زنان مسلمان

هدف: زنان از دیرباز با مسائل و مشکلات اجتماعی زیادی مواجه بوده اند که ازجمله می توان به فقدان فرصت و امکان برای انجام فعالیت ورزشی یا ممنوعیت پرداختن به آن در تاریخی نه چندان دور، باورهای نادرست فرهنگی در جامعه، تبعیض رسانه ها در خصوص پوشش خبری ورزش زنان، عدم تمایل حامیان مالی از ورزش زنان و غیره اشاره کرد، البته در مقایسه با گذشته، ورزش زنان پیشرفت های خوبی داشته است؛ تصویب قانون عدم تبعیض بین زن و مرد در برنامه های آموزشی در آمریکا به عنوان یک سرآغاز، افزایش تعداد زنان تصمیم گیرنده در سازمان های ورزشی کشورهای مختلف، افزایش بودجه های مربوط به ورزش زنان و برتری زنان در بعضی از رشته های ورزشی از جمله شواهدی هستند که برای این ادعا وجود دارد. با توجه به اهمیت ورزش زنان کشور از جنبه های مختلف جسمانی، روحی، اجتماعی و سیاسی و نیز گسترش نیافتگی ورزش در میان این قشر مهم جامعه و با توجه به برگزاری چهارمین دوره بازی های اسلامی زنان در شهریور 1384، پژوهش حاضر در صدد برآمد تا نقش ورزش حرفه ای را در گسترش ورزش زنان مسلمان از دیدگاه مدیران، مربیان و ورزشکاران شرکت کننده در این بازی ها بررسی کند. روش: روش این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و ابزار آن پرسش نامه است که به صورت میدانی انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل تعداد 50 نفر از صاحب نظران و مدیران ورزشی زن فعال در سازمان تربیت بدنی، فدراسیون ها، دانشگاه ها، آموزش و پرورش و باشگاه های ورزشی تهران، 35 نفر از مربیان ایرانی و خارجی شرکت کننده در چهارمین دوره بازی های اسلامی زنان و 65 نفر از ورزشکاران ایرانی و خارجی شرکت کننده در این بازی ها هستند. داده ها از طریق آزمون آماری فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن بود که از دیدگاه نمونه های آماری پژوهش، «نقش ورزش حرفه ای زنان مسلمان در افزایش مربیان زن مسلمان»، «نقش ورزش حرفه ای در تشویق زنان مسلمان به ورزش قهرمانی» و «نقش مثبت ورزش حرفه ای در استحکام پیوند دوستی کشورهای اسلامی» از جمله مهم ترین تاثیرات ورزش حرفه ای بر گسترش ورزش زنان مسلمان بود. با توجه به یافته های حاصل از این پژوهش، به نظر می رسد گسترش ورزش زنان مسلمان، دارای ابعاد چندگانه ای است که همگی باید همزمان و به طور موازی گسترش یابند. به علاوه، به دلیل کارکردهای مختلفی که حرفه ای سازی ورزش زنان مسلمان از ابعاد مختلف دارد، مسئولان فرهنگی، سیاسی، اجتماعی ورزشی و بهداشتی جامعه می توانند به گسترش ورزش حرفه ای زنان به عنوان یکی از ابزارهای مهم برای نیل به اهداف سازمانی خود توجه کنند.

در دنیای امروز، اینترنت، از پیشرفتهترین رسانهها بوده و استفاده بسیاری دارد. زنان، از جمله کاربران فعال اینترنت هستند که استفاده از آن، تأثیرات مثبت و منفی بر هویت اجتماعی و فرهنگی آنها دارد. این پژوهش، تأثیرات مثبت و منفی اینترنت بر هویت اجتماعی و فرهنگی زنان را به صورت کلی و جزئی بررسی کرده و راهکارها و پیشنهادهایی نیز برای پیشگیری از آسیبها و تهدیدها مطرح میکند.

ضرورت بررسی در خصوص جایگاه زن مسلمان در فرآیند جهانی شدن و تحولات بین المللی با هدف تعدیل و ارتقای منزلت ایشان امروزه امری قابل تأمل می باشد. تحقیق و پژوهش در زمینه مسائل زنان مسلمان با در نظر گرفتن مطالبات ایشان در مراحل مختلف برنامه ریزی و تصمیم گیری اجتماعی و فرهنگی جوامع بر این مهم افزوده است. عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر جامعه و تجربیات جهانی حاصل از جهانی شدن، فرصتها و تهدیدهایی فراروی ایشان قرار داده است.این تحقیق ضمن بررسی آثار مثبت و منفی جهانی شدن برای زنان به حرکت اجتماعی که با توجه به چالش هایی که وجود دارد و کوششی برای تحقق خواستهای استراتژیکی که ضامن از میان بردن تبعیض و نابرابری در عرصه های گوناگون زندگی و فراهم آوردن محیط مناسب و در خور برای زنان مسلمان در بنای توانایی های تولیدی و خلاقانه آنها، تبدیل نموده است را بازنمایی سازد، لذا ضرورت دارد برای ارتقا منزلت زنان در جامعه تلاش هایی از سوی نهادهای تصمیم گیری،نخبگان و سیاست گذاران فرهنگی و مهم تر از همه خود زنان مسلمان صورت گیرد.

فرآیند جنسیتی شدن عرصه های عمومی شهری و عدم توجه  طراحان شهری به ویژگی ها، نیاز های گروه های مختلف اجتماعی موجب گشته تا این عرصه ها هویت متعالی خویش را از دست بدهند. در این بین به نظر می رسد زنان از جمله گروه هایی باشند که توجه به ویژگی ها و نیازهایشان در طراحی عرصه های عمومی شهری، برای ایجاد انگیزش حضور و  برقراری تعاملات متعارف اجتماعی، بیش از سایر گرو ها نادیده انگاشته شده است. از این رو پژوهش حاضر، با هدف ارایه انگاره های مؤثر بر حضور و برقراری تعاملات متعارف اجتماعی زنان در عرصه های عمومی شهری و با تأکید بر ترجیحات آنان شکل گرفته است. در این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی در بستری از مطالعات کتابخانه ای و از روش تحقیق پیمایشی در بستر مطالعات میدانی و از شیوه های تحقیق مرور متون و منابع، مشاهده و مصاحبه بهره گرفته شده است. همچنین از پرسش نامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات، از نرم افزار های SPSS و LISRER به عنوان ابزار تحلیل و ارزیابی داده ها و از مدل ساختاری (تحلیل عاملی تاییدی) و روش تحلیل حداقل مربعات غیر وزنی به عنوان روش تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که وجود انگاره های دسترسی، امنیت، آسایش، هم آوایی با طبیعت، پویایی و جذابیت، رویداد پذیری و رمز گرایی در عرصه های عمومی شهری، بر انگیزش حضور زنان در این عرصه ها موثر هستند.

مطالعات انجام شده در حوزهٔ دین و زنان، رهایی زنان از ساختار مردسالاری و به چالش کشیدن باورها و تفاسیر اسلام سنتی را مختص طبقهٔ بالا و نخبه جامعه می دانند. در این مقاله، این پرسش مطرح می شود که آیا زنان مذهبی طبقه سنتی و فرودست هم از توان بازتفسیر دینی در زندگی روزمرهٔ خود برخوردار هستند؟ چگونه این زنان بدون آشنایی با منابع نواندیشی دینی دست به بازتفسیر دین سنتی زده و آن را به صورت عملی در زندگی خود به کار می برند؟ برای انجام این مطالعه از مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته با زنان مذهبی سنتی در شهرهای آنکارا و تهران استفاده شده است. نتایج نشان داد که زنان نه تنها به دنبال گسترش فرصت های توانمندسازی از طریق دین به عنوان ابزار نبوده اند؛ بلکه، اسلام سنتی و تفسیرهایی را که سال ها هم دوش پدرسالاری، بستری برای منکوب کردن شان فراهم کرده بود را به چالش کشیده و فضا را برای ورود تفکرات نواندیشی دینی، ناخواسته در قالب زندگی روزمره و به شکل عملی از درون باز کرده اند. مخالفت غیرمستقیم با قانون هایی که زیربنای فقهی دارند باعث شده تا زنان از مرحله مقاومت کردن فراتر روند. این مخالفت به عنوان مبارزه ای که در زندگی روزمره چندان محسوس به نظر نمی رسد، جنبه هایی از زندگی آنها را تغییر داده و در نهایت نگاه ملموس تری از مساوات طلبی اسلام نسبت به زنان را به نمایش می گذارد.

در موضوع فعالیت های اجتماعی زنان مسلمان، دین اسلام نگاه ویژه ای دارد و تکلیف و مشقت بسیاری از فعالیت های اجتماعی سخت و سنگین را از دوش زنان برمی دارد؛ چرا که از دیدگاه اسلام، زنان به مثابه گل های لطیفی هستند. با این دیدگاه، وظیفه اصلی کسب درآمد و رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی و حمایت از خانواده به عهده مرد است. از طرف دیگر، زنانی که می خواهند داوطلبانه در فعالیت های اجتماعی شرکت کنند، از دیدگاه اسلام منعی ندارند و این امکان برای آنها وجود دارد؛ همچنان که در حال حاضر نیز زنان می توانند در مسیر فعالیت های اجتماعی، راه مردان را دنبال کنند، در جامعه حضور داشته باشند، شغل داشته باشند و در امور دولتی مشارکت کنند؛ اما برای حفظ حریم و ارزش ها برای حضور در جامعه، باید اصول و ضوابطی را رعایت کنند تا از آسیب های اجتماعی مصون بمانند و جامعه اسلامی از مشکلات ناشی از آن رنج نبرد. بر این اساس، عدم اختلاط زنان و مردان با رعایت اصول حیا، عفاف، پرهیز از خودآرایی، شوخی با نامحرم، رعایت پوشش و سایر موارد تأمین می شود. علاوه بر این، تأمین امنیت زنان به سلامت اخلاقی و فرهنگی جامعه نیز کمک می کند.

هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای اسلام هراسی برای زنان مسلمان بریتانیا بر اساس نظریه هراس اخلاقی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه زنان مسلمان بریتانیا و نمونه مورد بررسی زنان مهاجرمسلمان بود. طرح پژوهش توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از روش کتابخانه ای (فیش برداری) اطلاعات مربوط به مفاهیم اساسی اسلام هراسی، اسلام ستیزی و دشمنی با اسلام بر اساس نظریه هراس اخلاقی مشخص، جمع آوری و تحلیل شد. نتایج نشان داد که، تحول اسلام هراسی به اسلام ستیزی که درواقع نتیجه مباحث فرهنگی و هویتی بر اساس نظریه هراس اخلاقی بود. و بیشترین واکنش های خشونت آمیز علیه مسلمانان در بریتانیا، در مورد زنان محجبه و مسلمان رخ می دهد که از روبنده و چادر استفاده می کنند. این نشانه ها درواقع شاخصه قطعی مسلمان بودن در بریتانیا و حتی سراسر اروپاست. زنان مسلمان تقربیا نقشی در اقدامات تروریستی و افراطی مسلمانان تندرو در اروپا و تحول اسلام هراسی به اسلام ستیزی در ادامه آن را نداشته اند و در هیچ کدام از این اقدامات سهیم نبوده اند. اگرچه زنان مسلمان دارای نقشی مهم در افزایش جمعیت مسلمانان دارند اما حوادث خشونت آمیزی که گهگاه توسط مسلمانان در اروپا و به طور مشخص تر در بریتانیا انجام شده توسط مردان مسلمان بوده و زنان مسلمان دخالتی در آن نداشته اند. هم چنین در بحران مالی که از عوامل تحول اسلام هراسی به اسلام ستیزی است و با افزایش مهاجران در اروپا رابطه مستقیم دارد. مردان هم مانند زنان مسلمان به طور تقریباً یکسان نقش دارند اما واکنش غیرمسلمانان به این موضوع، بیشتر به زنان محجبه آسیب زده است.

پوشش و حجاب دارای ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و نیز دارای مؤلفه های مذهبی، معنوی، منزلتی، شخصیتی و رفتاری است که می توان از زوایای مختلفی بدان نگریست؛ لکن با توجه به تأثیرات و تعاملات متقابل میان روح و عمل، این مسائل اصلی مطرح است که اساساً چه نوع رابطه ای بین روح و پوشش انسان از دیدگاه قرآن وجود دارد؟ و نحوه شکل گیری و تکامل روح و عمل در فلسفه اسلامی و در رابطه با حجاب چگونه است؟ این مقاله بر آن است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی و با تتبع در منابع تفسیری، فلسفی، روایی و برخی گزاره های جامعه شناختی و روان شناختی، به روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و تحلیل محتوا، و با بررسی موضوعاتی نظیر وجود نفس (روح) و نیز تعامل دوجانبه روح با عمل و بالعکس و تجسم اعمال، اثبات کند که اساساً رابطه حجاب با جایگاه و قداست زنان مسلمان و با ایمان، رابطه ای عینی و حقیقی است.

موج اسلام خواهی در قالب بیداری اسلامی طی سال های گذشته، کشورهای اسلامی را در دو بخش قالب و محتوا در معرض تغییر و تحول تازه ای قرار داده است. در روزگار کنونی که نوای بیداری اسلامی در سراسر جهان اسلام طنین افکن شده، نقش بی بدیل شهیده بنت الهدی صدر در این مسیر به عنوان یکی از پیشگامان عرصه بیداری اسلامی، بیش ازپیش جلوه نمایی می کند. رویکرد علمی و اعتقادی بنت الهدی و چالش های پیش روی وی، چگونگی به چالش کشاندن عقب ماندگی های جامعه اسلامی و نیز تلاش های بی سابقه وی در زمینه بیداری اسلامی ازجمله موضوعاتی است که به واکاوی مجدانه نیاز دارد. سؤالی که مطرح می شود و تلاش می شود به آن پاسخی درخور داده شود، آن است که بنت الهدی صدر چگونه توانست در مسیر بیداری اسلامی اقدامات مؤثری را ارائه نماید.(مسئله) روش تحقیق پیش رو توصیفی-تحلیلی است که بر اساس پیمایش دوره های تاریخی معاصر و توصیف شرایط مختلفی که بنت الهدی صدر در آن می زیسته، مبانی و رویکردهای مدیریتی، آموزشی و تبلیغی وی و بر اساس آورده های داستانی اش، به تحلیل پرداخته است. (روش) تحقیق پیش رو بر آن است تا از ابداعات و شیوه های شهیده صدر در خصوص تلاش در جهت بیداری اسلامی در زمان و جامعه خود پرده بردارد. یافته های کلی پژوهش نشان می دهد که سیاست ورزی، واقع گرایی، مسئولیت پذیری، اعتدال گرایی، تحول خواهی، ادراک سازی مشترک، تحریف زدایی و باور به بازیابی اصول اسلامی از شاخصه-های اصلی منظومه فکری بیدارگرایانه بنت الهدی به شمار می رود. (یافته ها)

اسلام هراسی پدیده ای است که در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جریان است و اکنون زنان به عنوان ابزاری در جهت گسترش امواج اسلام هراسی توسط قدرت های غربی به کار گرفته می شوند چراکه مسأله زن، از مسائل بسیار مهم و از اساسی ترین و راهبردی ترین مسائل فکری هر جامعه است. این مسأله از دیرباز، در جوامع، در بین متفکرین و در اخلاق و عادات گوناگون ملت ها وجود داشته است. موج گسترده و سنگین تبلیغات رسانه ای همواره بر این مبنا بوده که زنان مسلمان زیر شدیدترین فشارها قرار دارند و از هیچ یک از آزادی های قانونی و شرعی خود برخوردار نیستند و در مقابل زنان غیر مسلمان با برخورداری از عدالت جنسیتی و تمامی آزادی ها و حقوق برابر با مردان به سرعت در حال طی کردن مسیرهای پیشرفت و ترقی هستند. در این پژوهش سعی بر این است که ابتدا تعریفی جامع از اسلام هراسی ارائه شود و پس از آن به ترتیب حقوق زنان مسلمان، رفتارهای تبعیض آمیز علیه زنان و بازتاب زنان مسلمان در سینمای هالیوود بررسی و در انتها راهکارهای قرآنی جهت مقابله با این پدیده و تخفیف آثار آن بیان شود.

هنرمندان زنِ برخاسته از جوامع مسلمان و جغرافیای خاورمیانه با کلیشه های بصری از «زن بودن»، «مسلمان بودن» و «خاورمیانه ای بودن» مواجه اند. نمایشگاه ها و رویدادهای هنری از آثاری استقبال می کنند که به بازتولید کلیشه های بازشرقی سازی و نوشرقی گرایی تصویری می پردازند. پس از حادثه یازده سپتامبر 2001، تعداد نمایشگاه های هنری با محوریت زنان خاورمیانه افزایش یافت. این فرصتی برای زنان هنرمند بود تا مسائل شان را در کانون توجه رسانه های جهان قرار دهند؛ اما از سوی دیگر آن ها با انتظارات و کلیشه های پنهانی مواجه شدند که رویدادهای هنری غرب تمایل دارند تجربه های هنری آن ها را جهت دهند و با کلیشه های غرب همسو کنند. در مقاله حاضر با درپیش گرفتن رویکرد و روش شناسی «مطالعات رویداد» به مرور برخی از رویدادهای مهم هنر خاورمیانه می پردازیم و بر دو نمایشگاه «شکستن حجاب» (2002، یونان) و «زنان روایت گر» (2013، امریکا) تمرکز خواهیم کرد که با هدف بازاندیشی در کلیشه های فرهنگی و رد مفهوم ناتوانی زنان خاورمیانه برپا شدند. نتایج پژوهش نشان داد آثار زنان هنرمند خاورمیانه در طیفی دو قطبی قرار می گیرند؛ تصویر زنان رنجور از جنگ و زیبایی پس رانده شده سرزمین های شرق و مظلومیتی ترحم برانگیز از زنان تا تصویر زنان مقاوم و قدرتمند. در این دو سر طیف از زنان منفعل و قربانی تا آشوب گران و ستیزه جویان در برابر سنت ها، آثار متنوعی قرار دارند که مضامین زیادی را دربرمی گیرند. هنرمندان زن در جست وجوی راهی هستند که هم محدودیت های فرهنگ مردسالار را نقد کنند و هم بر انتظارات تقلیل گرایانه و اگزوتیک از هنر زنان غلبه یابند. این راه دشوار باید در برابر انتظارات بازار هنر و انتظارات سیاسی از نمایشگاه های هنری قرار گیرد.

در بیانیه گام دوم مسئله ای که خیلی تاکید شده و رهبر معظم هم بحثی را مطرح کرده اند سبک زندگی زنان  و اهمیت ایشان بالخصوص زنان مسلمانان هست سبک زندگى، یک سیستم خاص زندگى انسان ها است که به بشر، خانواده یا جامعه با شکل خاص، اختصاص دارد. دین اسلام تنظیم کننده حیات دنیوى و اخروى انسان ها است و توصیه هاى رفتارى فراوانى دارد. هر  دین، مکتب و مذهبی، سبک زندگی برای بشریت و انسان  ارائه می دهد و ادعا می کند، جامعه، زندگی سالم و مطلوب در نتیجه پیروی از روش زندگی است که آنان ارائه می نمایند. در این مقاله سعی شد اول معنای مبانی فقهی ارائه گردد سبک زندگی یعنی چه؟ بعدا  سبک زندگی زنان مسلمانان در بیانات رهبری بیان می شده که رهبر معظم، زنان را اساس خانواده می دانند. به نظر ایشان زن هر کاری می توانند انجام دهد در هر میدان می تواند قدم بردارد هر چقدر می خواهد پیشرفت کند اسلام هم منع نمی کند اما فقط باید به چند چیز توجه داشته باشد مثلا نا رضایتی خانواده و اختلاط نا محرم نباشد وغیره.