مطالب مرتبط با کلیدواژه

مناطق روستایی


۱.

وضعیت توزیع درآمد در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان طی سال های 80-1376(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه ۱۳۸۶شماره ۳

کلیدواژه‌ها: فقر توزیع درآمد درآمد مناطق روستایی سیستان و بلوچستان (استان)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۲
امروزه بسیاری از دانشمندان و صاحبنظران علوم اجتماعی بر نقش توزیع درآمدها به مثابه عاملی مؤثر در ایجاد اختلاف سطح زندگی و شکافهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و بروز پدیده فقر اتفاق نظردارند. بر همین اساس، به سیاستگذاران و برنامهریزان توصیه شده است که نسبت به اثرات توزیعی اتخاذ راهبردهای اقتصادی و نیز چالشهای اقتصادی-اجتماعی ناشی از سیاستهای اقتصادی توجه و تاکید ویژه داشته باشند. مقاله حاضر در همین راستا و بهمنظور بررسی و تحلیل چگونگی توزیع درآمد در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان طی سالهای 1380-1376 تهیه و تنظیم شده است. در این پژوهش، توزیع درآمد با استفاده از شاخص ضریب جینی، با دو روش تفکیکپذیر، روی تمام دادهها محاسبه شده است. چنان که یافتههای تحقیق نشان میدهد، ضریب نابرابری با روش تفکیکپذیر طی دوره مورد مطالعه در مناطق روستایی استان بهتدریج از 394/0 در سال 1376 به 428/0 در سال 1380 افزایش یافته است. همچنین، با مقایسه ضریب جینی درون دهکها مشخص شد که طی این دوره، نابرابری بین پردرآمدترین خانوارهای روستایی استان (دهک دهم ) و کمدرآمدترین خانوارها ( دهک اول) نسبت به سایردهکها بیشتر بوده است، به گونهای که ضریب جینی برای دهک اول، از 157/0در سال 1376 به 222/0 در سال 1380، وبرای دهک دهم مقدار این ضریب از 129/0 به 266/0 در دوره مشابه افزایش نشان میدهد. از سوی دیگر، مقایسه ضریب جینی بین فقرا حاکی از آن است که نابرابری بین فقرا بهطور متوسط بیش از نابرابری بین خانوارهای دهک اول است؛ و در مجموع، فقر در جامعه مورد مطالعه به دهک اول محدود نمیشود.
۲.

چشم انداز گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق روستایی شهرستان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه ۱۳۸۶شماره ۴

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات مناطق روستایی نظام های اطلاع رسانی روستایی کرمانشاه ( استان )

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۲
پژوهش حاضر، با بهره گیری از فن دلفی و مدل سوات به اجرا درآمد. در هر یک از بخش های این مدل، پرسش هایی مطرح شد تا بر اساس پاسخ های دریافتی و تجزیه و تحلیل های لازم در سه مرحله چشم انداز گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات ترسیم شود. کلیه متخصصان فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه روستایی شهرستان کرمانشاه جامعه آماری تحقیق را تشکیل داده اند. براساس پاسخ های دریافتی، کسانی که با فناوری اطلاعات و ارتباطات آشنایی کافی نداشتند، حذف شدند. همزمان، نظر متخصصان شهری و روستایی با یکدیگر مقایسه شد. براساس نتایج به دست آمده، از جمله نقاط قوت عبارت اند از وجود برق، دفتر مخابرات، قشر جوان تحصیل کرده، جاذبه های گردشگری؛ برخی از نقاط ضعف عبارت اند از ضعیف بودن تجهیزات مخابراتی، هزینه بالا، عدم جاذبه برای بخش خصوصی، کمبود نیروی متخصص بومی، پایین بودن سطح تحصیلات؛ مهم ترین فرصت ها عبارت اند از دسترسی به بازارهای جهانی، کاهش واسطه گری، دیدگاه مثبت مسئولان، قرار گرفتن فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه چهارم توسعه، افزایش گردشگری روستایی؛ و بالاخره، از جمله تهدیدها عبارت اند از افزایش مصرف گرایی و ناهنجاری های رفتاری. افزون بر آن، نتایج نشان داد که دو گروه متخصصان شهری و روستایی در بسیاری از موارد نظرهایی یکسان داشتند. در مجموع، بر اساس نتایج این تحقیق، می توان چشم انداز گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در محدوده مورد مطالعه را خوش بینانه ارزیابی کرد.
۳.

بررسی و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی در مناطق شهری و روستایی مرزی سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه ۱۳۸۷شماره ۲

کلیدواژه‌ها: مشارکت سرمایه اجتماعی مناطق شهری مناطق روستایی سیستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹۲
مقاله حاضر که در پی تبیین سرمایه اجتماعی و سنجش آن در مناطق مرزی شرق کشور ایران می باشد، ضمن توضیح اجمالی مفهوم سرمایه اجتماعی و سیر تکاملی آن و همچنین رابطه آن با اعتماد که یکی از مؤلفه های مهم سرمایه اجتماعی است، سطح و توزیع سرمایه اجتماعی را در منطقه سیستان بررسی می کند. در این مقاله، از روش میدانی بهره گرفته شده است. با توجه به اینکه تفکر رشد نقاط شهری در مناطق مرزی در حال شیوع است و عمده ترین عامل حراست از مرزها توسط اجتماعات محلی نیز سرمایه و اعتماد اجتماعی است، بر اساس فرضیه تحقیق، تفاوت معنی داری بین سطح سرمایه اجتماعی در نقاط شهری و روستایی در سطح منطقه سیستان وجود دارد. بنابراین، با توجه به نتایج حاصله، در صورتی که اندیشه رشد نقاط شهری در مناطق مرزی با هزینه تخلیه روستاها توام باشد، که در آنها سرمایه اجتماعی بیشتر است، قطعاً این اندیشه نامناسب خواهد بود و با ضرورت های ژئوپولیتیکی منافات خواهد داشت.
۴.

اثرات تبدیل روستا به شهر بر بخش کشاورزی مناطق روستایی: مطالعه موردی شهر اژیه در پایاب زاینده رود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه ۱۳۸۷شماره ۳

کلیدواژه‌ها: شهر روستا بخش کشاورزی مطالعه موردی مناطق روستایی اصفهان (شهرستان) اژیه (شهر) پایاب زاینده رود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰۳
توسعه شهرهای کوچک، به مثابه رویکردی اساسی در توسعه مناطق روستایی و جلوگیری از افزایش مشکلات شهرهای بزرگ، مدتی است که در ایران نیز از موضوعات مهم در مباحث توسعه شهری و روستایی به شمار می رود. از این رو، با توجه به کارکردها و روابط شهر و کشاورزی، این سؤال مطرح است که «آیا تبدیل روستا به شهر گامی است در راستای تقویت بخش کشاورزی مناطق روستایی یا تضعیف آن؟». بدین منظور، در این تحقیق، شهر اژیه به عنوان جامعه آماری انتخاب و وضعیت بخش کشاورزی شهر و روستاهای حوزه نفوذ آن بررسی شده است. این شهر واقع در بخش جلگه شهرستان اصفهان در 1375 از تبدیل روستای اژیه شکل گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که هر چند، تبدیل نقاط روستایی به شهر، مشکلاتی برای بهره برداران از دام در این گونه شهرها به وجود می آورد، اما به علت محدودیت گسترش شهرها، بر میزان کاهش اراضی کشاورزی چندان مؤثر نخواهد بود؛ و با تثبیت جمعیت و جذب جمعیت روستاهای پیرامون، به جوان گرایی و بهبود وضعیت سواد نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی نیز خواهد انجامید.
۵.

بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه گذاری های عمرانی دولت بر رشد بهره وری کل و فقرزدایی در مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه  ۱۳۸۷ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ایران دولت بهره وری فقرزدایی مناطق روستایی سرمایه گذاری عمرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۳
با توجه به اهمیت سرمایه گذاری های دولت در زمینه فقرزدایی، هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم برخی از انواع این سرمایه گذاری ها بر کاهش فقر و رشد بهره وری کل در مناطق روستایی ایران است. بدین منظور، از سیستم معادلاتی شامل متغیرهای مؤثر بر فقر و رشد بهره وری استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، کشش هایفقر روستایی نسبت به سرمایه گذاری در توسعه و عمران روستایی بیش از سایر سرمایه گذاری های عمرانی دولت در امور روستایی بوده است، اما سرمایه گذاری در این زمینه بر رشد بهره وری کل عوامل تاثیری مثبت ندارد. سرمایه گذاری در زمینه جاده سازی بر فقر روستایی مؤثر است و از این لحاظ، در رتبه دوم قرار دارد. رتبه بعد، به سرمایه گذاری در تحقیقات کشاورزی اختصاص دارد که تاثیر آن بر رشد بهره وری کل نیز مثبت بوده است. بر اساس نتایج محاسبات، تاثیر بیشتر انواع سرمایه گذاری های عمرانی دولت بر فقر روستایی به صورت مستقیم است.
۶.

مدیریت اجتماعی مناطق روستایی و کاهش فقر: مطالعه موردی روستاهای منطقه حسین آباد غیناب سربیشه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه ۱۳۸۸شماره ۲

کلیدواژه‌ها: مطالعه موردی مناطق روستایی کاهش فقر حسین آباد غیناب سربیشه (روستاها)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۰
هر چند، فقرزدایی در نواحی روستایی از برجسته ترین اهداف بیشتر برنامه های تعدیل اقتصادی به شمار می رفت، اما مطالعات انجام شده حاکی از افزایش تدریجی فقر روستایی به دلیل شیوه های نامناسب مطالعه و اجراست. پرسش اصلی این است که «آیا با تغییر شیوه مطالعه و اجرای برنامه ها، می توان میزان فقر مناطق روستایی را کاهش داد؟». در بیشتر موارد، این گونه برنامه ها با مشارکت حداقلی افراد و آن هم گروه های صاحب قدرت در نقاط روستایی به اجرا درآمده است. مطالعه حاضر، با بهره گیری از روش ساپ در منطقه حسین آباد شهرستان سربیشه، و با تعیین اهمیت و جایگاه برنامه های عمرانی و اجتماعی در تامین معاش فقرا، به بررسی شیوه های مدیریت و مداخله در این گونه مناطق می پردازد. نتایج بررسی نشان دهنده کاهش چشمگیر میزان فقر در پی اجرای برنامه هایی است که پس از تهیه و تدوین با روش های اصولی و مبتنی بر نظر ساکنان این مناطق اجرا شده اند، کاهشی که تحقق آن بیشتر مرهون تنوع بخشی به شیوه های تامین معاش بوده است. همچنین، این بررسی نشان می دهد که گذشته از تامین درآمد، باید فراهم سازی امکانات رفاهی و بهداشتی این مناطق نیز مورد توجه قرار گیرد.
۷.

نقش گردشگری در توسعه اجتماعی- اقتصادی مناطق روستایی استان چهارمحال و بختیاری: مطالعه موردی بخش سامان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه ۱۳۸۸شماره ۲

کلیدواژه‌ها: توسعه اقتصادی توسعه روستایی گردشگری مطالعه موردی توسعه اجتماعی مناطق روستایی سامان (بخش) چهارمحال و بختیاری (استان)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶۲
امروزه، گردشگری و به ویژه گردشگری روستایی گستره ای جهانی یافته است و پدیده ای برآمده از توسعه همه جانبه نوآوری های فناوری در دوران نوین به شمار می رود. آنچه گردشگری را به عاملی در روند توسعه مبدل کرده است، جریان های سرمایه، فرهنگ و اطلاعات، در یک همپوشی با عواملی چون افزایش درآمد، سطح رفاه، اوقات فراغت بیشتر و بهبود ارتباطات است. بر این باور، تحقیق فرارو در پی پاسخ بدین پرسش است که گردشگری چه نقشی در توسعه اجتماعی- اقتصادی نقاط روستایی در بخش سامان از توابع استان چهارمحال و بختیاری دارد. مطالعات میدانی و پرسشنامه های تکمیل شده از سوی 376 نفر در قالب نمونه آماری منتخب به روش کوکران در پانزده روستای گردشگرپذیر نشان می دهد که میان افزایش شمار گردشگران، رونق گردشگری و بهبود شاخص های اجتماعی- اقتصادی رابطه معنی دار وجود دارد.
۸.

تغییرات توزیع درآمد در مناطق روستایی و شهری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد کشاورزی و توسعه ۱۳۸۳ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: توزیع درآمد ضریب جینی مناطق شهری مناطق روستایی دهکها نسبت درآمد شهری به روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴۳ تعداد دانلود : ۱۶۹۳
توزیع درآمد دست کم به دو دلیل از اهمیت ویژه ای برخورداراست: نخست بعد مهمی از عدالت را تشکیل می دهد. دوم روی متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و غیره تاثیر(و در بسیاری موارد تاثیر مهم) می گذارد.توزیع درآمد ابعاد بسیار گوناگون دارد که در این مقاله دو بعد مهم آن یعنی توزیع شخصی و توزیع منطقه ای مورد توجه قرار دارد.توزیع درآمد با استفاده از برخی شاخص های مربوط از جمله دهکها، ضریب جینی و نسبت درآمد خانوارهای شهری به روستایی برای سالهای مختلف محاسبه و روند تغییرات آن با گذشت زمان مشخص شده است.این مطالعه با استفاده از داده های ثانویه صورت گرفته است.برای تعیین روند تغییرات نیز از روش آماری رگریسون استفاده شده و محاسبات با استفاده از نرم افزارspss انجام پذیرفته است. یافته های این تحقیق افت و خیزهایی را در شدت نابرابری توزیع درآمد نشان می دهد. ضریب جینی توزیع درآمد در ایران در دهه 1340نزدیک به45% بوده است و در سالهای اولیه دورن1350تا 1357 افزایش یافته و در بعضی سالها به حدود 50% رسیده است.ضریب جینی از سال 1358 تا اواسط دهه 1370 با فراز و نشیب هایی، روندی نزولی و در سالهای اخیر روندی صعودی داشته است.مطالعه حاضر نشان می دهد که ضریب جینی توزیع درآمد کل ایران و مناطق شهری و روستایی در سال 1357 نسبت به سال1365 کاهش یافته در حالی که ضرایب جینی توزیع درآمد ایران بین خانوارها و نیز در مناطق شهری و روستایی در سال 1378 نسبت به سال1365 به ترتیب2.30،8.98،3.36 افزایش یافته است.
۹.

تحلیلی بر رویکرد کارکردهای شهری در توسعه روستایی با تاکید بر مدل یوفرد ( رویکردی با نگرش فضائی به برنامه ریزی روستایی )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد یاس ۱۳۸۸ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: توسعه روستایی مناطق روستایی توسعه فضایی روابط شهر و روستا عملکردهای شهری رویکرد یکپارچه کارکردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۷۲۸
۱۰.

تحلیلی بر وضعیت رفتارهای فرهنگی در نواحی روستایی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی سال اول پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: فرهنگ مناطق روستایی امکانات فرهنگی تحلیل چندمعیاره فعالیت های فرهنگی مصرف کالاهای فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر
تعداد بازدید : ۱۹۴۹ تعداد دانلود : ۷۴۸
فرهنگ به عنوان مؤلفه ای از ارزش های پذیرفته شده در هر جامعه، شیوه زندگی و عادات و رسوم، و هنجارهایی که افراد از آن پیروی می کنند، همواره موجد هویت و ضامن بقا و دوام جوامع بوده است. فرهنگ گرایی پارادایم های توسعه علاوه بر تضمین مشارکت جوامع و در نتیجه موفقیت آنها، شاید مطمئن ترین راه برای مواجهه، ورود موفقیت آمیز و همراه شدن با جریان جهانی شدن در عصر فراگستری اطلاعات باشد. گستردگی حیطه فرهنگ از سویی و کمبود اطلاعات و آمار مدون و معتبر به ویژه در مورد جوامع روستایی از سویی دیگر، از عمده ترین مشکلات مطالعه در این حوزه ها به شمار می آیند. مقاله حاضر حاصل مطالعه ای با هدف بررسی و تحلیل رفتارهای فرهنگی در مناطق روستایی کشور است. داده های مورد نیاز از مجموعه 29 جلدی گزارش های طرح ملی «رفتارهای فرهنگی ایرانیان در مناطق روستایی کشور» به عنوان تنها منبع اطلاعاتی موجود در این زمینه استخراج گردیده است. با انجام پردازش های مفصل و چندمرحله ای به کمکروش های تجزیه و تحلیل چندمعیاره بر روی داده های اولیه، 20 شاخص ترکیبی ثانویه و از مجموعه این شاخص ها نیز 3 شاخص عمده و اصلی تحقیق مربوط به حوزه های «فعالیت های فرهنگی»، «دسترسی به کالاهای فرهنگی» و «مصرف کالاهای فرهنگی» به دست آمد. پس از توصیف هر کدام از 23 متغیر به دست آمده و نیز تشریح وضعیت استان های کشور در هر کدام از آنها، رتبه بندی و تعیین درجه بهینگی مناطق روستایی کشور در هر کدام از 3 حوزه عمده مورد مطالعه، با استفاده از آنالیز تاکسونومی مشخص گردید. در ادامه با استفاده از تجزیه کلاستر، خوشه بندی فرهنگی مناطق روستایی کشور نیز در 3 طبقه ضعیف، متوسط و نسبتاً خوب به ترتیب شامل 5، 16 و 7 استان انجام شد. نتایج حاکی از وضعیت نامساعد مصرف کالاهای فرهنگی در مقایسه با میزان دسترسی به این کالاهاست و به طور کلی پایین بودن سطح بهره وری فرهنگی در مناطق روستایی کشور را نشان می دهد؛ گرچه دسترسی ها نیز وضعیت چندان مطلوبی ندارد. خوشه بندی و تاکسونومی های انجام شده نیز گرچه رتبه بندی های متفاوتی را در هر کدام از 3 حوزه مورد مطالعه نشان می دهد، لکن نامساعدترین وضعیت ها همواره به مناطق مرزی کردستان و سیستان تعلق داشته است که در جای خود مسئله بسیار در خور تاملی است، در حالی که بوشهر دارای وضعیت کاملاً متفاوتی است
۱۱.

تحلیل رابطه بین سرمایه انسانی، تحقیق و توسعه و بهره وری با نابرابری درآمدی در مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه روستائی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۳)

کلیدواژه‌ها: سرمایه انسانی بهره وری کل عوامل تولید مخارج تحقیق و توسعه مناطق روستایی مدل رگرسیونی ARDL منحنی کوزنتس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶۴ تعداد دانلود : ۱۱۴۳
در ادبیات توسعه اقتصادی، بین رشد بهره وری و نابرابری درآمدی رابطه ای وجود دارد که از آن با عبارت U وارون کوزنتس یاد می شود (اهلووالیا، 1977). به عبارتِ دیگر، رابطه بین رشد بهره وری با نابرابری درآمدی ابتدا مستقیم و سپس حالت معکوس به خود می گیرد. امروزه مطالعات اقتصاددانان توسعه نشان می-دهد که سیاست های دولت ها، از جمله سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و مخارج تحقیق و توسعه، نه تنها بر رشد و بهره وری اقتصادی، بلکه بر توزیع مناسب درآمد و کاهش نابرابری در اقتصاد کشورها نیز مؤثر بوده است (فان، 2007). بر این اساس، عوامل ساختاری مذکور، موجب برگشت سریع خم منحنی کوزنتس شده و موجب می شود که با افزایش بهره وری، نابرابری درآمدی کاهش یابد. به دلیل اهمیت موضوع مذکور، در پژوهش حاضر با استفاده از رهیافت مدل های رگرسیونی با وقفه های گسترده (ARDL) و با در نظر گرفتن اطلاعات یک دوره سی ساله (1387- 1358) به صورت سری زمانی، رابطه بین نابرابری درآمدی و رشد بهره-وری در حضور عوامل ساختاری مانند مخارج تحقیق و توسعه و سرمایه انسانی در مناطق روستایی بررسی می شود. طبق نتایج پژوهش، سرمایه انسانی و مخارج تحقیق و توسعه داخلی و انباشت سرمایه تحقیق و توسعه بین المللی، هر کدام با ضرایب 11/0 و 08/0، بر کاهش نابرابری درآمدی در مناطق روستایی تاثیر معنی داری دارد و فرضیه کوزنتس مبنی بر وجود رابطه U وارون بین رشد بهره وری کل و نابرابری درآمدی در مناطق روستایی و کشاورزی ایران در دوره مورد مطالعه قابل ابطال نیست.
۱۲.

تحلیل همبستگی و رگرسیونی ابعاد گرایش دانشجویان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار سال دوم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: دانشجویان گرایش مناطق روستایی آموزش عالی کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳۸ تعداد دانلود : ۲۱۰۴
محیط اصلی فعالیت کاری برای دانشجویان رشته کشاورزی، مناطق روستایی و محیط هایی است که با فعالیتهای کشاورزی در ارتباط است. بنابراین به منظور اثربخشی فعالیتهای نظام آموزش عالی کشاورزی ضروری است که به بررسی تمایلات و گرایش دانشجویان رشته کشاورزی به مناطق روستایی توجه گردد. هدف از این پژوهش بررسی گرایش دانشجویان رشته کشاورزی به کار در مناطق روستایی است. روش تحقیق به صورت توصیفی ـ همبستگی و علی ارتباطی است. جامعه آماری دانشجویان ترویج کشاورزی به تعداد 355 نفراست که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده با توجه به واریانس بدست آمده از تست اولیه و فرمول کوکران ، اقدام به تعیین حجم نمونه شد که در تحقیق حاضر این حجم 75 نفر بدست آمد. هدف اصلی این تحقیق تحلیل همبستگی و رگرسیونی عوامل است که بر گرایش دانشجویان جهت کار در مناطق روستایی نقش دارد.بر اساس نتایج به دست آمده بین محتوای مطالب ارائه شده در دانشگاه، میزان حمایتهای دولت از مناطق روستایی، میزان علاقه به کار عملی و میزان ارزش قائل شدن برای روستا با گرایش دانشجویان در زمینه کار در مناطق روستایی رابطه مثبت و معنی داری به دست آمد.در ادامه به منظور بررسی تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از رگرسیون گام به گام استفاده شده است. با توجه به یافته های جدول رگرسیون می توان نتیجه گرفت که متغیرهای مستقل میزان علاقه به کار عملی، میزان تجربه کار کشاورزی، میزان ارزش قائل شدن برای بخش کشاورزی و میزان حمایتهای دولت 48% تغییرات متغیر گرایش به کار در مناطق روستایی را تبیین می کند.
۱۳.

ارزیابی برخی شاخص های ابعاد نابرابری منطقه ای در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال چهاردهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ایران مطالعه تطبیقی مناطق روستایی نابرابری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵۴ تعداد دانلود : ۸۷۱
نابرابری به عنوان معضل قرن حاضر، بیشترین نگاه ها را معطوف خود ساخته است. گسترش محرومیت، مهاجرت، حاشیه نشینی، افزایش جرم و مانند آنها همگی ناشی از فقر و نابرابری است و این موارد ادله ای محکم در باب ضرورت پرداختن به این مهم هستند. پرداختن به نابرابری توسعه در ابعاد محرومیت، آسیب پذیری و نیازهای اساسی به عنوان یک پدیده عینی در مناطق روستایی مرزی و مرکزی ایران با استفاده از متون علمی، کتب و اسناد مرتبط با حوزه های تحقیق با روشی توصیفی- تحلیلی دستور کار پژوهش است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تصادفی نظام مند، پس از انتخاب 224 دهستان به عنوان نمونه، با استفاده از مدل های ضریب پراکندگی و ضریب جینی، به بررسی روند تغییرات در مقطع 1365 تا 1385 پرداخته است. یافته-های پژوهش نشان می دهد بیشترین نابرابری در ابعاد اجتماعی است و افزایش دسترسی در مرکز خلق فرصت های بیشتر را موجب شده است.
۱۴.

سنجش کیفیت زندگی در مناطق روستایی: مطالعه موردی دهستان آق­بلاغ استان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی توسعه روستایی مطالعه موردی مناطق روستایی زنجان (استان) وایکور (مدل) آق بلاغ (دهستان)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۷ تعداد دانلود : ۹۳۰
کیفیت زندگی از مسائل پیش روی جهان امروز و از مباحث اساسی در تکوین سیاست گذاری اجتماعی به شمار می رود. از این رو، مطالعه حاضر بر آن است تا با بهره گیری از رویکردهای نظری مختلف، به بررسی مفهوم کیفیت زندگی در مناطق روستایی و همچنین، اولویت بندی مناطق روستایی بر اساس سطح کیفیت زندگی در روستاهای بخش آق بلاغ استان زنجان با استفاده از مدل وایکور و AHP در سال 1388 بپردازد. روش شناسی تحقیق از نوع پیمایشی با رویه اسنادی است که با استفاده از مطالعات پیمایشی و نمونه گیری هجده روستا و 36 نفر اعضای شورای اسلامی در دهستان آق بلاغ استان زنجان در قالب جامعه نمونه انجام می شود؛ و سرانجام، بر اساس شاخص های کیفیت زندگی، روستای ممقان دارای بالاترین و روستای ارقین دارای پایین ترین سطح کیفیت زندگی در منطقه شناخته می شوند، که نشان دهنده وجود تفاوت های فضایی به لحاظ کیفیت زندگی در میان روستاییان منطقه مورد مطالعه است.
۱۵.

بررسی وضعیت فقر در مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد کشاورزی سال ۱۳۹۱ شماره ۱ ( پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: فقر مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵۵ تعداد دانلود : ۱۳۱۹
هدف این مطالعه بررسی وضعیت فقر در مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه در مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد جمع آوری و با استفاده از روش انرژی دریافتی مواد غذایی، خط فقر غذایی محاسبه گردید و سپس خط فقر غیرغذایی و خط فقر کل، سرانه، شکاف و شدت فقر در مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد تعیین شد. یافته های تحقیق نشان داد حدود 32 درصد از نمونه مورد مطالعه زیر خط فقر قرار دارند. نتایج همچنین نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو گروه فقیر و غیر فقیر در تعیین کننده های سن سرپرست، استفاده کنندگان از خدمات درمانی و تسهیلات، مالکین تراکتور، خانه، آب لوله کشی، گاز لوله کشی، حمام و آشپزخانه، نسبت افراد دارای درآمد و باسواد به بعد خانوار، رفاه و سرمایه اجتماعی وجود دارد. با توجه به نتایج حاصل از این بررسی، پیشنهاد می گردد در مناطق روستایی زمینه اشتغال فراهم گردد، بگونه ای که باعث افزایش تعداد افراد دارای درآمد در خانوارها و کاهش فقر گردد. .
۱۶.

اولویت بندی ظرفیت های گردشگری مناطق روستایی شهرستان نیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه سال نهم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: اولویت بندی مناطق روستایی تکنیک TOPSIS ظرفیت گردشگری شهرستان نیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۲ تعداد دانلود : ۹۹۹
طی دهههای اخیر افزایش نرخ بیکاری و در نتیجه خروج نسل جوان و افراد دارای تحصیلات بالاتر از اجتماعات روستایی، بافت و ساختار نواحی روستایی را به مخاطره انداخته است. در این میان گردشگری نه تنها به عنوان یک ابزار بالقوه برای تغییر این وضعیت بلکه یکی از عناصر جداییناپذیر راهبرد توسعهی روستایی مطرح است و به عنوان یک راهبرد توانمند و دارای مزیت نسبی و پاک می تواند جریانات اقتصادی ازجمله کارآفرینی و اشتغال، سرمایه گذاری و جمعیت را به سوی روستاها و نقاط طبیعی بکشاند، مطرح می باشد. با این رویکرد بارزترین نقش گردشگری در مناطقی چون محور مورد مطالعه می تواند حرکت به سوی توازن و تعادل منطقه ای باشد. اما آنچه در این فرآیند تحرک اقتصادی و اجتماعی مهم است سرمایه گذاری در مکان های دارای مزیت گردشگری می باشد و این امر میسر نمی شود مگر این که انتخاب درستی از بین مناطق گردشگری صورت گیرد تا زمینه ی پیشرفت کل منطقه را فراهم آورد. لازمه ی این امر استفاده از تکنیک ها و مدل-های اولویت بندی می باشد. در مقاله ی حاضر با طرح این پرسش که کدامیک از مناطق روستایی مورد مطالعه دارای مزیت براساس اولویت های ظرفیتی گردشگری هستند، تلاش شده است با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از مدل TOPSIS پاسخ علمی لازم را پیدا کند. یافته ها نشان می دهد که از میان 30 روستای مورد مطالعه، روستاهایی که دارای جاذبه های محیطی بیشتری هستند (سقزچی، شیران، ویند کلخوران، برجلو، گلستان، گوگرچین) از ارجحیت بیشتری برخوردارند.
۱۷.

ارزیابی عملکرد تعاونی های کشاورزی در مناطق روستایی مطالعه موردی: شهرستان خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه سال دهم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: ارزیابی مناطق روستایی خرم آباد عملکرد تعاونی های کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۷ تعداد دانلود : ۸۵۸
توسعه تعاونی های کشاورزی در قالب تعاونی های صید و صیادی، گل و گیاه، زنبورداری، دامپروری، جنگل داری، مرغداری و زنبورداری را میتوان راهکار بسیار مناسبی در جهت توسعه کشاورزی، ارتقاء سطح دانش و آگاهی روستاییان، بهره برداری از منابع روستا، افزایش محصولات کشاورزی، جذب سرمایه و افزایش فرصت های شغلی محسوب نمود. اگرچه در سال های اخیر توسعه و ایجاد تعاونی های کشاورزی مورد توجه برنامه ریزان کشور قرار گرفته است اما تاکنون به طور نظام مند ارزیابی جامعی از ایجاد تعاونی های کشاورزی در تحقق اهداف توسعه روستایی صورت نپذیرفته است. در سال های اخیر استان لرستان به ویژه شهرستان خرم آباد شاهد توسعه قابل توجه تعاونی های کشاورزی در مناطق روستایی خود بوده است. بررسی جامع به شیوه اسنادی و میدانی در خصوص عملکرد تعاونی های کشاورزی شهرستان خرم آباد در نزد دو گروه مدیران و اعضای تعاونی ها در سه بُعد اقتصادی، اجتماعی و محیطی نشان داد که تعاونی های کشاورزی از دیدگاه اعضاء از نظر مسائل اجتماعی، اقتصادی و محیطی موفق بوده اما از دیدگاه مدیران عامل به ویژه از نظر مسائل اقتصادی و محیطی دارای عملکرد موفقیت آمیزی نبوده اند.
۱۸.

نظرسنجی دربارة برخی پیامدهای گردشگری روستایی در مناطق روستایی بخش سلطانیه، استان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: توسعه روستایی اقتصاد روستایی مناطق روستایی گردشگری روستایی زنجان (استان) سلطانیه (بخش)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۴ تعداد دانلود : ۶۲۸
پژوهش حاضر، با هدف بررسی پیامدهای گردشگری در مناطق روستایی بخش سلطانیه استان زنجان، به روش توصیفی- همبستگی انجام میشود. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه است وجامعة آماری آناز 453 نفر شامل روستاییان، کارکنان ادارات دولتی، و گردشگران تشکیل شده است. نتایج نشان می دهد که تقویت اقتصاد منطقه، رونق صنایع دستی محلی، افزایش کیفیت زندگی، و حل معضل بیکاری مهم ترین پیامدهای مثبت؛ و تخریب پوشش گیاهی، افزایش قیمت زمین و مسکن، از بین رفتن فرهنگ سنتی، و تضاد اجتماعی بین جامعة میزبان و میهمان مهم ترین پیامدهای منفی گردشگری روستایی در منطقه به شمار میروند. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل عاملی در زمینة نقش گردشگری روستایی در توسعة منطقه، بهبود صنایع روستایی و بازاریابی عامل اول و توسعة اشتغال و کارآفرینی، توسعة فرهنگی، توسعة اقتصادی و افزایش خدمات رفاهی و حفاظت از منابع طبیعی عوامل بعدی را تشکیل میدهند.
۱۹.

بررسی متغیرهای تاثیرگذار بر موفقیت طرح های هادی روستایی در استان خراسان جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال بیست و ششم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۰۲

کلیدواژه‌ها: ارزیابی مناطق روستایی خراسان جنوبی طرح هادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۶ تعداد دانلود : ۷۴۰
نزدیک 20 سال از اجرای اولین طرح های بهسازی و هادی در مناطق روستایی ایران می گذرد و در این مدت نزدیک به 20 هزار طرح از این نوع، مطالعه و بسیاری از آنها نیز اجرا شده اند. اما با وجود صرف هزینه های بسیاری که از سوی دولت انجام شده و مشکلات و تنگناهایی که روستاییان متحمل شده اند، میزان رضایتمندی از این گونه طرح ها در حد بسیار ناچیزی بوده، در واقع تعادل منطقی بین هزینه های انجام شده و پیامدهای حاصل، مشاهده نمی شود. به همین منظور، این مطالعه در نظر دارد رابطه برخی از مهمترین متغیرهای تاثیرگذار بر موفقیت مطالعه و اجرای طرح های هادی را با استفاده از روش تحقیق همبستگی و پس رویدادی مشخص نماید. به همین منظور، طرح های هادی روستایی به اجرا در آمده در استان خراسان جنوبی را به عنوان نمونه انتخاب و مورد تحقیق قرار داده است. تحلیل داده های جمع آوری شده نشان می دهد که متغیرهای: مشارکت مردم در مطالعه و اجرا، گروه مطالعاتی و اجرایی توانمند، ویژگی های فنی و علمی طرح، رعایت مسائل زیست – محیطی، توجه به خطرهای محیطی، مسائل مالی و ویژگی های مدیریتی در موفقیت و در نتیجه، رضایتمندی، بیشترین تاثیرات را به همراه داشته اند.
۲۰.

بررسی تفاوت های سبک زندگی گروه های شهری و روستایی در ارتباط با جهانی شدن فرهنگی مطالعه موردی: اصفهان و روستاهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی دوره بیست و سوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی فرهنگ جهانی شدن اصفهان مناطق روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷۴ تعداد دانلود : ۷۰۱
جهانی شدن و فناوری های رسانه ای مانند اینترنت، ماهواره، تلویزیون، ویدئو، سینما و رادیو به همراه شکل های جدید مصرف شرایطی را در چند دهه گذشته به وجود آورده اند که به سختی می توان آن را کنترل کرد. در کنار این شرایط جدید، فرهنگ جهانی و خرده­فرهنگ های جدیدی پدید آمده است که به نوعی هر لحظه دچار تغییر می شوند. این مقاله تاثیرات جهانی شدن فرهنگی بر سبک زندگی گروه های شهری در اصفهان و مناطق روستایی اطراف آن را بررسی می کند. بر این اساس، با توجه به نظریات جهانی شدن فرهنگی ، شرایط موجود در منطقه مورد مطالعه بررسی و همچنین از نظریه صنعت فرهنگ از ""هورکهایمر و آدرنو"" در قسمت تحلیل استفاده شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کیفی به همراه مصاحبه در هر دو منطقه روستایی و شهری است. پنجاه مصاحبه در شهر اصفهان و پنجاه مصاحبه در روستاها انجام داده شده است. شاخص های سبک زندگی مورد استفاده در این مصاحبه ها از مثال های دانشمند فرانسوی ""پیر بوردیو"" گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شرایط کنونی در منطقه مورد مطالعه با نظریات جهانی شدن به معنای غربی شدن قابل توضیح نیست و می توان آن را به نوعی با نظریات پیوندزنی فرهنگی و جهان محلی به همراه نظریه صنعت فرهنگ توضیح داد.