درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۹۴۱ تا ۱۱٬۹۶۰ مورد از کل ۷۶٬۸۵۷ مورد.
۱۱۹۴۱.

تحلیل اندیشه های رجالی شیخ محمد عاملی در استقصاء الاعتبار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۵ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۹۶) 124 - 146

کلیدواژه‌ها: راوی ضمنی وکیل امام استقصاء الاعتبار طرق شیخ طوسی استثنائات ابن ولید تاریخ گذاری روایت معجزه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۴۴
بی تردید، مباحث رجالی سهم بسزایی در اعتبارسنجی روایات دارند، اما اختلاف دیدگاه های عالمان در برداشت از تعابیر رجالیان متقدم، گاه نیل به حقیقت را دشوار ساخته است. تبیین اندیشه های رجالی شیخ محمد عاملی نواده شهید ثانی که از مدققان فن است، می تواند در این زمینه راهگشا باشد. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی، به تبیین برخی دیدگاه های خاص وی در حوزه اعتبارسنجی روایات و علم رجال می پردازد. بنا به یافته های پژوهش، شیخ عاملی توصیفاتی را که در کتب رجالی متقدم، ذیل نام راوی فرعی مطرح شده، به راوی اصلی برمی گرداند؛ طرق شیخ طوسی به احمد بن محمد اشعری را معتبر می داند؛ وکالت را فقط در شرایط خاص دال بر وثاقت وکیل دانسته، درحالی که برای متأخران، احراز این شرایط اغلب امکان پذیر نیست؛ قائل به تفصیل در معنای «خیر» شده و آن را مفیدِ مدح می داند؛ همچنین، با اقامه شواهد و مدارک، استثنائات ابن ولید را در نوادر الحکمه موجب قدح راوی نمی انگارد؛ که دو دیدگاه آخر ایشان قابل نقد هستند.
۱۱۹۴۲.

تحلیل فقه الحدیثی مدلول روایات مخلوق اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۵ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۸) 3 - 30

کلیدواژه‌ها: مخلوق اول کنایه در حدیث سنخیت خالق و مخلوق تباین خالق و مخلوق تعارض در روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۳۶
در جوامع روایی، مجموعه ای از احادیث وجود دارند که بر اساس آن ها، آب، قلم، عقل، نور پیامبر اکرم۹، ارواح ائمه:، مشیت الهی و حروف معجم به عنوان مخلوق اول معرفی شده اند که سبب تعارض ظاهری این اخبار است. در میان حدیث پژوهان دو رویکردِ جمع و نقد نسبت به این احادیث وجود دارد؛ جمع به این صورت که موارد مذکور، نام های حقیقتی واحدند و نقد به این صورت که مضمون یکی را تأیید و مدلول سایر موارد را ردّ کرده اند؛ امّا شواهد متعددی همچون معنای لغوی کلمه «اول» که مخلوقات مذکور در احادیث به آن توصیف شده اند و کاربرد قرآنی - روایی آن، پذیرش هر دو رویکرد را با چالش روبه رو می کند. لذا در پژوهش حاضر جمع نوینی نسبت به این احادیث ارائه شده است؛ به این نحو که مقصود از معرفی مخلوقاتی متنوع تحت عنوان مخلوق اول در روایات، اشاره به شرافت و اهمیت آن ها و ضرورت توجه مسلمانان به مصادیق مخلوق اول بوده و نه معرفی مخلوق نخستین. 
۱۱۹۴۳.

نقد دیدگاه مشهور «رجفه» در فتنه شام قبل از ظهور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۵ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۸) 79 - 111

کلیدواژه‌ها: امام مهدی۷ نشانه ظهور فتنه شام سوریه رجفه رجفه الشام قبل از ظهور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۴۷
مسأله اصلی پژوهش حاضر، تبیین و تحلیل «رَجفَه الشام» قبل از ظهور است. در صحنه تحولات فتنه شام قبل از ظهور، دو واژه «رَجفَه» و «خَسف» به عنوان نشانه های کلیدی و سرنوشت ساز در حوادث قبل از تسلط سفیانی (اولین نشانه حتمی ظهور) بر دمشق سوریه بیان شده است؛ اگرچه درباره مصداق و معنای خسف، اتفاق نظر وجود دارد و به فرو رفتن زمین در منطقه حرستا و جابیه دمشق تعبیر شده است لکن درباره معنا و مصداق رجفه الشام، اختلاف نظر فراوان بوده و کماکان مبهم است. اهمیت فراوان «رَجفَه الشام» به عنوان «اولین» حادثه از سلسله حوادث منتهی به حاکمیت سفیانی مورد حمایت غربی ها بر دمشق سوریه قبل از ظهور، محل نزاع و گفتگوی علمی بین صاحب نظران و کارشناسان مهدویت قرار گرفته است. در این نوشتار، سه تفسیر در معنای «رَجفَه الشام»، یعنی: 1. حادثه زمینی (زلزله)، 2. حادثه آسمانی (حمله با سلاح مرگبار اتمی و قتل بیش از صد هزار نفر)، 3. جنگ در منطقه شام بیان گردیده و در پایان با توجه به کتب لغت، احادیث هم خانواده و قراین دیگر، معنای سوم اخذ گردید. بنابراین، وقوع زلزله بسیار بزرگ در مقیاس وسیع (احتمال اول) و نیز حمله با سلاح غیرمتعارف و مرگبار اتمی (احتمال دوم) قبل از ظهور در منطقه شام که در آنِ واحد منجر به کشته شدن صد هزار نفر شود، منتفی است و رجفه الشام به معنای جنگ بین دو جبهه نظامی مخالف هم است که در ضمن «فتنه شام»، منجر به قتل فراوان انسان ها نیز خواهد شد. در این نوشتار از منابع اسنادی - کتابخانه ای استفاده شده و در چارچوب روش توصیفی - تحلیلی به رشته تحریر در آمده است. 
۱۱۹۴۴.

از فلسفه کنش تا فلسفه دانشگاه؛ درآمدی بر برنامه ریزی آموزشی بومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 97 - 112

کلیدواژه‌ها: بومی سازی برنامه ریزی درسی نیازسنجی کنش انسانی نهاد دانشگاه راهبردهای کلان برنامه ریزی درسی فلسفه برنامه ریزی درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۳۰۴
کنشهای انسانی همواره با نیاز آغاز می شوند، و درپی نیاز کنش رخ می دهد. از این رو نیازسنجی اساسی ترین عنصر در فرایند برنامه ریزی آموزشی است. از دیگر سو دانشگاه به مثابه یک نهاد اجتماعی، در معنایی عام، هویتی اجتماعی است که برای رفع نیازهای افراد بوجود آمده است و در راستای تحقق نیازهای انسانی وظایف آن تعریف می شود. برای شکل گیری هویت برنامه ریزی آموزشی لزوماً مفاهیم مرتبط با آن که عبارتند از «نیاز»، «کنش» و «نهاد» باید تعریف خود را بیابند. از این رو برنامه ریزی آموزشی، مفهومی است وابسته به تعریف ما از این هویات سه گانه، و خود بخشی از عنصر دوم، یعنی کنش بشمار می آید. در اینصورت در برنامه ریزی آموزشی این سه مرحله اساسی از ویژگی بنیادین دارند: 1) نیازسنجی 2) تعریف کنش کنش گران به مثابه هدف برنامه ریزی درسی (اعم از معلمان، متعلمان و مجریان)؛ 3) تعریف نهاد مربوطه در برنامه ریزی درسی (اعم از مدرسه، دانشگاه یا حوزه). در اولین گام بدون طی مرحله نیازسنجی و تشخیص سلسله مراتبی از نیازهای کلان فردی و اجتماعی نمی توانیم درکی درست از نحوه کنشی که باید انجام داده شود داشته باشیم. در مرحله بعد چون کنشهای اجتماعی به جهت برخورداری از هویت اجتماعی لزوماً درون نهاد شکل میگیرند، بدون داشتن تعریفی مطلوب از دانشگاه نمی توانیم برنامه ریزی آموزشی مطلوب داشته باشیم. پیدا کردن مسیر استاندارد برای رسیدن به این مدل از راه بررسی عناصر اصلی در فلسفه کنش می گذرد. چرا که فلسفه کنش عناصر اصلی یک کنش چه در سطح فردی و چه نهادی را در اختیار ما می نهد.
۱۱۹۴۵.

بازتبیین کارکرد تقیه در روایات امامیه و نقش آن در استنباط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۴ ۲۵-۴۸

کلیدواژه‌ها: تقیه عامه امامیه حدیث فقه تعارض

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۳۸۰
تقیه یکی از راهبردهای زیستی مذهب امامیه در مقابل عامه، برای حفظ و استمرار مذهب بوده است. یکی از ابزارهای اعمال تقیه بیان مجموعه احکام و دستورات اعتقادی در قالب احادیثی مشابه با نظرات و آراء اهل سنت است. تا بدین جهت حساسیت آن ها نسبت به راویان حدیث و پیروان اهل بیتk کمتر شود. لذا یکی از علل وجود اختلاف در مفاد دلالی احادیث موجود و منسوب به معصومینk، اعمال تقیه از طرف ایشان و بیان احادیثی در موافقت با آراء عامه بوده است. بر همین اساس ائمه معصومین نیز در پاسخ به چگونگی رفع اختلاف احادیث، اخذ به روایات مخالف عامه را جهت حل تعارض احادیث بیان کرده اند. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی مجاری تحلیلی احادیث موافق عامه و نسبت یابی آن ها با مقوله تقیه در قرائتی متفاوت مورد بازخوانی واقع می شود.
۱۱۹۴۶.

تبیین جهان شمولی امر به معروف و نهی از منکر بر پایه آیات قرآن

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 121-140

کلیدواژه‌ها: قرآن تفسیر جهان شمولی امر به معروف نهی از منکر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۵۶۵
یکی از آموزه هایی که قرآن کریم مردم را به آن فراخوانده است امر به معروف و نهی از منکر است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به آراء مفسران قرآن در پی آن است که جهان شمولی امر به معروف و نهی از منکر و نیز آثارجهانی آن را مورد بررسی قرار دهد. سؤال اصلی پژوهش این است که آیا امر به معروف و نهی از منکر و آثار آن تنها شامل امت اسلامی می باشد یا در تمام ادیان جریان دارد.یافته های پژوهش حاضر نشان داد که این اصل، ریشه در فطرت انسان ها دارد و در میان اقوام گذشته و ادیان پیش از اسلام نیز وجود داشته است مانند: مذمت امت های گذشته، نفرین حضرت داود و عیسی (ع)، و مذمت قرآن نسبت به احبار و رهبان اهل کتاب، توصیه لقمان به فرزندش در عمل به این اصل.هم چنین اطلاق آیاتی که با خطاب «ای انسان» به این فریضه فراخوانده است جهان شمولی آن را نشان می دهد.عمل به این اصل و ترک آن برخی پیامدهایی فراگیر و جهان شمول دارد. به عنوان مثال: «تعالی جامعه»، «نجات از عذاب عمومی الاهی» و «نجات از خسران حتمی». همان طور که «دچار شدن به لعنت خدا و انبیاء»، «عذاب سخت جهنم» و «شریک بودن در جرم مجرمان»، ازجمله آثار عمومی ترک این واجب الاهی است.
۱۱۹۴۷.

مستثنیات احتیاط در احکام توصّلی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و هفتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۲) 93 - 125

کلیدواژه‌ها: مسثنیات احتیاط احکام توصّلیات احکام اعتقادی مستثنیات ذاتی مستثنیات عَرَضی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۳۰۸
بیشتر فقها - در مباحث اجتهاد و تقلید - جواز احتیاط در توصّلیاتِ محض (معاملات بالمعنی الاعم) را امری واضح دانسته و از کنار آن عبور کرده اند و کمتر به جوانب آن پرداخته اند ، اما وقتی در دایرهٔ احکام توصلیات دقت می شود ، احکامی به چشم می خورد که حکم جواز احتیاط در آنها روشن نیست و بلکه با مانع همراه است. این موانع سبب استثناء این احکام از دایرهٔ جواز احتیاط در توصّلیات می شود. سؤال اصلی تحقیق، کشف همین مستثنیات احتیاط در احکام توصّلی است. با هدف تبیین دقیق حکم کلی جواز احتیاط در توصّلیات ، با روش تحلیل محتوای کیفی تاریخی به بررسی مهم ترین استثنائات این حکم در فقه می پردازد. مهمترین احکامی که از حکم جواز احتیاط استثناء می شود در دو دسته مسثنیات ذاتی و مستثنیات عارضی قرار می گیرد. دستهٔ اول احکامی هستند که ذاتاً قابل احتیاط نیست؛ مانند احکام علمی ، اعتقادی و احتیاط در تزاحم. دستهٔ دوم، شامل برخی عناوینی است که عارض بر احتیاط شده و سبب عدم جواز آن می شود؛ مانند اِضرار ، عُسر و حرج ، وهن دین یا مذهب که در برخی به صورت مطلق و در برخی دیگر در شرایطی خاص امکان احتیاط وجود ندارد.
۱۱۹۴۸.

نقدی برانگاره مشهور فقیهان امامیه و قانون مدنی درباب شروط محدودکننده عقد رهن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 171 - 199

کلیدواژه‌ها: شروط رهن عین معین مال مرهونه محدودیت رهن احکام رهن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۰۴
کارکرد اصلی عقد رهن ایجاد اطمینان خاطر برای طلبکار درباره وصول طلبش است. مطابق نظر مشهور فقهای امامیه که در قانون مدنی نیز از آن تبعیت شده است، دو محدودیت تحت عنوان لزوم قبض مال مرهونه و لزوم عین معین بودن آن برای عقد رهن وجود دارد که در پاره ای موارد عرفاً غیرقابل توجیه به نظر می رسد و در عمل نیز مشکلاتی برای فعالان اقتصادی در استفاده از این نهاد به وجود آورده است. سؤال پژوهش حاضر این است که مبانی وضع این محدودیت ها چیست و چگونه می توان این مبانی را مورد انتقاد قرار داده و نظریه قائل بر عدم محدودیت را تقویت نمود؟ با بررسی مبانی نظر مشهور فقهای امامیه، این نتیجه به دست می آید که انتقادات متعددی بر نظرات قائل بر محدودیت عقد رهن وارد است و در مجموع حق با کسانی است که معتقدند عقد رهن نباید دارای محدودیت های مزبور باشد؛ لذا از آنجا که نظرات منتقدان، هم به لحاظ فقهی و تحلیلی قوی تر است و هم بهتر می تواند پاسخگوی نیازهای روزمره باشد، به نظر می رسد قانون گذار می تواند دست از رویکرد فعلی خود بردارد و قانون مدنی را در راستای حذف این محدودیت ها اصلاح نماید.
۱۱۹۴۹.

بررسی فقهی و حقوقی عدالت به عنوان مبنای حقوق نسل های آینده(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 60 - 88

کلیدواژه‌ها: نسل های آینده حقوق نسل ها عدالت بین نسلی توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۳۶۰
برخی تصمیم گیری ها و عملکردهای نسل حاضر همچون استفاده بی رویه از منابع طبیعی و نیز آلوده سازی و تخریب گسترده محیط زیست، موجب پدیدارشدن آثار و پیامدهای بعضاً ناگوار و مخاطره آفرین شده است که نه تنها دامن گیر نسل فعلی شده که پیامدهای آن به نسل های بعدی نیز سرایت می کند؛ به گونه ای که می توان به روشنی پیش بینی کرد که حیات و زندگی آیندگان با چالش اساسی مواجه خواهد شد. این مسئله ضمن اینکه هشداری برای نسل فعلی است، ضرورت توجه به حقوق نسل های آینده و حفظ و حراست از آن را دوچندان کرده است. علاوه بر این، سؤالاتی نیز در این باره مطرح شده، از جمله اینکه اصولاً شناسایی حقوق برای نسل های آینده با چه مبنایی قابل توجیه است. در پاسخ به این پرسش به نظر می رسد که از جمله مبانی قابل طرح برای حقوق نسل های آینده، می توان به «عدالت» اشاره کرد و با استناد به آن از منظر فقهی و حقوقی به اثبات حقوق برای نسل های آینده پرداخت. برای ارزیابی این فرضیه، علاوه بر مفاهیم اصلی، عدالت تکوینی و تشریعی و نیز عدالت بین نسلی، به مثابه مبنای حقوق نسل های آینده از منظر فقهی و حقوقی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.
۱۱۹۵۰.

عدم استماع شهادت فرزند نامشروع و مغایرت آن با کرامت انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 229 - 249

کلیدواژه‌ها: حقوق انسانی شهادت ولد الزنا طهارت مولد زنازاده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۳۵۶
بی تردید استناد حقوق انسانی در مفهوم اسلامی آن به خداوند حکیم ویژگی هایی به آن عطا می کند که مهم ترین آن پاس داشت عدالت و صیانت از کرامت انسانی است. یکی از مسائلی که در این زمینه قابلیت طرح دارد، بازخوانی برخی از احکام مرتبط با فرزندان نامشروع است؛ از جمله اینکه گفته شده است شهادت شخص متولد از زنا قابلیت استماع ندارد، اگرچه عادل بوده و به لوازم مسلمانی پایبند باشد. نیک روشن است که ضرورت بحث افزون بر سنجش چنین فتوایی در ترازوی تعالیم ناب مکتب امامیه، پاسخ گویی به برخی پرسش های کلامی و شبهات اعتقادی نیز خواهد بود؛ چه اینکه برداشت های متفاوت برخی از فقیهان را نباید به پای دانش فقه و نیز مکتب مترقی امامیه، که بنایش بر عدل و داد استوار است، نوشت. لذا جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با نگاهی مسئله محورانه مستندات مطرح شده را در بوته نقد و تحلیل قرار می دهد و به این نتیجه می رسد که ادله ادعایی خالی از مناقشه نیست و با ناتمام بودن ادله ای که به آن استناد کرده اند، مقتضای اطلاقات و عمومات باب، پذیرش شهادت چنین اشخاصی است.
۱۱۹۵۱.

نواندیشان دینی جهان عرب (2): آدونیس و نقد بنیادین سنت اسلامی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۱ مرداد و شهریور ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۸۳) 81 - 95

کلیدواژه‌ها: آدونیس علی احمد سعید. آدونیس سنت اسلامی فرهنگ اسلامی تقلید نوآوری ایستایی پویایی شاعران عرب شعر عربی نقد دیدگاه اندیشه های آدونیس ثابت متحول سنت تجدد علی احمد سعید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۸ تعداد دانلود : ۳۲۶
وجه تمایز آدونیس از هم نوعانش در جهان عرب و ایران، توجهش به ابعاد گوناگون سنت اسلامی و بستر شکل گیری شعر عربی است. وی هرگونه نقد بنیادین بر ساختار شعر را نیازمند آگاهی از سرچشمه هایی می داند که الهام بخش آن بوده اند. نگارنده، نوشتار حاضر را با هدف آگاهی مخاطبان از اندیشه های آدونیس در زمینه فرهنگ اسلامی به رشته تحریر درآورده است. وی در راستای تحقق این هدف، پس از معرفی آدونیس، مقصود از «ثابت» و «متحول» در اندیشه او را تبیین می کند. بعلاوه، جلوه هایی از تقلید و نوآوری در فرهنگ اسلامی را در آراء آدونیس در عرصه سیاست، شعر و ادبیات، و ... ارائه می دهد. در انتها، با بیان این مسئله که نقدهایی بر دیدگاه های آدونیس در زمینه سنت و فرهنگ اسلامی، به نگارش درآمده است، به نکاتی که در نقدهای رایج مورد توجه قرار نگرفته اند، اشاره می نماید.
۱۱۹۵۲.

حمایت از حریم خصوصی در فضای سایبر با تأکید بر اصول اخلاقی و فقهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 41-54

کلیدواژه‌ها: اخلاق سایبری حریم خصوصی فضای سایبر کدهای اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۴۵۴
تعلیم و تربیت حفظ حریم خصوصی و رعایت کدهای اخلاقی در فضای سایبر، موضوع مهم و چالشی است، زیرا این فضا، فضای فراگیر جهانی، پرسرعت، در دسترس، فرامکان، فرازمان، سیال، واقعیت تشدید شده و متراکم است؛ در چنین فضایی وجود قواعد اخلاقی و نظم اهمیت جدی تری پیدا می کند. در سطح نازل، لازم است حداقل در فضای سایبری ملی، کدهای اخلاقی الزام آور به تصویت مجلس شورای اسلامی برسد تا به قانون الزام آور تبدیل شود. با این اوصاف به نظر می رسد در فضای سایبری موضوع اشاعه اطلاعات که اقتضای ماهیت این محیط است، با حق حریم خصوصی، در تعارض باشد. اصول، قواعد و نرم های محیط سایبری، اساساً برای تسهیل و تسریع ارتباط تدوین شده است. حال آن که در محیط واقعی، محور اصول اخلاقی تأمین سعادت و آرامش مادی و روحی است. بنابراین در موارد نقض حریم خصوصی در فضای سایبری، به خصوص جایی که نقض فقط نقض مجازی است و به فضای واقعی عبور نکرده و خسارت عینی ایجاد نشده است، به نظر می رسد که در تعیین ضمانت اجراهای قانونی، فلسفه ذاتی فضای سایبری،که تسهیل اشاعه و تبادل اطلاعات است، باید ملحوظ و مورد توجه باشد و تا حد ممکن، بازدارندگی به ضمانت های اخلاقی احاله شود ولی در فرضی که نقض حریم خصوصی در فضای سایبری منجر به خسارات مادی و معنوی به اشخاص شود؛ در این صورت بر طبق مبانی اخلاقی و فقهی می توان از ضمانت اجراهای مدنی و کیفری در پاسخ برای آن ها استفاده نمود.
۱۱۹۵۳.

ارزیابی شگردهای ترجمه طاهره صفارزاده برپایه عوامل تحریف متن آنتوان برمن مطالعه موردی: سوره مبارکه نساء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 137 - 152

کلیدواژه‌ها: ترجمه سوره نساء آیات الاحکام طاهره صفارزاده آنتوان برمن مؤلفه های تحریف متن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۶۸۳
آنتوان برمن، سیستم تحریف متن را هرگونه حذف، اضافه، تغییر در سبک نویسنده، تغییر ساختار زبان، اطناب کلام و حتی تغییر در نقطه گذاری و پاراگراف بندی می داند. سی وسه آیه از آیات الاحکام در سوره مبارکه نساء وجود دارد که با در نظر گرفتن این مهم و برپایه نام سوره و جنسیت مترجم زن، ترجمه طاهره صفارزاده و نیز مدل آنتوان برمن برای پژوهش حاضر برگزیده شد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، سامان یافته و ترجمه صفارزاده از سوره نساء برپایه شش مؤلفه از سیزده مؤلفه تحریف متن آنتوان برمن یعنی عقلایی سازی، شفاف سازی، اطناب کلام، آراسته سازی، غنازدایی (تکییف) کیفی و غنازدایی کمی بررسی شده است. گفتنی است با توجه به تفاوت های فرهنگی - اجتماعی و گفتمانی، پایبندبودن به عقیده برمن در تمامی نمونه ها بسیار دشوار است؛ به همین روی در اینجا هر سیزده مؤلفه بررسی نشده و مؤلفه هایی بررسی شده اند که نمونه های بهتری از آن در ترجمه این مترجم یافت می شود. روش پژوهش برپایه مقابله متن مقصد با متن مبدأ است. متن مقصد به صورت خط به خط با متن مبدأ، مقابله و شاهد مثال ها با توجه به هر یک از مؤلفه ها استخراج می شود. برآیند پژوهش نشان می دهد در میان این شش مؤلفه، عقلایی سازی، شفاف سازی و اطناب کلام از پربسامدترین عوامل تحریف در ترجمه صفارزاده و در سه حوزه غنازدایی کیفی، آراسته سازی و غنازدایی کمّی، کمترین انحراف را از متن اصلی داشته است. مترجم از دیدگاه انتقال ساختار و درون مایه نیز ترجمه ای وفادار به متن اصلی، ارائه و تلاش کرده است هیچ عبارتی را از قلم نیندازد؛ ولی در بسیاری از نمونه ها عبارت ها را به صورت واژه به واژه برگردانده است. برآیند پژوهش نشان می دهد که در میان این شش مؤلفه: عقلایی سازی، شفاف سازی و اطناب کلام از پربسامدترین عوامل تحریف در ترجمه صفارزاده و در سه حوزه غنازدایی کیفی، آراسته سازی و غنازدایی کمّی کمترین انحراف را از متن اصلی داشته است. مترجم از دیدگاه انتقال ساختار و درون مایه نیز ترجمه ای وفادار به متن اصلی ارائه کرده و تلاش نموده هیچ عبارتی را از قلم نیندازد، ولی در بسیاری از موارد، عبارتها را به صورت واژه به واژه برگردانده است.
۱۱۹۵۴.

روایات تطبیقی فریقین درباره آیه إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الأبتر(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 97 - 119

کلیدواژه‌ها: شانی ابتر روایات فریقین دشمن رسالت عاص بن وائل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۹
در برخی روایات فریقین درباره مصداق و معنای ابتر، خلط مفهومی صورت گرفته است و این مسئله از عدم توجه به جریان های بعد از نزول سوره و بعد از رحلت پیامبرj نشأت می گیرد. توجه به این نکته حیاتی است که این آیه، تقابل دو جریان فکری در طول زمان می دهد که در همه عرصه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در مقابل یکدیگر خواهد ایستاد.مفسران در تعیین مصداق ابتر و همین طور در بیان معنای ابتر، اختلاف زیادی دارند و برخی نیز بین مصداق و معنا، خلط مفهومی نموده اند. یافته های این پژوهش در تعین مصداق ابتر، دو جور است. برخی روایات از افراد همچون عاص بن وائل و... نام می برند و برخی دیگر به جای نام افراد، از صفت سخن گفته اند. به نظر می رسد هر دو نوع مصداق باهم تعارض ندارد و قابل پذیرش برای ابتر می باشد. از یافته های مهم و نتیجه بحث را می توان معنای «به هدف نرسیدن »برای ابتر دانست. پژوهش حاضر با روش تطبیقی و با توجه به عرضه حدیث بر قرآن سامان یافته و طبق همین روش، تصحیح و تضعیف روایت به جای راوی شکل گرفته است.
۱۱۹۵۵.

نگاهی نو به حکم فقهی «جهاد زن»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره شانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 81 - 104

کلیدواژه‌ها: جهاد جهاد ابتدایی جهاد دفاعی جهاد زن حکم ثانوی وجوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶۲ تعداد دانلود : ۶۴۱
پیچیدگی دنیای امروز و گوناگونی عرصه جنگ ها سبب شده است که موضوع جهاد زن در معرض مناقشه های علمی و فقهی واقع شود. برابر آموزه های فقهی، جهادی که از زن برداشته شده، جهاد ابتدایی بوده نه جهاد دفاعی و در خصوص جهاد ابتدایی، یکی از مسائل مطرح جامعه امروزی، وجوب حضور زن در گسترش دین و ارزش های اسلامی و دست یافتن به فضایلی است که می تواند در این عرصه به دست آورد. از این رو جهاد ابتدایی یا جهاد دعوت به معنای «شروع جنگ به واسطه مسلمانان تحت شرایط و ضوابط خاص بدون وجود حمله ای از سوی مشرکان و صرفاً برای دعوت آنان به اسلام»، طبق نظر بسیاری از فقها، درباره زنان غیرواجب شمرده شده است. در تحقیق حاضر به بررسی، تنقیح و راستی آزمایی حکم عدم وجوب جهاد ابتدایی بر زنان پرداخته ایم و بر آنیم تا مسیری برای اثبات وجوب جهاد بر زنان بیابیم؛ همچون اطلاقات ادله وجوب جهاد یا انصراف نهی از جهاد زنان به حالتی که زنان در جهاد ابتدایی به نحو تن به تن وارد عمل شوند، وگرنه وجوب آن با این مبنا که زنان نقش های مؤثر دیگری همچون پرستاری از مجروحان و پخت غذا برای جنگجویان را ایفا کنند، ثابت است.
۱۱۹۵۶.

جلوه های پایداری افغانستان در شعر جابر قمیحه، بررسی موردی دیوان «لِجهادِ الأفغانِ أُغَنِّی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۲ 127 - 146

کلیدواژه‌ها: شعر پایداری جابر قمیحه دیوان «لِجهادِ الأفغانِ أُغَنِّی» فراخوانی شخصیت ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۳۶۳
شعر پایداری در کنار عمده نگاه و کارکردهای ملّی و میهن پرستانه ی خود، دارای نوعی رسالت جهانی و بی حد و مرز است؛ چراکه با تمام قابلیت های فنی و ادبی خود در جهت دادخواهی و برانگیختن افکار عمومی نسبت به تحوّلات ناگوار در سرنوشت سیاسی و اجتماعی سرزمین های مختلف به کار می رود. سرزمین افغانستان همواره در طول تاریخ، از حضور بی دلیل دشمنان خارجی و نظام خودکامه ی داخلی درصحنه ی سیاسی خود رنج برده است، درواقع حضور استعمارگر روس و انگلیس در این سرزمین و استبداد نظام های حکومتی وقت که سرانجام با پیروزی مردم افغانستان در آوردگاه های مختلف همراه بوده است، جلوه و تجسّمی جهانی از پایداری و اجنبی ستیزی این سرزمین پدید آورد و شاعران دیگر از سرزمین های مختلف را بر آن داشت تا در اشعار خود، با محوریت و مضمون پایداری افغانستان به توصیف و تحسین این جنبش مردمی بپردازند. نمونه ای از این شاعران، جابر قمیحه، شاعر معاصر مصر است که در دیوانی تحت عنوان «لِجهادِ الأفغانِ أُغَنِّی» به تبیین و توصیف زوایای مختلف مقاومت در افغانستان می پردازد. این پژوهش نیز با در پیش گرفتن روش توصیفی – تحلیلی بر آن است تا به مهم ترین درون مایه ها و کارکردهای فنّی پایداری در دیوان مذکور اشاره نماید. از جمله نتایج این پژوهش حاکی از آن است که شاعر در تبیین درون مایه های پایداری افغانستان، مضمون و اندیشه ایثار و فداکاری را در قالب های دین مداری و خداباوری به عنوان رمز موفقیت پایداری افغانستان معرفی می کند و در تبیین آثار و پیامدهای جنگ، بر آسیب پذیری و دردمنشی کودکان افغان در جهت برانگیختن حسّ مسئولیت اجتماعی تأکید دارد. شاعر در بعد فنّی، به فراخوانی شخصیت های دینی، به ویژه الگوبرداری از شخصیّت پیامبر گرامی اسلام می پردازد و از سوی دیگر با هم صدایی و وام گیری آگاهانه از متن غایب به ویژه تعابیر و مفاهیم قرآنی در جهت انتقال بهتر مضمون پایداری و ارتباط آن با موضوعات ملّی و میهنی تمایل نشان می دهد.
۱۱۹۵۷.

تحول حوزه از منظر شهید صدر

نویسنده:
منبع: حوزه دوره جدید بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۰ 24-29

کلیدواژه‌ها: حوزه شهید صدر تحول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۵۴
تحول حوزه از منظر شهید صدر
۱۱۹۵۸.

رابطه ایمان و عشق: نقد و بررسی اندیشه های فوئرباخ در کتاب «جوهر مسیحیت»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۵) 21-38

کلیدواژه‌ها: جوهر مسیحیت فوئرباخ عشق ایمان از خودبیگانگی فرافکنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۶۴۶
کتاب «جوهر مسیحیت»، یکی از آثار برجسته فوئرباخ در زمینه دین پژوهی است. لزوم اهتمام ویژه به این اثر، به دو دلیل است: اولاً منبع اثربخشی در تأملات بسیاری از اندیشمندانِ ماتریالیست و منتقدِ دین بوده؛ ثانیاً فوئرباخ در این کتاب، منتقدانه به تحلیل آموزه های کلام مسیحی پرداخته و از قِبَل آن، اندیشه هایش را در مورد ادیان مطرح کرده است. پنداره تقابل عشق و ایمان در مسیحیت از مباحث اصلی کتاب «جوهر مسیحیت» است که مفاد آن تلویحاً به همه ادیان تسری داده می شود. فوئرباخ در آسیب شناسی وضعیت انسان مدرن، در ادعایی بی سابقه عامل اصلی «از خودبیگانگی»، «خشونت»، «واگرایی» و «رذایل اخلاقی» را کم اعتنایی ادیان به عشق فراگیر و نیز تأکیدشان بر ایمان دینی می پندارد. چالش اصلی پیش رو، ارزیابی همین ادعای فوئرباخ است و یافته ها نشان می دهند که تحلیل های وی در این کتاب به رغم کاستی ها، در مواردی تأمل برانگیز و بسیار چالشی هستند. البته انتقادات فوئرباخ متوجه جوهر و حقیقت دین نیست؛ بلکه او فقط تفاسیر و معرفت دینی را هدف نقد خود قرار می دهد.
۱۱۹۵۹.

مدخلی بر اتحاد در اسلام و جلوه هایی از آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۴) 99 - 114

کلیدواژه‌ها: اتحاد تشتت اسلام حج غدیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۲۵۹
بی شک بعثت انبیا علیهم أفضل الصلاه رهنمونی انسان ها به طریق صلاح و فلاح بوده است و انبیای الهی ازآدم تا خاتم:  از داعیان راستین این سیر و سلوک عارفانه بوده اند. اسلام به عنوان دین آخرالزمان، در تبیین راه و روش رستگاری از کوچک ترین رهنمود و راهکار، از بدو تولد تا پایان حیات مادی و پس ازآن، کوتاهی نکرده است؛ از جمله این اوامر، دعوت اسلام به اتحاد و همبستگی و دوری از تفرقه و تشتت است. نوشتار پیش رو مدخلی بر معرفی اتحاد امت اسلامی و فوائد آن است که به روش کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی توصیفی انجام پذیرفته است.بعد از مقدمه، برای تبیین موضوع اتحاد و اهمیت آن دراسلام، به اتحاد در نگاه ابوالأئمه و امام سجاد8 پرداخته است. آنگاه آن را در آئینه غدیر، جستجو کرده است. در ادامه به سفر الهی و معنوی حج نگریسته و آن را به عنوان سمبلی از اتحاد مسلمانان بررسی نموده است. سپس از آنجا که «تُعرَفُ الأشیاءُ بِأضدادِها»، اشیا به وسیله ضد خود شناخته می شوند، به شناخت اتحاد از طریق تشتت پرداخته است. سپس از آن جهت که هر صدای تفرقه از شیطان است، به صفات شیطان و نواهی قرآن کریم در مورد او پرداخته تا با تبیین عملکرد شیطان، امت اسلام از او و مقاصد شومش دوری نموده و با تلاحم و پیوستگی به قرب الهی نائل آید. حاصل سخن آنکه دعوت به تلاحم و پیوستگی دعوتی الهی است و حج محور وحدت و غدیر رمز آن است.
۱۱۹۶۰.

شرح المنهج العقلانی للإمام علی (ع) فی إثبات الصفات الإلهیه «الخطبه الأولى»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 122 - 111

کلیدواژه‌ها: المنهج العقلانی الصفات الثبوتیه الصفات السلبیه نهج البلاغه الخطبه الأولى

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۴۶
تعتبر مناقشه الصفات الإلهیه وکیفیه إثباتها من القضایا الفلسفیه واللاهوتیه المهمه وهناک آراء مختلفه بین المفکرین الإسلامیین حول الصفات الإلهیه. کلمات الإمام علی (ع) لها أهمیه کبیره وقیمه بین الروایات الإسلامیه. جرت محاوله لتعمیق کلام الإمام علی (ع) فی الخطبه الأولى لنهج البلاغه بالطرق الوصفیه التحلیلیه فی هذا المقال وینبغی قراءه واستخلاص منهج الإمام (ع) العقلانی فی شرح وإثبات الصفات الإلهیه. وتم الإستنتاج فی النهایه بأنه اعتمد علی صفه " اللامتناهی " کصفه من صفات الله فی نفی الصفات السلبیه، و" تقیید المخلوقات" فی اثبات الصفات الثبوتیه، وأیضًا، فی بعض الحالات، باستخدام قاعده "تعرف الاشیاء بأضدادها" اثبت الصفات المضاده التی تمیز المخلوقات. أهم الصفات التی شرحها أمیر المؤمنین (ع) هی: "بساطه الذات"، "التوحید"، "الإخلاص أو نفی الصفات الزائده"، "التقدم"، "الفاعل المستغنی من الأدوات"، "البصیر"، "الموحّد"، "العلم الازلیّ قبل الایجاد" ،"الخالق المستغنی من الانماط" ،"الخالق المستغنی من التفکیر"، "الاحاطه بالمخلوقات" ،"عالم بأوصاف الموجودات". الکلمات المفتاحیه: المنهج العقلانی، الصفات الثبوتیه، الصفات السلبیه، نهج البلاغه، الخطبه الأولى.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان