مطالب

افسانه ها یکی از انواع ادبیات عامیانه هستند که در گذشته از آن ها به عنوان شیوه انتقال دانش و اطلاعات به کار گرفته شده است. خراسان شمالی یکی از استان هایی است که دارای افسانه ها و قصّه های غنی و پرنغزی است. این استان شامل اقوام مختلفی از جمله: ترک، ترکمن، کرد و تات می باشد که هر یک از آن ها منابع مفیدی برای پژوهش در حوزه فرهنگ عامه به حساب می آیند. در این پژوهش به افسانه های قوم تات جلگه سنخواست پرداخته شده است. عنصری که بیش از همه در این افسانه ها به چشم می خورد و به آن ها جان می بخشد، بن مایه هاست که هدف پژوهش حاضر استخراج این بن مایه ها و ارائه طبقه بندی علمی آن ها بر اساس نظریّه آرنه تامپسون اوثر است. در این پژوهش مهم ترین بن مایه های 30 قصه تاتی از جمله موجودات و حیوانات واقعی، موجودات و حیوانات غیرواقعی و خیالی، اشخاص، حوادث و اعمال معمول، حوادث و اعمال غیرمعمول، مفاهیم و موضوعات و ... به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. حاصل این طبقه بندی، مشخص شدن پربسامدترین نوع هر بن مایه است که به ترتیب شغال، سیمرغ، شاه، پاپوش دوختن، حرف زدن حیوانات و عاشق شدن می باشد. منبع اصلی و مکتوب این 30 افسانه، کتاب «شبانه های کویر» تألیف حسین اسکندری است. دستاورد این مقاله این است که افسانه های این منطقه ریشه های مشترکی با افسانه های ایرانی دارند و می توان از این افسانه ها به اعتقادات و آداب و رسوم مردم این قوم پی برد.

 مقدمه: پس از حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق در دشت های خراسان جنوبی در دشت سده نیز چاه های متعددی حفر گردید. این روند از مدرنیزاسیون که مبتنی بر مدل توسعه برون زا شکل گرفته سبب تغییر و تحولاتی در محیط زیست طبیعی و انسانی شده است. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق در سکونتگاه های دشت سده در خراسان جنوبی می پردازد.  هدف: هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی اثرات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق بر سکونتگاه های روستایی دشت سده است. روش شناسی: بر، مبنای هدف تحقیق کاربردی بوده و به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق ۲۴۸۷ خانوار از روستاهای ساکن در منطقه موردمطالعه است که با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به اندازه ۳۳۳ نفر انتخاب گردید. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه ساخته محقق استفاده شد. پایایی پرسش نامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، مقدار این ضریب به کمک نرم افزار محاسبه و مورد قبول واقع شد. پس از جمع آوری داده ها از نمونه معرف جامعه، برای تجزیه وتحلیل داده ها از فنون توصیفی، فنون استنباطی علم آمار استفاده شد. در سطح آمار استنباطی از روش آزمون تی جهت آزمون فرضیات و با استفاده از نرم افزار SPSS به تحلیل نتایج پرداخته شد.  قلمرو جغرافیایی: جامعه آماری تحقیق شامل تعداد خانوارهایی که در محدوده دشت موردمطالعه قرار دارند؛ بنابراین جامعهٔ آماری این تحقیق، طبق آمار سال ۹۵ شامل ۱۶ روستا با جمعیتی تعداد ۲۴۸۷ خانوار جمعیت دارد. این سکونتگاه ها شامل یک نقطه شهری و ۱۴ روستا که از نظر تقسیمات سیاسی در شهرستان های قائنات و در شهرستان بیرجند واقع شده اند و شامل دهستان های القورات شاخنات و دهستان سده واقع در بخش سده و شهرستان قاینات است  یافته ها: نتایج تحقیق نشان داده از دیدگاه پاسخگویان بهره برداری از منابع آب زیرزمینی با حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق باعث بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی در سکونتگاه های روستایی در دشت سده شده است؛ ولی بااین حال حفر چاه های عمیق منجر به بروز مشکلات زیست محیطی ساکنین دشت سده شده است.  نتیجه گیری: با عنایت به اینکه بیشترین میزان خسارت ناشی از برداشت بی رویه آب در بخش زیست محیطی اتفاق افتاده جهت جلوگیری از بحران زیست محیطی مدیریت جامع آب مبتنی بر میزان بهره برداری بدون خسارت با تغییر در شیوه های آبیاری و تغییر الگوی کشت پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: گردشگری ورزشی به عنوان یک صنعت رو به رشد، می تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق مختلف ایفا کند. استان خوزستان با دارا بودن ظرفیت های طبیعی، تاریخی و فرهنگی متنوع، از پتانسیل بالایی برای توسعه این نوع گردشگری برخوردار است. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های مؤثر بر گردشگری ورزشی در استان خوزستان است. متدلوژی: در این راستا پژوهش حاضر  به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحلیلی - اکتشافی است.  این پژوهش با رویکردی کاربردی و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری نظر 30 نفر از خبرگان حوزه گردشگری ورزشی از طریق روش دلفی، و با استفاده از تکنیک DANP و نرم افزار اکسل بهره گرفته شد. یافته ها و نتایج: در این پژوهش، 6 شاخص کلی و 22 زیر شاخص شناسایی شد که بر گردشگری ورزشی در استان خوزستان تأثیرگذار هستند. در ادامه، با استفاده از تکنیک Danp، به شناسایی و اولویت بندی شاخص های تأثیر گذار پرداخته شد تا مشخص شود که کدام یک از این شاخص ها تأثیر بیشتری بر گردشگری ورزشی در استان خوزستان دارند. نتایج پژوهش وی نشان داد که توسعه این صنعت نیازمند رویکردی چندوجهی است؛ به طوری که عوامل مدیریتی و برنامه ریزی به عنوان محور اصلی، با تأثیر بر سایر عوامل، نقش کلیدی ایفا می کنند. همچنین، عوامل فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی، بازاریابی، زیرساختی و محیطی نیز به طور قابل توجهی در این فرایند دخیل هستند. در کنار این عوامل کلان، زیرشاخص های اقلیم مناسب، جذب سرمایه های خارجی و مشارکت اجتماعی به عنوان محرک های اصلی توسعه گردشگری ورزشی در خوزستان شناسایی شده اند. این نتایج، نقشه راهی کاربردی برای سیاست گذاران و برنامه ریزان فراهم می کند تا با تمرکز بر این عوامل کلیدی، زمینه های رشد پایدار و رونق گردشگری ورزشی را در استان فراهم آورند.

  الهبه من التصرفات التبرّعیه حیث عرفت تطوراً سایرت به بین اغلب القوانین التی هی فی الأصل ترجع بما یتعلق بالهبه إلى أغلب الاحکام المستمده من الشریعه الاسلامیه، وتُعرّف الهبه بأنها عقد من عقود التبرّع وهی من التصرفات القانونیه والشرعیه التی أباحتها الشرائع السماویه والقوانین الوضعیه، ونظّمت أحکامها بقواعد قانونیه لتکون وفق الضوابط التی تجعلها تحقق أهدافها التی تبرم من أجلها. أمّا المال المشاع فیقصد به حاله قانونیه تنجم عن تعدد أصحاب الحق العینی وهو لایقتصر على الملکیه فقط بل یمکن أن یکون على الحقوق العینیه الاخرى . ویعرف أیضاً بأنه ما لیس بمقسوم ولامعزول والمال المشاع أمر کثیر الوقوع نتیجه الإرث، والتصرف هو العمل الإرادی المحض الذی یتوجه الى إحداث أمر قانونی ما، تتجه فیه الإراده الى إحداث أثرقانونی معین قد یکون إنشاء حق أو نقله أو تعدیله أو إزالته بمقتضى إراده الشخص ضمن الحدود واحترام النظام العام والاداب العامه. بناءً على ما سبق فإنّ السؤال الذی یطرح نفسه هو: کیف یتم إرجاع الهدیه فی الملکیه المشترکه؟ وما هی الآثار القانونیه لهذه الإحاله؟ وفی النتیجه یبین کیفیه الرجوع من الهبه خصوصاً فی الهبه فی المال المشاع و بعدها آثار الرجوع و ذکر کیفیه الاثر فی الرجوع من الهبه. لأنه یمکن الرجوع من الهبه إن کانت هبه بلاعوض ولکن لایمکن الرجوع من الهبه معوض.

ذهنیت کارآفرینی، مجموعه ای از نگرش ها و مهارت هایی است که افراد را قادر می سازد که به طور مداوم فرصت های جدید را شناسایی کرده، ایده های نوآورانه را تولید کنند و کسب وکارهای پایدار را ایجاد نمایند. این نگرش برای موفقیت در عرصه کارآفرینی ضروری بوده و افراد را برای مواجهه با پیچیدگی های آن آماده می سازد. تفکر طراحی و کارآفرینی، فرآیندهای مکمل یکدیگر هستند و ذهنیت کارآفرینی می تواند دانشجویان طراحی را قادر سازد پس از فارغ التحصیلی، فرصت های تجاری را دنبال کنند. پرورش این ذهنیت در محیط های آموزشی، به ویژه برای طراحان از اهمیت بالایی برخوردار است و می تواند فراتر از انتقال دانش فنی، باعث توسعه قابلیت های نرم شود. ازاین رو سؤال اصلی این پژوهش در رابطه با شناسایی مؤلفه های پرورش ذهنیت کارآفرینانه در دانشجویان طراحی است پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، از نوع سنتزی است. با استفاده از روش فراترکیب و تحلیل نظام مند مطالعات مرتبط، پنج مؤلفه اصلی برای پرورش این ذهنیت شناسایی شد. این پژوهش با ارائه یک چارچوب مفهومی نشان داد که پرورش ذهنیت کارآفرینانه در طراحان، فرآیندی تک بعدی و محدود به ارائه مهارت های کارآفرینی نیست؛ بلکه تحول در مسیر رشد و تکاملی چندبعدی است. همچنین درک عمیقی از ادبیات موجود درباره عناصر این ذهنیت در دانشجویان طراحی را ارائه می نماید که می تواند راهبردی عملیاتی برای بازنگری در برنامه های درسی و توانمندسازی نسل جدید طراحان کارآفرین در ایران فراهم کند.

این مقاله، به روش توصیفی و تحلیلی است و به بررسی مقایسه ای رویکرد دین شناختی تایلر و مارت، دو انسان شناس دین می پردازد. هرچند هر دو انسان را نقطه شروع و منشأ شکل گیری تجربه دینی معرفی می کنند، رویکرد تایلر در تعریف و تبیین دین عقل گرایانه و رویکرد مارت عاطفه گرایانه است. تایلر در تعریف دین بر باور تأکید کرده است و نخستین صورت دینی انسان را آنیمیسم می داند؛ در صورتی که مارت بر مؤلفه های روان شناختی احساس تأکید کرده و با بیان اینکه فعالیت های دینی و مناسک بر باورداشت ها و عقاید مقدم بوده است و در عواطف انسان ریشه دارد، نظریه جدیدی به نام «آنیماتیسم» یا تجربه مانا را درباره صورت نخستین دین ارائه می دهد. مارت با رد تعریف تایلری موجود از دین، مبنی بر اعتقاد به موجودات روحانی، به تعریف حداقلی خود از دین پرداخت که شامل فرمول تابو - مانا است که تابو جنبه منفی و سلبی ماوراءالطبیعه و مانا جنبه مثبت و ایجابی آن است. مارت از متعلق آگاهی دینی به مانا یا امر قدسی تعبیر می کند. مانا احساس حضور یک قدرت یا نیروی شگفت انگیز و رمزآمیز است که گوهر دین ابتدایی را تشکیل می دهد. احساس مانا آمیزه ای از هراس، اعجاب و جاذبه در انسان ایجاد می کند که موجب هیبت او می شود و نشان دهنده انقیاد، تسلیم و سرسپردگی است که با حیرت، امیدواری و حتی عشق همراه است. درواقع، هیبت در ارتباط انسان با ماوراءالطبیعه شکل می گیرد و ماوراءالطبیعه نیز چیزی به جز مانا نیست.

از شاخص توده بدنی، دور کمر و دور لگن برای اندازه گیری چاقی استفاده می شود، اما عملاً به دلایل مختلف انجام دقیق این معیارها دشوار است، اخیرا از دور گردن و دور مچ دست به عنوان یک شاخص جایگزین استفاده می شود. از آنجایی که گزارش کمی در مورد چنین مطالعات آنتروپومتریک در ایران وجود دارد، هدف ما یافتن ارتباط بین دور گردن و دور مچ دست با دور کمر و تعیین نقاط برش برای اندازه گیری چاقی بود. این مطالعه مشاهده ای مقطعی روی 112 شرکت کننده (63 مرد و 49 زن) با سن بالای 23 سال در زنان و مردان شاغل انجام شد. نشانگرهای آنتروپومتریک شامل قد، وزن، دور کمر، دور گردن و دور مچ دست اندازه گیری شد. از آمار توصیفی برای بررسی ویژگی های آزمودنی ها و از آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی ارتباط بین متغیرها استفاده شد. همچنین از نمودار ROC جهت تعیین نقاط برش هر شاخص استفاده گردید. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت قوی بین دور گردن با دور کمر در هر دو گروه مردان و زنان وجود دارد (r=0.741 در مردان و r=0.621 در زنان). دور مچ دست نیز با دور کمر در هر دو گروه مردان و زنان (r=0.577 در مردان و r=0.607 در زنان) همبستگی مثبت معناداری نشان داد. نقاط برش دور گردن برای زنان و مردان به ترتیب cm 35 و cm38.5 بود. همچنین نقاط برش برای دور مچ دست برای زنان cm 15.5 و برای مردان cm 17.5 بود. بنابراین دور گردن و دور مچ دست ابزاری مفید، کاربردی و ارزان است که می تواند برای شناسایی، ارزیابی و پایش افراد دارای اضافه وزن و چاق مورد استفاده قرار گیرد

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای ذهنی سازی در رابطه بین سبک های دلبستگی با مشکلات بین فردی زوجین در حال طلاق انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی_همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش کلیه افراد در حال طلاق مراکز مشاوره شهر کرمان در سال 1401 و 1402 بودند. به روش نمونه گیری در دسترس، نمونه ای به تعداد 270 نفر انتخاب و در مطالعه شرکت کردند. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه مشکلات بین فردی (IPQ، بارخام و همکاران، 1996)، پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان (RAAS، کولینز، 1996) و پرسشنامه ذهنی سازی (MQ، فوناگی و همکاران، 1998) بودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل معادلات ساختاری حاکی از برازش مناسب مدل بود. یافته ها نشان داد که سبک دلبستگی اجتنابی و اضطرابی به صورت مستقیم قادر به پیش بینی مشکلات بین فردی بودند (۰01/۰p‹). همچنین سبک های دلبستگی به صورت غیر مستقیم از طریق ذهنی سازی توانستند مشکلات بین فردی زوجین را پیش بینی کنند (۰01/۰p‹). این نتایج نشان می دهد که سبک های دلبستگی با توجه به نقش مهم ذهنی سازی می توانند تبیین کننده مشکلات بین فردی زوجین باشند و لزوم توجه به این عوامل در تعامل با یکدیگر در برنامه های کاهش مشکلات بین فردی زوجین ضروری است.

به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، پنجمین نشست از سلسله نشست های نهج البلاغه پژوهی دیجیتال در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم برگزار شد. این جلسه، با موضوع «فنّاوری دیجیتال و ارتقاء پژوهش های نهج البلاغه» و سخنرانی حجّت الاسلام والمسلمین استاد احمد غلامعلی، عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث و معاون پژوهشی پژوهشکده علم و معارف حدیث دارالحدیث انجام گرفت. آنچه در این نوشتار می خوانید، خلاصه ای از مهمّ ترین مطالب مطرح شده و نیز گفت وگوی صورت گرفته با ایشان در حاشیه این نشست است که امیدواریم برای خوانندگان و علاقه مندان گرامی قابل استفاده باشد.

این مقاله با هدف طراحی و اعتبار یابی مقیاسی در زمینه علل ایجاد برنامه های درسی پوچ پنهان در رشته کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان انجام شد. رویکرد پژوهش که در سال 1400-1401 انجام شد، ترکیبی و با استفاده از طرح اکتشافی متوالی مدل ابزار سازی و طی دوگام بود. در گام اول ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و درگام دوم پرسشنامه طراحی شده مورد استفاده قرار گرفت. جامعه پژوهش 1526 نومعلم دانش آموخته دانشگاه فرهنگیان در استان خراسان رضوی طی دو سال 1395 و 1400 بودند. نمونه موردنظر در گام اول به روش هدفمند و با معیار اشباع نظری یعنی 33 مصاحبه به پایان رسید. فرایند تجزیه وتحلیل داده های حاصل نیز با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد. نمونه پژوهش در گام دوم 490 نفر از نومعلمان بودند که براساس جدول مورگان و با روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای تحلیل داده های پرسشنامه نیز از روش تحلیل عاملی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد که پرسشنامه طراحی شده دارای روایی و پایایی مناسبی هست. همچنین سه مولفه شایستگی ها و صلاحیت های اساتید، ضعف در محتوای آموزشی دروس و سرفصل و ضعف در بودجه بندی زمانی، دارای بیشترین توان پیش بینی در زمینه ایجاد برنامه های درسی پوچ پنهان در دانشگاه فرهنگیان هستند. نتایج بیانگر آن بود که مقیاس طراحی شده در این پژوهش، می تواند ابزار مناسبی برای تعیین میزان عوامل موثر در شکل گیری برنامه های درسی پوچ پنهان در دانشگاه فرهنگیان باشد.

تداوم خشک سالی و هم زمان افزایش میزان وابستگی به منابع آب زیرزمینی در دهه های گذشته دامنه نواحی واقع در معرض فرونشست را به بسیاری از نواحی مختلف کشور گسترش داده که خسارات زیادی را به دنبال دارد. لذا جهت کاهش خسارات ناشی از پدیده فرونشست درک دقیق و کامل فرونشست رخ داده ضروری است. در دهه های اخیر تکنیک تداخل سنجی رادار با روزنه مجازی (SAR) روش متداولی برای اندازه گیری فرونشست گردیده است. در این پژوهش که با هدف تحلیل سری زمانی فرونشست دشت اسفراین با استفاده از روش تداخل سنجی راداری انجام شده از داده های زمینی نظیر چاه های پیزومتریک و میزان افت آب زیرزمینی سطح آب زیرزمینی در دوره های حداقل و حداکثر و چاه های بهره برداری جهت محاسبه میزان تخلیه در سطح آبخوان با استفاده از درون یابی به روش IDW استفاده گردید. همچنین از داده های راداری شامل تصاویر ۱ جهت محاسبه نرخ فرونشست در بازه زمانی 8 ماهه اول سال 2023 میلادی استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد میزان فرونشست در حوضه مطالعاتی از 1 تا 12 میلی متر در بازه 8 ماهه بوده و 2/75 درصد از مساحت حوضه در پهنه متوسط بحرانی و خیلی بحرانی قرار گرفت که بر این اساس می توان اذعان نمود که دشت اسفراین در حالت بحرانی قرار گرفته است. بیشترین برداشت آب و فرونشست مربوط به چاه های جنوب سنخواست، جنوب خراشا، جنوب ارگ، جنوب گازان، جعفرآباد خرابه و مهدی آباد کال بکو بوده که در پهنه خیلی بحرانی قرار داشته است که جهت کنترل نشست زمین، مدیریت بهینه منابع آب زیرزمینی منطقه ضروری است.

معتزله به عنوان یکی از جریان های اصلی کلامی در عالم اسلام به بحث علیت، فروعات و مصادیق آن، در قالب مباحث گوناگون کلامی همچون خلقت، استطاعت، اراده و فاعلیت خدا و انسان در افعال مباشر و متولد پرداخته است که استخراج و تحلیل نظرات ایشان، سهمی بسزا در فهم سیر تفکر فلسفی و کلامی این نحله دارد و نیز نشان دهنده تأثیرپذیری فکری آن ها از سایر اندیشمندان است. معتزله بصره و بغداد که هرکدام به دو گروه متقدم و متأخر تقسیم می شوند، درباره تعریف و تبیین مفهوم علیت و اقسام آن، فروعات قاعده علیت، ملاک نیازمندی معلول به علت و نحوه علیت خداوند و انسان، آرای مشترک و گاه متفاوتی دارند. در این مقاله کوشیده ایم دیدگاه های دانشمندان برجسته معتزلی را از آثار معتبر ایشان درباره مباحث فوق، استخراج کرده و ضمن تبیین آرای مشترک، اختلاف نظرهای درون فرقه ای آن ها را نشان دهیم. در نهایت، به نظر می رسد دانشمندان معتزلی در مسائل متعددی همچون قاعده الواحد، علیت خداوند نسبت به جواهر و اعراض، چگونگی بقا و فنای اجسام، چیستی استطاعت و نیز علیت انسان در افعال متولد، با هم اختلاف نظر دارند. همچنین برخی از ایشان در مباحثی مانند قاعده الواحد و ملاک نیازمندی معلول به علت، به دیدگاه های فیلسوفان نزدیک شده اند.

هدف: در این پژوهش، به مقایسه اثربخشی دو روش درمانی، یعنی درمان شناختی بک و درمان روان پویشی کوتاه مدت، بر اجتناب تجربی، برانگیختگی و تجارب تجزیه ای در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه پرداخته شده است. روش شناسی: این مطالعه به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل، انجام شد. جامعه آماری شامل بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بود که در بازه زمانی آبان تا دی ۱۴۰۱ به مراکز روانپزشکی و روانشناسی تهران مراجعه کرده بودند. ۴۵ بیمار به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به سه گروه تقسیم شدند. ابزارهای جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه های اجتناب تجربی، برانگیختگی و تجارب تجزیه ای بود. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت توصیفی و نتایج با استفاده از نرم افزار آماری اس پی اس اس 22 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو روش درمانی بر کاهش اجتناب تجربی و تجارب تجزیه ای تأثیر مثبتی دارند، اما درمان شناختی بک در مقایسه با درمان روان پویشی کوتاه مدت، تأثیر بیشتری در کاهش اجتناب تجربی داشت. همچنین، هر دو روش به بهبود برانگیختگی افراد منجر شد. نتیجه گیری: این پژوهش تأیید می کند که استفاده از این دو روش درمانی می تواند به بهبود علائم اختلال استرس پس از سانحه کمک کند، با این حال هر دو روش درمانی، به ویژه درمان شناختی بک، در بهبود اجتناب شناختی و برانگیختگی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه اثربخش هستند.

از پیوندهای عمیق عکاسی با مقوله ابسنس (غیاب)، در حوزه عکس های خصوصی و خانوادگی دیده می شود. ماهیت عکس های خصوصی مبتنی است بر خاطرات زندگی نامه ای افراد و مخاطبان خاص عکس ها و بنابراین، این دسته از آثار در هنگامه تفسیر و تأویل همواره با کنش ها و واکنش های خارج از قاب توسط مخاطب خود همراهند. بسیاری از عکس ها به دلایل مختلف دچار خرابی می شوند از شرایط نامطلوب نگهداری گرفته که موجب تخریب فیزیکیِ آن میشود، تا پارگی و حذف شدگی تعمدی، که با انگیزه های شخصی صورت می گیرد. کارکرد ابسنس در خوانش های مبتنی بر خاطرات و روایت های شخصی پیرامون عکس خواهد بود. از آن جا که این دسته از آثار عکاسانه بسیار بر تفسیرها و تحلیل های شفاهی وابسته اند، می توان از روش تاریخ شفاهی به تحلیل جایگاه ابسنس در تکمیل روایت های عکاسانه در برابر عکس های خصوصی پرداخت. سوال این جاست که یک عکس قدیمی مخدوش، پاره شده و یا حتی به کلی نابود شده چگونه می تواند در خلق روایت های امروزین خود شرکت کند؟ در روند تحقیق حاضر به این نتیجه می رسیم که ابسنس کلیدی ترین عنصر در روایت های شفاهیِ عکس های خصوصی است. چرا که عناصر غایب در متن عکس، آزادانه تر در ساخت روایت ذهنی در حافظه ی مخاطب شرکت کرده، آن را بازسازی نموده و حس همدلیِ عمیق تری را در مخاطب خود نسبت به مصداق برمی انگیزند.