنظیم جدول عایدی بازی استفاده شده است. با به کارگیری - برش های اعداد فازی، ماتریس عایدی بازی با درایه های بازه ای به دست آمده و عایدی مورد انتظار به صورت بازه ای و وابسته به  نوشته شده است. با محاسبه امید ریاضی عایدی مورد انتظار، عایدی ها به صورت قطعی نوشته شده است. پس از ارزیابی اهداف و معیارها یک روش برنامه ریزی ریاضی برای هریک از بازیکنان پیشنهاد شده است. با حل این مسائل راهکارهای بهینه بازیکنان به دست می آید. درنهایت، نحوه مدل سازی یک سناریوی نبرد بازی جنگ بیان شده و به کارگیری و حل این مدل ها شرح داده شده است.
۱۱۷.

شناسایی و اولویت بندی نوع تهدیدات در صحنه جنگ های آینده با استفاده از رویکرد ترکیبی AHP-TOPSIS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 137 - 158

کلیدواژه‌ها: جنگ آینده آینده پژوهی راهبرد تهدیدات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۴۶۰
هدف مطالعه حاضر شناسایی و اولویت بندی نوع تهدیدات درصحنه جنگ های آینده می باشد. بدین منظور با بررسی ادبیات تحقیق و مطالعات پیشین، به طورکلی 14 عامل اولیه مربوط به نوع   تهدیدات شناسایی گردید. جهت تأیید عوامل شناسایی شده یک پرسشنامه بین کارشناسان صاحب نظران و خبرگان به تعداد 241 نفر توزیع گردید و درنهایت تعداد 230 پرسشنامه جمع آوری گردید. سپس به بررسی پایایی پرسشنامه به روش آزمون آلفای کرونباخ و روایی محتوایی به شکل کیفی و کمی با استفاده از دو ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا پرداخته شدکه نتایج، نشان دهنده ی تأیید پایایی و روایی پرسشنامه (گویه ها) بوده است. به منظور غربال نمودن عوامل کلیدی اولیه، به بررسی روایی صوری گویه های پرسشنامه پرداخته شد که درمجموع 8 عامل به عنوان عوامل مهم تر و نهایی انتخاب گردید. در ادامه نیز با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، عوامل شناسایی شده به دو گرو نوع و ابزار دسته بندی گردیدند. در مرحله بعدی پرسشنامه مقایسات زوجی (فازی) طراحی و بین خبرگان توزیع گردید که درنهایت تعداد 15 پرسشنامه تکمیل شده گردآوری گردید. سپس، اولویت بندی عوامل مربوط به تهدیدات با دو روش AHP فازی و تاپسیس صورت پذیرفته است. در انتها نتایج فضای مجازی و جنگ نیابتی و هوش مصنوعی در تسلیحات به ترتیب در اولویت قرار گرفت که به همراه ارائه پیشنهاد های کاربردی برای جامعه موردمطالعه ارائه گردید.
۱۱۸.

تهدیدات امنیتی شمال اقیانوس هند و آینده تجارت دریایی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 77 - 102

کلیدواژه‌ها: امنیت آینده پژوهی تهدید تجارت دریایی شمال اقیانوس هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۳۵۶
یکی از مهم ترین وظایف نیروی دریایی هر کشور، برقراری امنیت تجارت دریایی در حوزه آب های سرزمینی و فراسرمینی آن کشور است. بطورکلی شناسایی تهدیدات پیش روی تجارت دریایی علاوه بر تضمین حضور مؤثر در دریا و پایش مناطق دریایی، به اشتراک گذاشتن اطلاعات و افزایش آگاهی محیطی را در پی خواهد داشت. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد که با هدف بررسی تهدیدات امنیتی شمال اقیانوس هند بر آینده تجارت دریایی ج.ا ایران انجام شده و در این راستا با استفاده از روش دلفی به شناسایی این تهدیدات پرداخته و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به رتبه بندی این تهدیدات پرداخته است. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 8/0 تعیین شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کارشناسان دریایی، بندری، کشتیرانی ج.ا ایران، خطوط کشتیرانی، ذینفعان بندر، کارشناسان وزارت راه و شهرسازی و اساتید دانشگاهی بودند. در تجزیه وتحلیل داده ها نیز از ضریب کندال، آزمون های آماری تحلیل واریانس، ضریب همبستگی و رگرسیون بهره گرفته است. از نتایج پنل دلفی 28 مورد به عنوان تهدیدات امنیتی شمال اقیانوس هند استخراج گردید که بر اساس تحلیل پرسشنامه ها با کمک آزمون های آماری، وجود کشورهای دچار فقر اقتصادی شدید در منطقه از بیشترین درجه اهمیت و قدرت اثرگذاری بر امنیت و آینده تجارت دریایی ج.ا ایران مشخص گردید.
۱۱۹.

الگوی ارزیابی تهدیدات هوشمند آینده به روش تحلیل کالبدی تهدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 121 - 147

کلیدواژه‌ها: تهدید ارزیابی تهدید تهدیدات هوشمند الگوسازی آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۳ تعداد دانلود : ۶۵۳
تهدیدات معاصر بسیار متفاوت از گونه های سنتی آن بوده و صرف اتکاء به نظریات و الگوهای «تحلیلی- برآوردی» سنتی دیگر جوابگوی ارزیابی تهدیدات نوین نیست. متناسب با تحول رخ داده در ماهیت، ابعاد و روش های عملیاتی شدن تهدیدات، لازم است چارچوب های تحلیلی و الگو های ارزیابی پیشرفته تری در حوزه تهدیدات طراحی و عرضه شود. این پژوهش که  در بحث ارزیابی تهدیدات، افق های تازه پیش روی را مورد توجه قرار داده و در نخستین گام، «مطالعات آینده نگرانه» را با عطف توجه به مطالعات دفاعی-امنیتی و ملاحظات مربوط به «تهدید شناسی» در دستور کار خود قرار داده است که ماحصل آن ارائه الگویی با عنوان "روش تحلیل کالبدی تهدید" است که با استفاده از روش شاخص سازی کیوی/کامپنهود، در قالب سه بُعد (سخت، نیمه سخت و نرم)، 4مولفه (رهیافتی، رفتاری، ساختاری و ابزاری)، 8 شاخص کلان (نوع تهدید، اندازه تهدید، گستره تهدید، زمان تهدید، عمق تهدید، تکرار تهدید، دامنه تهدید و مکان تهدید)، 24 شاخص پایه و 120 زیرشاخص مرتبط، شدت تهدیدات هوشمند را مورد ارزیابی کمّی و کیفی قرار می دهد. به لحاظ روش شناسی این پژوهش با رویکردی هنجاری و روش آمیخته صورت گرفته است. ابزار گردآوری دانش های صریح، مکتوبات و وب کاوی بوده و ابزار گردآوری دانش های ضمنی پرسش نامه های توزیعی می باشد. جهت صحه گذاری و راستی آزمایی داده ها از ابزار مصاحبه، مذاکره با خبرگان و بررسی روایی (اعتبار) و پایایی (قابلیت اعتماد) پرسش نامه به منظور اطمینان از منطبق بودن سوالات پرسش نامه با اهداف تحقیق و قابلیت تکرارپذیری آن استفاده شده است.
۱۲۰.

آینده پژوهی درحوزه محصولات ضد پهپاد با استفاده از اولویت گذاری پابرجا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال سوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱ 143 - 164

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی فناوری های پهپاد اولویت گذاری پابرجا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۶۰۴
رشد سریع و روز افزون فناوری های نظامی، تاثیر چشم گیری بر کوتاه شدن چرخه عمر محصولات دفاعی برای مقابله با آنها داشته است؛ در این میان دارا بودن مزایایی مانند پایداری عملیاتی، خودمختاری، هزینه پایین، طراحی انعطاف پذیر و دور نگه داشتن زندگی انسان ها از خطر، به کارگیری پهپادها را به عنوان راه حلی برای بسیاری از چالش های هوایی آینده در پی خواهد داشت. به همین علت ارتش های جهان همواره در تلاش هستند تا برای حفظ توانمندی دفاعی خود، تجهیزات و سلاح های خود را به روز رسانی کنند. از طرفی یک روند صعودی در راستای خرید و توسعه پهپادها، هم مسلح و هم غیر مسلح برای اکثر نیروهای نظامی درجهان مشاهده می شود. با توجه به اینکه این پژوهش به دنبال آسان کردن عملیات اجرایی و نیز حل چالش های بلند مدت است، نوع پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و رویکرد آن آمیخته است و داده های کمی و کیفی تحقیق همزمان گردآوری شده است. در این پژوهش به فناوری های دفاعی ضدپهپادی با رویکرد آینده پژوهی نگریسته است و در انجام این مهم از اولویت گذاری پابرجا به عنوان یکی از روش های فعالیت آینده پژوهی استفاده کرده است. با مبنا قرار دادن الگوی اولویت گذاری و با به کارگیری پانل خبرگان، شناسایی و ارزیابی تهدیدهای حال و آتی برخاسته از پهپادها انجام شده و در یافته های پژوهش 11 نوع محصول ضد پهپادی که در برابر تهدیدهای آتی پهپادی موثرتر بوده نیز فهرست شده است.