مطالب مرتبط با کلیدواژه

مسائل اجتماعی

۱.

"بررسی عوامل اقتصادی - اجتماعی مؤثر بر انتظارات اجتماعی جوانان (مورد مطالعه: شهر شیراز) "

نویسنده: محمدتقی ایمان علیرضا اسلام

منبع: علوم تربیتی و روانشناسی ۱۳۸۴ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: جوانان انتظارات اجتماعی مسائل اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی یادگیری شناخت

تعداد بازدید : ۱۷۶۸

"هدف این تحقیق عبارت از بررسی عوامل اقتصادی ـ اجتماعی مؤثر بر انتظارات اجتماعی جوانان شهر شیراز است. فرض محوری تحقیق مدعی است که انتظارات اجتماعی جوانان، تحت تأثیر عوامل ذهنی ـ عینی قرار دارد و با تغییر این عوامل، شدت و جهت آن ها تغییر می پذیرد. برای انجام این پژوهش، ابتدا با استفاده از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه، 385 نفر از جوانان 35-18 ساله ساکن شهر شیراز با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای مورد مصاحبه قرار گرفتند. پس از گردآوری داده ها، اطلاعات به دست آمده در نرم افزار آماری spss توصیف و تحلیل شد. متغیرهای مستقل این تحقیق عبارت اند از: سن، جنس، محل تولد، شیوه جامعه پذیری در خانواده، میزان تحصیلات جوان، میزان تحصیلات پدر، میزان تحصیلات مادر، پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی خانواده، میزان درآمد خانواده، مرتبه شغلی پدر، و مرتبه شغلی مادر. تأثیر متغیرهای مستقل فوق بر انتظارات اجتماعی جوانان سنجیده شد و نتایج نشان می دهد که اغلب متغیرها رابطه معنی داری با متغیر وابسته دارند و انتظارات اجتماعی بسیاری از آنان منفی(بدبینانه) است. "

۲.

تحلیلی بر مسائل اجتماعی در نخستین داستانهای شاهنامه (داستانهای کیومرث، ‌هوشنگ و طهمورث)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین آقاحسینی رسول ربانی خوراسگانی

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی (باهنر کرمان) دوره جدید بهار ۱۳۸۳ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: امنیت کارآفرینی قشربندی طبقه بندی مسائل اجتماعی مشاغل

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه شاهنامه پژوهی

تعداد بازدید : ۳۰۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۰۷

شاهنامه پس ازحمد و ستایش خرد و بیان اندیشه های اعتقادی شاعر، با داستان کیومرث، بعنوان اوّلین کدخدا آغاز می گردد و با داستان هوشنگ و طهمورث، ادامـه می یابد،تا این که به داستان جمشید و ضحّاک می رسد. دراین افسانه ها، مانند دیگر داستانهای شاهنامه، می توان اندیشه های اجتماعی را از دیدگاهها ی گوناگون در بوته نقد قرارداد و آنها را تجزیه و تحلیل نمود. اهمیّت داستانهای اوّلیّه شاهنامه از این جهت است که به بررسی اوّلین حکومت بشری و آیین کشور داری می پردازد و دشواریهای آن را نشان می دهد. مهمترین مسائل اجتماعی که می توان دراین سه داستان بررسی کرد؛ بدین شرح است : 1 - ویژگیهای هر جامعه و چگونگی روابط اجتماعی درآن . 2 - شکل گیری کارها براساس نیازها و ضرورتها . 3 - مشخّص شدن کارکرد تأمین نیازها مانند آبادانی شهرها،کشف آتش و آهن. 4- برپا کردن شادی و جشن پس از هر موفّقیّت، بعنوان تشویق و ترغیب وایجاد انگیزه . 5 - کارآفرینی و طبقه بندی مشاغل که درآن جامعه ابتدایی چشمگیر و مورد توجّه است . 6- امنیّت اجتماعی و استقرار مردم درکوه برای تأمین امنیت. 7 - ایجاد رودخانه ها و رونق دامداری و کشاورزی، بعنوان یک فعّالیّت مهمّ و اساسی برای رونق اقتصادی. 8- جدا کردن حیوانات از همدیگر، بر اساس چگونگی استفاده از آنها و تأمین نیازها. 9 - قشربندی اجتماعی و مشورت با موبدان و همکاری با دهقانان. 10 - بکارگیری شیوه های گوناگون نظامی و چاره جویی درجنگ ،برای جلوگیری از خونریزی ، پیشگیری از تمرّد ، خنثی کردن توطئه دشمن و امتیاز گرفتن از او پس از پیروزی ، رعایت مقرّرات مربوط به جنگ ، توجّه به پیامدهای مثبت جنگ مثل تجربه ، آبدیده شدن ، مهارت و بکارگیری تدبیر و اندیشه. 11- ارتباط بوسیله زبانهای متفاوت و آشنایی با آن، بعنوان یک ضرورت.

۳.

نظریه پردازی در حوزه مطالعات جامعه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرحیم عیوضی

منبع: راهبرد تابستان ۱۳۸۹ شماره ۵۵

کلیدواژه‌ها: منطق کلاسیک نظریه پردازی نظم اجتماعی مسائل اجتماعی جامعه شناسی کلاسیک

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری

تعداد بازدید : ۲۹۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۵۰

مقولات اجتماعی اساساً پیچیده و متنوع هستند و از این رو تاملات در این خصوص همواره عرصه نظریه پردازی با محوریت مسئله اجتماعی را موضوع بحث برانگیزی قرار داده است. آنچه لازم است در ورود به چنین مباحثی مورد توجه جدی قرار گیرد، چگونگی ورود به عرصه مطالعات جامعه شناسی با تاکید بر تنوع دیدگاه های متفکران این عرصه است. باید اذعان داشت امروزه متغیرهای مختلفی در فرایند تحلیل مسائل اجتماعی میل به نظریه پردازی دارند و صرفاً اتکا به برخی نظریه های کلاسیک برای درک مسائل پیچیده و بغرنج اجتماعی کارساز نیست. از سویی ترویج و توسعه نظریه پردازی در حل مسائل اجتماعی، نیازها و پرسش های جدیدی را فراروی جامعه شناسی قرار داده که فراتر از ظرفیت های این رشته بوده و بنابراین موجودیت و کارآمدی آن را به چالش کشیده اند. طبیعی است که نمی توان بر اساس آنچه تاکنون به رشد و بالندگی جامعه شناسی و حوزه های منتسب به آن از جمله جامعه شناسی سیاسی، و ایجاد چارچوب های فعلی در شعب جامعه شناسی خرد و جامعه شناسی کلان انجامیده است، تکیه نمود. امروزه فیلسوفان علوم اجتماعی در مرز میان تحقیق تجربی و تحلیل فلسفی قرار دارند و دو هدف عمده را دنبال می کنند. یکی عمیق تر کردن درک فلسفی ما از جامعه شناسی به دلیل تئوری پردازی در این علم و دیگری فراهم آوردن پایه ای برای پیشرفت در علوم مذکور با فراهم آوردن اندیشه های اصلی تئوریک و تحلیل دقیق آنها. در ضمن با مروری بر نظریات کلاسیک جامعه شناسی سعی شده است جایگاه نظریه پردازی در جامعه شناسی به عنوان مجموعه کوشش های پیشینی که در بردارنده فعالیت های نظری درخصوص نحوه رابطه میان متغیرهای نوین اجتماعی متاثر از مسائل اجتماعی است، بررسی شود.

۴.

نقش تصویر در روایت مسائل اجتماعی ایران: گزارش یک تجربه

نویسنده: اعظم راودراد کیوان کریمی احمد مرادی

منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران سال اول پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: روایت تحقیق کیفی مسائل اجتماعی سینمای مستند ارتباطات تصویری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات

تعداد بازدید : ۲۴۵۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۶

در این مقاله با استفاده از یک تجربه در حوزه سینمای مستند، نقش مثبت تصویر در روایت گری موثر مسائل اجتماعی در ایران نشان داده می شود. ادعای مقاله این است که بازگویی نتایج تحقیقات در قالب گزارش های خشک تحقیقی آکادمیک، افراد زیادی را از دسترسی به آنها و کسب آگاهی های اجتماعی لازم محروم می کند. بر اساس نتایج بدست آمده از چند تجربه می توان گفت در حالی که چنانچه نتایج تحقیقات در قالب تصویر عرضه شوند، علاوه بر تولید اطلاعات مورد نیاز محققین و دانشمندان، به فهم اجتماعی وسیع تر موضوع از جانب کنشگران اجتماعی نیز کمک خواهند کرد.

۵.

بررسی تحقیقات اجتماعی در جوامع رو به توسعه با تأکید بر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدتقی شیخی

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۰ شماره ۱۵۷

کلیدواژه‌ها: توسعه صنعتی شدن تحول اجتماعی مسائل اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه

تعداد بازدید : ۱۲۱۱ تعداد دانلود : ۵۷۳

تحقیق در بسیاری از جوامع رو به توسعه به لحاظ ضعفهای زیربنائی در حدی بسیار ضعیف صورت میگیرد. این شرایط باعث شده است تا خلاقیتها هم در این جوامع کمتر نمایان گردد. ضعف تحقیقات در جوامع رو به توسعه باعث شده است تا پیچیدگی مسائل هرچه جدی تر گردد. حل این بحران نیاز به کادر قوی از محققین اجتماعی ‘جامعه شناسان‘جمعیت شناسانو... دارد تا با مطالعه علمی جامعه‘به راه حلهای مناسب دست یابند‘ و از آن طریق دستگاه برنامه ریزی بتواند نیازهای مختلق اجتماعی ‘اقتصادی و فرهنگی را برطرف سازد. انگیزه تحقیق در محققین اجتماعی نیز مهم است وآنها باید تلویحأ این تضمین را پیدا کنند که تحقیقات کاربردی آنها موجبات بهبود بیشتر زندگی را فراهم می آورد. ازجمله مشکلات قابل ذکر در تحقیقات اجتماعی در ایران و بسیاری دیگر از جوامع جهان سوم نداشتن پژوهشگران بیطرف و فارغ از تعصب است.

۶.

تصویر زن در اشعار احمد شوقی (اصل مقاله به زبان عربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا سلیمان پور جعفر دلشاد

منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: زن غزل مسائل اجتماعی احمد شوقی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۳۶۳۶ تعداد دانلود : ۱۱۲۵

از دیرباز توصیف زن و عشق و شیدایی بخش بزرگی از شعر شاعران را به خود اختصاص داده است. می توان گفت تقریباً شاعری وجود ندارد که بخشی از شعرش در این باب نباشد؛ زیرا عشق و عاطفه در واقع احساسی مشترک میان بسیاری از مردم است. در دوره نهضت شعر عربی این مسأله رنگ و بوی دیگری هم به خود گرفت و شاعران به جایگاه اجتماعی زن و تلاش برای اعاده حقوق از دست رفته او نیز پرداختند. در شعر شوقی که در این دوره زندگی می کرد زن به دو گونه تصویر می شود: نخست مرتبط با مشکلات اجتماعی که گریبانگیر زنان بود و در واقع عامل اصلی جنبش هایی بود که خواهان آزادی زن بودند. دوم تصویر زن به عنوان موضوعی برای تغزل. هنگامی که اشعار شوقی را می خوانیم با دو نوع برخورد در مورد تغزل مواجه می شویم: یکی گرایش کلاسیک که در غزل سرایی او در مقدمه شعرهای مدحی اش، نیز در شعرهایی که صرفاً در زمینه تغزل هستند به چشم می خورد. دیگری گرایش رمانتیک که در شعرهای نمایشی او خود را نشان می دهد. در این گونه اشعار شاعر از سر احساس و عاطفه شعر می سراید و از آن رو که از زبان قهرمانان داستانش سخن می گوید از آزادی بیان بیشتری برخوردار است. تلاش ما در این مقاله این است که با بررسی تحلیلی قسمتی از اشعار شوقی در حیطه موضوع مورد نظر، دیدگاه شاعر را در مسائل اجتماعی مربوط به زن ونیز غزل سرایی او (مادی یا معنوی) دریابیم.

۷.

تأملی جامعه شناختی در تشخیص و تعیین اولویت مسائل اجتماعی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی یوسفی حسین اکبری

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: اولویت بندی تشخیص مسائل اجتماعی برساخت گرایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۲۶۹۴ تعداد دانلود : ۱۱۳۰

هر جامعه ای متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی خود همواره با مسائل خاصی روبه روست. تشخیص، اهمیت و اولویت این مسائل نیز با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر جامعه ای می تواند متفاوت باشد. بنابراین، تشخیص و اولویت مسائل اجتماعی در تمام جوامع یکسان نیست. مقالة حاضر با توجه به این موضوع در پی ارائة تحلیلی جامعه شناختی از ماهیت و اولویت مسائل اجتماعی در ایران است. برای این منظور، ابتدا ملاک های تشخیص و اولویت بندی مسائل اجتماعی از دیدگاه های مختلف بررسی شده و با تکیه بر رهیافت برساخت گرایی به بررسی اولویت مسائل اجتماعی از دیدگاه عامة مردم و نخبگان حاکم بر کشور پرداخته است. مطالعه با روش تحلیل ثانویه چهار پیمایش ملی را طی یک بازة زمانی ده ساله با نمونه ای مشتمل بر 429/36 نفر مورد بررسی قرار داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مسائل اقتصادی دارای بالاترین اهمیت و اولویت در میان جامعة ایرانی است و پس از آن مسائل حوزة اجتماعی قرار دارد. بررسی ادراک مردم ایران از اهمیت و اولویت مسائل اجتماعی نشان می دهد که میان گروه های اجتماعی مختلف، به ویژه عامة مردم و نخبگان حاکم کشور، تفاوت چندانی وجود ندارد. همچنین اولویت بندی مسائل اجتماعی از سوی مردم با توجه به حوزه های اجتماعی مختلف از الگوی خاصی پیروی می کند. درنهایت نیز، یک الگوی تعامدی از شرایط عینی و ذهنی برای تشخیص اهمیت و اولویت مسائل اجتماعی در ایران پیشنهاد شده است.

۸.

مسائل اجتماعی صیادان پره و عوامل مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامرضا فروهش طهرانی

منبع: روستا و توسعه سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: بیمه مسائل اجتماعی صیادان پره تعاونی های صیادی صیادان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کار و شغل

تعداد بازدید : ۱۰۰۲ تعداد دانلود : ۵۲۱

مقالة حاضر به شناسایی و تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی صیادان شاغل در تعاونی¬های صید پره در سه استان گلستان، مازندران و گیلان می¬پردازد. بدین منظور، ابتدا با مرور نظریات، نحوة شکل گیری مسائل اجتماعی تبیین و در نهایت، مدل تحقیق مشخص شد؛ سپس، متغیرها از طریق مصاحبه با 53 تن از مدیران عامل تعاونی¬ها و 106 صیاد سنجیده شدند. یافته-ها نشان می دهد که در 1388، بیمه مهم¬ترین مسئلة صیادان و اعضای تعاونی¬های صید پره بوده و بر اساس تحلیل چندمتغیره، این مشکل از متغیرهای نوع کار¬ در شرکت، کیفیت¬ جادة ¬ارتباطی صیدگاه، تعداد فرزندان، سطح تحصیلات رئیس هیئت¬مدیره، سطح تحصیلات مدیر عامل، مدت¬زمان سکونت در محل فعلی زندگی و سرانجام، از سن پاسخ¬گویان تأثیر می¬پذیرد. در مجموع، متغیرهای یاد شده 42 درصد از تغییرات متغیر وابسته ـ بیمة صیادان ـ را توضیح می دهند.

۹.

مقاله به زبان عربی: بررسی مسائل اجتماعی در رمان «لیل وقضبان» نجیب کیلانی (المضامین الاجتماعیه فی روایه «لیل و قُضبان» لنجیب الکیلانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدمهدی سمتی سمانه نقوی

منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: رمان مسائل اجتماعی نجیب کیلانی لیل و قضبان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۵۹ تعداد دانلود : ۹۵۱

بررسی مسائل اجتماعی در رمان «لیل وقضبان» نجیب کیلانی محمد مهدی سمتی* سمانه نقوی** میان ادبیّات و هنرمند با جامعه و مسائل اجتماعی و سیاسی موجود در آن رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد. این ارتباط زنده و پویا گویای این است که ادبیات تنها تحت تأثیر شرایط اجتماعی به منصه ی ظهور می رسد. بر این اساس ادبیّات تنها زمانی به رسالت خویش عمل نموده است که آیینه تمام نمای زندگی اجتماعی مردم عصر خویش بوده و ایشان را بمنظور اصلاح جامعه به مقابله با فقر، جهل، استعمار، ایجاد عدالت اجتماعی و آزادی تهییج و تشویق نماید. ادبیّات داستانی و از جمله رمان، کاربرد گسترده ای در گُسترش افکار فلسفی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و غیره دارد. رمان «لیل وقُضبان» از جمله آثار به یاد ماندنی نجیب کیلانی؛ رمان نویس و متفکّر اسلامی ادبیّات معاصر مصر می باشد که این اثر به زبان های مختلف جهان ترجمه شده است و در برخی کشورهای عربی به صورت فیلم سینمائی بر روی پرده ی سینما به نمایش درآمده است. این رمان بازگوی حوادثی است که در محیط زندان و فضای بیرون از آن رُخ داده است و زندان نمادی از جامعه ی نویسنده با حوادث و اتّفاقات موجود در آن می باشد. نجیب کیلانی در رمان خود ویژگی های زندگی مردم مصر، به ویژه جلوه های آشکار ظلم و بیداد، شکنجه، و شورش زندانیان بر نظام حاکم را بیان می کند. او همچنین توانسته است تصویر دقیقی از احساسات سرکوب شده، آرزوهای برباد رفته، و درد و رنج های زندانیانی را که تحت سلطه ی استعمارگران قرار گرفته اند را ترسیم نماید. کیلانی فضای مادّی و معنوی درون زندان را به گونه ای ترسیم کرده که به خواننده این امکان را می دهد تا حس کند او نیز به اعمالی مشابه زندانیان مشغول است. بنابراین زندان و حوادث و شخصیّت های مرتبط با آن، امور معنوی و انسانی، مشکلات فکری، اجتماعی و سیاسی از جمله موضوعاتی بوده که ذهن نویسنده را به خود جلب کرده است. آزادی زن، تعلیم، آزادی انتخاب در ازدواج، وطلاق از جمله مسائلی که جایگاه ویژه ای را در این رمان به خود اختصاص داده است. و از سوی دیگر نویسنده تصویر زن را به صورت انسانی نیرنگ پیشه که در قالب شیطانی زیبا جلوه گر است به نمایش کشیده است. این مقاله سعی بر آن دارد، در آغاز سخن خلاصه ای از زندگی نجیب کیلانی، افکار و آثار وی و پیدایش نثر اجتماعی در عصر معاصر را بیان کرده و پس از آن، مهم ترین مسائل اجتماعی که در رمان « لیل و قُضبان» مطرح شده است را در حدّ نیاز مورد بررسی و توجّه قرار دهد تا در آخر هدف مورد نظر که بررسی مسائل اجتماعی موجود در رمان « لیل و قُضبان» از نجیب کیلانی است، حاصل شود. کلید واژگان: مسائل اجتماعی، نجیب کیلانی، رمان، لیل و قُضبان.

۱۰.

مسائل شهر و شهروندان: مطالعة شهروندان بالای پانزده سال ساکن شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آرمان حیدری اسفندیار محمدی محسن رئیسی

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: شهر شیراز مسائل اجتماعی تحلیل عامل اکتشافی مردم عادی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۱۳۷۵ تعداد دانلود : ۷۱۷

جامعه شناسان مسئلة اجتماعی را وضعیتی مغایر با ارزش ها، مانع تحقق اهداف و دربردارندة خطراتی برای انسان ها می دانند که منشأ اجتماعی دارد و قابل پیش گیری، تغییر و اصلاح است. با تکیه بر این تعریف، هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی مسائل اجتماعی شهر و شهروندان شیراز از دید ساکنان آن است. روش مطالعه پیمایشی و حجم نمونه براساس فرمول کوکران 400 نفر از شهروندان بالای پانزده سال ساکن این شهر بوده است. روش نمونه گیری طبقه ای با رعایت نسبت سنی، جنسی و جمعیتی مناطق نه گانة شیراز بوده است. تحلیل عاملِ اکتشافی داده ها نشان داد مسائل شهری قابلیت تقلیل به شش عامل آسیب های اجتماعی، ناهنجاری های سازمانی، مسائل اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و مهاجرپذیری را دارند که توانستند 74/54 درصد از کل واریانس مسائل اجتماعی را تبیین کنند. شهروندان نیز سه مسئلة مهم خود را به ترتیب، بیکاری، تورم و نداشتن امنیت اجتماعی دانستند.

۱۱.

بررسی تطبیقی مسائل اجتماعی در تواریخ محلی و سلسله ای عصر شاه عباس اول صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهین فارابی مهری ادریسی

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: بررسی تطبیقی عصر صفویه مسائل اجتماعی شاه عباس اول تواریخ محلی تواریخ سلسله ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۱ تعداد دانلود : ۸۳۰

به رغم آگاهی های موجود در باب اجتماع عصر صفوی، که عمدتاً از سفرنامه ها و گزارش های اروپاییان معاصر حکومت صفوی فراهم آمده است، ممکن است بتوان در تواریخ محلی و سلسله ای نیز شواهدی از موضوعات اجتماعی یافت. به لحاظ تاریخ نگاری، در عصر شاه عباس، دو دسته از منابع - تواریخ محلی و سلسله ای - به نگارش درآمده اند. در پژوهش کنونی، گزیده ای از گزارش های اجتماعی مشترک در این تواریخ، بررسی تطبیقی شده است. رویکرد هر یک از مورخان به بحث طبقات اجتماعی، روابط شاه و حاکمان محلی با مردم، پیامدهای اجتماعی رویدادهای نظامی - همچون حملة ازبکان به شرق ایران- و یا بلاهای طبیعی - ازجمله قحطی، سیل و زلزله و عواقب اجتماعی آن- مسئلة توجه به خرافات و... ازجمله مسائلی است که در این مقاله ، به چگونگی بازتاب آن در تواریخ محلی و سلسله ای عصر شاه عباس اول توجه شده است. نوع و میزان بازتاب پدیده های اجتماعی، در آثار یادشده و نیز تأثیر خاستگاه اجتماعی و جایگاه شغلی نویسندگان هر یک از آنها در نوع این بازتاب، مسئله اساسی این پژوهش حاضر است. مقاله بر آن است به این پرسش ها پاسخ دهد که هر یک از تواریخ یادشده در موضوعات اجتماعی مورد نظر، به چه نکاتی توجه داشته اند؟ این توجه به چه سبب و با چه ملاحظاتی بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان گزارش های اجتماعی مندرج در تواریخ محلّی بیش از تواریخ سلسله ای است و نوع آن گزارش ها نیز، با توجه به جایگاه شغلی مؤلفانشان، با هم متفاوت است.

۱۲.

بررسی و مقایسه مهم ترین مسائل اقتصادی ایران و تاجیکستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید خراط ها

منبع: اقتصاد تطبیقی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: مسائل اجتماعی مسائل اقتصادی ایران مسائل اقتصادی تاجیکستان مطالعات اکتشافی عملیات میدانی دموگرافیک ایران و تاجیکستان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد بین الملل تجارت مطالعات صنعتی و ملی تجارت

تعداد بازدید : ۲۰۸۲ تعداد دانلود : ۵۶۴

مسائل اقتصادی به آن دسته از مسائل حوزه اقتصاد گفته می شود که شرایط نامساعدی را برای زندگی اجتماعی افراد به وجود می آورند و حیات اقتصادی و اجتماعی را به خطر می اندازند. مقاله حاضر حاصل مطالعات اکتشافی و عملیات میدانی است که در قالب پژوهشی با عنوان «بررسی مقایسه ای مسائل اقتصادی اجتماعی و دموگرافیک ایران و تاجیکستان» انجام شده است. در این پژوهش، ابتدا، با استفاده از منابع و اسناد (در پی نوشت به برخی از این منابع اشاره شده است)[i] و مصاحبه های اولیه، فهرست معتبری از مسائل اقتصادی ایران و تاجیکستان (34 مسئله اقتصادی در ایران و 38 مسئله اقتصادی در تاجیکستان) شناسایی شد. این فهرست در اختیار 50 نفر از خبرگان حوزه علوم انسانی ایران و 48 نفر از خبرگان تاجیکستان قرار گرفت تا مهم ترین مسائل اقتصادی هر کدام از کشورها از نظر خبرگان آن ها شناسایی شود. پس از شناسایی، دوازده مسئله، از مهم ترین مسائل دو کشور، در قالب پرسش نامه ای در اختیار 400 نفر از مردم ایران و همچنین تاجیکستان قرار گرفت تا از این طریق مهم ترین مسائل اقتصادی دو کشور شناسایی شوند؛ تورم و گرانی، ناتوانی از رقابت اقتصادی در بازار جهانی، فساد اداری (رانت خواری، پارتی بازی، و رشوه)، بی کاری، ناامنی اقتصادی، قاچاق کالا، پایین بودن سطح درآمد و دست مزد، و فقر اقتصادی از مهم ترین مسائل اقتصادی شناسایی شده در ایران بودند. برخی از مهم ترین مسائل اقتصادی شناسایی شده در تاجیکستان نیز عبارت بودند از بی کاری، فساد اداری (رشوه گیری پلیس و رشوه گیری در ادارات دولتی، پارتی بازی، و رانت خواری)، ناتوانی رقابت تولیدات داخلی با محصولات وارداتی، نبود شرایط کار، کمبود و نارسایی گاز مصرفی، وابستگی اقتصادی به کشورهای خارجی، و پایین بودن سطح درآمد و دست مزدها.

۱۳.

رویکرد برنامه ریزی وکالتی در برنامه ریزی شهری (موردپژوهی: شهر سبزوار، محله گلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجتبی رفیعیان شیوا آجیلیان ممتاز مهدی شیری پور

منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۲ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: مشارکت مسائل اجتماعی برنامه ریزی وکالتی محله گلستان وکیل مدافع

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مدیریت شهری

تعداد بازدید : ۲۳۸۰ تعداد دانلود : ۱۲۱۷

امروزه عملکرد شهری نه تنها به برخورداری شهر از سرمایه فیزیکی وابسته است، بلکه به طور فزاینده ای به سرمایه اجتماعی و انسانی بستگی دارد. شهر پدیده ای فراتر از کالبد ظاهری است. ابعاد اجتماعی و فرهنگی هر شهر بعد پنهان در طرح های شهری به شمار می رود که به دلیل ماهیت غیرکالبدی و دشواری شناخت و درک، همواره در عرصه های نظریه پردازی و عملی به آن کم توجهی شده است. در این مقاله سعی شده است با اشاره به سیر تکوینی نظریه های برنامه ریزی شهری، رویکرد برنامه ریزی وکالتی پل دیویدوف به عنوان یکی از اولین مبانی فکری در زمینه طرح مباحث اجتماعی، فرهنگی در زمینه برنامه ریزی شهری بررسی شود. این تحقیق به روش کتابخانه ای، با استفاده از مطالعات میدانی، مصاحبه و پرسش نامه و استفاده از تکنیک swot در پی پاسخ به این سؤالات است: برنامه ریزی وکالتی در سیر تکوینی نظریه های برنامه ریزی شهری از چه جایگاهی برخوردار بوده و اصول و الزامات آن کدام است؟ نحوه عملکرد آن چگونه است و در وادی عمل با چه مشکلاتی مواجه شده است؟ در ادامه، با بررسی نمونه موردی محله گلستان در شهر سبزوار به دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا برنامه ریزی وکالتی در این محله می تواند در بهبود وضعیت و کیفیت زندگی ساکنان آن تأثیرگذار باشد؟ در نهایت نتایج این مقاله تنها راه مصالحه میان حرفه مندی (تخصص) و مسئولیت سیاسی را همان مفهوم وکالت دیویدوف معرفی می کند و این دیدگاه را یکی از مهم ترین نظریه های پیشگام در زمینه توجه به مسائل اجتماعی و مشارکت معرفی می کند. از یافته ها می توان نتیجه گرفت که محله گلستان در صورتی می تواند به توسعه پایدار دست یابد که اولاً ساکنان را برای انجام انواع طرح های مشترک، چه از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و چه از نظر کالبدی و زیست محیطی یاری رساند؛ ثانیاً مدیریت شهری فعلی باید دیدگاه های سابق خود را رها کرده، با نگاهی سیستمی به شهر، به سوی مدیریت یکپارچه شهری و واگذاری اختیارات به مدیریت های محلی گام بردارد.

۱۴.

سهم سیاست های فرهنگی – اجتماعی در سیاستهای کلی نظام، اسناد بالادستی و قوانین برنامه در ج.ا.ا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اشرف بروجردی

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: مسائل اجتماعی سند چشم انداز اسناد بالادستی قانون برنامه شورای اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۱۳

از شاخصهای جوامع توسعه یافته برخورداری از برنامه ای کلان برای اداره کشور است که بر اساس باورهای مدیران و سیاستگذاران ، استانداردهای علمی و پذیرفته شده جهانی، ظرفیتهای کشور و امکانات سرزمینی برای رسیدن به شرایط مناسب زیستی و توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی شکل می گیرد. تحولات سریع در حوزه مسائل اجتماعی و به تبع آن تغییر ارزشها ، هنجارها، سبک و الگوی زندگی، آداب و رسوم اجتماعی ایجاب می کند تا در برنامه ریزی کلان جامعه همه این تغییرات و تحولات مورد توجه قرار گیرد . این مطالعه بر آن است تا سهم مسائل اجتماعی در برنامه ریزی کلان جامعه و در ترسیم سیاستهای کلی نظام را مورد بررسی قرار داده و جایگاه آن را تعیین نماید . بررسی انجام شده نشان از آن دارد که میزان سهم مسائل اجتماعی و فرهنگی در سیاست های کلان جامعه ایران با تحولات اجتماعی و فرهنگی هماهنگی لازم را ندارد ضمن اینکه در تعریف و تعیین مسائل اجتماعی توجه به رفاه و اشتغال به مراتب بیش از سایر مسائل فرهنگی – اجتماعی از جمله پرداختن به نیازهای فرهنگی نسل امروزو پاسخگویی به مطالباتی همچون ورزش ، موسیقی ، هنر و سایر مباحث فرهنگی و در حوزه اجتماعی توجه به سرمایه اجتماعی ، افزایش مشارکت اجتماعی و ... است .

۱۵.

مردم نگاری شهری به مثابه ی روشی برای واکاوی مسائل اجتماعی و فرهنگی شهرها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اسفندیار غفاری نسب محمدتقی ایمان

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: شهر مردم نگاری زندگی روزمره مسائل اجتماعی مشاهده ی مشارکتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۰۳

مردم نگاری شهری به مثابه ی یکی از روش های تحقیق کیفی است که بر آن است که برای مطالعه ی شهر باید از رویکرد انسان گرایانه استفاده کرد، زیرا این انسان ها هستند که شهر را می سازند. در واقع، مردم نگاری به مشاهده ی جهان بر اساس چارچوب مرجع افراد مورد بررسی می پردازد و محقق به گونه ای فعال در زندگی افراد و موقعیت مورد مطالعه مشارکت می کند؛ مشاهده ی وقایع عادی و فعالیت های روزمره به گونه ای که در محیط های طبیعی رخ می دهد. افزون بر آن، وقایع غیرعادی نیز مورد مشاهده قرار می گیرد و محقق به طور مستقیم در زندگی افراد مورد مطالعه مشارکت می ورزد و شخصاً فرایند زندگی اجتماعی روزمره را در محیط و میدان تحقیق تجربه می کند. تاریخچه ی مردم نگاری شهری از شهر شیکاگو آغاز می شود. تامس نخستین چهره ی برجسته و بنیانگذار مکتب شیکاگو بود که تحقیقات اجتماعی خود را در زمینه ی مشکلات شهر شیکاگو بویژه موضوع هایی چون مهاجران، زنان، اقلیت گروه های قومی، انحرافات اجتماعی و غیره پیش از جنگ جهانی اول آغاز کرده بود. در واقع او بر آن بود که برای مبارزه با انحرافات اجتماعی و مشکلات زندگی شهری چاره ای جز شناخت دقیق سازوکارهای آنها و تحلیل این سازوکارها وجود ندارد. آنچه به نظر وی اهمیت داشت این بود که برداشت و نگرش افراد را نسبت به موقعیتی که در آن قرار گرفته اند بشناسیم تا بتوانیم جهت گیری های ذهنی آنها در جامعه را درک کنیم.

۱۶.

کیفیت کالبدی و اجتماعی فضاهای شهری سنندج و پیوندهای محله ای شهروندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صباح الدین مفاخری

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: احساس امنیت مسائل اجتماعی پیوندهای محله ای بافت محله

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۶۳ تعداد دانلود : ۶۹۵

مقاله حاضر به بررسی رابطه بین کیفیت کالبدی و اجتماعی محله ها با پیوندهای محله ای شهروندان سنندجی می پردازد. بدین منظور، ابتدا ابعاد فضاهای شهری مشخص شدند؛ سپس با تعریف پیوندهای همسایگی، رابطه بین فضاهای شهری و پیوندهای محله ای تحت مطالعه قرار گرفت که مشخص گردید آنچه در طراحی کالبدی و جانمایی واحدهای همسایگی دخیل است، اهداف اجتماعی ای چون تعامل همسایه ها، ایجاد حس جمعی، هویت همسایگی و تعادل اجتماعی می باشد. در یک تقسیم بندی براساس تشابه افراد مبتنی بر یک یا چند معیار می توان شهر را به محله هایی تقسیم نمود و یک محدوده مشخص برای هریک از محله ها در نظر گرفت و برای ساکنان هر محله هویتی تعریف کرد بر این اساس داده های این مقاله توسط پرسشنامه، از 360 پاسخگو ساکن شش محله شهر سنندج، در قالب سه خوشه محله گردآوری شده و برای تحلیل داده ها، از ضرایب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که بین ابعاد کالبدی و اجتماعی فضاهای شهری با پیوندهای محله ای شهروندان رابطه معناداری وجود دارد؛ دلالت های کاربردی این تحقیق توجه بیشتر مدیران شهری و انتظامی به سازمان یافتگی کالبدی و اجتماعی در محله است. بازسازی و بهسازی بافت های فرسوده، نماهای ساختمان و معابر عمومی؛ تقویت خدمات عمومی و بهبود فضاهای سبز، نشیمن گاه ها و احداث مراکز تفریحی می تواند نقش تعیین کننده ای در تقویت پیوندهای محله ای داشته باشد.

۱۷.

مردم نگاری شهری روشی برای واکاوی مسائل اجتماعی و فرهنگی شهرها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اسفندیار غفاری نسب محمدتقی ایمان

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: شهر مردم نگاری زندگی روزمره مسائل اجتماعی مشاهده ی مشارکتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۶۴ تعداد دانلود : ۴۰۰۹

مردم نگاری شهری به مثابه ی یکی از روشهای تحقیق کیفی که برآن است که برای مطالعه ی شهر باید از رویکرد انسان گرایانه استفاده کرد زیرا این انسانها هستند که شهر را می سازند؛ در واقع مردم نگاری به مشاهده ی جهان براساس چارچوب مرجع افراد مورد بررسی می پردازد و محقق به گونه ای فعال در زندگی افراد و موقعیت مورد مطالعه مشارکت می کند؛ مشاهده ی وقایع عادی و فعالیت های روزمره به گونه ای که در محیط های طبیعی رخ می دهد. افزون بر آن، وقایع غیرعادی نیز مورد مشاهده قرار می گیرد. محقق به طور مستقیم در زندگی افراد مورد مطالعه مشارکت می ورزد و شخصا فرایند زندگی اجتماعی روزمره را در محیط و میدان تحقیق تجربه می کند. تاریخچه ی مردم نگاری شهری از شهر شیکاگو آغاز می شود. تامس نخستین چهره ی برجسته و بنیانگذار مکتب شیکاگو بود که تحقیقات اجتماعی خود را در زمینه ی مشکلات شهر شیکاگو به ویژه موضوع هایی چون مهاجران، زنان، گروه های اقلیت قومی، انحرافات اجتماعی و غیره پیش از جنگ جهانی اول آغاز کرده بود. در واقع او بر آن بود که برای مبارزه با انحرافات اجتماعی و مشکلات زندگی شهری چاره ای جز شناخت دقیق سازوکارهای آنها و تحلیل این سازوکارها وجود ندارد. آنچه به نظر وی اهمیت داشت این بود که برداشت و نگرش افراد را نسبت به موقعیتی که در آن قرار گرفته اند بشناسیم تا بتوانیم جهت گیری های ذهنی آنها را در جامعه درک کنیم.

۱۸.

بررسی مفهوم جماعت بر اساس نظریه کمونیتاریانیسم

نویسنده: حسن صادقیان کمارعلیا

منبع: علوم خبری سال چهارم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: لیبرالیسم جمع نظریه سوسیالیسم مسائل اجتماعی فرد کمونیتاریانیسم

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۸ تعداد دانلود : ۱۴۰۴

تأکید همزمان بر فرد - جامعه، جمع – فرد و سنت – عقلانیت رویکرد کمونیتاریانیسم را متفاوت از رویکرد لیبرالیسم و سوسیالیسم کرده است.رویکرد لیبرالیسم بر فردگرایی تمرکز دارد و رویکرد سوسیالیستی برجمع گرایی، اما رویکرد کمونیتاریانیسم به عنوان راه سوم به دنبال رفع افراط و تفریط دو رویکرد مذکور است. با توجه به این که جامعه ما درگیر مسائل و بحران هایی از جمله نقصان در همبستگی اجتماعی و بحران هویت، بروز شکاف های بالقوه و بالفعل متعدد، در معرض تهدید بودن فرد، خانواده، افول سرمایه اجتماعی و ... است، رویکرد کمونیتاریانیسم با تأکید بر عملکرد متوازن و متعادل در مسائل اجتماعی و ساختاری جامعه از ظرفیت و توانایی لازم جهت بهبود مسائل ذکر شده و بازتعریف مفهوم جماعت برخوردار می باشد. لذا در این مقاله نظریات لیبرالیسم و سوسیالیسم معرفی و نقد گردیده و در نهایت نظریه کمونیتاریانیسم و نقش آن در جامعه ایران مورد بررسی قرار می گیرد.

۱۹.

گرایش به مصرف مواد مخدر در بین دانشجویان: مقایسه دانشجویان بومی و غیربومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید هادی مرجایی فاطمه غلامرضاکاشی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال دهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۸)

کلیدواژه‌ها: مسائل اجتماعی مصرف مواد مخدر دانشجویان بومی دانشجویان غیربومی مصرف مشروبات الکلی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات

تعداد بازدید : ۱۲۹۱ تعداد دانلود : ۸۲۵

مقاله حاضر به بررسی وضعیت گرایش به مصرف مواد مخدر در بین دانشجویان بومی (تهرانی) و غیربومی (ساکن در خوابگاه ها) در دانشگاه های تهران، پیش از اجرای طرح بومی گزینی در دانشگاه ها می پردازد. در این پژوهش، اطلاعات اولیه دو تحقیق 1. طرح شیوع شناسی مصرف مواد مخدر (نمونه دانشجویان دانشگاه های تهران) (سراج زاده، 1383) با 1750 نفر نمونه؛ و 2. طرح نگرش ها و رفتارهای دانشجویان (نمونه دانشجویان دانشگاه های تهران) (سراج زاده و همکاران، 1382) با 686 نفر نمونه از هفت دانشگاه، شامل دانشگاه تهران، شهید بهشتی، امیرکبیر، صنعتی شریف، الزهرا، علم و صنعت و تربیت معلم، مقایسه و تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج کلی به دست آمده نشان می دهد که از 28 شاخص مربوط به انواع آسیب های مرتبط با گرایش و مصرف مواد مخدر، دانشجویان غیربومی در 13 شاخص و دانشجویان بومی در 8 شاخص، به طور جداگانه و هر دو گروه در 7 شاخص در یک سطح، درگیر انواع گرایش و مصرف مواد مخدر هستند. یکی از نکته های مهم این پژوهش این است که هر دو گروه دانشجویان بومی و غیربومی در زمینه مصرف مواد مخدر در سن بالای 18 سال و در مورد مصرف مشروبات الکلی، در سن پیش از ورود به دانشگاه و زیر 17 سال تجربه مصرف داشته اند. همچنین، یافته ها نشان می دهد که دانشجویان غیربومی بیش از دانشجویان بومی در معرض گرایش و مصرف مواد مخدر بوده و تجربه مصرف مواد مخدر، کشیدن سیگار، شرکت در مجالس مصرف مواد و رفتارهای انحرافی ازجمله مصرف تفریحی تریاک و الکل در بین دانشجویان غیربومی شایع تر بوده است.

۲۰.

فراتحلیل تحقیقات انجام شده در حوزه مسائل اجتماعی ایران (با تأکید بر سوءمصرف مواد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید احمد میرمحمدتبار محمد مظلوم خراسانی

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: سوء مصرف مواد فراتحلیل مسائل اجتماعی رویکرد رفتار انحرافی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۹۴۷

موضوع مسئله اجتماعی در جامعه ایران، که در مرحله گذار و درحال توسعه است، موضوعی پیچیده و چندبعدی است و شناخت آن به هم فکری و کاوش عمیق فکری و علمی نیاز دارد. نتایج پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانی نشان می دهد که ایرانیان اعتیاد را، پس از بیکاری و گرانی، در رده سوم مسائل جامعه ایران قرار داده اند. به دلیل اینکه اعتیاد در جامعه ایران مسئله اجتماعی است، فراتحلیل حاضر با هدف شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر سوء مصرف مواد در تحقیقات انجام شده صورت گرفته است. روش تحقیق مقاله حاضر فراتحلیل است. جامعه آماری تحقیق، کلیه مقالات با موضوع سوء مصرف مواد است که در سه مجله مسائل اجتماعی ایران، رفاه اجتماعی و اعتیادپژوهی از سال 1380 تا پایان سال 1392 چاپ شده اند. نتایج نشان داد که بیشترین تحقیقات با روش توصیفی تحلیلی، اسنادی و تحلیل ثانویه انجام شده است. رویکرد رفتار انحرافی (کنترل اجتماعی، پیوند افتراقی و خرده فرهنگ بزهکار) از رویکردهای نظری غالب در تبیین سوءمصرف در تحقیقات مروری است. نتایج اندازه اثر نشان داد که متغیرهای دوستان معتاد (با اندازه اثر 33/0) و پیوستگی به خانواده (با اندازه اثر 27/0-) بیشترین تأثیر را بر سوء مصرف مواد در تحقیقات مرورشده داشته اند.