پژوهش و مطالعات علوم اسلامی

از دیدگاه پیامبر اسلام جنگل امور عام المنفعه محسوب می شود و بریدن درختان و آتش زدن آن ها و نابود کردنشان حتی در شرایط خاص را هم مزموم دانسته و تخریب جنگل ها و قطع درختان را از مصادیق بارز فساد در زمین می داند. هدف از این پژوهش بررسی بایستگی حفاظت از جنگل در آموزه های وحیانی می باشد. در این مقاله از روش کتابخانه ای، قرآن، معانی و تفاسیر معتبر و مشهور و روایات اسلامی استفاده شده است. آموزه های وحیانی مجموعه ای از معارف الهی را فراروی آدمی قرار می دهد و نیازهای واقعی انسان، اعم از مادی و معنوی را به طور بسیار دقیق بیان نموده است. بخشی از این معارف درباره اهمیت درختکاری و حفظ و حراست از جنگل هاست که بسیار سازنده می باشد و به درستی که عمل کردن به آن ها می تواند نیازهای انسان را برآورده سازد و بشریت را از بحران ها، چالش ها و خطرات بزرگ و احتمالی که به دست بشر پدید می آید از بین ببرد. در این مقاله بخشی از کلام خداوند متعال و گفتار و سیره انبیا الهی و ائمه معصومین (ص) پیرامون اهمیت درختکاری و حفظ و صیانت از جنگل با هدف تولید فرهنگ که زمینه ای برای فراگیر کردن حفظ منابع خدادادی می باشد بیان گردیده است تا بندگان خداوند از این نعمت الهی نهایت استفاده را ببرند. همچنین با عمل کردن به آن، زیبایی ها و جذابیت چهره اسلام رحمانی را به جهانیان نمایان سازند.

ازدواج یک سنت مقدسی است که علاوه بر دین اسلام، ادیان و مذاهب دیگر به آن سفارش و تأکیدات زیادی کرده اند. ازدواج یک خواسته ی طبیعی است که هر انسانی تمایل دارد با جنس مخالف ارتباط برقرار کند و به موجب آن زن و مرد باهم متحد و شریک می شوند و خانواده ای را تشکیل می دهند تا اینکه بتواند امیال و خواسته ها و نیازهای خود را از راه حلال تأمین نماید. خودآگاهی و خودباوری، اعتقاد و توکل به خداوند متعال، توجه به زیبایی ها و نقاط قوت خود، شناخت تفاوتهای مرد و زن، احساس مسئولیت پذیری برای تشکیل خانواده مخصوصاً ایجاد اعتماد به نفس از مواردی است که فرد باید قبل از ازدواج نسبت به آنها آگاهی و آمادگی داشته باشد تا بتواند بعد از ازدواج، زندگی سالم و با موفقیت و آرامش داشته باشد. به همین دلیل دانستن دسته ای از پیش نیازها برای ایجاد ازدواج موفق علی الخصوص برای نسلهای امروزی لازم است تا دچار مشکلات و اختلافات نشود. روش جمع آوری مقاله حاضر به صورت کتابخانه ای بوده است.

قرآن، کتاب قصه و داستان و تاریخ نیست، اما در برخی آیات به زیباترین اسلوب و بهترین بیان، داستانی را ذکر می کند تا هدف خود را در میان کلام به مخاطب برساند. در این مقاله سعی شده است؛ به یکی از پرچالش ترین داستان های قرآنی، که همان هبوط آدم و حوا (علیهم السلام) است اهتمام ورزیده شود. پژوهش حاضر با تکیه بر تفسیر «التیسیر الکریم الرحمن» نوشته ی شیخ عبدالرحمن آل سعدی (م1376ق) از دانشمندان عامه و «الجوهر الثمین» نوشته ی سید عبدالله شبر (م1224ق) از علمای امامیه به بررسی داستان حضرت آدم و حوا در سوره بقره می پردازد. تلاش بر این است که تحلیلی از تفسیر هبوط، با نظر به آیات قرآن کریم ارائه داده شود. لذا نگارنده، با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد کتابخانه ای - اسنادی، مسائل مربوط به هبوط حضرت آدم (علیه السلام) را مورد بررسی قرار داده است و به تحلیل و بررسی نظرات هر دو مفسر، تصحیح خطاها و ذکر مشترکات و تا حد امکان، ریشه یابی نظرات این دو مفسر پرداخته شده است. در مقایسه این دو تفسیر نگاشته شده، هر دو در بسیاری موارد راه به صواب برده و در برخی موارد نیز دچار خطا شده اند، گاهی مشترکاتی داشتند و در اکثر مطالب، تفاوت دیدگاه و افتراقاتی بین آن دو مشاهده شده است.

تعاملات اجتماعی با اقلیت های دینی از مسائل مهم جوامع اسلامی است. از این رو آگاهی از چگونگی برخورد با این اقلیت ها مستلزم واکاوی سنت های نبوی در برقراری ارتباط با پیروان سایر ادیان است. از آنجایی که یهود در صدر اسلام بخش اعظم اقلیت مدینه را به خود اختصاص داده بود و در مبارزه با امر رسالتِ پیامبر بیش از مسیحیت نقش داشته؛ از این رو نویسنده در این مقاله با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و پردازش توصیفی اطلاعات، از رهگذر واکاوی شاخص های رفتاری پیامبر اسلام (ص) در مواجهه اجتماعی با یهودیان با تاکید بر پیمان نامه میان مسلمانان و یهودیانِ مدینه به این مساله پرداخته است. نگارنده پس از بررسی جایگاه اجتماعی یهودیان در مدینه، به ویژگی های رفتار اجتماعی آنان برپایه گواه مندی قرآن و اقدامات پیامبر برای ایجاد رابطه با این قوم می پردازد. دستاورد این تحقیق معرفِ 3 شاخصِ اصلیِ صبر، مدارا و قاطعیت در برخورد با اقلیت های دینی به ویژه یهودیان می باشد.

ورزش مدارس و فعالیت های فوق برنامه در مدارس یکی از راه های توسعه ورزش در بین دانش آموزان می باشد از این رو هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی عوامل بازدارنده در توسعه والیبال فوق برنامه مدارس متوسطه دختران مشهد بود. روش پژوهش حاضر کاربردی و از نوع اکتشافی و آمیخته محسوب می شد. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی و کمی مجزا بود. در بخش کیفی، افراد مورد مطالعه شامل اساتید مدیریت ورزشی و خبرگان حوزه والیبال (مربیان، پیشکسوتان و فعالان والیبال در حوزه آموزش و پرورش و مدیران ورزشی آموزش و پرورش شهرستان مشهد) بود. روش نمونه گیری در مصاحبه به شیوه گلوله برفی بود (12 مصاحبه) تا داده ها به اشباع نظری رسید و در بخش پرسشنامه کیو به صورت هدفمند بود (26 نفر). در بخش کمی و پرسشنامه کیو تحقیق جامعه آماری شامل طیف بالا به همراه معلمان تربیت بدنی شهرستان مشهد، خبرگان والیبال (مربی، بازیکن، داور و ...) بود. از روش شناسی کیو و چرخش عاملی ماتریس ها و چرخش واریماکس برای تحلیل داده های تحقیق در محیط نرم افزار SPSS انجام شد... یافته ها نشان داد 26 گویه به عنوان عوامل بازدارنده در توسعه والیبال فوق برنامه مدارس متوسطه دختران مشهد نقش دارد. نتایج چرخش عامل ماتریس ها در مورد عوامل بازدارنده توسعه والیبال فوق برنامه مدارس دختران مقطع متوسطه شهر مشهد نشان داد که با توجه به دیدگاه افراد 6 الگوی ذهنی در عوامل بازدارنده شناسایی شدند. بر اساس خروجی نرم افزار و مقایسه بارهای عاملی به ترتیب اولویت در عوامل بازدارنده شامل: مسائل مالی، مشکلات امکاناتی، مشکلات ساختاری، مشکلات جذابیتی و حمایتی، مشکلات آموزشی و منابع انسانی ضعیف بود.

رفع نیاز جنسی باید به اعتدال باشد و از افراط و تفریط به دور، و این مهم را به عنوان تربیت جنسی دانسته اند، زیرا افراد در رفع نیاز جنسی، فروگذاری عقل و دین است و با هدایت سعادت و کمال در تعارض جدی است. تفریط در آن نیز، خروج از حوزه اعتدال و عدل و کجروی در انجام سنت نبوی است و علاوه بر این آنان که از ازدواج سر باز می زنند، در برقراری ارتباط اجتماعی ناتوانند. و تهذیب باطن هم بدون ازدواج کردن ناقص می ماند. زنا زشت ترین آلودگی جنسی است که پیامدهای بسیار شوم و ویرانگری دارد و منشاء آن از هم پاشیدگی خانواده ها، فتنه، خودکشی، اعتیاد، بی رحمی و بسیاری از جنایات بزرگ می گردد. حفظ افراد جامعه از انحراف، فساد و تباهی، از اهدافی است که در این مقاله برای رسیدن به آن، تلاش شده است جمله معروف پیشگیری بهتر از درمان است اگرچه معمولا در مورد بیماری های جسمی گفته می شود، ولی در امور روانی نیز جریان دارد و شاید در امور جنسی بیشترین تاثیر را داشته باشد زیرا درمان افراد مبتلا به انحراف جنسی و برگرداندن آنها به حالت طبیعی کاری بسیار دشوار است. روش جمع آوری مقاله حاضر به روش کتابخانه ای بوده است.

حجاب به عنوان امری مهم در قوانین مختلف مورد تاکید قانونگذار قرار گرفته است با این قید که در برخی از متون قانونی دارای مفهوم جزایی و در مواردی نیز به عنوان تخلف اداری یا انضباطی قابل بررسی است.حجم بالای قوانین در این زمینه نشان می دهد فرهنگ عفاف و حجاب با توجه به آثار زیادی که در عرصه های مختلف فردی و اجتماعی دارد باید به عنوان یکی از مبانی فرهنگ اصیل اسلامی همواره مورد توجه حاکمیت و جامعه قرار گیرد بنابراین جهت کاهش خطرات ناشی از عدم رعایت حجاب لازم است تا نهادهای قانونی با این پدیده برخورد نمایند همچنین ضرورت وجود اقدامات قانونی به عنوان عاملی برای کاهش حجاب نامتعارف اگرچه ضروری و لازم است اما کافی نیست از این رو ایجاد سیاست مشارکتی جهت جلوگیری از ارتکاب بی حجابی با محوریت حضور نیروی مردمی در عرصه اجتماع،امری قابل توجه و غیر قابل انکار خواهد بود به همین علت می بایست علاوه بر ضرورت نقش آفرینی مراجع قانونی،از نقش مردم و نیروی جامعه نیز در این زمینه استفاده حداکثری برد چه اینکه ایجاد جامعه سالم در خصوص موضوعی فرهنگی اجتماعی همچون حجاب با استفاده از بسترهای فرهنگ ساز و مشارکت مردمی،از نتیجه مطلوب تری برخوردار خواهد بود تا آنکه بخواهیم از ضمانت اجراهای قانونی یا قضایی برای تحقق هدف مطلوب استفاده نماییم بنابراین بهره گیری از ابزار مردمی جهت تحقق اصل حجاب در اجتماع و در نتیجه جلوگیری از جرایم خلاف عفت و اخلاق جنسی و به طور کلی کاهش جرم به عنوان ضرورتی مهم،قابل توجه است.

در صدر آیه 256 سوره بقره، عبارت شریفه «لا اکراه فی الدین» قرار دارد، که وجود هرنوع اکراهی را از ساحت دین نفی نموده است. مفهوم و مدلول آیه فوق از گذشته محل مناقشه اهل تفسیر بوده است.عموم مفسران شیعه براین عقیده اند که آیه ناظر به نفی اجبار در پذیرش اصول و عقاید دین است. ولی از فروع و احکام و قوانین دین منصرف است. وجود برخی ابهامات و نکات تامل برانگیز در این نظر، تبیین و بازنگری آن را، به منظور دفع شبهات و اصلاح برداشت های ناصحیح از آیه، ضروری ساخته است. در پژوهش حاضر با روش تحلیلی و رویکردی نقادانه و با تکیه و تاکید بر «مفهوم واژگان» به نقد وبررسی تفسیر مذکور پرداخته ایم. تمایز بین اصول و فروع دین در مسأله اجبار، بدون داشتن ادله کافی، یکسان دانستن مفهوم اکراه و اجبار و همچنین استناد به عبارت«قد تبین الرشد من الغی» برای نفی اکراه از دین، از مسائلی هستند که در پژوهش حاضر مورد نقد قرار گرفته اند. بنظر می رسد رفع ابهامات و شبهات و تبیین مفاهیم بلند آیه شریفه، تنها با ارائه تفسیری عرفانی نظیر قول ملاصدرا میسر است که برپایه آن، آیه درصدد توصیف دینداری و بندگی مطلوب است که در آن خداوند با رضایت و محبت اطاعت می شود نه با اجبار و اکراه.

در مورد شرایط و موانع مسئولیت ظهرنویس نسبت به اصل خواسته و خسارت تاخیر تادیه رویکردهای متفاوتی وجود دارد . قانون تجارت مصوب 1311 در مواد 223 ، 226 ، 249 ، 274 ، 284 ، 285 شرایط شکلی و قانونی مسئولیت ظهرنویس را بیان نموده و با استمداد از ماده 190 قانون مدنی نیز شرایط ماهوی عمل حقوقی صدور سند تجاری نیز تبیین شده است. عدم رعایت هرکدام از آنها مزایای مقرره برای سند تجاری را مخدوش می نماید. نظرات حقوقدانان نیز در خصوص تراضی طرفین بر خلاف قوانین متهافت است. آنها بر سر اینکه کدام مقرره ی ماده قانونی تکمیلی یا امری است بحث دارند. اما قاطبه آنها مقرره مواد مندرج را تکمیلی دانسته و تراضی را تا جائیکه بر مقتضای صدور اسناد تجاری خللی وارد نکند قابل قبول می دانند. رویه قضائی نیز هنوز به وحدت رای در مورد این موضوع نرسیده است و بعضا تفاسیر مختلف از مواد قانون منتج به صدور آراء متفاوت شده است. این پژوهش با روش کتابخانه ایی و تحلیل برخی از متغیر ها سعی در انسجام و بیان شرایط و موانع مسئولیت ظهرنویس نسبت به اصل مبلغ و خسارت تاخیر تادیه دارد.

در این مقاله کوتاه برخی مواردی که رعایت آن در زندگی زناشویی از جانب زنان لازم و ضروری است شرح داده شده است.اساس این مقاله مختصر، آیه 5 سوره تحریم است که در آن خداوند برای پیامبر خویش برخی خصوصیات زنان شایسته و برتر را مطرح می کند. خصوصیاتی همچون مسلمان بودن، مؤمن، متواضع، توبه کار و عابد بودن. در این مقاله برخی دیگر از خصوصیاتی که درواقع خصوصیات لازم و ضروری، و زیر مجموعه ویژگی های فوق می باشند ارایه و شرح داده شده است مانند: 1-دینداری 2-کم توقعی 3-دوری از زخم زبان وبد دهنی4- مطیع بودن 5- دوری ازقهر و مشاجره 6-قدر دان بودن 7- حساس نبودن 8-خوش خلقی 9-دوری از لجبازی 10 -صبور بودن. همچنین ذکر شده است که خصوصیاتی که در آیه 5 سوره تحریم آمده کلیات مهمی است که زیر مجموعه های اخلاقی فراوانی دارد که ده تا از مهمترین های آن به استناد روایات معصومین علیهم السلام در این مقاله مختصر ارائه شده است.