فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۳۲۱ تا ۵٬۳۴۰ مورد از کل ۷۹٬۳۰۳ مورد.
حوزههای تخصصی:
یکی از مباحث مهم در عرصه دین پژوهی، نسبت میان «علم و دین» و تبیین حوزه های آموزه های دینی و یافته های علمی است. با تحولات فکری و فرهنگی پس از رنسانس، تعارض های علم و دین در مسیحیت نمایان شد ؛ «فردریک شلایر ماخر» و «کارل بارت» از شاخص ترین چهره هایی بودند که در جهت سازگاری دین با اقتضائات دوران مدرن تلاش کردند. این دو هر چند در جریان نواندیشی دینی، رویکردی جدید و بازسازی کننده داشتند و در پی اثبات استقلال دین از علم و ایجاد حوزه ای حفاظتی برای دین بودند؛ اما با ارائه ی طرح های خود در راستای بازگشت به گوهر دین، قرائت هایی از دین بیان نمودند که به دلیل تک بعدی بودن از مشکلات قابل توجهی برخوردار بود. شلایر ماخر، خدا و عناصر مهم دین را در حد احساس و تجربه شخصی کاهش داد؛ نوعی انسان محوری و تفسیر آموزه های دینی بر اساس معارف بشری که کارل بارت آن را نادرست خواند. اما بارت هم در معرض خطر قرار گرفت؛ تنها معیار سنجش را آموزه های مسیحی دانست و بزرگ داشت خدا را با کوچک ساختن انسان همراه ساخت؛ یعنی درست خلاف جهتی حرکت نمود که شلایر ماخر پیموده بود.
نقش انصار در جنگ های رده(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
هنوز خبر رحلت پیامبر (ص) به سراسر جزیره العرب نرسیده بود که در بسیاری از نقاط آن واکنش هایی به شکل های مختلف رخ نمود. با آن که انگیزه و هدف این واکنش ها متفاوت بود، بیشتر منابع، همه را ""فتنه رده"" (شورش مرتدان) خوانده اند. این شورش ها دوام زیادی نیاورد و ابوبکر با فرستادن سپاهیانی توانست آنها را سرکوب کند.موضع گیری و اقدامات انصار در جنگ های رده، به عنوان یکی از گروه های تاثیرگذار در حوادث صدر اسلام، می تواند در روشن کردن بخش هایی از این جریانات موثر باشد، چرا که انصار در سرکوب رده نقش آفرین بودند از جمله در نبردیمامه نقش اساسی ایفا کردند هم چنین آنان با نام و نشان انصار در این نبردها حاضر می شدند و رایت و پرچم خاص داشتند و با استفاده از عناوین قومی و قبیله ای مخالف بودند. انصار با برخوردهای سیاسی و سلیقه ای که در جنگ های رده صورت گرفت مخالفت و انتقاد می کردند از جمله در جریان قتل مالک بن نویره و یا برخی اقدامات خالد بن ولید در یمامه، آنها تذکرات لازم را می دادند و به نوعی در جریان سرکوب رده، مشارکت انتقادی داشتند.این مقاله به بررسی سهم انصار در سرکوب رده و موضع گیری آنان در این حوادث می پردازد. با توجه به اهمیت نبرد یمامه و سرکوب مسیلمه، نقش انصار در این نبرد، بیشتر بررسی شده است.
تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام و جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اندیشه تفکیک قوا که از سوی اندیشمندانی چون ""توماس هابز""، ""جان لاک""، ""منتسکیو"" و ""روسو"" ارائه شد، از قرن نوزدهم به تدریج در نظام های سیاسی وارد و در حقوق اساسی کشورها به رسمیت شناخته شد. امروزه کمتر کشوری را می توان یافت که ساختار خود را هرچند به صورت ظاهر براساس تفکیک قوا سامان نبخشیده باشد. این مقاله به دنبال بررسی موضع نظام جمهوری اسلامی ایران درباره تفکیک قواست. از آن جا که این نظام، الهام گرفته از نظام سیاسی اسلام است، ابتدا باید به این پرسش کلیدی پاسخ داد که آیا تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام به رسمیت شناخته شده است؟ افزون بر اشکالات نظری و عملی که این نظریه با آن مواجه است، این مقاله اثبات می کند که نظام سیاسی اسلام فلسفه اصلی تفکیک قوا را به رسمیت نمی شناسد؛ جمهوری اسلامی ایران نیز هرچند تفکیک قوا را به رسمیت شناخته، ولی آن را متناسب با مبانی خود بومی سازی کرده است. تفکیک قوای به رسمیت شناخته شده در اصل 57 قانون اساسی با نگرش فقه سیاسی اسلام انطباق دارد و منطق حاکم بر تفکیک قوای غرب نتوانسته است خود را بر اندیشه تفکیک قوای جمهوری اسلامی تحمیل کند.
عرفان متعالی (دیدگاه و جایگاه عرفانی ملاصدرا)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
موضوع این مقال دیدگاه ملاصدرا در عرفان و در نتیجه جایگاه ملاصدرا در بین فیلسوفان، متکلمان و عارفان است.حاصل این پژوهش اینست که حکمت صدرالمتألهین نه فلسفه» بحثی محض، نه کلام یا الهیات گذشتگان و نه عرفان بمعنای سنتی است و در نتیجه ملاصدرا نه یک فیلسوف بحثی محض، نه یک عارف بیاعتنا به مباحث فلسفی و نه متکلمی است که از نقل و جدل فراتر نمیرود، بلکه معرفت و حکمت کامل نزد او آنست که از همه» منابع اصیل معرفت، یعنی عقل، وحی و شهود عرفانی بهرمند باشد. عقلی که مؤید به وحی و شهود عرفانی نباشد ره بجایی نمیبرد و شهودی که بریده از وحی و تأملات عقلانی باشد مصون از شوائب نتواند بود و اتکا بنقل صرف نیز چیزی فراتر از علم تقلیدی نیست. حاصل بهرمندی از همة این منابع معرفت، حکمت متعالیه است که در بردارنده فلسفة متعالیه، الهیات متعالیه و عرفان متعالی است. او میکوشد یافته های فلسفی را شهودی و مشهودات عرفانی را برهانی کند و برای هردو، مؤید وحیانی بیابد. در این راه وی اصالت و وحدت وجود را برهانی میکند و فلسفه و عرفان را در اساسیترین مسئله مشترکشان به وحدت میرساند. غایت این حکمت نیل به سعادت است. و سعادت و کمال نهایی در تحصیل معرفة الله است که جز با تعقل، تهذیب نفس و پیروی از شریعت بدست نمیآید. بر این مبنا، وی ضمن رد مجادلات کلامی و فلسفی بیحاصل، به نقد عارف نمایانی میپردازد که یا در بُعد معرفتی و یا در بُعد سلوکی و رفتاری و یا در هر دو جهت دچار لغزشند. بدینسان او هم منتقد کلام، فلسفه و عرفان است و هم احیاگر کلام، فلسفه و عرفان و آن نقد مقدمه این احیاست.
میزگرد: نقش شیعه در تمدن اسلامى
منبع:
معرفت ۱۳۷۵ شماره ۱۸
حوزههای تخصصی:
شیخ مفید
منبع:
فرهنگ کوثر ۱۳۷۹ شماره ۴۶
حوزههای تخصصی:
باطن قرآن کریم
منبع:
معرفت ۱۳۷۷ شماره ۲۶
حوزههای تخصصی:
نقش حضرت زهرا علیهاالسلام در دفاع از حریم ولایت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
امامت و ولایت در اسلام، از پایه های اصلی اعتقاد و زیربنای زندگی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می آید. اما ولایت در باور شیعه از جایگاهی خاص و رفیع برخوردار است تا جایی که از نماز، روزه، حج، و جهاد نیز برتر و بالاتر است. رویکرد حضرت زهرا علیهاالسلام، به عنوان اولین حامی و مدافع ولایت بر حق الهی و آغازگر دفاع از حریم ولایت، تعیین کننده محور ارزش های اجتماعی و سیاسی در حرکت تاریخی اسلام است. رویکرد ایشان در دفاع از حریم ولایت پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا زمان شهادتشان، از فرازهای مهم تاریخ اسلام به شمار می رود. در این زمان است که فاطمه علیهاالسلام همچون سیاستمداری بزرگ در دفاع از ولایت «دانشگاه سیاسی» خود را می گشاید و در مکتبی که عمرش کمتر از صد روز بود، ضمن نشر «فرهنگ سیاسی» خود، مشعل هدایت را فراروی حقیقت مداران قرار می دهد. ازاین رو، پژوهش حاضر می کوشد ضمن تبیین آن موقعیت حساس، با استناد به شواهد و قراین تاریخی و نگاه توصیفی تحلیلی، چگونگی دفاع از حریم ولایت را به تصویر کشانده و در پایان، سیره نظری و عملی آن حضرت را در این کشمکش سیاسی، که هدفش قرار دادن حاکمیت بر محور حق و عدل بود، روشن نماید.
بررسی مبانی شناخت شناسی ژان پیاژه و نقد آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
درک عمیق نظریات در علوم انسانی، مستلزم شناخت مبانی فکری و اندیشه های نظریه پردازان این عرصه است. پژوهش حاضر بر آن است که با شیوه ای توصیفی ـ تحلیلی، مبانی شناخت شناسی ژان پیاژه را مورد نقد و بررسی قرار دهد. پیاژه اساسا یک فیلسوف زیست شناس است که برای کشف ماهیت شکل گیری شناخت در انسان، از شیوه شناخت شناسی تکوینی استفاده کرده و نتایج تحقیقات او منجر به نظریه رشدشناختی گردید. این پژوهش پس از بررسی آراء و نظرات وی، نتایج ذیل را حاصل نموده است: پیاژه بدون در نظر گرفتن تفاوت ماهوی مسائل عقلی و تجربی، با شیوه تجربی، اقدام به کشف شیوه های شکل گیری و ماهیت دانش در انسان نموده است. او تحت تأثیر زیست شناسی، با کاهش جایگاه انسان در حد یک ارگانیزم پیشرفته، والاترین هدف انسان را حیات اجتماعی مناسب در نظر گرفته است. وی با تعریف سازوکار شکل گیری تجربی دانش در انسان به انکار علم حضوری رسیده است. همچنین شیوه شکل گیری دانش در نظریه او منجر به مادی بودن علم می گردد.
((جراحى))در تمدن اسلامى ،تألیفها و روشها
حوزههای تخصصی:
روح بخاری در مسئله نفس و بدن از دیدگاه ملّاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مسئله نفس و بدن در فلسفه ملّاصدرا، با توجه به اصول و ادلّه وی، تبیین بسیار مهمّی دارد. در عبارات ملّاصدرا، از روح بخاری که به عنوان نظریه ای علمی در گذشته رواج داشته در تبیین رابطه نفس و بدن فراوان استفاده شده است. وجود روح بخاری را نمیتوان از مبانی و ادلّه ملّاصدرا استخراج کرد؛ بلکه به کارگیری آن بیشتر در توضیحات غیراستدلالی وی در مورد نحوه رابطه نفس و بدن دیده میشود؛ زیرا روح بخاری را با توجه به شواهد موجود که از جمله آنها نظریه جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا بودن نفس و حرکت جوهری اشتدادی نفس است، نمیتوان به عنوان موجودی مستقل غیر از مرتبه ای از مراتب نفس به اثبات رساند؛ چنانکه حذف آن به استدلال های ملّاصدرا خللی وارد نمیکند. بنابراین، روح بخاری به عنوان نظریه علمی نقشی جز تعیین مصداق در تبیین مسئله نفس و بدن ندارد. این تعیین مصداق به گونه ای است که با حذف آن، ایرادی به اصل نظریه وارد نخواهد شد.
نقش فرهنگ در ساختار سیاسى ایران معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
تعریف محاربه و ترور از دیدگاه حضرت امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نوشتار حاضر، عهده دار بررسی تعریف محاربه و ترور از دیدگاه حضرت امام خمینی(س) به عنوان یکی از بزرگ ترین اسلام شناسان، فقها و اندیشمندان است و مباحث مطروحه در آن، در راستای مدلل نمودن این برداشت است که جرم محاربه از دیدگاه حضرت امام خمینی بر وجه افساد، بنا شده است که جز صاحب جواهر و تا اندازه ای مرحوم فاضل هندی، کسی از فقها متعرض این شرط نشده است. هم چنین، ترور از منظر ایشان به طور قاطعانه محکوم و عملی کاملاً غیرعقلایی است و در عین حال مکتبی انحرافی معرفی شده است.
قصاص مراتبی در جنایات مادون نفس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
قصاص مراتبی از نوآوری های قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می باشد. پرسش اصلی درباره آن این است که آیا اساساً امکان اجرای قصاص در غیر محل جنایت و به ویژه در مراتب پایین تر وجود دارد یا اینکه تنها می توان از همان محل قصاص کرد؟ در پاسخ به این پرسش، بررسی اندیشه های فقهای امامیه و عامه آشکار می سازد که آن ها بین جنایات مضبوط (جنایاتی که امکان قصاص از محل جنایت بدون زیاده روی وجود دارد) و جنایات غیر مضبوط تفاوت گذاشته اند؛ در جنایات غیر مضبوط، برخی با توجه به اصل «مماثلت در قصاص»، اجرای قصاص مراتبی را نپذیرفته اند و این جنایات را تنها شایسته دریافت دیه دانسته اند. اما برخی دیگر با تمسک به ادلّه ای چون اجماع، عمومات راجع به قصاص و... آن را پذیرفته اند. در مورد جنایات مضبوط نیز بسیاری از فقها بر این باورند که اجرای قصاص مراتبی امکان پذیر است؛ زیرا در این جنایات اجرای قصاص از محل جنایات ممکن است و لذا دلیلی وجود ندارد که مجنیّ علیه از محل دیگر قصاص کند. البته برخی دیگر، قصاص مراتبی در این جنایات را بدون اشکال انگاشته و تنها آن را مشروط به رضایت جانی دانسته اند. بررسی دیدگاه قانون گذار نشان می دهد که وی توجهی به این تفکیک ندارد و همه جنایات را البته در صورت رضایت جانی، موضوعی برای این گونه از قصاص می داند.
بررسی قواعد گسترش معنایی حرف «عن» در قرآن با رویکرد شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)
حوزههای تخصصی:
حروف اضافه مکانی منبع غنی در فهم و تفسیر قرآن به روش شناختی هستند. در نوشتار حاضر با محوریت حرف «عن»، یکی از پرکاربردترین حروف در قرآن، کوشش شده است که معانی این حرف و نحوه گسترش آنها با تکیه بر اصول و قواعد گسترش معنا در رویکرد معناشناسی شناختی، بررسی و تحلیل شود. بدین منظور، به روش توصیفی- تحلیلی کاربردهای حرف «عن» در آیات بررسی شده و پس از مروری بر مبانی نظری پژوهش، چون شناسایی مسیرپیما و مرزنما و اثبات وجود شبکه ای از مفاهیم که به معنای پیش نمونه پیوند خورده اند، معنای کانونی این حرف معرفی شده است. بر این اساس، نحوه گسترش معنای حرف «عن» در عبارات قرآنی، تحلیل و ارزیابی شده و قواعدی بدین منظور پیشنهاد شده است، از جمله این قواعد: مسئله انطباق، مسئله منطقه فعال و پویایی معنا است که هرکدام دارای مؤلّفه های دیگری است که موجب بسط و توسعه معنای این حرف در آیات قرآنی شده است.