مطالب مرتبط با کلیدواژه

هویت ملی


۸۱.

مؤلفه های هویت ملی در برخی آثار مکتوب نیمه ی نخست دوره ی قاجار

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳ (پیاپی ۸۰)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی باستان گرایی جنگ های ایران و روس سره نویسی دوره ی قاجار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار منابع وکلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
تعداد بازدید : ۱۲۹۹ تعداد دانلود : ۶۹۹
در نیمه ی نخست دوره ی قاجار و به ویژه، بعد از وقوع جنگ های ایران و روس، توجه به ایران در آثار نویسندگان و شاعران آن دوره راه یافت و تأملاتی هرچند سطحی درباره وجوه تمایز «خود» از «دیگری» صورت گرفت.این وجه تمایز و تشخیص از تعریف محدوده ی جغرافیایی تا فرهنگ و تاریخ ایران را در برمی گرفت.توجه به جغرافیا و تاریخ زمینه ای برای مباحث بعدی روشنفکران، و باعث شکل گیری دوره ای نوین در تاریخ فرهنگی کشور شد؛ دوره ای که با اندیشه های باستان گرایانه پیوندی نزدیک دارد. در این مقاله تلاش شده است مؤلفه های هویت ایرانی از دیدگاه برخی نویسندگان و شاعران دوره ی نخست قاجار بررسی شود.هدف مقاله آن است که ریشه های فکری و برخی مؤلفه های جنبش های باستان گرایانه در دوره های ناصری به بعد را مشخص کند.
۸۲.

شکل گیری نظام وظیفه در ایران و طرح ملت سازی در دورة پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: هویت ملی تاریخ اجتماعی ارتش خدمت اجباری نظام وظیفة عمومی ارتش جدید دورة پهلوی اول

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سازمان
تعداد بازدید : ۱۶۶۴ تعداد دانلود : ۷۷۹
شکل های ابتدایی نظام وظیفه نخستین بار در چارچوب ارتش های پادشاهی و دولت های مستقل از کلیسا در اروپای غربی به وجود آمد و توانست واسطه ای بین دولت و ملت در ابتدای عصر مدرنیته و وسیله ای برای گسترش نظامی گری حاکمان و شاهان باشد. در ابتدای قرن هجدهم میلادی، تقسیم کار اجتماعی، پیشرفت تکنیکی و صنعتی شدن سبب شد تا ارتش های مدرن و نظام وظیفه که از اولین نهادهای بورکراتیک نیز به شمار می آمدند، شکل بگیرند؛ سپس در انقلاب فرانسه، به عنوان سازکاری اساسی درجهت تأمین نیروی انسانی ارتش انقلابی تثبیت شدند. این پدیده که در غرب پس از مجموعه تحولات اندیشه ای و اجتماعی پدید آمده بود، در ایران دوره پهلوی اول به عنوان بخشی از طرح مدرن سازی و تثبیت حکومت استبدادی رضا خان شکل گرفت. بسط عناصر هویت ملی گرایانه و مطیع کردن نیروهای سنتی جامعة ایران دربرابر استبداد مطلقة حکومت به وسیلة آموزش ها و هنجارسازی عمومی و فراگیر، از کارکردها و کارویژه های مهم ارتش و نظام خدمت اجباری در کنار تأثیرات و خدمات سیاسی و نظامی دیگرش در تأسیس و ابقای حکومت پهلوی بود. نظام وظیفه علاوه بر خلع سلاح عمومی، به حکومت پهلوی اول این امکان را می داد تا با گسترش اقتدار نظامی، پایه های حکومتش را محکم کند. ایجاد ارتش یکپارچه و خدمت اجباری عمومی یکی از اولین تلاش های سامان مند و همه جانبه برای خلق شهروندان نظام جدید سیاسی مبتنی بر ایدة دولت- ملت در تاریخ ایران است.
۸۳.

واکاوی مفهومی دلبستگی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره اول پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: هویت ملی ناسیونالیسم میهن دوستی دلبستگی ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۱ تعداد دانلود : ۷۲۹
میهن دوستی و ناسیونالیسم در دو سر طیف دلبستگی ملی با تعاریف، جهت­گیری­ها و پیامد­های متفاوت قرار می­گیرند. در این مقاله سعی شده است با توجه به نظریه­هایی که در زمینه دلبستگی ملی مطرح است، این مفهوم از منظر دیگری مورد بررسی قرار گیرد. هدف اصلی این مقاله توضیح دلبستگی ملی به معنای پیامد ارزیابی مثبت افراد از هویت ملی­شان و مفهوم­سازی آن در دو شکل ناسیونالیستی و میهن دوستانه است. شکل ناسیونالیستی دلبستگی ملی احساس مثبت افراد به همراه پیشداوری، اتخاذ دیدگاه­های غیر انتقادی و احساسی نسبت به کشور را نشان می دهد و در مقابل، شکل میهن دوستانه دلبستگی ملی احساس مثبت افراد بدون قضاوت­های پیشداورانه نسبت به سایر گروه ها و ملت هاست که اتخاذ دیدگاه­های انتقادی و جهت­گیری­های عاقلانه نسبت به ارزیابی کشور را در پی دارد. در این پژوهش از روش اسنادی و تحلیلی استفاده کرده­ایم و با استفاده از کتب و اسناد معتبر در این زمینه به تبیین موضوع مورد بررسی پرداخته­ایم.همچنین جهت مستند سازی مطالب مطرح شده مبنی بر این که دلبستگی ملی در دو شکل می­تواند تجلی کند، نظریه­های مربوط به این حیطه را در قالب سه رویکرد نظری ناسیونالیستی، میهن دوستانه و دیدگاه­هایی که هر دو شکل را در خود می گنجانند و مورد بررسی قرار داده­ایم.
۸۴.

بررسی رابطه بین هویت ملی و سرمایه اجتماعی (بررسی موردی: دانشجویان دانشگاه شیراز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هفتم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۲)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی سرمایة اجتماعی سرمایة اجتماعی درون گروهی سرمایة اجتماعی برون گروهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۵ تعداد دانلود : ۹۵۰
هویت افراد در رابطه با دیگران شکل می گیرد و فرایند هویت یابی از بازشناسی فرد از دیگران آغاز می شود. در نتیجه، ارتباطات اجتماعی در این فرایند بسیار با اهمیت می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة سرمایة اجتماعی و هویت ملی افراد مورد مطالعه در قالب پیمایشی اجتماعی، سعی نموده است نقش این ارتباطات اجتماعی را در هویت ملی افراد مورد بررسی قرار دهد. بدین جهت از سه گروه هویتی لر، کُرد، آذری و گروهی از دانشجویان فارس زبان 455 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میزان سرمایة اجتماعی پاسخگویان پایین است و رابطة معنادار مثبت قوی ای میان سرمایة اجتماعی و هویت ملی گروه های هویتی مورد مطالعة مشاهده شد. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که متغیر سرمایة اجتماعی برون گروهی (مشارکت در نهادهای اجتماعی و اعتماد به نهادهای اجتماعی) به میزان 44 درصد در میان گروه هویتی لر، 27 درصد در گروه هویتی کُرد، 14 درصد در گروه هویتی آذری و 22 درصد در میان فارس زبانان تغییرات متغیر وابستة تحقیق (هویت ملی) را تبیین کرده است.
۸۵.

شکل گیری نظام وظیفه در پیوند با پروژة ملت سازی حکومتی دورة پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال چهارم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی پهلوی اول تاریخ اجتماعی ارتش خدمت اجباری نظام وظیفة عمومی ارتش جدید

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران دوره پهلوی اول و دوم
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سازمان
تعداد بازدید : ۲۳۸۲ تعداد دانلود : ۱۵۳۱
نظام وظیفه نخستین بار در چهارچوب ارتش های پادشاهی و دولت های مستقل از کلیسا در اروپای غربی تأسیس شد و توانست واسطه ای بین دولت و ملت در ابتدای مدرنیته و وسیله ای برای بسط نظامی گری حاکمان و سلاطین باشد. تقسیم کار اجتماعی، پیشرفت تکنیکی، و صنعتی شدن در کنار هم سبب شد تا ارتش های مدرن شکل بگیرند که از اولین نهادهای بوروکراتیک نیز به شمار می آمدند. اما این پدیده که در غرب پس از مجموعه تحولات اندیشه ای و اجتماعی پدید آمده بود، در ایران دوره پهلوی اول به منزلة بخشی از پروژة مدرن سازی و تثبیت حکومت استبدادی رضا خان شکل گرفت. بسط عناصر هویتِ ملی گرایانه و مطیع کردن نیروهای سنتی جامعة ایران در برابر استبداد مطلقة حکومت، از طریق آموزش ها و هنجارسازی عمومی و فراگیر، یکی دیگر از کارکردها و کارویژه های ارتش و نظام خدمت اجباری در کنار تأثیرات و خدمات سیاسی و نظامی دیگرش در تأسیس و ابقای حکومت پهلوی بود. نظام وظیفه، در کنار خلع سلاح عمومی، به حکومت پهلوی اول این امکان را می داد که با گسترش اقتدار نظامی پایه های حکومت خود را مستقر کند. تشکیل ارتش یکپارچه و خدمت اجباری عمومی را باید یکی از اولین تلاش های سامان مند و همه جانبه برای خلق شهروندان نظام جدید مبتنی بر ایدة دولت ـ ملت در تاریخ ایران دانست.
۸۶.

جهانی شدن و تأثیر آن بر هویّت قومی و ملّی: مطالعه کردهای سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن هویت ملی هویت قومی نهادهای مدنی بعد فرهنگی و اجتماعی جهانی شدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵۱ تعداد دانلود : ۱۲۷۱
هدف این پژوهش بررسی تأثیر جهانی شدن بر هویت ملّی و قومی کردهای شهر سنندج است. نظریه پردازی می گوید جهانی شدن و روند روبه رشد آن موجب شده است تا مجدداً هویت های قومی متأخر به ضرر هویت های ملی در گسترة کشورها تقویت شوند. سؤال این است که آیا چنین نسبتی میان روند جهانی شدن با هویت ملّی و هویت قومی در میان کردهای ایران وجود دارد؟ برای پاسخ به این سؤال از نظریة رولاند رابرتسون استفاده کردیم، البته از آرای چند نظریه پرداز دیگر در زمینة جهانی شدن نیز بهره جسته ایم. فرضیه های استنتاج شده از چارچوب نظری عبارت اند از: 1. میان مصرف رسانه های جمعی جهانی شده و نوع هویت رابطه وجود دارد، به گونه ای که مصرف این رسانه ها به تضعیف هویت ملّی و تقویت هویت قومی منجر می شود، 2. میان گرایش به عضویت در نهادهای غیردولتی و نوع هویت رابطه وجود دارد، به گونه ای که گرایش به عضویت در این نهادها به تضعیف هویت ملّی و تقویت هویت قومی منجر می شود، 3. میان مسافرت ها و نوع هویت رابطه وجود دارد، به گونه ای که انجام مسافرت به سایر استان ها و خارج از کشور به تضعیف هویت ملّی و تقویت هویت قومی منجر می شود. روش تحقیق پیمایشی است و برای آزمون فرضیه ها از تکنیک تحلیل رگرسیونی استفاده شده است. شواهد تجربی دلالت بر آن دارد که افزایش مصرف رسانه های جهانی شده به تضعیف هویت ملّی و هویت دولت ساز منجر شده است. ازسوی دیگر، این عامل هویت قومی را تقویت کرده است. در وضعیتی مانند فعال ترشدن نهادهای غیردولتی و تحرّک بیشتر صنعت گردشگری و رونق اقتصادی، می توان انتظار داشت هویت قومی تقویت شود، اما درحال حاضر هنوز این مؤلفه ها در جامعة هدف از موقعیت چندان مناسبی برخوردار نیستند.
۸۷.

بازخوانی نظری مفهوم «هویت»

نویسنده:
منبع: خردنامه سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: هویت هویت ملی هویت جمعی هویت فردی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ فلسفه تاریخ مباحث نظری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۲۱۴۰۱ تعداد دانلود : ۱۰۳۷۱
پرسش از هویت یکی از مهم ترین و در عین حال چالش بر انگیزترین پرسش ها در حوزه علوم انسانی است. این منازعه در عرصه های مختلف مباحث هویت مطرح است: اینکه هویت چیست؟ چگونه شکل می گیرد؟ از چه عناصر و مولفه هایی تشکیل شده است؟ ذاتی (طبیعی) است یا عرضی (مصنوعی)؟ ثابت است یا متغیر؟ چه سطوحی دارد؟ نسبت این سطوح با یکدیگر چیست؟ و غیره. در جهان امروز مسأله هویت جدی تر از گذشته مطرح گشته و یکی از مهم ترین مسائل جوامع امروزی را در بر می گیرد. امروزه تکاپوی جوامع در شناسایی عناصر و مولفه های هویتی خود بیشتر شده است، به طوری که برخی از جوامع قدرتمند با در اختیار گرفتن رسانه های جمعی و ارتباطی در صدد اشاعه این عناصر بر جوامع ضعیف تر هستند. طبیعتا جامعه ای که نسبت به هویت خویش و مولفه های آن آگاه نبوده در برابر این جوامع قدرتمند رنگ می بازد و بحران های هویتی گریبانگیر آن خواهد شد. این جستار فرصتی برای نگارنده است تا به بررسی مسأله هویت و مبادی و مبانی آن بپردازد که کمتر مورد توجه تاریخ نگاران قرار گرفته است.
۸۸.

بررسی رابطه هویت قومی و ملی با تأکید بر نقش دینداری: نمونه موردی دانش آموزان متوسطه شهر یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۵۴)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی دینداری هویت قومی یاسوج دانش آموزان متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۱ تعداد دانلود : ۷۰۷
بررسی رابطه هویت ملی و قومی از برجسته ترین موضوع های مورد توجه جامعه شناسان و محققان خارجی و ایرانی بوده است. این رابطه را می توان در پرتو تأثیر دو دسته عوامل گریز از مرکز و یا گراینده به مرکز بررسی کرد. در دهه های اخیر، متأثر از جهانی شدن و تضعیف هژمونی تئوری های ""دنیوی شدن""، دین و دینداری از مهمترین عوامل مرکز گریز و یا مرکزگرا در سرتاسر جهان بوده اند. مقاله حاضر، با فرض گرفتن نقش مرکزگرایی دین در ایران، با روش کمّی و پیمایشی، به بررسی رابطه هویت قومی و ملی دانش آموزان متوسطه شهر یاسوج با تأکید بر نقش دینداری پرداخته است. بر اساس نتایج تحقیق، رابطه هویت قومی و ملی مثبت بوده و ابعاد چهارگانه دینداری، به ویژه ابعاد اعتقادی و عاطفی آن، همبستگی مثبت و مستقیمی با هویت ملی پاسخگویان داشته­اند. همبستگی ابعاد دینداری، به استثنای بعد پیامدی، با هویت قومی پاسخگویان معنی دار نبوده است. بر اساس آزمون همبستگی جزئی می توان گفت، علی رغم مثبت بودن رابطه دینداری و هویت ملی، میزان تأثیر دینداری بر بسط دایره هویت جمعی پاسخگویان از هویت قومی به هویت ملی زیاد نبوده و این متغیر توانسته است، تنها 14 درصد از واریانس هویت ملی پاسخگویان را تبیین کند.
۸۹.

بررسی رابطه فرایند جهانی شدن فرهنگی و هویت ملی در ایران (مطالعه موردی: گروه­های قومی لر شهر نورآباد ­­ممسنی و عرب شهر کنگان و توابع )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن هویت ملی قوم گرایی بازاندیشی نسبت به جهانی شدن آگاهی نسبت به جهانی شدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات جهانی شدن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۱۶۹۷ تعداد دانلود : ۷۹۹
مطالعه حاضر به بررسی رابطه میان فرایند جهانی شدن و هویت ملی در بین دو گروه قومی عرب و لر در ایران پرداخته است. چارچوب نظری تحقیق برگرفته از آرای گیدنز درباره فرایند جهانی شدن و هویت است . برای آزمون فرضیه ها770 زن و مرد بین سنین 15 تا 64 سال از دو گروه قومی به شیوه نمونه­گیری تصادفی چند مرحله­ای انتخاب شدند. نتایج به دست آمده در سطح تحلیل رگرسیونی چند مرحله­ای برای کل جمعیت سبک ­های موسیقیایی بومی، سبک فرهنگی، آگاهی نسبت به جهانی شدن، سبک مذهبی، سبک موبایلی و بازاندیشی بر روی هم نزدیک به 25 درصد تغییرات هویت ملی را توضیح داده­اند. همچنین، در میان گروه قومی عرب متغیرهای مستقل نزدیک به 28 درصد و در میان گروه قومی لر متغیرهای مستقل 34 درصد تغییرات را توضیح داده­اند.
۹۰.

الگوی سیستمی مدیریت راهبردی هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت عمومی سال ششم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: هویت ملی مدیریت راهبردی هویت ملی جامعه پذیری هویت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت صنعتی تحقیق در عملیات الگوهای کمی در تصمیم گیری
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت استراتژیک تدوین استراتژی
تعداد بازدید : ۱۷۴۸ تعداد دانلود : ۷۶۸
تقویت و تحکیم انسجام ملی مستلزم شناخت دقیق چگونگی شکل گیری هویت ملی و بهره گیری از این شناخت در جهت ترویج مفاهیم و ارزش های وحدت آفرین در بین اقشار مختلف جامعه است. بر همین اساس، مقاله حاضر کوشیده است پس از مرور و تعمق در مفهوم هویت ملی و شناسایی عوامل موثر بر فرآیند شکل گیری آن، مجموعه ابزارهای موثر بر تکوین هویت ملی را در قالب الگویی نظام مند، مستخرج از مبانی و مفاهیم تئوری های سازمان، برای مدیریت راهبردی هویت ملی ارائه دهد. برای تحقق این هدف، ابتدا اجزاء الگوی مدیریت هویت ملی بر پایه مروری بر پیشینه موضوع شناسایی شد و سپس نحوه ارتباط این عناصر بر مبنای نظر خبرگان و با استفاده از تکنیک دیماتل مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج، از میان عناصر مدیریت راهبردی هویت ملی، دو عامل ""پیشینه تاریخی"" و ""عوامل محیطی"" (قومی، ملی، و بین المللی) در مقایسه با دیگر عوامل اثر بیشتری بر تقویت نگرش و رفتار ملی گرایانه دارند. به علاوه رسانه های رسمی، نظام آموزش و پرورش، خانواده و دوستان به عنوان ابزار جامعه پذیری هویت و بخشی از نظام مدیریت هویت ملی شناسایی شدند.
۹۱.

تکوین هویت ایرانی در تاریخ نگاری عهد ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: ایران تاریخ نگاری هویت ملی ساسانیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۰ تعداد دانلود : ۷۷۹
در اواخر عهد اشکانی با طرد عناصر فرهنگ یونانی، گام هایی در جهت ایجاد باورهای ملی برداشته شد. ساسانیان با پی جویی میراث بازمانده از کیانیان، تلاش نمودند تا یک باور عمیق ملی در سرزمین های زیر سلطه خود به وجود بیاورند. یکی از وجوه تلاش های ساسانیان در تاریخنگاری تبلور یافت. ایشان تاریخنگاری خود را بر پایه تکوین هویت ملی پایه ریزی نمودند. به نظر می رسد ساسانیان به فراست دریافته بودند ایجاد یک حکومت ملی در تحکیم پایه های قدرت ایشان منشأ اثر است. بدین سبب تلاش کردند تا به ایجاد یک واحد سیاسی به نام «ایران» بپردازند. دین، سرزمین، نژاد و برخی نمادپردازی ها مؤلفه های مورد تأکید ساسانیان بودند که آنها را در تاریخنگاری خود متبلور ساختند. ساسانیان با درک اهمیت تاریخنگاری در ساختن هویت ملی، آن را مایه قوام و ماندگاری هویت ملی نمودند. مقاله حاضر بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای به بررسی تکاپوهای ساسانیان در بازتاب هویت ایرانی و مؤلفه های هویت ملی در تاریخنگاری ساسانیان بپردازد. در این مقاله توجه ساسانیان به هویت ایرانی و کشف مولفه های هویت ملی در تاریخ نوشته های ساسانی وجه همت قرار گرفته است.
۹۲.

تأثیر بازی های رایانه ای غیربومی بر تغییر هویت دانش آموزان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی سال سوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی بازی های رایانه ای هویت جنسیتی هویت دینی هویت شخصی هویت خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۰ تعداد دانلود : ۸۳۴
این تحقیق با هدف اصلی شناسایی تأثیر بازی های رایانه ای غیربومی بر تغییر هویت دانش آموزان براساس مؤلفه های هویت ملی، دینی، خانوادگی، جنسیتی و شخصی انجام شد. روش تحقیق، توصیفی از نوع زمینه یابی است. جامعه آماری، شامل: کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه استان مازندران به تعداد 29757 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران، 487 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی و ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه توسط متخصصان مربوطه تأیید شد و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 91/0 به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای، آزمون t دو گروه مستقل و تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA) استفاده شده است. نتایج نشان داد که بازی های رایانه ای بر هویت ملی، دینی، خانوادگی، جنسیتی دانش آموزان تأثیر معنی داری دارد و بر هویت شخصی آنها تأثیر معنی داری ندارد. هم چنین، اختلاف معنی داری بین دختران و پسران در تأثیر بازی های رایانه ای در متغیرهای هویت (دینی، خانوادگی، جنسیتی و شخصی) وجود دارد. این تأثیر در هویت پسران بیشتر از دختران است و تأثیر بازی های رایانه ای بر هویت دانش آموزان برحسب پایه و رشته تحصیلی اختلاف معنی داری ندارد. به طور کلی، نتایج نشان داد، استفاده زیاد و نامناسب از بازی های رایانه ای غیر بومی سبب تضعیف هویت دانش آموزان دوره متوسطه می شود.
۹۳.

بررسی چالش های قدرت ملی در ایران با تأکید بر بحران هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال دهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلیدواژه‌ها: ایران هویت ملی بحران چالش قدرت ملی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی
تعداد بازدید : ۱۷۱۲ تعداد دانلود : ۸۷۰
مهم ترین تلاش رهبران سیاسی در همه کشورها ارتقاء اقتدار ملی است. این در حالی است که به نظر می رسد جامعه ایرانی امروزه با چالش هایی در زمینه تأمین حداکثر قدرت ملی روبروست. یکی از مؤلفه هایی که در شرایط کنونی موجب گردیده تا قدرت ملی با چالش مواجه گردد، بحران هویت ملی است. هویت ملی به معنای وحدت و همبستگی میان اجزای تشکیل دهنده یک نظام سیاسی و اجتماعی، یکی از مؤلفه های اصلی اقتدار ملی محسوب می شود . این در شرایطی است که با افزایش ضریب وحدت و همبستگی ملی از میزان تهدیدات داخلی و خارجی کاسته شده و زمینه مناسبی برای توسعه و پیشرفت کشور فراهم می گردد.مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در پی بازشناسی رابطه میان متغیر هویت ملی به مثابه متغیر وابسته، با قدرت ملی به عنوان متغیر مستقل می باشد. همچنین تلاش می گردد تا با اشاره به برخی نمادهای بحران هویت ملی در ایران، عوامل و عناصر مؤثر در بروز آنها نیز معرفی گردند. رویکرد غالب در اینجا تحلیل کارکردی و شیوه گردآوری داده ها مبتنی بر روش اسنادی و کتابخانه ای است. نتایج نشان می دهد که هم اکنون هویت ملی به عنوان زیرساخت منافع ملی در کشور از درون با برخی چالش ها مواجه است که در صورت عدم توجه کافی به آنها از استعداد زیادی برای تبدیل شدن به بحران برخوردارند، که آن نیز به نوبه خود موجب کاهش ضریب قدرت ملی و آسیب پذیری کشور در مقابل تهدیدات خارجی می گردد.
۹۴.

نقش والدین، همسالان، محیط آموزشی و رسانه ها در رشد هویّت ملّی نوجوانان و جوانان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناختی دوره دهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: جوانان خانواده نوجوانان رسانه ها همسالان هویت ملی ابعاد هویت ملی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی اجتماعی عوامل اجتماعی، فرهنگی موثر در شخصیت
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی حوزه های جدید روانشناسی روانشناسی رسانه
تعداد بازدید : ۱۶۱۲ تعداد دانلود : ۸۷۹
پژوهش حاضر با هدف مطالعه رشد ابعاد هویّت ملّی و معرفی جنبه رفتاری آن به عنوان بعدی جدید و مقایسه روند تحولی این ابعاد و همچنین سنجش نقش والدین، همسالان، محیط آموزشی و رسانه ها در پیش بینی هویّت ملّی در اوایل و اواخر نوجوانی و اوایل جوانی بود. در این پژوهش که به شیوه پیمایشی انجام شد700 نفر دانش آموز مقطع راهنمایی و دبیرستان و دانشجوی کارشناسی شهر تهران شامل 358 پسر و 342 دختر، به شکل خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های محقق ساخته هویّت ملّی، شناخت آثار و علائم ملّی و نقش خانواده، دوستان، محیط آموزشی و رسانه ها در رشد هویّت ملّی استفاده شد. نتایج نشان داد که هویّت ملّی دارای سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری است. رشد هویّت ملّی از اوایل نوجوانی تا اوایل جوانی، روندی کاهشی، اما شناخت علائم و نمادهای ملّی روندی افزایشی را نشان داد. خانواده،استفاده از رادیو و تلویزیون، همسالان، ماهواره و کتب و مجلات غیردرسی پیش بینی کننده هویّت ملّی و شناخت نمادها و علائم ملّی بوده اند.
۹۵.

مطالعه رابطه اعتماد و وفاق اجتماعی در میان افراد 20 سال و بالاتر شهر گنبد کاووس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۵)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی وفاق اجتماعی اعتماد (بین شخصی، تعمیم یافته، نهادی)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۱۱۳۵ تعداد دانلود : ۷۰۰
موضوع بررسی حاضر، شناخت رابطه بین اعتماد و ابعاد آن به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های بشری و وفاق اجتماعی منتهی شونده به نظم اجتماعی است. ویژگی های اجتماعی و قومیتی جامعه مورد بررسی و وجود خرده فرهنگ های قبیله ای و طایفه ای، لزوم دقت به وفاق و همبستگی اجتماعی در این جامعه را ضروری می سازد. چارچوب نظری این پژوهش بر نظریه نوین اشتومکا استوار است. در این تحقیق وفاق اجتماعی با چهار مؤلفه یا ارزش عام گرایی، عدالت گرایی، دینداری و وفاداری به میهن، اعتماد نیز در سه بعد اعتماد بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته و اعتماد نهادی سنجش شده اند. به منظور سنجش صحیح تر، متغیر میانجی هویت ملی و متغیرهای زمینه ای نیز در این تحقیق دخالت داده شده اند. روش تحقیق پیمایش و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه در بین حجم نمونه 385 نفر از ساکنان 20 سال و بالاتر شهر گنبد کاووس واقع در استان گلستان انجام گرفته است. نتایج تحلیل آماری نشان داد که بین اعتماد و وفاق اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، بین ابعاد اعتماد در سه بعد اعتماد بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته و اعتماد نهادی و نیز متغیر میانجی هویت ملی با وفاق اجتماعی نیز رابطه مثبت و معناداری دیده شده است. یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که از بین ابعاد اعتماد، بعد نهادی آن بیشترین رابطه و قدرت تبیین کنندگی متغیر وابسته را داراست.
۹۶.

بررسی جامعه شناختی تأثیرگذران فراغت در تکوین هویت ملی جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: جوانان اوقات فراغت هویت اجتماعی هویت ملی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی کاربردی انسانشناسی شهری انسان شناسی سبک زندگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۱۴۶۶ تعداد دانلود : ۶۸۶
هویت در دوران اخیر به یکی از اساسی ترین مسائل حوزه های مختلف فرهنگ و زندگی مردم تبدیل شده است. فرایندهای مدرن مسائل جدیدتری را در هویت یابی جوانان ایجاد کرده اند. در دوران مدرن متأخر، فراغت به امری زیبایی شناختی تبدیل شده است که افراد از طریق آن می توانند به هویت متفاوتی دست یابند. هدف این پژوهش بررسی تأثیر گذران فراغت در تکوین هویت ملی است که در آن از نظریة گیدنز، به منزلة چهارچوب نظری، استفاده شده است. جامعة آماری همة جوانان 15 - 29 سالة تهران، روش نمونه گیری به صورت خوشه ای، حجم نمونه 407 نفر، و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. یافته های پژوهش نشان داد که تحول در الگوهای فراغت جوانان تأثیری عمیق در فرایند هویت یابی آنان داشته است. این امر فرصت ها و در عین حال تهدیدهایی را برای هویت یابی بازاندیشانة جوانان موجب شده است. بعضی از گونه های فراغت، به علت انطباق نداشتن با چهارچوب های رسمی، چالش های اخلاقی بسیاری را ایجاد کرده اند و تهدیدی برای هویت یابی جوانان به شمار می روند
۹۷.

رابطه رسانه های گروهی و هویت قومی با هویت ملی زنان(مطالعه موردی زنان شهر کرمانشاه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هفتم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: زنان هویت ملی هویت قومی رسانه های گروهی فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی جنسیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات ارتباطات و فرهنگ
تعداد بازدید : ۱۸۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۱۵
هدف این مطالعه بررسی رابطه رسانه های گروهی و هویت قومی با هویت ملی زنان بوده است. در ابتدا مطالعات پیشین بررسی شده و سپس با استفاده از نظریة گیدنز 5 فرضیه به آزمون گذاشته شدند. شیوه نمونه گیری در این مطالعه، تصادفی سهمیه ایچند مرحله ای و حجم نمونه 600 نفر از زنان شهر کرمانشاه بوده است. یافته های تحقیق نشان دهنده آن است که بین متغیرهای هویت قومی و رسانه های ارتباط جمعی داخلی با هویت ملی ارتباط مثبت و مستقیم و بین متغیرهای فناوری های نوین ارتباطی، رسانه های جمعی خارجی و استفاده از موبایل و مشتقات آن ارتباط منفی و مستقیم وجود دارد. هم چنین بر اساس نتایج رگرسیون چندمتغیره، متغیرهای هویت قومی، رسانه های جمعی داخلی، فناوری های نوین ارتباطی و رسانه های جمعی خارجی در مجموع نزدیک به 19 درصد از تغییرات متغیر هویت ملی را تبیین کردند.
۹۸.

شکل گیری هویت قومی و ملی و عوامل اجتماعی موثر بر آن در نزد ساکنان کرج(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هشتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی هویت قومی سرمایه فرهنگی احساس محرومیت حافظه جمعی بهره مندی از رسانه گستره روابط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۳ تعداد دانلود : ۹۰۴
انسانامروزینتحتتاثیرتحولاتودگرگونی هایفرهنگی-اجتماعی درون و برون جامعه ایی، هویت های متعددی را کسب نموده است و برخلافگذشتهبهموجودیچندساحتیباابعادوجنبه هایقومی، فرهنگی، ملی، مذهبیو... تبدیلشدهاست. فرد زمانی خویشتن را در قوم و گروه قومی اش جستجو می کند و زمانی دیگر ملت و ملیت برایش حائز اهمیت می شود. گاه نیز این دو را با هم و در کنار هم می بیند و بدان ها احساس تعلق و تعهد می نماید. مقاله حاضر با استفاده از تئوری های روانشناسی اجتماعی، جامعه شناسی و مردم شناسی با بررسی دیدگاه های نظری و منابع تجربی در خصوص هویت قومی وملی، چارچوب و الگوی نظری را طراحی و بر اساس آن فرضیاتی را مطرح نموده است. روش تحقیق به صورت تلفیقی بوده که مشتمل بر دو بخش پیمایشی وتاریخی است. جمعیت آماری شامل 404 نفر افراد بالای 15 سال متعلق به 6گروه قومی عمده ساکن کرج است. نتایج پژوهش بیانگر وجود تشابهات و قرابت بین هویت قومی و ملی است. نتایج همچنین بیانگر این است که بعد هویت ملی در افراد قوی تر از هویت قومی است، اما این مسأله دال بر ضعف هویت قومی در نزد گروه های قومی نیست. یافته ها نشان می دهد که متغیرهای سن، گستره روابط، میزان استفاده از رسانه و سرمایه فرهنگی اثر مستقیم و فزاینده ای بر شکل گیری هویت قومی و ملی دارند و از سوی دیگر افزایش احساس محرومیت نسبی در افراد تأثیر منفی برشکل گیری این هویت ها دارد. در مجموع 5 متغیر فوق حدود 25 درصد از تغییرات شکل گیری هویت قومی و ملی در نزد افراد را تبیین می نمایند.
۹۹.

تأثیر کاربرد اینترنت بر هویت ملی، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شیراز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هشتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی کاربرد اینترنت طول مدت استفاده از اینترنت میزان استفاده از اینترنت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۱۸۳۸ تعداد دانلود : ۹۰۷
ما در جهان متحول و دستخوش دگرگونی چشمگیر زندگی می کنیم. آنچه زمینه چنین تغییر و تحولات سریع، ژرف و شگرفی را پدید آورده است، دستاوردهای تکنولوژیک جدید بشری است. از جمله این تغییرات مسأله هویت است که در بحران فرهنگی ناشی از شتاب و ژرفای تغییرات اجتماعی، مسأله آفرین می شود. در واقع اینترنت با در هم شکستن مرزهای مرسوم گروهی و متعاقب آن، تغییر در برجستگی نسبی نیاز به تشابه و تمایز، بیشترین تأثیر را بر هویت افراد می گذارد و بر روشنی و اهمیت مرزبندی های گروهی و در نتیجه معنای هویت اجتماعی تأثیر دارد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایش است و داده ها از طریق پرسش نامه در میان 391 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز گردآوری شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، حاکی از آن است که بین هویت ملی با کاربرد اینترنت، طول مدت استفاده از اینترنت و میزان استفاده از اینترنت رابطه معنی داری وجود دارد.
۱۰۰.

بررسی وضعیت و ابعاد سازندة هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: هویت ملی وضعیت ابعاد سازنده مقولات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۵۵ تعداد دانلود : ۱۵۱۲
هویت ملی یکی از اساسی ترین اجزای تعریف هر فرد از خود است و نقش تعیین کننده ای در معادلات جهان معاصر دارد. ماهیت هویت ملی در هر جامعه ای به ابعاد سازنده و وضعیت آن بستگی دارد و به تبع ماهیت ابعاد سازنده و وضعیت آن نتایج متفاوتی را نیز در جوامع مختلف به همراه خواهد داشت. بنابراین شناخت تاثیرات و پیامدهای هویت ملی در هر جامعه ای نیازمند شناخت ابعاد سازنده و وضعیت آن در میان گروه های اجتماعی مختلف است. در مطالعه حاضر وضعیت هویت ملی در شهر تهران، در یک نمونه 818 نفری از افراد 15 تا 65 سال مورد بررسی قرار گرفته است . هدف اصلی تحقیق حاضر شناخت وضعیت، ابعاد و مهمترین عناصر تشکیل دهنده هویت ملی در شهر تهران است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اکثریت پاسخگویان یعنی نزدیک به 70 درصد دارای هویت ملی بالا یا خیلی بالا هستند. همچنین مهمترین ابعاد سازنده هویت ملی پاسخگویان به ترتیب ابعاد زبانی- ادبی، تاریخی، جغرافیایی و دینی است. بررسی وضعیت هویت ملی در میان مقولات اجتماعی مختلف نیز نشان داد که زنان، افراد 30 تا 45 سال، متاهلین، افراد بازنشسته و زنان خانه دار دارای هویت ملی بالاتری نسبت به سایر مقولات اجتماعی هستند.