مطالب مرتبط با کلیدواژه

محیط زیست


۲۰۱.

مداخله بشردوستانه شورای امنیت در محیط زیست از منظر حقوق بین الملل

نویسنده:
منبع: فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان سال چهارم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: صلح و امنیت بین المللی اقدام علیه صلح نقض صلح عمل تجاوز محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۱۹
با توجه به وضعیت نظام بین المللی موجود، برخی ابعاد حقوقی مداخله بشردوستانه با توجه به حاکمیت کشورها بر منابع طبیعی شان و خصوصاً مقوله محیط زیست و نظریه های رو به افول بودن حاکمیت مطلق کشورها، به نظر می رسد هرچقدر قدرت سازمان های بین المللی مدافع حقوق بشر و بشردوستانه ای همچون سازمان ملل در رویه عملی و تئوری شان افزایش یابد، به همان میزان از حاکمیت کشورها و مطلقه بودن آن در سطح داخلی نسبت به استاندارهای رفتاری بین المللی، کاهش می یابد. در این مقاله پژوهشگر به این سؤال پاسخ می دهد که آیا شورای امنیت می تواند در مقوله محیط زیست نیز، اقدام به مداخله بشردوستانه نماید و صلح و امنیت بین المللی را در خطر ببیند؟ همچنین با مرور مطالب مرتبط و گردآوری اطلاعات از منابع مختلف، محقق به این نتیجه رسیده است که شورای امنیت وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح یا عمل تجاوز را احراز و توصیه هایی خواهد نمود یا تصمیم خواهد گرفت که برای حفظ یا اعاده صلح و امنیت بین المللی به چه اقداماتی طبق مواد ۴۱ و ۴۲ باید مبادرت شود. با احراز تهدید علیه صلح، نقض صلح یا عمل تجاوز مصرح در ماده ۳۹، شورای امنیت می تواند بر اساس ماده ۴۱ به وضع تحریم های گسترده از جمله اقتصادی و تسلیحاتی بپردازد و یا بر اساس ماده ۴۲ به اقدامات نظامی متوسل شود. از آنجا که تشخیص و احراز وقوع تهدید صلح، نقض صلح و یا عمل تجاوز مذکور در ماده ۳۹ منشور به خود شورای امنیت واگذار شده است. بر اساس این ماده، شورای امنیت این اختیار را دارد که وجود هرگونه تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی را احراز و از طرفین دعوا بخواهد از اقدامات موقتی که شورا به صلاحدید خود اعمال می دارد، پیروی نمایند و از اعضای سازمان ملل بخواهد اقدامات لازم را برای حفظ صلح و امنیت بین المللی اتخاذ نماید.
۲۰۲.

مسئولیت بین المللی خسارات ناشی از تغییرات آب و هوایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق تطبیقی جلد ۱۳ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۷) 92 - 111

کلیدواژه‌ها: تغییرات آب و هوایی مسئولیت بین المللی محیط زیست خسارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۳۴۹
مسئولیت بین المللی ناشی از خسارات زیست محیطی، یکی از موضوعات حقوقی مهمی است که در تنظیم روابط بین دولت ها بسیار مؤثر است. ارزیابی مختصر و اجمالی حاضر از وضعیت حقوقی غالب در خصوص مسئولیت بین المللی ناشی از تغییرات آب و هوایی در حقوق بین الملل نشان می دهد، اگر چه شمار قابل توجهی از معاهدات بین المللی تأسیس رژیم مسئولیت بین المللی ناشی از تغییرات آب و هوایی را به عنوان یک رژیم خود بسنده الزامی می داند، لیکن رژیم مذکور هنوز ایجاد نشده است و باید از قواعد عام مسئولیت بین المللی دولت در این زمینه استفاده کرد. در این رابطه مفهوم ایراد خسارت به محیط زیست در حقوق بین الملل آشکارا شناسایی شده است. حقوق بین الملل و حقوق داخلی در زمینه مسئولیت خسارات ناشی از تغییرات آب و هوایی نیازمند تکامل هستند اما این عدم تکامل مانع از برقراری رژیم مسئولیت بین المللی دولت ناشی از تغییرات آب و هوایی نمی تواند باشد. استفاده از قواعد عام مسئولیت بین المللی دولت و عزم جامعه بین المللی در ایجاد مسئولیت بین المللی دولت برای جلوگیری از خسارات همگانی تغییرات آب و هوایی، می تواند نقطه شروعی برای ایجاد رژیم های خاص در این زمینه باشد. 
۲۰۳.

«ضرر در خسارت های زیست محیطی» بحث تطبیقی در فقه و حقوق ایران و فرانسه و اسناد بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق تطبیقی جلد ۱۳ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۷) 112 - 127

کلیدواژه‌ها: ضرر محیط زیست خسارت فقه حقوق ایران حقوق فرانسه حقوق بین الملل مالیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۴۲۳
برای تحقق مسئولیت مدنی وجود سه رکن، زیان، زیان دیده و رابطه سببیت، ضروری است که از زیان در گفتمان فقه و حقوق با عنوان ضرر تعبیر شده است. مقاله حاضر به صورت تطبیقی در بحث از ضرر و مبانی آن در خسارت های زیست محیطی می پردازد. نکته اساسی آن است که خسارت زمانی محقق می شود که تلف یا اتلاف مال غیر به وقوع پیوندد؛ بنابراین اثبات مسئولیت مدنی در گرو اثبات مالیت مواهب طبیعی مورد تخریب است تا با آسیب به آن، ضرر تحقق یابد، پس اثبات مالیت و به تبع آن مالکیت مواهب طبیعی در مرحله آغازین گفتگو از مسئولیت مدنی در قبال آسیب های زیست محیطی قرار دارد. بر این اساس لازم است انواع ضرر مورد بررسی قرار گیرد و سپس با تمسک به عمومات و اطلاعات فقهی و حقوقی در حقوق داخلی و خارجی مال بودن مواهب طبیعی مورد بحث قرار گیرد؛ از جمله موارد قابل استناد در فقه فتاوای برخی فقها در احکام اسلامی است که می تواند مالیت مواهب طبیعی و سپس اثبات مالکیت آن برای عموم را ترسیم نماید، تا پس از تخریب بتوان حکم به مسئولیت در قبال آن داد. 
۲۰۴.

نقش دلبستگی به مکان در هویت بخشی به رودخانه های درون شهرها

نویسنده:
منبع: مطالعات طراحی شهری و پژوهش های شهری سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ادراک مکانی رودخانه کارون شهر محیط زیست هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۳۹۰
شهرها به عنوان مکان زندگی و فعالیت انسان، نه تنها بخش مهمی از محیط می باشند بلکه علاوه بر تاثیر گذاری بر محیط زیست، باعث بهبود کیفیت زندگی، احساسات و ایجاد حس دلبستگی به مکان می گردند و از آنجا که ادراک مکانی نتیجه تعامل انسان با عناصر درون محیط است، وجود رودخانه هم می تواند به عنوان یک عنصر طبیعی در شهر، در هویت مندی آن تاثیر به سزایی داشته باشد. این پژوهش با انگیزه توجه به اهمیت دلبستگی و ابعاد آن با تبیین شاخص های دلبستگی به مکان، نقش آن را در ایجاد مطلوبیت و هویت رودخانه کارون بررسی می کند. پژوهش مذکور با روش مطالعه نمونه موردی و مطالعات میدانی و مصاحبه حضوری با شهروندان اهوازی و گردشگران و بازدیدکنندگان از پارک ساحلی رودخانه کارون و تحلیل آن با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی انجام شده است. امید است نتایج تحقیق بتواند عوامل موثر بر ایجاد دلبستگی به رودخانه به عنوان یک مکان هویت مند برای ساکنین و گردشگران این شهر را تبیین نماید.
۲۰۵.

سنجش و تحلیل مسئولیت پذیری اجتماعی روستاییان به حفظ محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 79-99

کلیدواژه‌ها: مسئولیت پذیری اجتماعی پایداری محیط زیست مناطق روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۶ تعداد دانلود : ۴۸۱
امروزه توجه به محیط زیست در تمامی بخش های کشور بالاخص محیط های روستایی اهمیت یافته است. به همین دلیل حفاظت از محیط به عنوان یک مسئولیت اجتماعی همگانی تلقی می گردد که همگان از جمله روستاییان در آن سهیم هستند. زیرا روستاییان به واسطه شیوه زندگی و فعالیت بیشترین ارتباط را با محیط و منابع موجود در آن دارند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تحلیل میزان مسئولیت پذیری اجتماعی روستاییان نسبت به پایداری محیط انجام شد. برای این منظور از روش شناسی توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای و مطالعه میدانی (پیمایش با ابزار پرسشنامه) استفاده شده است. حجم نمونه پژوهش را 213 خانوار روستایی چهار دهستان شهرستان خواف تشکیل داده اند. برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که براساس شاخص ها و مؤلفه های ابعاد پنج گانه مسئولیت پذیری اجتماعی مستخرج از ادبیات نظری استفاده شد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که خانوارهای روستایی نمونه در برخورداری از مؤلفه های ابعاد زیست محیطی، اخلاقی و اجتماعی در وضعیت ضعیف، در مؤلفه های بعد اقتصادی در وضعیت متوسط و در مؤلفه های بعد قانونی در وضعیت خوبی قرار دارند. همچنین با استفاده از مدل اولویت بندی کوپراس بین روستاهای مورد مطالعه درخصوص برخورداری از مسئولیت پذیری اجتماعی رتبه بندی انجام گرفت که روستای مزرعه شیخ با بیشترین امتیاز در رتبه اول و روستای برآباد در رتبه دوم قرار دارند. به عبارت دیگر، روستاییان ساکن در این روستاها احساس مسئولیت بیشتری نسبت به محیط زیست دارند. لذا می توان گفت در شرایط موجود، حفظ محیط زیست به عنوان یک دغدغه اجتماعی و اخلاقی و رفتار جمعی در بین روستاییان شکل نگرفته است. چنین وضعیتی می تواند ناشی از ضعف در اجرای دقیق و اصولی قوانین زیست محیطی، ضعف در آگاهی بخشی های زیست محیطی در محیط های روستایی باشد که مستلزم تقویت است.
۲۰۶.

ارزیابی سیاست ها و اثرات بین المللی آب و هوایی بر آلودگی هوای منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال هفتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: سیاست محیط زیست اثرات بین المللی آب و هوای جهانی آلودگی هوای محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۳۰۱
مطالعات نشان می دهد که جهان دارای یک جو است و اثرات سو آلاینده های منتشره نمی تواند محدود به یک منطقه و یا حتی یک قاره باشد. هدف از این مطالعه، بررسی سیاست ها و اثرات بین المللی بر آلودگی هوای محلی و منطقه ای است. نتایج نشان می دهد که هر نوع آلاینده هوا با طول عمر جوی کمتر از 3 تا 4 روز می تواند یک قاره را بپیماید، و اگر عمر آلاینده به یک یا دو هفته افزایش یابد، از یک اقیانوس عبور و در طول یک تا دو ماه در یک نیم کره پراکنده شود. با یک تا دو سال عمر، این ذرات را در هر جای از زمین می توان مشاهده کرد. اثرات نامطلوب آلاینده های هوا بر روی بازدهی محصولات کشاورزی، زیست پذیری جنگل ها، مراتع و دیگر اکوسیستم های طبیعی در جهان است. همه اینها باعث افزایش تلاش ها و سیاست های بین المللی با به رسمیت شناخته شدن فعالیت آنها و اندازه گیری جابه جایی آلاینده ها در مقیاس های بزرگ شده است. بنابراین دولت ها در تلاش اند تا تغییرات جمعیت را که بر مواد غذایی، انرژی و کالا و جابه جایی آلاینده های آب و هوایی تأثیر گذارند پیش بینی کنند.
۲۰۷.

بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی ﻣﺆثر بر مشارکت شهروندی (مورد مطالعه: تفکیک زباله از مبدأ در شهر تهران 1392)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱ 39-61

کلیدواژه‌ها: تفکیک زباله از مبدأ مشارکت شهروندی عوامل اجتماعی- فرهنگی محیط زیست بازیافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۲ تعداد دانلود : ۶۶۳
تفکیک زباله و بازیافت آن از مقوله های مهم زیست محیطی و اقتصادی محسوب می شود. هدف این پژوهش شناخت عوامل فرهنگی و اجتماعی ﻣﺆثر و تعیین میزان سهم و نقش این عوامل در تبیین مقوله مشارکت در تفکیک زباله است. جمعیت آماری این پژوهش شهروندان 15 تا 75 ساله شهر تهران است. نمونه آماری شامل 384 نفر می باشد که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی و خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است روش تحقیق پیمایش و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه می باشد. نتایج آزمون رگرسیون تک متغیره نشان داد که متغیرهای ﻣﺴﺆولیت شهروندی، باورهای نادرست، سودمندی تفکیک زباله، اعتماد به شهرداری و نگرش زیست محیطی و شرایط عمل بر میزان مشارکت در تفکیک زباله ﻣﺆثر هستند. با توجه به مقدار ضریب رگرسیونی استاندارد شده می توان گفت که متغیرهای شرایط عمل (44/۰-) و احساس مسیولیت شهروندی (43/۰) دارای بیش ترین تاثیر بر متغیر مشارکت در تفکیک زباله هستند. همچنین نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان داد متغیرهای شرایط عمل، احساس مسیوولیت شهروندی و باورهای نادرست در مدل باقی مانده و تاثیرشان در بررسی همزمان متغیرهای پیش بین مورد تایید قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که شرایط عمل نقش مهمی در مشارکت در تفکیک زباله از مبدأ ایفا می کنند همچنین احساس مسیولیت شهروندی نیز عاملی مهم قلمداد می شود.
۲۰۸.

اختیارات و مسؤلیت های حکومت اسلامی در حل معضلات محیط زیستی

نویسنده:
منبع: گفتمان فقه حکومتی دوره جدید سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: محیط زیست حکومت اسلامی فقه قواعد فقهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۵۳۶
فقه مشتمل بر قواعد کلی و احکام جزئی زیادی است که در حل مسائل زیست محیطی کارآیی دارند. از قبیل قاعده ولایت فقیه، حکم حکومتی، لاضرر، اتلاف، اسراف، افساد، مصلحت و... در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی وظایف حکومت اسلامی در حفظ محیط زیست از آلودگی و حفظ منابع آن از نابودی و ترسیم سیاست های زیست محیطی و توسعه ای و تهیه طرح ها و برنامه ها و تلاش های عملی در راه محیط زیستی سالم از نگاه فقه مورد بررسی قرار گرفته است. دست آورد پژوهش اثبات می کند که انجام وظایف فوق از اختیارات ولی فقیه در حکومت اسلامی است. ولی فقیه برای حفظ و توسعه محیط زیست بر اساس مصلحت جامعه و با استفاده از قواعد فقهی و احکام حکومتی می تواند وظایف فوق را در دستور کار دولتمردان و مجریان قرار دهد. حکومت اسلامی می تواند برای تنبیه و اصلاح مخالفت کنندگان با قوانین و مقررات زیست محیطی، مجازات های مناسب و بازدارنده تعیین کند. بستن معاهدات بین المللی زیست محیطی و اجرای آن ها نیز از وظایف حکومت است. امروزه، کنوانسیون های مختلفی درزمینه محیط زیست وجود دارد که هدف آن ها الزام دول متعاهد به همکاری بین المللی به منظور حفاظت محیط زیست می باشد. طبق صریح آیات قرآن حکومت باید به تعهدات و پیمان ها پایبند باشد؛ خداوند در قران بر اجرای پیمان ها تأکید فراوان نموده است. قرآن از قراردادها به عنوان پیمان خدا یاد نموده و متعاهدین را یادآور می شود که با عقد پیمان، گویی باخدا قرارداد نموده اند و پیمان خدا نیز مورد بازخواست خواهد بود.
۲۰۹.

ارائه مدل ارزیابی تکنولوژی پایدار در حوزه حمل و نقل شهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و مدیریت شهری سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 1-18

کلیدواژه‌ها: تکنولوژی پایداری حمل و نقل شهری ارزیابی تکنولوژی محیط زیست شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۴۱۳
با توجه به معضلات فعلی شهر تهران در حوزه حمل و نقل، در این پژوهش سعی شده است نسبت به تدوین مدل ارزیابی تکنولوژی پایدار در حوزه حمل ونقل شهری تهران اقدام گردد. این تحقیق، به روش آمیخته انجام شده و در فاز کیفی با استفاده از اصول نظریه داده بنیاد نسبت به شناسایی مؤلفه های مهم در ارزیابی تکنولوژی و تدوین مدل پارادایمی اقدام شد و در فاز کمی نیز با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، مدل تدوین شده، مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن بودند که مقوله محوری در ارزیابی تکنولوژی پایدار در حوزه حمل ونقل شهری تهران، کارکردهای مرتبط با استفاده از تکنولوژی های حمل ونقل شهری می باشد که به واسطه رشد جمعیت و به تبع آن تقاضای روزافزون سفرهای شهری، گسترش حاشیه نشینی و مهاجرت های آونگی در اطراف تهران و محدود بودن منابع طبیعی، اکولوژیکی و انرژی ایجاد می شود. راهبردهایی مانند: برنامه ریزی استراتژیک و آینده نگر در حوزه حمل و نقل شهری تهران، ظرفیت سنجی حمل و نقل متناسب با میزان تقاضای سفرهای شهری، ارزیابی انطباق با الزامات، قوانین و مقررات ملی و جهانی، ارزیابی توجیه اقتصادی تکنولوژی پایدار در حوزه حمل و نقل و امکان ایجاد سرمایه گذاری لازم با رویکرد اقتصاد مقاومتی، ارزیابی ملاحظات عملکردی کیفی و فنی تکنولوژی در حوزه حمل و نقل شهری، ارزیابی و پایش اثرات زیست محیطی و آنالیز چرخه حیات تکنولوژی های حمل و نقل، استفاده از انرژی های پاک و کم کربن در تجهیزات حمل ونقل و ... ارائه شدند. راهبردهای بیان شده تحت تأثیر ارزش ها و فرهنگ جامعه، سطح آگاهی ها و درک عمومی جامعه از مخاطرات ناشی از تکنولوژی های ناپایدار در حوزه حمل ونقل، فرهنگ شهرنشینی و رعایت قوانین و مقررات در حوزه حمل ونقل توسط مردم و ویژگی های تهران از منظر اقلیمی، جمعیتی، جغرافیایی، سیاسی، امکاناتی، زیرساختی و مهندسی و ... هستند. انتظار می رود اجرای راهبردهای بیان شده بتواند منجر به رخدادها و پیامدهایی از قبیل: ارتقای جایگاه ایران در رتبه بندی های بین المللی، ارتقای سلامت جسمی، روانی، نشاط و رفاه جامعه و بهره وری نیروی کار، استفاده بهینه از امکانات و زیرساخت های شهری و تجهیزات حمل و نقل، ارتقای سطح دانش و نگرش عمومی در زمینه استفاده از تکنولوژی های پایدار در حمل ونقل، رشد اقتصادی پایدار، کارآفرینی و اشتغال، کارآمدی و عملکرد مثبت در حوزه حمل و نقل شهری و محیط زیست شهری سالم و بهره ور گردد.
۲۱۰.

بررسی عناصر زبان شناسی زیست محیطی در متون عرفانی با تکیه بر آثار بهاءولد، مولوی و بقلی شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی (دانشگاه تبریز) سال ۷۱ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳۷ 185-210

کلیدواژه‌ها: عرفان زبان شناسی محیط زیست بهاء ولد بقلی شیرازی مولوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۳۶۱
زبان شناسی زیست محیطی یکی از شاخه های جدید زبان شناسی است که به بررسی نقش زبان در تخریب های محیط زیست می پردازد؛ زیرا با پذیرش اصل ارتباط بین زبان و تفکر در زبانشناسی، خواهیم پذیرفت که طرز تفکر ما بر نحوه برخورد و رفتار ما با طبیعت تأثیر می گذارد. زبانشناسان با بررسی و تجزیه و تحلیل متون، در جست و جوی الگوهایی ذهنی هستند که ارتباط انسان با طبیعت را اصلاح و بازسازی می کند. نگارندگان، با این پیش فرض که عارفان به سبب ارتباط تنگاتنگ با جهان هستی، برای بیان اندیشه های انتزاعی خود، بیشترین بهره را از عناصر طبیعت گرفته اند، بر این باورند که زبان عرفان قادر است الگوهایی ارایه کند که با ترویج آن ها، زیرساخت های فکری و فرهنگی مردم نسبت به محیط زیست در جهت مثبت دگرگون شود. نتیجه بررسی ها بیان گر آن است که در دنیای کنونی که محیط زیست هر لحظه بیشتر تخریب می شود، ترویج چنین الگوهایی در به کرد زیر ساخت های فکری و اندیشگی جامعه نسبت به طبیعت مؤثر است.
۲۱۱.

تبیین مدل عوامل اثر گذار بر توسعه فرهنگ محیط زیست در ورزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی دوره هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 57 - 67

کلیدواژه‌ها: محیط زیست فرهنگ زیست محیطی توسعه پایدار و ورزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۲ تعداد دانلود : ۴۴۷
هدف از پژوهش حاضر تبیین مدل عوامل اثرگذار برتوسعه فرهنگ محیط زیست در ورزش بود. پژوهش حاضر از نظر روش تحقیق توصیفی - پیمایشی بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه بودند که بر اساس جدول تعیین حجم نمونه کرجسی ومورگان تعداد ۳۸۴ نفر از دانشجویان دانشگاه رازی به پرسش نامه بازبینی شده بوژمهرانی و رضوی (۱۳۹۳) با مقیاس پنج ارشی لیکرت پاسخ دادند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظرخواهی از اساتید و صاحب نظران مرتبط با موضوع پژوهش بررسی و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ ۷۸/۰ گزارش شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی به منظور شناسایی عوامل موثر بر توسعه ی فرهنگ محیط زیست در ورزش با استفاده از نرم افزارهای spss و lisrel استفاده شد. نتایج پژوهش شش عامل شامل اثر گذار یعنی عوامل آموزش، پژوهش، مدیریت، ساختار، فرهنگ سازی و راهکارهای ملی را به عنوان عوامل موثر بر توسعه فرهنگ محیط زیست در ورزش را تایید کرد. همچنین، تحلیل عاملی تاییدی برازش مناسب مدل را نشان داد.
۲۱۲.

پیشگیری و جبران خسارت زیست محیطی در مدیریت سوخت مصرف شده هسته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق عمومی دوره ۴۹ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 573 - 589

کلیدواژه‌ها: پیشگیری خسارت هسته ای سوخت مصرف شده هسته ای مدیریت محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۶۸۱
سوخت مصرف شده هسته ای به علت تشعشات و دمای بالا مستلزم مدیریت اصولی و علمی است. با نگاهی به اسناد بین المللی به خصوص کنوانسیون مشترک مدیریت ایمنی سوخت مصرف شده که در راستای حفاظت از فرد و محیط زیست در قبال خسارت های ناشی از آن، مدون شده اند، مقاله حاضر به تبیین و ارزیابی تعهدات دولت ها در پیشگیری و جبران زیان وارده به محیط زیست، ناشی از این مدیریت پرداخته و بدین وسیله به یکی از الزامات توسعه به کارگیری انرژی هسته ای پاسخ می دهد. در نهایت به ضعف های موجود در پیشگیری و جبران خسارت به محیط زیست همچون عدم جامعیت و جهانشمول بودن این مقررات و تکمیلی بودن مسئولیت دولت ها در جبران خسارت اشاره دارد.
۲۱۳.

تحلیل شاخص های جهانی محیطزیست با رویکرد توسعه پایدار شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۰ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۶) 907 - 927

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار تهران رتبه بندی مناطق شاخص عملکرد محیطی محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۰ تعداد دانلود : ۵۷۵
محیط زیست مقوله ای مهم و مدنظر جامعه جهانی است که برگزاری جلسه های فراوان در سطوح بین المللی و منطقه ای نگرانی جامعه جهانی را درباره آن بیان می کند. هدف کلی پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر شناخت وضعیت مناطق تهران از نظر شاخص های محیطی است. بدین منظور این شاخص ها با مشارکت کارشناسان امتیازدهی، و با تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار Export Choice وزن دهی شدند. همچنین به کمک روش های آماری به محاسبه این شاخص ها پرداخته شد و ترسیم آن ها در نرم افزار Arc Gis صورت گرفت. اطلاعات مورد نیاز پژوهش نیز با مصاحبه و استعلام از سازمان های مربوط به دست آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد امتیاز مناطق 22گانه شهری تهران براساس ارزیابی شاخص عملکرد محیطی، بین 2/49 تا 72 است. بدین ترتیب 10 منطقه شهری تهران در پهنه مناسب و 12 منطقه در پهنه نسبتاً مناسب قرار گرفته اند. معضلات محیط زیستی شهر تهران به چهار بخش تقسیم می شود: در بخش اول با مشکلات ناشی از موقعیت جغرافیایی شهر تهران مواجهیم که در آن ضعف هایی از قبیل شرایط ژئومورفولوژیکی خاص، اختلاف ارتفاع زیاد بین شمال و جنوب و کاهش جهت جریان هوا مشاهده می شود. روند شهرنشینی شتابان و تغییرات فیزیکی-کالبدی، بخش دوم این مشکلات است. سومین بخش به نقش های اقتصادی-اجتماعی شهر تهران مربوط است که در آن تمرکز یافته اند. چهارمین بخش نیز به ساختار سازمانی و تشکیلاتی نامناسب برای مدیریت کلان شهری تهران مربوط است.
۲۱۴.

نقش دیپلماسی در موافقت نامه اقلیمی پاریس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال چهاردهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 148 - 175

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی محیط زیست تغییرات اقلیمی موافقت نامه اقلیمی پاریس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۴۶۷
امنیت زیست محیطی بخش مهمی از امنیت ملی و انسانی است. با توجه به چالش های موجود و پیش رو در مسایل زیست محیطی در دنیا، گزینش رویکردی جامع و پایدار به مقوله امنیت زیست محیطی ضروری است. حل چالش های ایجاد شده محیط زیستی نیازمند همکاری های بین المللی برای بهره بردای منصفانه و منطقی کشورها از منابع طبیعی بدون آسیب رسانی به کشورهای دیگراست. این مسئله نیازمند نوعی ایده آل از دیپلماسی است که تعاملی مثبت با تمامی طرف های ذی مدخل داشته و به همکاری و مشارکت گروهی با در نظر گرفتن منافع منصفانه و منطقی منطقه ای و جهانی منجر شود به گونه ای که منافع و امنیت ملی کشورها همسو با منافع و امنیت جهانی تأمین گردد. موافقت نامه اقلیمی پاریس محصول دیپلماسی چندجانبه و فرایند طولانی مدت مذاکراتی است که از سال  2007 در بالی آغاز شد و در دسامبر 2015 در پاریس تصویب شد. هر چند این موافقت نامه تمایز میان کشورها و واقعیات مربوط به درجه توسعه یافتگی آنها را می پذیرد اما مرزبندی های مزبور را درنوردیده و تعهدات مشترکی را در خصوص کاهش انتشار، انطباق و شفافیت برای همه کشورها ایجاد می کند. دستیابی به یک توافق تازه حقوقی، هم از نظر سیاسی و هم از نظر فنی بسیار دشوار بود و این مهم حاصل نشد مگر با مذاکرات متعدد که در طی چند سال صورت گرفت و در پاریس به ثمر نشست. هدف از این مقاله، بررسی تأثیر دیپلماسی در شکل گیری موافقت نامه اقلیمی پاریس است که در آن چالش های متعدد دستیبابی به این موافقت نامه بین المللی را در ابعاد مختلف ساختاری، حقوقی، مالی، تعهدات و محتوای  آن بررسی و واکاوی می کند. نتایج نشان می دهد که دیپلماسی های فعال زیست محیطی، چگونه نقش پررنگ و اثرگذاری در تعیین محتوا و ساختارهای مختلف این موافقت نامه در فرآیند مذاکرات داشته است.
۲۱۵.

مؤلفه های گفتمانی حاکم بر اندیشه های محیط زیستی آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ 79 - 90

کلیدواژه‌ها: بوم گرایی محیط زیست اندیشه س یاسی تحلیل گفتمان آیت الله خامنه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۱ تعداد دانلود : ۴۵۵
هدف مقاله حاضر شناخت اندیشه های محیط زیستی آیت الله خامنه ای است. این مقاله با استفاده از نظریات مطرح در حوزه ارزش گذاری به محیط زیست به این پرسش اساسی پاسخ می دهد که: مؤلفه های گفتمانی حاکم بر اندیشه های محیط زیستی آیت الله خامنه ای چیست؟ روش این پژوهش تحلیل گفتمان به روایت لاکلاو و موفه است. یافته های مقاله نشان می دهد آیت الله خامنه ای ازدو جنبه معنوی و سیاسی به موضوع محیط زیست می نگرد. در صورت بندی گفتمانی آیت الله خامنه ای در حوزه محیط زیست گرایی، عنصر دینی به منزله دال مرکزی و مردمی بودن آن، روحیه انقلابی و عقلانیت به مثابه دیگر نشانه ها و مؤلفه ها با آن مفصل بندی شده اند. این دال ها از طریق آگاهی بخشی عمومی، ایجاد رویه های قانونی و نظارتی، الگوسازی مناسب، تقویت و ایجاد همگرایی در قوه اجرایی، بهره گیری از مطالعات علمی و تقویت دیپلماسی محیط زیست، به معنایی تثبیت شده در جامعه تبدیل می شوند. گفتمان غرب به سبب فقدان نگاه الهی در استفاده از محیط زیست، در حوزه میدان گفتمانی و رقیب دیدگاه آیت الله خامنه ای قرار می گیرد.
۲۱۶.

تدوین معیارهای کاربردی سنجش کیفیت محیط زیست شهری در محله های مرکزی کلان شهر همدان (نمونه مطالعاتی: محله آقاجانی بیگ)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۹ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 65 - 94

کلیدواژه‌ها: محیط زیست توسعه پایدار کیفیت محیط شهری محله های مرکزی شهر همدان محله آقاجانی بیگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۴۹۹
برنامه ریزی محیطی با هدف پایداری و ایجاد زمینه های لازم برای کاهش آلودگی های محیط زیست شهری انجام می شود. این نوع برنامه ریزی ازنظر موضوعی و موضعی، ابزاری برای رویارویی با آلودگی های محیط زیست شهرها و محله های شهری است. شکل کلی شهر همدان، شعاعی است و این امر، سبب ازدیاد تردد وسایل نقلیه به حلقه اول شهر شده است. نتیجه تراکم و تعدد رفت و آمد، بروز مشکلات زیست محیطی بسیاری در محله های واقع در محدوده حلقه اول شهر از جمله محله آقاجانی بیگ است. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی، ازنظر روش، توصیفی - تحلیلی و هدف آن، برنامه ریزی محیطی برای پایداری محیط زیست محله آقاجانی بیگ است. پس از شناسایی و تدوین ابعاد، شاخص ها و متغیرهای پژوهش به روش کتابخانه ای، اطلاعات هریک از شاخص ها با مطالعه های میدانی (مشاهده) و اندازه گیری معیارهای زیست محیطی مؤثر بر پایداری (به کارگیری داده های ایستگاه ثبت شاخص آلاینده های هوای شهری، اندازه گیری صوت با دستگاه صداسنج Casellacel، نمونه برداری شاخص کیفیت رواناب شهری) جمع آوری شدند. برای جمع آوری اطلاعات، ابتدا با استفاده از شاخص های کیفیت محیطی در مقیاس محله که از مبانی نظری برگرفته شده بودند، مهم ترین شاخص های تأثیرگذار بر پایداری محیط زیست محله آقاجانی بیگ شناسایی و اولویت بندی شدند. شاخص های محیطی بررسی شده در دو دسته کاربری زمین و کیفیت محیطی دسته بندی شدند که شامل آلودگی هوا، آلودگی صوت، آلودگی رواناب های سطحی، برخورداری از فضای سبز، تنوع کاربری زمین، تراکم و دسترسی به خدمات عمومی محلی بودند. ارزش هر شاخص در دامنه ای بین یک تا پنج مشخص شد که نشان دهنده سطوح مختلف پایداری هستند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهند محدوده مطالعه شده در وضعیت پایداری متوسط با ارزش 3 قرار دارد. علت کسب این ارزش، تأثیر شاخص های مرتبط با کاربری زمین بر شاخص های کیفیت محیط است؛ به گونه ای که سطح پایداری شاخص های کیفیت محیطی محدوده مطالعه شده در وضعیت متوسط پایین (پایدار نیست اما نه به شدت سطح پایین) است و محدوده در وضعیت مطلوبی ازنظر سطح پایداری شاخص های کیفیت محیطی قرار ندارد.
۲۱۷.

تحلیل محتوی کتاب های علوم دوره اول متوسطه تحصیلی ازلحاظ توجه به معضلات زیست محیطی

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در علوم رفتاری دوره سوم اسفند ۱۳۹۷ شماره ۲۹ ۲۴-۳۹

کلیدواژه‌ها: محیط زیست معضلات زیست محیطی آنتروپی شانون علوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۷۰۷
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی دوره متوسطه اول به لحاظ توجه به معضلات زیست محیطی است تا مشخص شود تا چه حد در راستای مؤلفه های معضلات زیست محیطی تدوین شده اند. روش مورداستفاده در تحلیل محتوای پژوهش، آنتروبی شانون بوده و واحد تحلیل نیز به صفحات (متن، مضمون، پرسش ها و تمرین و تصاویر) درمجموع 328 صفحه از کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه را تشکیل داد. این بررسی با استفاده از ابزار چک لیست تحلیل محتوایی که دارای چهار مؤلفه اصلی آب، هوا، خاک و صوت و 55 مؤلفه فرعی است، بررسی شده که روایی محتوایی آن توسط مشخصات موضوعی تأیید و ضریب اعتبار (پایایی) آن نیز 0/90 برآورد شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب های علوم دوره اول متوسطه تحصیلی به معضلات زیست محیطی کم توجه شده است. بیشترین توجه در کتاب علوم تجربی پایه نهم و کمترین توجه مربوط به علوم تجربی پایه هشتم تحصیلی شده است. در کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه تحصیلی در زمینه معضلات زیست محیطی، بیشترین توجه به مسئله خاک و کمترین به معضلات صوتی بوده است. همچنین بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه خاک با (0/275=wj) و کمترین ضریب اهمیت مؤلفه صوت (0/199=wj) بوده است.
۲۱۸.

تفکر سیستمی حکمت متعالیه در شناخت محیط زیست (مطالعه ی موردی: زمین)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های عقلی نوین سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵ 31 - 55

کلیدواژه‌ها: تفکر سیستمی زمین حکمت متعالیه ملاصدرا محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۶ تعداد دانلود : ۸۵۴
از قرن بیستم تفکر سیستمی به عنوان یک تفکر کل نگر و کارآمد در مطالعه ی سیستم های پیچیده با تأکید بر درک اصول مهمی چون «همبستگی و تعامل بین اجزا»، «هدفمندی» و «تکامل پذیری» در سیستم مورد توجه اندیشمندان قرار گرفت. در این میان آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته است تبیین فلسفی این نوع از تفکر می باشد. مقاله ی حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی تفکر سیستمی در حکمت متعالیه به عنوان یک نظام جامع فلسفی توحیدمحور و بازتاب آن در شناخت محیط زیست به ویژه زمین خاستگاه تکون و تکامل موجودات صورت گرفته است. بررسی اصول هستی شناسی حکمت متعالیه چون اصالت وجود، تشکیک وجود، وحدت وجود، وجود ربطی و حرکت جوهری نشان از آن دارد که نگاه ملاصدرا به پدیده های طبیعی چون زمین بر اساس تفکر سیستمی است و اصول اساسی این تفکر و مزایای آن در آن وجود دارد. در چنین رویکردی هستی یک کل با اجزای به هم پیوسته است و زمین به عنوان جزئی مهم از این سیستم جامع به صورت یک سیستم یکپارچه و هدفمند، در سیری استکمالی به سوی منبعی قدسی در حرکت است. بی شک این نوع از تفکر، طبیعت شناسی نوینی را فراروی دست اندرکاران محیط زیست قرار می دهد.
۲۱۹.

اهمیت راهبردی دیدگاه کانت برای اخلاق زیست محیطی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۲ (پیاپی ۵۴) 31 - 69

کلیدواژه‌ها: کانت اخلاق محیط زیست انسان محوری طبیعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۳۹۴
در این مقاله نویسنده مدعی است که کانت می تواند اهمیت اخلاق را برای محافظت از محیط زیست، برپایه ارتقاء و بهبود شخصیت و ایجاد محیط کلی تر برای شکوفایی بشر، توجیه کند. انسان محوری کانت ایجاب می کند که ما از طبیعت محافظت کنیم؛ زیرا طبیعت به ما در رسیدن به اهداف مان کمک می کند. همچنین، براساس انسان محوری کانت، ما موظفیم از محیط زیست برای نسل های آینده محافظت کنیم. افزون براین،اخلاق کانتی نشان می دهد چگونه رویکرد غیرابزاری به طبیعت (چه زیباشناسانه و چه به دیگر روش ها)، می تواند به ما کمک کند تا به منزله یک موجود اخلاق مدار پیشرفت کنیم؛ ازاین رو، نباید محیط زیست را صرفاً منبع مواد خام برای انسان تصور کنیم. هنگامی که ما، جدا از منافع خود، به طبیعت احترام می گذاریم، می توانیم انواع نگرش هایی را که موجب رشد فضائل اخلاقی می شوند، در وجود خود تقویت کنیم. برهمین اساس، اخلاق کانتی می تواند نظام اخلاق زیست محیطی پیچیده ای را بر مبنای اصولی انسان مدار سازمان و بسط دهد.
۲۲۰.

سنجش میزان تحقق پذیری فرهنگ محیط زیست شهری در راه رسیدن به توسعه پایدار شهری، مطالعه موردی: شهر سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۱ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 1 - 13

کلیدواژه‌ها: نهادینه سازی فرهنگ محیط زیست توسعه پایدار شهری شهر سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۶۳۵
با رشد شهرنشینی و شهرگرایی، معضلات محیط زیست شهری به حد بحران رسیده است، درحالی که یکی از مسائل روز جهان، مسئله حفظ محیط زیست است. برای رسیدن به توسعه پایدار شهری، وضع قوانین و آیین نامه های مناسب و اجرای صحیح و نیز تغییر الگوی مصرف و نگرش های زیست محیطی، ضروری است. ولی از آن واجب تر نهادینه کردن فرهنگ محیط زیست است که باید در روح تک تک افراد اعم از توده های عادی و یا مسئولان رسوخ کرده باشد. در این راستا تحقیق حاضر به سنجش میزان تحقق پذیری روش های نهادینه کردن فرهنگ زیست محیطی در شهر سنندج می پردازد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است که با توجه به ماهیت موضوع از دو روش توصیفی – تحلیلی استفاده شد. سپس 400 پرسش نامه بین افراد بالای 15 سال (اعم از زن و مرد) توزیع شد. پایایی پرسش نامه از طریق آلفای کرونباخ عدد 0.985 به دست آمد، که نشان از همبستگی مطلوب بین سؤالات پرسش نامه است و نیز روایی پرسش نامه توسط اساتید و افراد آگاه تائید شد. درنهایت نتایج حاصله از طریق نرم افزار SPSS، ازجمله آزمون T Test و آزمون رتبه بندی فریدمن مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. و برای آزمون فرضیات از ضریب همبستگی اسپرمن استفاده شده است. نتایج نشان داد که، ارزیابی و سنجش میزان نهادینه کردن فرهنگ محیط زیستی در شهر سنندج، متوسط رو به پایین است. نتایج نشان می دهد، برای داشتن یک شهر پایدار، بهبود کیفیت محیط زیست شهری جزو اولویت های اساسی محسوب می شود، و یکی از راه های رسیدن به این محیط زیست مطلوب، نهادینه کردن فرهنگ محیط زیست شهری به طرق مختلف است.