مطالب مرتبط با کلیدواژه

هویت ملی


۱۸۱.

جهانی شدن، زبان و ادبیات فارسی و هویت ملی

نویسنده:
منبع: چالش های جهان سال اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 91-116

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن هویت هویت ملی زبان فارسی ادبیات و هنر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۳ تعداد دانلود : ۹۱۰
جهانی شدن، به منزله محصول دگرگونی ها و پیشرفت شگفت انگیز بشر در عرصه علم و فناوری در قرون متأخّر تاکنون تأثیرات آشکار و پنهان بسیاری بر همه عرصه های حیات انسانی گذارده و روابط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی میان کشورها و ملت ها را تحت الشعاع خود قرار داده است. با در نظر گرفتن خاستگاه این پدیده جهانی، یعنی دنیای غرب که پیشینه چندان قابل دفاعی در عرصه سیاست های بین المللی، به ویژه در یکصد سال اخیر در مواجهه با کشورهای پیرامونی و در حال توسعه نداشته است و نیز کوشش هایی که هم اکنون در غالب این کشورها در زمینه چیرگی بر دیگر قلمروهای سیاسی و فرهنگی جهان انجام می پذیرد، لازم است با دقت و تأملّی فوق العاده به مطالعه و ارزیابی جنبه های گوناگون این پدیده نوظهور جهانی به مثابه یک مسأله مهم و ناگزیر بشری در عصر حاضر پرداخت؛ پدیده ای که با توجه به ویژگی های منحصر به فردش هم فرصت هایی را برای بشر به ارمغان آورده و هم تهدیدهایی را متوجه آن کرده است. قطعاً آگاهی از این فرصت ها و تهدیدهای بالقوه در چگونگی روبرو شدن با این واقعیت دنیای پسامدرن بسیار تعیین کننده است. مقاله ی حاضر با توجه به این رویکرد، در پی تبیین ابعاد گوناگون جهانی شدن و نسبت آن با قلمروهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جوامع مختلف، به ویژه «هویت ملی» آنهاست تا از این رهگذر بتواند راهکارهایی برای استفاده مطلوب از امکانات و ظرفیت های تازه به وجود آمده در جهت تقویت هویت ملی و پیوند آن با جهان خارج ارائه کند.
۱۸۲.

تحلیل جامعه شناختی گرایش به هویت ملی و هویت قومی با تأکید بر احساس محرومیت نسبی دربین جوانان شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ «ویژه ایلام» 5-24

کلیدواژه‌ها: احساس محرومیت نسبی جوانان هویت هویت ملی هویت قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۴۸۸
مقالة حاضر حاصل مطالعه ای تجربی درباب هویت ملی، هویت قومی واحساس محرومیت نسبی است. جامعة آماری پژوهش را جوانان 15تا 29سالة ساکن در شهر ایلام تشکیل داده اند که 400 نفر از آنان به منزلة نمونة آماری، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده شده است. پیدایش احساس محرومیت نسبی پدیده ای جدید و ناشی از تغییر اجتماع بشری و خروج جامعه از لفاف ایستای سنتی است، احساسی که ممکن است منشأ ناهنجاری های اجتماعی و سیاسی بسیاری باشد. در چارچوب نظری، از نظریة محرومیت نسبی رابرت گر و نظریات هویت جنکینز و اسمیت استفاده شده است. یافته ها نشان میدهد میان میزان احساس محرومیت نسبی در بعد اقتصادی و میزان گرایش به هویت ملی در بعد سیاسی رابطه ای معنادار و معکوس وجود دارد. میان میزان احساس محرومیت نسبی در بعد اقتصادی و میزان گرایش به هویت قومی در بعد سیاسی نیز رابطة معنادار و مستقیم وجود دارد.
۱۸۳.

هویت ایرانی در ایلات خمسه با تکیه بر ایل عرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 109 - 122

کلیدواژه‌ها: هویت هویت ملی ایلات خمسه ایل عرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۱ تعداد دانلود : ۳۶۲
جامعه ایرانی، در مدت زمان طولانی، از مجموعه ای از ایلات در کنار جوامع یکجانشین و شهرنشین تشکیل شده بود که هر چند قدرت در دست ایلات بود ولی فرهنگ و تمدن ایرانی به عنوان فرهنگ غالب و مستمر در جریان بود. اعراب فارس در شمار یکی از ایلات اتحادیه ایلات خمسه بودند که در تحولات قدرت در جنوب ایران، به ویژه از دوره قاجار به بعد، نقش داشتند. تداوم سکونت این ایل در فلات ایران باعث شد تا خود را جزئی از ایلات ایرانی بدانند و متأثر از روابط متقابل با دیگر ایلات ساکن در فلات ایران و جوامع شهرنشین، رسوم کهن ایرانی را برپای دارند و با وجود تفاوت های قومی، هویت خود را جزئی از هویت ملی ایرانی بدانند. این پژوهش درصدد است تا مؤلفه های هویت ایرانی شکل گرفته در ایلات عرب فارس را بررسی کند. در این پژوهش در صدد پاسخ به این سؤالات هستیم که نسبت ایل عرب خمسه با هویت و فرهنگ ایرانی چگونه است؟ هویت و فرهنگ ایرانی چگونه در این ایل شکل گرفته است و مؤلفه های آن چیست؟ یافته های پژوهش بیانگر این است که این قوم به لحاظ جغرافیای محل سکونت و ساکن بودن در قلب تمدن ایرانی و همچنین همجواری با ایلات و اقوام ایرانی، هویت و خلق و خوی ایرانی یافته اند و ویژگی های فرهنگی، رسوم ایرانی کهن و مؤلفه های هویت ایرانی در میان این طایفه دیده می شود. روش انجام این پژوهش توصیفی   تحلیلی، با تکیه بر منابع کتابخانه ای و نیز بررسی میدانی و انجام مصاحبه های شفاهی است.
۱۸۴.

تأثیر جهانی شدن فرهنگ بر هویت ملّی دانشجویان دانشگاه یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) تابستان ۱۳۹۷ شماره ۸۱ 75-99

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن فرهنگ هویت ملی دانشجویان دانشگاه یاسوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۴۹۹
از جمله ابعاد جهانی شدن، جهانی شدن فرهنگ می باشد. جهانی شدن فرهنگ فرایندی پویا است که هر روز بر پیچیدگی و فشردگی آن افزوده می گردد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جهانی شدن فرهنگ برهویت ملّی دانشجویان دانشگاه یاسوج است. روش انجام این پژوهش پیمایشی بوده و حجم نمونه در این پژوهش بر اساس فرمول لین 400 نفر دانشجوی زن و مرد دانشگاه یاسوج و با روش نمونه گیری طبقه ای بصورت تصادفی انجام گرفته است. ابزار پرسشنامه حاوی گویه های محقق ساخته و هنجاریابی شده می باشد. روایی آن از طریق اعتبار صوری وپایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ سنجیده شد. یافته های پژوهش نشان داد که هویت ملّی افراد مورد مطالعه نسبتا قوی می باشد. با این حال جهانی شدن فرهنگ آنرا تحت تاثیر قرار می دهد. به طوری که از بین 5 فرضیه مرتبط با تاثیر جهانی شدن فرهنگ بر هویت ملّی، 4فرضیه تأیید شد. با استفاده از رگرسیون چند متغیره مهمترین متغیرهای مستقل اثر گذار بر هویت ملّی، استفاده از آثار مکتوب غیربومی، مصرف گرایی، کثرت گرایی و جنسیت شناخته شد. نتیجه نهایی آنکه حدود 38 درصد از واریانس هویت ملّی در این پژوهش از طریق متغیرهای مذکور تبیین گردید.
۱۸۵.

تفاوت هویتی نسل اول و دوم مهاجران افغانی به ایران (مورد مطالعه: مهاجران هزاره ای مقیم قم در سال 96)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 131 - 151

کلیدواژه‌ها: مهاجرت قوم هزاره مهاجران هویت ملی هویت دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰۶ تعداد دانلود : ۶۵۶
پس از بحران های اخیر در افغانستان، تعداد زیادی از شهروندان افغانستان (حدود دو میلیون نفر) که بیشتر آنان شیعه و از قوم هزاره بودند، به ایران مهاجرت کردند. اقامت این مهاجران، نه در قالب تعیین اردوگاه و مکان ویژه برای سکونت بلکه به صورت پراکنده و در اقصی نقاط کشور ایران صورت پذیرفته است. بسیاری از آنان سال های متمادی در ایران بوده و در نتیجه، نسل دومی از مهاجران افغانستانی شکل گرفته که تمام یا بیشتر زندگی خود را در ایران گذرانده و با فرهنگ ایرانی رشد یافته اند. این تحقیق بر آن است تا تفاوت هویتی، ملی و مذهبی این دو نسل از مهاجران را؛ یعنی نسلی که در افغانستان به دنیا آمده و بعد به ایران مهاجرت کرده اند و در سال 1396 مقیم قم بوده اند و نسلی که در ایران به دنیا آمده و در همین سال مقیم قم هستند؛ بررسی نماید. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و مسئله محور، از نظر نوع داده، کمی است که با روش پیمایشی و از ابزار پرسش نامه بر اساس مقیاس لیکرت به منظور دست یابی تغییرات در فرهنگ شیعه ی از قوم هزاره برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. یافته های به دست آمده از تحلیل استنباطی (آزمونT تک نمونه ای و آزمونT با دو نمونه مستقل) بیانگر آن است که فرهنگ قوم هزاره و شیعیان در بخش های مختلف هویت ملی، دینی - مذهبی، هنجاری - رفتاری در میان هر دو نسل دچار تغییر گردیده است.
۱۸۶.

نقش فن آوری اطلاعات بر تحول مفهوم هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷ 22 - 41

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات جامعه فرا فناوری فرهنگ فرا فناوری مفهوم هویت هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۵۴۸
انسان موجودی مدنی است و برای رشد و نمو خود و همچنین سیر تکاملی خود نیاز به تعامل با دیگران دارد. در فرایند تعاملات و ارتباطات اجتماعی هست که تمام پدیده ها اجتماعی به ظهور می رسند. هویت ملی یکی از پدیده های انسانی است که از دل تعاملات اجتماعی پدیدار می شود و کنشگران درسطح خرد و کلان در تعاملات خود با دیگران شدیداً به آن نیاز دارد. این پدیده به خاطر خصلت اجتماعی و تاریخی آن در دایره زمانی و مکانی محدود و محصور نیست. از این روست که با تغییر شرایط و منابع شکل گیری تعاملات اجتماعی، بستر و زمینه تغییر و تحول آن فراهم می شود. بر همین مبنا، هدف از این پژوهش نشان دادن تأثیر فناوری های اطلاعاتی بر مفهوم هویت ملی در سیاست جهانی است .در این راستا، سؤال اصلی پژوهش این است که تأثیر تحولات نوین فن آوری های اطلاعاتی بر تحول مفهوم هویت ملی چیست؟ فناوری های نوین اطلاعاتی از طریق ایجاد مفاهیم و داده های جدید باعث ایجاد بستری شده است که بر مبنای آن مفهوم هویت ملی از قالب نسبتاً ایستا و اصیل خارج شده و به صورت پدیده ای اجتماعی و تحول یابنده انگاشته شود. روش این پژوهش، روشی تحلیلی - توصیفی است و بررسی موضوع بر مبنای نظریه سازه انگاری صورت گرفته است.
۱۸۷.

بررسی تأثیرات شبکه های اجتماعی مجازی بر روی هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷ 116 - 133

کلیدواژه‌ها: هویت ملی رسانه شبکه های اجتماعی مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۱ تعداد دانلود : ۶۹۶
تغییر و تکوین هویت ملی به عوامل و زمینه های مختلفی مرتبط می گردد. یکی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار بر هویت ملی تکنولوژی های جدید ارتباطی است. هدف این پژوهش شناخت و تبیین تأثیر فضای مجازی با تأکید بر شبکه های اجتماعی بر هویت ملی دانشجویان است. نوع تحقیق «بنیادین»، سطح تحقیق «تحلیلی»، رویکرد روش شناختی ابطال گرایی، روش تحقیق «پیمایش» و تکنیک گردآوری اطلاعات «پرسشنامه» است. در این پژوهش با تقسیم شبکه های اجتماعی به مؤلفه هایی از قبیل مدت زمان عضویت در شبکه های اجتماعی، مدت زمان استفاده روزانه از شبکه های اجتماعی، میزان فعال بودن کاربران شبکه های اجتماعی و میزان واقعی تلقی کردن محتوای شبکه های اجتماعی به بررسی میزان تأثیرگذاری این مؤلفه ها بر هویت ملی پرداخته شد. حجم نمونه با استفاده از نرم افزار spss sample powerبه تعداد 340 نفر تعیین و نمونه ها با روش نمونه گیری خوشه ای در دانشگاه شیراز انتخاب شدند. نتایج مدل نهایی نشان داد 4 درصد از تغییرات (تقویت یا تضعیف) متغیر هویت ملی تحت تأثیر چهار مؤلفه شبکه های اجتماعی قرار دارد که در این میان متغیرهای "مدت زمان عضویت در شبکه های اجتماعی" با ضریب استاندارد (12/0-) و "مدت زمان استفاده روزانه از شبکه های اجتماعی" با ضریب استاندارد (13/0-) تأثیری تضعیف کننده و معنادار بر روی هویت ملی داشتند. نتایج نشان می دهد دو مؤلفه میزان فعال بودن کاربران شبکه های اجتماعی و میزان واقعی تلقی کردن محتوای شبکه های اجتماعی تأثیر معنی داری بر روی هویت ملی نداشتند.
۱۸۸.

عناصر هویت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران؛ موردکاوی سند «مؤلفه های هویت ملی ایرانیان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هفتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ (پیاپی ۵۵) 251 - 282

کلیدواژه‌ها: سند هویت هویت فرهنگی هویت ملی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۳ تعداد دانلود : ۶۰۱
این نوشتار به دنبال پاسخ به این سؤال است که هویت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سند «مؤلفه های هویت ملی ایرانیان» دارای چه لایه ها و عناصری است؟ دستاوردهای این تحقیق نشان از این دارد که هویت فرهنگی در سند مؤلفه های هویت ملی ایرانیان شامل دو لایه هویت فرهنگیِ اسلامی که دربرگیرنده عناصری چون معنویت و توحید، اسلام و مذهب تشیع و معارف قرآنی، هم گرایی فرهنگی، دفع ظلم و ظلم ستیزی، ولایت مداری، اخلاق و آداب و سنت های حسنه، عمل به سیره پیامبر (ص)، عدالت طلبی بی پایان، انتظار و رسالت تاریخی ایرانیان است و لایه هویت فرهنگیِ ایرانی که شامل عناصری چون میراث فرهنگی و آیین ها، معماری ایرانی، عالمان و علم دوستی، تاریخ ایران، دفاع از سرزمین، حافظه و خاطره جمعی، تمدن ایرانی، زبان و خط پارسی، سرزمین ایران، اقوام و گروه های  ایرانی با خرده فرهنگ های زیبا می شود که می تواند هویت بخشی و همبستگی فرهنگی، معنوی و ملی در میان ملت ایران را به دنبال داشته باشد. همچنین باید خاطرنشان کرد که در این سند، به هویت مدرن و متجدد ایرانیان هیچ اشاره ای نشده است. برای پاسخ به سؤال از روش تحلیل محتوای کیفی و کمی بهره گرفته می شود.
۱۸۹.

مقایسه تطبیقی نقش داستان های مصور و انیمیشن در گفتمان هویت ملی در ژاپن و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۴ 179 - 202

کلیدواژه‌ها: انیمیشن داستان های مصور هویت ملی ژاپن ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۳ تعداد دانلود : ۹۰۳
داستان های مصور و انیمیشن در ژاپن، از سال های پیش از جنگ جهانی دوم تاکنون نقش پویایی در گفتمان ملی گرایی این کشور ایفا کرده اند. در دوران جنگ، این رسانه ها برای ترغیب جوانان به شرکت در جنگ و تقویت روحیه عمومی به کار گرفته شدند. در سال های پس از جنگ نیز به منزله ابزار قدرتمندی برای تسکین زخم های حاصل از شکست عمل کرده اند. این پژوهش بر آن است تا با انجام مطالعه ای تاریخی، قدرت احتمالی این رسانه های تصویری را در جامعه ژاپن ارزیابی کند و سپس به کنکاشی برای پاسخگویی به این پرسش بپردازد که رسانه انیمیشن در ایران، به چه میزان توانسته است در گفتمان هویت ملی مشارکت داشته باشد. بر مبنای یافته های این مطالعه تطبیقی، می توان دریافت که هنر داستان مصور به منزله رابط میان کاریکاتورهای سیاسی و رسانه انیمیشن، حلقه گمشده ای است که عدم رشد درخور آن در ایران، یکی از عوامل عدم ورود مضامین اجتماعی و سیاسی به عرصه انیمیشن شده است.
۱۹۰.

مطالعه نقش هویت مذهبی در شکل گیری هویت ملی دانشجویان هوادار تیمهای ملی (مورد مطالعه: تیم ملی فوتبال و بسکتبال)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت در دانشگاه اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 327 - 340
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۵۲۳
هدف: هدف محققان از اجرای این پژوهش، بررسی نقش هویت مذهبی در شکل گیری هویت ملی دانشجویان هوادار تیمهای ملی فوتبال و بسکتبال بود. : روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان هوادار پسر دانشگاه تهران بودند که 597 نفر از آنان به طور در دسترس پرسشنامه تحقیق را تکمیل کردند. ابزار پژوهش، پرسشنامه های طراحی شده هویت مذهبی و ملی بر اساس چارچوب بوگدانوو بود که روایی آن توسط 12 نفر از خبرگان تأیید و ضریب آلفای کرونباخ برای دو پرسشنامه، به ترتیب 93/0 و 91/0 محاسبه شد. داده ها با معادلات ساختاری در نرم افزار وارپ پی.ال.اس. نسخه پنج تحلیل و شاخصهای برازش مدل اندازه گیری تأیید شدند. : یافته ها: هویت مذهبی بر هویت ملی دانشجویان شیعه و سنی، دارای اثر مثبت معنادار است. همچنین در حالت کلی هویت مذهبی بر هویت ملی دانشجویان اثر مثبت معنادار دارد. مقدار ضریب تعیین نشان داد هویت مذهبی تنها می تواند 8/27 درصد از واریانس هویت ملی را تبیین کند. : نتیجه گیری: با توجه ضعیف بودن هویت مذهبی در شکل گیری هویت ملی، محیط های ورزشی می توانند با کاهش محدودیتهای ساختاری، احساسات و تجارب مشترک را افزایش داده، منجر به تقویت هویت ملی شوند.
۱۹۱.

تبیین مؤلفه های هویت اجتماعی دانشجویان براساس استفاده از برنامه های پیام رسان موبایلی (مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی دانشگاه اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 79 - 98

کلیدواژه‌ها: برنامه های پیام رسان موبایلی هویت اجتماعی هویت مذهبی هویت قومی هویت ملی هویت جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۳۴۲
هدف از پژوهش حاضر تبیین مؤلفه های هویت اجتماعی دانشجویان براساس استفاده از برنامه های پیام رسان موبایلی است. روش پژوهش، توصیفی – همبستگی است و جامعه آماری آن را همه دانشجویان کارشناسی دانشگاه اصفهان در سال 96 – 1395 تشکیل می دهد. با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری طبقه ای نسبی تصادفی 338 نفر برای نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه های محقق ساخته برنامه های پیام رسان موبایلی و هویت اجتماعی استفاده شد که ضریب آلفای کرونباخ آنها به ترتیب 86/0 و 81/0 محاسبه شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها با استفاده از نظر متخصصان تأیید شد. اطلاعات به دست آمده در این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نشان می دهند برنامه های پیام رسان موبایلی رابطه منفی با هویت های ملی، قومی، جهانی و مذهبی و تأثیر منفی بر هویت اجتماعی دانشجویان دارند؛ بنابراین، علاقه بیش ازحد دانشجویان به فضای برنامه های پیام رسان موبایلی ممکن است فضای تهدیدآمیزی برای هویت اجتماعی آنها فراهم کند.
۱۹۲.

نگرشی برهویت های متأثر از فضای سایبرنتیک برامنیت داخلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 145 - 172

کلیدواژه‌ها: هویت ملی فضای سایبرنتیک هویت دینی امنیت داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۷۱۵
زمینه و هدف: هویت به ویژه هویت ملی مفهومی گسترده و پدیده ای چند بُعدی اعم از اجتماعی، تاریخی، دینی، فرهنگی، سیاسی و... است که در کل، عامل پیونددهنده ملت به شمار می رود. این پدیده شاخصی در شناسایی و شناساندن افراد و پاسخی به نیاز طبیعی افراد است که می تواند دچار تغییرات اساسی قرار گیرد. بنیان پژوهش حاضر را اثرگذاری فضای سایبر از قبیل کمّیت و کیفیت بهره برداری دانشجویان  از اینترنت و فضای سایبر بر هویت ملی و دینی آن ها و ارزیابی همبستگی آنها تشکیل می دهد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف و ماهیت، کاربردی و از حیث  روش اجرا، پیمایشی و به صورت  توصیفی - تحلیلی است. برای جمع آوری داده ها، از روش میدانی و از ابزار پرسشنامه مدون محقق استفاده شده است. جامعه آماری شامل 200 نفر دانشجویان دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات می باشند و سنجش و بررسی پایایی پرسشنامه نیز از طریق آزمون آلفای کرونباخ صورت پذیرفته است. همچنین در مدل مفهومی هویت ملی ایرانی، هویت دینی با توجه به پیوندش در جامعه ایرانی و امنیت داخلی ایران  لحاظ شده اس ت. یافته ها و نتیجه گیری: نت ایج تحلی ل داده ه ا در آزم ون فرض یات نشان دهنده بهره برداری های گوناگون از فضای سایبر است که بیشترین تأثیر خود را بر بُعد اجتماعی امنیت دارد. همچنین بیشترین تأثیر فضای سایبر بر ابعاد مناسکی و شناختی هویت دینی است که می تواند زنگ خطر و پیشگام تهدید بر ابعاد اصلی هویت، یعنی کل هویت ملی باشد.در واقع نوع، میزان و نحوه استفاده از فضای سایبر برمؤلفه های امنیت داخلی و ابعاد هویت ملی و دینی تأثیرگذار بوده است.
۱۹۳.

تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت ملی و هویت قومی شهروندان شهرستان نورآباد دلفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۸ 65 - 90

کلیدواژه‌ها: شبکه های اجتماعی مجازی هویت ملی هویت قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۳۸۳
گسترش فناوری های نوین ارتباطی و در رأس آن اینترنت و شبکه های ارتباطی، فضایی برای ساخت مجدد هویت فراهم نموده است، در این میان پیوند عناصر اساسی هویت ساز، یعنی زمان، مکان، فضا و مرزهای زندگی اجتماعی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. تحقیق حاضر در همین راستا و با هدف بررسی و شناخت تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت ملی و هویت قومی افراد 18 تا 40 سال شهرستان نورآباد دلفان انجام شده است. این پژوهش به روش پیمایشی و از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام گرفته است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد شده است. روایی و اعتبار به کمک آلفای کرونباخ و اعتبار صوری حاصل گردید. یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که شبکه های اجتماعی مجازی تأثیر معناداری بر هویت قومی دارد. همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که شبکه های اجتماعی مجازی 72 درصد از تغییرات هویت قومی پاسخگویان تحقیق حاضر را پیش بینی می کنند. همچنین یافته های تحقیق حاضر نشان داد که شبکه های اجتماعی تأثیر معناداری بر هویت ملی دارند. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که متغیرهای مستقل تحقیق حاضر حدود 24 درصد از تغییرات هویت ملی پاسخگویان تحقیق حاضر را پیش بینی می کنند.
۱۹۴.

چالش های نظام آموزش عالی در موضوع قومیت و راهبردهای سیاست گذاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 553 - 577

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی چندفرهنگی دانشگاه سیاست قومی قومیت هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۰ تعداد دانلود : ۶۴۱
بررسی اسناد بالادستی نشان دهنده نبود سیاست های روشن درباره مسائل گروه های قومی در نظام آموزش عالی کشور است. بی توجهی به هویت های مختلف و تنوع قومیتی در محیط های دانشگاهی، همچنین عدم شناسایی و معرفی فرهنگ های اقوام مختلف، تبعات و چالش هایی را در آموزش عالی به دنبال دارد؛ از این رو در این نوشتار، چالش های نظام آموزش عالی در موضوع قومیت و راهبردهای سیاست گذاری قومی، در مطالعه ای کیفی با روش دلفی کشف شد. بدین منظور مصاحبه نیمه ساختاریافته با پانزده عضو هیئت علمی و کارشناسان فرهنگی دانشگاه ها صورت گرفت. این افراد از اقوام مختلف، رشته ها و رتبه های متفاوت دانشگاهی و دارای آثار علمی-پژوهشی در بحث قومیت هستند. در این پژوهش، تجزیه و تحلیل داده های کیفی به روش «تحلیل تماتیک» نشان می دهد چالش های آموزش عالی در بحث قومیت در سه حوزه سیاسی، آموزشی و فرهنگی مطرح است. مهم ترین چالش های حوزه سیاسی عبارت اند از: پارادوکسیکال نشان دادن تقویت هویت قومی در برابر هویت ملی، احتمال قومیت گرایی در دانشگاه ها، سلیقه مداری رؤسا و مدیران در موضوع قومیت ها، سیاسی شدن موضوع قومیت ها در دانشگاه ها و مواجهه غیرعلمی با موضوع قومیت در دانشگاه. در حوزه قومیت و آموزش، دانشگاه ها با چالش هایی نظیر رویارویی غیرعلمی با موضوع قومیت در دانشگاه، عدالت آموزشی، آموزش زبان مادری، ایجاد رشته ادبیات قومی و بومی گزینی دانشجویان و استادان مواجه هستند. چالش های حوزه قومیت و فرهنگ در آموزش عالی عبارت اند از: ضعف مدیریت فعالیت های فرهنگی قومیت ها، مسائل نشریات دانشجویی، جشنواره های هنری و فرهنگی، انجمن های ادبی و به کارگیری نمادهای قومی.
۱۹۵.

جایگاه هویت ملی در گفتمان مردم سالاری دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۶ 177-200

کلیدواژه‌ها: هویت ملی مردم سالاری دینی روش گفتمانی حقوق شهروندی مشارکت سیاسی و قانون گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۳۶۰
گفتمان مردم سالاری دینی با حمایت و حراست از دستاوردهای گذشته هویت ملی، از قابلیت به فعلیت رساندن ظرفیت مؤلفه های جدید هویت ملی همچون: قانون گرایی، مشارکت سیاسی، توسعه آموزش عالی برپایه تکثر فرهنگی، همبستگی ملی، حقوق شهروندی، تدوین الگوی مناسب پیشرفت اسلامی ایرانی، برخوردار است. امروزه هویت ایرانی، یک موضوع سیاسی و حقوقی بر حقوق انسان هایی است که در این سرزمین زیست می کنند. بنابراین مسئله هویت ملی را علاوه بر مؤلفه های سنتی؛ سرزمین، تاریخ، دین و زبان؛ باید در چارچوب مجموعه ای از ارزش ها و باورهای مشترک و معیار های انسانی و حقوقی تعریف کرد. مقاله حاضر این پرسش را مطرح می کند که هویت ملی در گفتمان مردم سالاری دینی چه جایگاهی دارد؟ مدعای نگارنده این است که گفتمان مردم سالاری دینی چارچوبی مطمئن برای امکان تسهیل مؤلفه های جدید هویت ملی است. هدف این نوشتار توجه به مؤلفه های جدیدی از هویت ملی منطبق با نیاز های نوین جامعه ایرانی است که در گفتمان مردم سالاری دینی مطرح است.
۱۹۶.

تبیین گفتمانی از الگوی هویت ملی جریان اسلام گرایی (پیش و پس از انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال چهاردهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴۹ 199-224

کلیدواژه‌ها: هویت ملی گفتمان اسلام گرایی شریعتی سید علی خامنه ای انقلاب اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۵۴۳
هویت و هویت ملی از عمده مسائل جامعه شناسی سیاسی است. امروزه متفکران سیاسی در سایه تحولات سریع عصر جدید، در ادبیات سیاسی از مسئله هویت بسیار سخن گفته اند. از راه های پرداختن به این مسئله در ایران، بررسی گفتمان جریان های فکری سیاسی موثر در فضای سیاسی اجتماعی جامعه ایرانی است. خوانش جریان اسلام گرا (به عنوان یکی از جریان های اصلی که در وقوع انقلاب اسلامی به نیروی هژمون مبدل گشت) از هویت ملی می تواند بستر مناسبی برای راهبری مطالعات انقلاب اسلامی بگشاید. این مقاله با روش تحلیل گفتمان و با انتخاب دکتر علی شریعتی و حجت الاسلام سید علی خامنه ای به عنوان دو نماینده طیف اسلام گرایی، درصدد پاسخ به سؤال چیستی الگوی هویت ملی جریان اسلام گرا در پیش و پس از انقلاب است و فرض است که به میزان زیادی نمایندگان منتخب در مولفه ها و مفاهیم اصلی مشابهت دارند.
۱۹۷.

بررسی نقش رسانه در تقویت مولفه های هویت ملی: با تاکید بر صدا و سیمای مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 105-132

کلیدواژه‌ها: رسانه هویت هویت ملی صدا و سیمای مازندران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۳۳۶
هویت مفهوم کلانی است که رابطه تنگاتنگی با مفهوم منافع ملی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رسانه در تقویت هویت ملی با تاکید بر صدا و سیمای مازندران انجام شد. این پژوهش توصیفی از نوع زمینه­­یابی بود. جامعه آماری، تمامی شهروندان مازندرانی در سال 1397که تعداد 384 نفر به روش نمونه­گیری غیر­تصادفی در دسترس انتخاب شد. ابزار اندازه­گیری، پرسشنامه محقق­ساخته با 55 گویه بود که به روش تحلیل عاملی، روایی سازه آن در شش بُعد شناسایی شده (هویت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، سرزمینی، زبانی و دینی) در مجموع 63/88 درصد از کل واریانس را تبیین نمود. مقدار پایایی از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برابر 94/0 به­دست­آمد. روش تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده از آزمون­های باینومیال و فریدمن بود. یافته­ها نشان داد که رسانه استانی در تقویت هویت ملی و ابعاد شش­گانه آن یعنی هویت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، سرزمینی، زبانی و دینی نقش دارد. به طوری که رتبه­بندی تاثیرپذیری ابعاد هویت ملی از رسانه استانی به ترتیب عبارت است از: هویت دینی، هویت سرزمینی، هویت زبانی، هویت فرهنگی، هویت اجتماعی و هویت سیاسی.
۱۹۸.

نقش و جایگاه سرمایه اجتماعی درتدارک امنیت ملی پایدار ایران دهه گذشته ( 1380 )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۵)

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی امنیت ملی پایدار اعتماد اقلی تهای قومی/مذهبی هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۴۰۷
در این مقاله وجود رابطه متقابل بین سرمایه اجتماعی و امنیت ملی پایدار به عنوان مفروض مدّ نظر قرار گرفته است. از این رو، پرسش مطرح شده عبارت است از اینکه: در ایران دهه 1380 ، سرمایه اجتماعی چه نقش و سهمی در توسیع و تعمیق امنیت ملی پایدار داشته است؟ در راستای تحقیقاتی که در این پژوهش صورت گرفته است، اعم از مصداق های عینی، مطالعات و تحقیقات قبلی انجام شده و آمار و ارقام موجود و نظرات کارشناسان، آنچه به دفعات به اثبات رسیده، اینکه سرمایه اجتماعی در ایران از وضعیت ایده آل برخوردار نیست و این وضعیت نامناسب سرمایه اجتماعی و یا به عبارتی ظنّ مردم به نهادهای سیاسی در ایران دشوار یهای عدیده ای را در جهت تقویت و تثبیت گزار ههای امنیتی ایجاد کرده و خواهد کرد. سیاست عاقلانه م یتواند ایجاد سرمایه اجتماعی را تشویق کرده و سرمایه اجتماعی خود تأثیر اقدامات دولت را افزایش دهد و در نهایت آنچه حاصل خواهد شد امنیتی باثبات در عرص ه ملی و فراملی خواهد بود.
۱۹۹.

رابطه هویت ملی و هویت قومی بین جوانان شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۴۰)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی هویت قومی جوانان آذری زبان شهر زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۷۷۱
هویت ملی در عین داشتن عناصر و مؤلفه های مشترک با هویت قومی، از تعدادی عناصر و مؤلفه های اختصاصی نیز برخوردار است. عناصر و مؤلفه های فرهنگ، تاریخ، سرزمین، مذهب و نژاد بین هویت های ملی و قومی مشترک هستند ولی عناصر و مؤلفه های حاکمیت و استقلال، حکومت، بروکراسی، اقتصاد ملی و سیستم دفاعی مختص هویت ملی هستند. اگر چه هویت قومی همواره زیرمجموعه ی هویت ملی تعریف می شود، بر اساس نوع نگرش عمومی به مؤلفه های هویتی، یکی از جهت گیری های ارتباطیِ تقویتی، تخریبی، توازی یا تلفیقی بین دو نوع هویت قومی و هویت ملی برقرار است. مقاله ی حاضر در پی مشخص نمودن نوع جهت گیری رابطه ای بین هویت قومی و هویت ملی میان جوانان شهر زنجان در مرداد ماه سال 1390برآمده است. برای این منظور، از طریق روش پیمایشی و با توزیع پرسشنامه بین 380 نفر از جوانان 18-30 ساله، از آن ها نظرسنجی به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که جوانان آذری در شهر زنجان دارای گرایشات مثبت نسبت به هویت قومی و در عین حال به هویت ملی هستند. به این ترتیب مشخص گردید که بین هویت ملی و هویت قومی جوانان شهر زنجان، نه تنها رابطه ی منفی وجود ندارد بلکه بین این دو هویت جمعی رابطه ای تقویتی (با شدت کم) برقرار است. به طوری که، با بیشترشدن میزان هر یک از دو هویت قومی یا هویت ملی، میزان دیگری نیز بین جوانان زنجانی افزایش می یابد. بنابراین می توانیم نتیجه بگیریم که بین هویت های قومی و ملی بین جوانان شهر زنجان، جهت گیری رابطه ای تقویتی برقرار است.
۲۰۰.

رابطه ابعاد سیاسی و زبانی هویت ملی و مشارکت سیاسی افراد بالای 18 سال شهرستان بهشهر

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی مشارکت سیاسی جوانان شهرستان بهشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۵۵۶
هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر ابعاد سیاسی و زبانی هویت ملی بر مشارکت سیاسی افراد بالای 18 سال شهرستان بهشهر میباشد. از پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری آن را کلیه افراد بالای 18 سال شهر بهشهر به طور تخمینی برابر با 145 هزار نفر تشکیل داده اند. نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی مورگان، 384 نفر در نظر گرفته شده است. شیوه نمونه گیری خوشهای از نوع تصادفی بود. داده ها در دوسطح توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون پیرسون مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند. در این تحقیق برای سنجش گویه های هویت ملی از دو بُعد سیاسی، بُعد زبانی و مشارکت سیاسی از دو بُعد مشارکت سیاسی مثبت و مشارکت سیاسی منفی استفاده شده است. نتایج یافته ها نشان داد که بین ابعاد هویت ملی (بُعد سیاسی، بُعد زبانی) و مشارکت سیاسی افراد بالای 18 سال شهر بهشهر رابطه معناداری وجود دارد.