ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۷۴۱ تا ۱۰٬۷۶۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۱۰۷۴۱.

تحلیل انتقادی دیدگاه طنطاوی در الجواهر با تأکید بر آیات علمی قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم آیات علمی نقد و بررسی طنطاوی الجواهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۲۹۸
یکی از مباحث دیرپای در تاریخ تفسیر و روش های تفسیری، مبحث تفسیرعلمی است. علاوه بر سیر تحول آن، بررسی نظریات و دیدگاه های مختلف مفسران علمی قرآن در ادوار مختلف به ویژه در عصرحاضر از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در این خصوص رویکردهای متفاوت به خود دیده است. در این میان طنطاوی بیش از هر مفسر دیگر و الجواهر بیش از هر تفسیردیگری در حوزه مطالعات تفسیرعلمی مطرح شده است. طنطاوی اعتقاد دارد که شناخت قرآن بدون بهره گیری از دانش های نو ممکن نیست. هدف از این پژوهش، تحلیل تفسیر به اصطلاح علمی طنطاوی جوهری است که روزگاری در مجامع علمی به شدت مورد توجه و مراجعه بود. نگرش علمی مؤلف به تفسیر آیات در آن روزگاران، از آن کتاب اثری تأمل برانگیز و مورد توجه عالمان ساخته بود. ولی این جهت به تدریج رنگ باخته و از دیده ها افتاد. از این رو عالمان هرگز آن را به جد به مطالعه نگرفته اند و جایگاه آن را در میان تفاسیر به درستی روشن نکرده اند. برخی از دانشمندان طنطاوی را تحسین کرده اند، در حالی که افراد دیگر از وی انتقاد کرده اند یا حتی وی را فردی خیال پرداز خوانده اند. طنطاوی به هر روش و شکلی مباحث علم جدید را در فهم قرآن به کار می گرفت و تلاش کرد تا نظریات و مسائل علمی بسیاری را بر آیات قرآن تطبیق و تحمیل کند. در نتیجه تفسیر طنطاوی بدان گونه که پنداشته شده است، تفسیر علمی نیست و در خصوص آیات علمی قرآن افراط کرده است. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
۱۰۷۴۲.

ارزیابی دیدگاه شیخ حرعاملی در اعتبارسنجی کتاب مسائل علی بن جعفر در وسائل الشیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شیخ حر عاملی وسائل الشیعه علی بن جعفر المسائل اعتبار سنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۳۸۲
کتاب وسائل الشیعه اثر شیخ حر عاملی یکی از جوامع حدیثی متأخر شیعی است که با رویکرد فقهی به نگارش درآمده است. مؤلف در این کتاب که یکی از مهمترین منابع فقه شیعه را تشکیل می دهد و با توجه به معیارهایی به گزینش مصادر روایی معتمد و معتبر از میان منابع روایی فراوان پرداخته است. یکی از این منابع، کتاب مسائل علی بن جعفر است که از اصول روایی شیعه محسوب می شود. رویکرد علمای متقدم، متأخر و معاصر نسبت به این کتاب متفاوت است و در حالی که متقدمان با ارجاع به طرق صحیح این کتاب در تألیفات خود به آن اعتبار بخشیده اند، متأخران تنها به نسخه ای از این کتاب دست یافته اند که به طریقی ضعیف گزارش شده است. رویکرد معاصران به این کتاب متفاوت بوده به طوری که برخی از علماء آن را تلقی به قبول نموده و بسیاری هم در اعتبار و اصالت نسخه کنونی تشکیک وارد کرده اند. بررسی اعتبار نسخه کنونی در رویکرد علماء به این کتاب در دوره های مختلف حکایت از عدم انطباق این کتاب با معیارهای کتب معتمد حتی نزد شیخ حر عاملی دارد و این مسأله گویای تساهل و تسامح مؤلف وسایل الشیعه در مواجهه با گزینش این منبع حدیثی است.
۱۰۷۴۳.

بنیه القصص القرآنیه وأسلوبها علی أساس آراء المفسرین الشیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قصص القرآنیه المفسرین الشیعه المفاهیم دراسه بنیه القصص القرآنیه وأسلوبها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۲۶
صورت العدید من الأمور القیمه والمفیده علی شکل قصص قرآنیه فی القرآن الکریم ویمکن القول بأن القصص فی القرآن الکریم هی مجموعه مختاره من قصص الأمم السابقه التی تم السعی منها لتحقیق غرض خاص بحیث أن الأهداف والآثار هی، فی الواقع حقیقه واحده وملازمه. لذلک جرت محاوله فی هذا المقال لفتح نافذه جدیده على بنیه القصص القرآنیه وأسلوبها وقد تم ذلک بحسب آراء المفسرین الشیعه وتم البحث بهدف تحلیل الأبعاد المختلفه للقصص القرآنیه واستکشاف أهدافها وبنیتها وطرق معالجتها. یهدف هذا البحث إلى دراسه وتحلیل عناصر القصص القرآنیه بأسلوب خاص فی تصویر القصص القرآنیه بطریقه وصفیه تحلیلیه. تظهر نتائج البحث أن ممارسه سرد الروایات (الروایه) فی القصص القرآنیه یمکن تقسیمها إلى ثلاث فترات، الماضی والحاضر والمستقبل حسب زمن الأحداث. تروی بعض القصص القرآنیه قصص الأنبیاء والأمم السابقه من أجل تهدئه قلب الرسول وهدایه المؤمنین الصادقین وتتضمن نصائح تتوجه نحو المخاطبین فی زمن الروایه (الأمم المعاصره فی زمن النبی أو غیره من القراء). وتروی بعض الروایات الأخرى أحداث الحاضر أو ​​المستقبل القریب لعصر النبی وتصف قصص وأحداث حیاه النبی مع قومه. کما تروی بعض الروایات الأخرى عن أحداث مستقبلیه مروعه فی الغالب، إما أن تحدث قریبًا جدًا ویشاهدها عن کثب أهل عصر النبی (على سبیل المثال، خبر الفتح الرومانی للإیرانیین) أو أحداث قد تحدث فی المستقبل البعید. إن بنیه القصص القرآنیه وبغض النظر عن اختلافاتها الجوهریه والموضوعیه مع القصص غیر القرآنیه، أی تفوق الأبعاد التربویه فی التمسک بعناصر السرد من المقدمه إلى خلق الأحداث والعقبات فی المواقف الصعبه وتوصیف الشخصیات أی تفوق الأبعاد و.......لها بنیه مرغوبه ومعالجه خاصه بحیث من خلال الاستفاده من نسیج فنی وبنیه قویه وممتعه، یتم تقدیم الروایه بشکل صادق وبأجمل طریقه.
۱۰۷۴۴.

بررسی انتقادی دیدگاه ریون فایرستون درباره مصداق «ذبیح» در قرآن

کلیدواژه‌ها: اسحاق ذبیح ریون فایرستون قرآن دایرة المعارف قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۰۶
قرآن کریم است که برخی مدخل های آن را نوشته است. وی در این مدخل ها درباره فرزند «ذبیح» حضرت ابراهیم (ع) برخلاف اندیشه بیشتر محققان اسلامی نظر داده است و معتقد است که ابراهیم (ع) می خواست اسحاق - فرزند دوم خود - را قربانی کند. به باور وی، بیشتر مفسران پیشین قرآن، هم به همین نظر تمایل و اعتقاد داشتند. پژوهش حاضر با بررسی، تحلیل و نقد محتوایی مدخل «اسحاق» از دایرة المعارف قرآن، دیدگاه ریون فایرستون را به چالش کشیده و به بررسی روش شناسی مدخل مزبور و چرایی اصرار فایرستون بر ذبح اسحاق می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد علاوه بر تناقض تورات و انجیل برنابا در تعیین مصداق ذبیح، سیاق آیات قرآن با ذبح حضرت اسماعیل تناسب دارد؛ علاوه بر این که روایات مربوط به ذبح اسماعیل با سند صحیح و در منابع معتبر آمده است، برخلاف روایات مربوط به ذبح اسحاق که علاوه بر انقطاع سند، با ضعف راویان مواجه است. همچنین برخلاف نظر فایرستون، علاوه بر تأکید استدلالی مفسران معاصر، تعداد کثیری از تفاسیر پیش از قرن دهم نیز حضرت اسماعیل را به عنوان قربانی مورد نظر قرآن معرفی کرده اند.
۱۰۷۴۵.

تبیین تأویلی «مقام محمود» بر پایه مستندات تفسیری، عرفانی و کلامی

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) مقام محمود مقام شفاعت سوره اسراء زیارت عاشورا زیارت جامعه کبیره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۷
بر طبق آیه 79 سوره اِسراء، پیامبر اکرم(ص) مشروط به شرایطی به مقام محمود می رسد و این در حالی است که بر اساس آیه دوم سوره حمد، هرگونه حمدی به خداوند متعال بر می گردد. این که مقام محمود چگونه جایگاهی است، مستلزم فهم تأویلی قرآن است که به واسطه رمزگشایی حضرات معصوم(ع)، فهم آن میسر گشت. در این باره پرسش هایی مطرح می شود: مقام محمود در قرآن چگونه مقامی است و تأویل آن چیست؟ حمد حامدان به خداوند متعال باز می گردد یا به پیامبر(ص)؟ چگونه می توان بین آیات79 سوره اِسراء و دوم سوره حمد را جمع کرد؟ درباره دامنه اشتمال مقام محمود: آیا جزو اختصاصات النبی(ص) است یا دیگران هم می توانند بدان دست یابند؟ از جمله نتایج این پژوهش که با پویش نظری و کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی و بر مبنای مستندات تفسیری، عرفانی و کلامی و با اتکا به سوره اِسراء، زیارات عاشورا و جامعه کبیره تدوین شده، این است که بر طبق آیه 79 سوره مبارکه اِسراء، پیامبر اکرم(ص) با تهجّد و شب زنده داری به مقام محمود که عالی ترینِ مقامات سلوکی است، نائل می آید و در این مقام، تمامی حمد حامدان در مقام خلافت و مظهریت، که مقام وجه اللهی است - و نه در مقام الوهیت- به پیامبر(ص) بازمی گردد. همچنین در روایات معتبری در تأویل این آیه، مراد از آن، مقام شفاعت قلمداد شده است و با وجود اختصاصی بودن این مقام نبوی(ص)، حضرات معصوم(ع) و برخی مؤمنان نیز می توانند از آثار این عالی ترین مقام نبوی بهره مند شوند؛ چنان که در زیارات عاشورا و جامعه کبیره نیز بدین معنا اشاره شده است
۱۰۷۴۶.

بررسی قرابت فکری صوفیه و شیخیه

کلیدواژه‌ها: شیخ احمد احسائی ذهبیه شیخیه رکن رابع قطب قریه ظاهره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۸۱
این نوشتار برخی از وجوه اشتراکی مکتب شیخیه و صوفیه را در سلوک عملی و گزاره های اعتقادی به بحث می گذارد. اولین بحث در رابطه با ملاقات شیخ احمد احسائی با برخی از اقطاب صوفیه و میزان تأثیرپذیری از آن ها می باشد. مهمترین موضوع قابل طرح در این مبحث، اشتراک مکتب شیخ احمد احسائی با صوفیان در اصول معرفت شناختی است که هر دو آن ها، وصول به حقیقت و شناخت جهان را بر پایه نوعی شهود و علم حضوری می دانند. تشابه مکتب شیخیه با مکتب تصوف در مباحث تفسیری و منطق فهم متون از دیگر مواردی است که در فصلی مجزا بررسی شده است. در منظومه اعتقادی شیخیه و صوفیه از انسان شناسی تا خداشناسی به اشتراک قابل توجهی بر می خوریم که تعدادی از این گزاره ها مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۰۷۴۷.

اندازه گیری پای بندی علّامه حلّی به سند محوری در نقد حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: علامه حلی سندمحوری نقد حدیث عمل به حدیث تربیع حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۷۲
علمای امامیه برای ارزیابی روایات از دو اصطلاح صحیح و ضعیف استفاده می کردند و بر اساس قراین - که یکی از آن قراین سند حدیث بود - به صحت و یا ضعف حدیثی حکم می کردند. تا این که نظریه تربیع احادیث توسط علّامه حلّی به کار گرفته شد. ایشان احادیث را بر اساس سلسله سند به چهار دسته «صحیح»، «حسن»، «موثق » و «ضعیف» تقسیم کرد. با توجه به انتقاد بسیاری از عالمان به این شیوه ارزیابی، در این پژوهش بر آن شدیم تا به صورت آماری میزان پای بندی علّامه حلّی در عمل به وضع اصطلاحات جدید و سندمحوری را به دست آوریم. بر اساس نتایج به دست آمده، ایشان در موارد بسیاری به اصطلاحات خود پای بند نبوده و تعداد احادیث ضعیفی که مورد عمل قرار داده، از مجموع احادیث صحیح وحسن و موثق بیشتر است. بنابراین با وجود این که ایشان از پیشگامان رویکرد سندمحورانه به نقد حدیث است. این رویه را در کتاب هایش در پیش نگرفته است. 
۱۰۷۴۸.

پاسخ به چند پرسش درباره احادیث ساختگى (موضوع و مجعول)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: احادیث مجعول موضوعات حدیث شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۸۷
وجود احادیث جعلی در بین روایات رسول خدا۹ و ائمه هدی: واقعیتی غیر قابل انکار است. در این نوشتار درباره آغاز جعل حدیث، کیفیت حدیث جعلی، معیار بازشناسی روایات ساختگی عمدی از غیر عمدی و وجود روایات جعلی در کتب معتبر حدیثی پرسش هایی طرح شده است و پاسخی شایسته یافته است. دستاورد مقاله حاضر آن است که روایات جعلی عمدی در بین روایات شیعه و سنی قبل از تدوین کتب حدیثی فراوان بوده است ولی فقها و محدثان با راهنمایی اهل بیت: روایات جعلی را از میراث حدیثی پاکسازی کرده اند و از این رو دانشمندان شیعی از توصیف روایت جعلی در کتب معتبر شیعی - جز در مواردی قطعی باید پرهیز کنند.
۱۰۷۴۹.

کبریت احمر، عنقاء مغرب - و اسلام شناسى (نکاتى از تهذیب الاحکام شیخ طوسى)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شیخ طوسی تهذیب الاحکام روایات کلامی روایات فقهی روایات تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۶
در این مقاله گزارشى از برخى روایات تهذیب الاحکام شیخ طوسی آمده که گرچه در منابع روایى نقل شده اند، اما کمتر مطرح هستند و هرچند برخى از آن ها در برخى منابع فقهى و غیر فقهى مورد بحث قرار گرفته اند، ولى چندان جایگاهى در بین عامه جامعه علمى ما ندارند. این روایات در سه حوزه روایات کلامی، روایات فقهی و روایات تاریخی قرار دارند. برخی از این روایات، با آن که حاکی از روح اخلاق مدار و عدالت مدار اسلام اند، کمتر مورد توجه قرار گرفته و گاهی برخی دیدگاه ها و رفتارها در جامعه مسلمانان مغایر با آن چیزی است که روایات آمده است.
۱۰۷۵۰.

ساخت گرایی؛ رهیافتی روش شناختی در فهم نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روش شناسی منطق فهم ساختار حدیث زبان متن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۴
فهم متون نهج البلاغه همیشه ساده نیست و گاه دشواری هایی دارد که عبور از آن ها نیازمند تجهیز به روشی علمی است؛ روشی که بر اساس اقتضائات نهج البلاغه تعریف گردد و به تناسب ویژگی های آن تنوع یابد. ویژگی هایی نظیر سبک، ساختار و محتوا از جمله مؤلفه هایی است که در فهم نهج البلاغه تأثیر می گذارد و سبب دریافتی متفاوت از آن می گردد. آنچه در این مقاله به بحث گذاشته شده، نگره ای روش شناختی است که با مطالعه تطبیقی میان دو دانش فقه الحدیث و زبان شناسی، درصدد ارائه رویکردی نو برای فهم نهج البلاغه است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که توجه به ساختار حدیث به عنوان یکی از عناصر زبان شناختی، نقش زیادی در روش فهم نهج البلاغه دارد و موجب شکل گیری رهیافتی به نام ساخت گرایی می گردد؛ رهیافتی که بر اجزا و کلمات متن تکیه دارد و از طریق کشف روابط معنایی بین آن ها در قلمرو بافت متن، به مراد متکلم نایل می آید.
۱۰۷۵۱.

آمیختگی فقه و اخلاق در گزاره های فقهی باب معاملات(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اخلاق فقه رابطه فقه و اخلاق تأثیر اخلاق در فقه ابواب معاملات ابواب عقود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۱۷
به رغم این که مسائل فقهی باب معاملات عرصه های پیگیری اغراض عقلایی در سطح معیشت و به منظور تأمین منافع مالی فردی و اجتماعی اند و در نگاه نخست، گمان می رود که همه چیز تابعی از منافع و مصالح تجاری آدمیان است و تنها قید محدود کننده گزاره های حقوقی این باب، اصل تعادل و توازن در معاوضات است، اما با ژرف نگری در این موضوع، زمینه های وسیعی از آمیختگی فقه و اخلاق در این حیطه می توان یافت. در این مقاله  به روش توصیفی۔ تحلیلی و با تعمّق و تدبّر در اصول اخلاقی و احکام فقهی معاملات گونه های متعددی از تأثیرگذاری اخلاق در فقه را برجسته شده و مجموعه ای از احکام معاملات  که برخوردار از جنبه اخلاقی هستند شناسایی و دسته بندی شده است و از این رهگذر، تلاش شده تا با ارائه تصویری جامع و منسجم از گزاره های حقوقی  فقه، شبهه مغایرت فقه و اخلاق  نیز زدوده شود.
۱۰۷۵۲.

تحلیلی بر شاخصه های علم دینی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی با نگاهی بر نقد های دکتر مهدی گلشنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رابطه علم و عقل رابطه علم و دین علم دینی جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۵۴۸
از مسایل کلامی نوپدید که در باب رابطه علم و دین مطرح شده، مسئله علم دینی است. ماهیت و چیستی علم دینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ چرا که بر سرنوشت مباحث دیگر مربوط به علم دینی تأثیر می گذارد. از بزرگان صاحب نظر در این حوزه آیت الله جوادی آملی است. ایشان معتقد است که همه علوم دینی هستند و علم غیر دینی نداریم. او در اثبات این مدعا استدلال می کند که علم در تمام سطوح خود از حس و تجربه تا شهود محصول عقل بشر است و عقل برهانی یکی از منابع اصیل معرفت شناختی دین است. مقدمه دیگر در استدلال علم دینی این است که هر آن چه در عالم است یا قول خداوند است یا فعل خداوند و علم کاشف از قول یا عقل خداوند است. بنابراین آن چه را که عقل کسب می کند دینی است. آیت الله جوادی آملی علت توهم تعارض علم و دین را این امر می داند که عقل را از هندسه معرفت دینی خارج کردند و در مقابل دین قرار دادند. ایشان با کشف محدوده عقل و قرار دادن آن در چهارچوب دین، علم را که محصول عقل است نیز داخل در حریم دین می داند و آن راه تحت سیطره وحی الهی قرار می دهد. دکتر گلشنی نیز در اصل نظریه، جهت گیری و روش و شیوه اجرای آن با ایشان موافق هستند و اختلاف ایشان با آیت الله جوادی آملی تنها در شیوه بیان و بعضی مسایل محتوایی مانند اصل تطابق علم و تعاریف علم و دین است.
۱۰۷۵۳.

بررسی صفات الهی عزّت، قدرت و علم نافذ در دعای سحر و ریشه های قرآنی آن

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: توحید ذاتی تجلی جلوه دعای سحر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۳۷
یکی از دعاهایی که شیعیان آن را در ماه مبارک رمضان می خوانند دعای سحر است که با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ بَهَائِکَ بِأَبْهَاهُ وَ کُلُّ بَهَائِکَ بَهِیٌّ» آغاز می شود. این دعا دارای مضامین توحیدی بوده ومورد توجه اندیشمندانی چون امام خمینی(ره) قرار گرفته و بر آن شرحی نیز نگاشته اند. این تحقیق به بررسی صفات الهی عزّت، قدرت و علم نافذ در دعای سحر و ریشه های قرآنی آن می پردازد. روش جمع آوری مطالب این پژوهش به صورت کتابخانه و روش تحقیق، توصیفی کاربردی است. با مطالعه ی این پژوهش به دست خواهد آمد که خدای عزیز؛ یعنی عزیز توانایی که مغلوب نمی-شود و شکست ناپذیر است و هر صاحب عزتی از او عزت گرفته است. قرآن در این باره می فرماید: «فَإنَّ العِزّهَ لِلّهِ جَمیعاً » صفت قدرت مستطیله ی خداوند؛ یعنی قدرتی که بر همه ی ممکنات قهر و غلبه دارد و اراده او به هیچ شرطی وابستگی ندارد: «وَ أللهُ عَلی کُلِّ شیءٍ قَدِیرٌ» خدای علیم خدایی است که به کل عالم احاطه ی شهودی داشته و اراده او در همه عوالم نافذ است: «وأللّهَ بِکُلِّ شئءٍ عَلیمٌ» در این مقاله علاوه بر شناخت اجمالی صفات مذکور، توجه و تأمل مخاطب به این موضوع معطوف خواهد شد که ادعیه ی معصومین: تماماً مطابق با مفاهیم قرآن و برخوردار از مشرب وحی الهی است. هم چنین به طور مختصر به این موضوع هم اشاره شده که انسان کامل مظهر همه ی اسماء و صفات خداوند حتی اسماء ذات است و فرازهای توحید ذات در دعای سحر، ریشه ای قرآنی دارند.
۱۰۷۵۴.

نقش باورها در فهم پدیده ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: باورشناسی پدیدارشناسی تقابل باور ها فهم ناسازگار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷
انسان در ارتباط با پدیده های پیرامون خود، به آنها شناخت پیدا می کند و به برخی از این شناخت ها باور و اطمینان پیدا کرده، آنها را می پذیرد. ما با نگاه به این باورها متوجه می شویم که سطح پذیرش باورها در مقایسه با یکدیگر یکسان نبوده و دارای سطوح مختلفی است؛ حال نقش سطوح مختلف باورها در فهم پدیده ها چیست؟ و انسان باورمند، پدیده های پیرامون خود را چگونه فهم می کند؟ و در صورت فهم سازگاری یا ناسازگاری پدیده با باورهای خود، چه واکنش هایی از سوی او قابل تصور می باشد؟ این مقاله به روش عقلی، توصیفی و پدیدار شناسانه، نقش باورهای انسانی را در فهم پدیده های پیرامونی خود و واکنش او در مواجهه با این پدیده ها را مورد بررسی قرار می دهد و نتیجه می گیرد: 1. باورها از جهت میزان پذیرش، به سطحی، میانی و بنیادین تقسیم می شوند؛ 2. ما دو نوع فهم از پدیده داریم، فهم سازگاری پدیده با باور، و فهم ناسازگاری پدیده با باور؛ 3. اقسام واکنش ها به پدیده: قبول پدیده، انکارپدیده و کشف پدیده.
۱۰۷۵۵.

تحلیل لزوم تغییر و همگرایی علوم دانشگاهی در ظهور تمدن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: همگرایی علوم حکمت علم و تمدن اسلامی دانشگاه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۲۱۳
مقاله حاضر به تحلیل رابطه علوم در مراکز علمی دانشگاهی در سطح دنیا می پردازد. دانشگاه به عنوان مرکز گسترش علوم نتوانسته است در خود و روح بشری همگرایی ایجاد نماید. شاهد این ناتوانی در ارتقاء جایگاه مادی و معنوی روح انسانی، عدم توانایی ساختار دانشگاهی در نیل به هدف واحد است؛ که آن ها را نسبت به هم واگرا می نماید. عدم وجود جایگاه حکیم و علامه جامع العلوم، در خروجی دانشگاه ها، مساله جدی است که مراکز علمی بدان مبتلا هستند. در این مقاله به روش توصیفی به ارزشیابی مولفه ها و برآوردی از نظر خبرگان به همراه گردآوری نتایج تجربی اتفاقات و پیامدها پرداخته شده و نتیجه آن بهره مندی از رویکرد ایجاد پارادایم جدید در حرکت تمدنی جهان اسلام است. در ابتدا، با استفاده از جمع آوری داده ها، مفاهیم مرتبط با آسیب ها، چالش ها و موانع تمدن نوین اسلامی استخراج و سپس مدل مفهومی مبتکرانه پیشنهاد گردیده است. یافته های پژوهش نشان دادند یک تمدن پارادایم ساز و مبتنی بر اصول غیراقتباسی، می تواند در دانشگاه ها با تغییر رویکرد به اصول اساسی توحیدی در معنای عام، عملی و بین رشته ای، که مضمون اصلی دانشگاه اسلامی بوده و می تواند منجر به حکمت محوری در توسعه آموزش عالی و تمدن سازی گردد، محقق شود. برخلاف نگاه سکولار به دانش، یعنی علمی که در مصادیق، اثری از روابط دیگر علوم و الهیات نمی بیند، و جز انحراف در مسیر انسان نیست. دانشگاه ها می بایست با تغییر نگرش و سبک، نه تغییر ماهیت، به همگرایی برسند و از مسیر غیرالهی فاصله بگیرند. ایجاد این همگرایی علوم می تواند به پارادایم مبتنی بر تمدن اسلامی و ظهور تمدن نوین علمی منجر شود.
۱۰۷۵۶.

پژوهشی در چگونگی شهادت حضرت قاسم (ع)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قاسم بن الحسن احلی من العسل سم اسب ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۳۵۱
قاسم یکی از فرزندان امام حسن مجتبی است که در کربلا به شهادت رسید. این پژوهش چگونگی مبارزه و شهادت آن حضرت را در منابع کهن بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته که او دومین پسر شهید امام حسن در کربلا است. وی از نظر سِنی کوچک بوه و نوجوان توصیف شده است. قاسم برای مبارزه با دشمن از امام حسین اجازه خواست ولی امام نخست امتناع ورزید تا با اصرار وی مواجه شد و سرانجام اجازه داد. او در میدان نبرد توسط عمر بن سعد اَزدی به شهادت رسید. درباره آن حضرت برخی گزارش های بی سند نیز شهرت یافته است مانند این که 1- وی درباره مرگ گفت: «اَحلی من العسل»؛ 2- بدن او زیر سم اسب ها پایمال شد؛ 3- امام حسن تعویذی در بازویش بسته بود که توصیه به یاری حسین می کرد و سرانجام به عروسی او منتهی شد. این گزارش ها در این تحقیق مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکر تاریخی است.
۱۰۷۵۷.

جستاری درباره قوه واهمه از نظر ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابن سینا نفس قوای باطنی قوه واهمه حکم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۲۱
ابن سینا موضوع نفس و مباحث آن را سرلوحه پیگیری های فلسفی خود قرار داده و تبیین های فلسفی او در این مباحث به شیوه ای است که متفکران پس از او نتوانند بدون توجه به نظریات وی مسائل و مباحث نفس را بررسی کنند. یکی از موضوع های که در این میدان به تفصیل به آن پرداخته قوای باطنی نفس است. یکی از قوای باطنی قوه واهمه است که وی از پیشتازان طرح این قوه در میان قواست. وی درکتاب هایش مانند شفا و اشارات به آن پرداخته و کارکرد آن برای نفس و جایگاه آن را مشخص کرده است. نگارنده در این مقاله به جستاری در نظریات وی پرداخته وکارایی و ویژگی های آن را بررسی کرده و به نتایجی در دیدگاه وی در احکام این قوه و قوای نازل آن رسیده و احکام واهمه در انسان و حیوان و مرز جدایی و تمایز فراورده های آن را در حیوانات و انسان تحلیل نموده است و داوری منطقی ابن سینا در محصولات این قوه، دروغ و باطل بودن بسیاری از احکام آن را در انسان مورد توجه قرارداده و ملاک داوری های مختلف احکام این قوه را در سخنان ابن سینا آشکار کرده است.
۱۰۷۵۸.

واکاوی دلالت های واژگانی داستان ابلیس در داستان های متشابه قرآن کریم با رویکرد بافتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم دلالت واژه بافت زبانی ابلیس محور جانشینی محور همنشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۷۲
بررسی دلالت واژگان در پرتو نظریه موسوم به بافت متن در علم معناشناسی اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا بررسی لایه های معنایی واژگان، تلاشی در خوانش متن در چارچوب بافت متنی قلمداد می شود و شناخت و آگاهی از دلالت بافت در زبان، در درک چرایی انتخاب واژگان گوناگون سهیم است و مخاطب از نحوه چیدمان و تفاوت در موقعیت های واژگان با تکیه بر دو محور جانشینی و همنشینی به معنا دست می یابد. در پژوهش حاضر کوشیده شده است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر دو محور جانشینی و همنشینی، آیات متشابه داستان وسوسه ابلیس و رانده شدن او از بهشت بررسی ساختاری شوند. برخی از نتایج پژوهش نشان دادند در محور جانشینی، واژگان «وسوس، ازلّ»، «اخرج، اهبط و اذهب» و «اقعدنّ و ازینّ» به مقتضای بافت متنی و فضای حاکم بر داستان، گزینش شده اند و همین امر در انسجام و تکمیل زنجیره معنایی بین واژگان جانشین مؤثر بوده است تا از این طریق به منظور القای مفهوم و معنای مدنظر متکلم، واژگان جانشین در خدمت بافت متن قرار گیرند و بار معنایی جدیدی با توجه به سیاق و آیات پیسین و پسین به فضای داستان بخشند و به نوعی به توسیع معنایی متن منجر شوند.
۱۰۷۵۹.

جنس شخصیّت ها و کارکرد تربیتی آن ها در داستان های کودک زکریا تامر (مطالعه موردی: نصائح مهمله)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودک زکریا تامر نصائح مهمله جنس شخصیت آموزش و تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۸۹
ادبیّات کودک و نوجوان خاستگاه ارزش ها و آرمان های یک جامعه می باشد که باید در روح و جان قشر مهمّی از افراد جامعه، یعنی کودکان و نوجوانان، نهادینه شود؛ چراکه آینده ساز و امید تعالی جامعه می باشند. این حوزه از ادبیّات، تفاوت های بسیاری با ادبیّات بزرگسال دارد؛ چنانکه عناصر داستان کودک باید متناسب با ویژگی ها، آرزوها و استعدادهای کودک باشد. تنها کسانی در این بخش از ادبیّات موفّق خواهند بود که به پختگی و دانش کافی دست یافته باشند. زکریا تامر، ادیب معاصر سوری، از جمله نویسندگانی می باشد که در این عرصه توفیق یافته و توانسته است داستان های ارزشمند و ماندگاری بنگارد. این پژوهش کوشیده است تا عنصر شخصیّت را از نظر جنس شخصیّت ها، در مجموعه داستانی نصائح مهمله زکریا تامر با روش توصیفی-تحلیلی، مورد مطالعه و مداقّه قرار دهد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که زکریا تامر انواع شخصیّت ها را، اعمّ از انسانی، حیوانی، پدیده های طبیعی و مصنوعی، به کار برده است. در برخی از داستان ها، یک نوع شخصیّت و در برخی دیگر تلفیقی از این انواع به چشم می خورد؛ شخصیّت های حیوانی بسامد بالاتری دارند و نقش محوری را ایفا می نمایند. علّت این امر را می توان در ویژگی های روانشناختی کودکان جست. نوع حیوانی که برمی گزیند، مطابق با ویژگی های شخصیّت آن حیوان است. تامر در پس هر داستان، پیام آموزشی و تربیتی مهمّی دارد و آن را در گفتار و کنش شخصیّت ها می پیچد. درک این پیام برای مخاطب، چندان دشوار نیست؛ زیرا استفاده از قیدها و حکمت های مندرج در گفتار و کردار شخصیّت ها، مخاطب را برای فهم پیام، یاری می نماید.  
۱۰۷۶۰.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (18)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تسویف غفلت قساوت قلب غنیمت شمردن فرصت ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۲۲۴
این مقاله شرحی است بر کلام امام محمدباقر علیه السلام به جابربن یزید جعفی در باب اوصاف شیعیان واقعی. یکی دیگر از این اوصاف، اجتناب از تأخیر در انجام کار خیر و پرهیز از تسویف است. تسویف یعنی انسان کار امروز را به بعد موکول کند. یکی از ریشه های امروز و فردا کردن کارها، غفلت است. غفلت انسان را بکلی از انجام تکلیف بازمی دارد. راز موفقیت انسان در زندگی و انجام موفق کارها، اجتناب از تسویف و غنیمت شمردن فرصت هاست. مانع دیگر، کاهلی و بی حالی در انجام کارهای خیر است. نتیجه این نوع برخورد با انجام امور خیر، قساوت قلب است. اهمال و سستی و سهل انگاری نیز از موانع شتاب در کار خیر است. عمر انسان بسیار گذرا و کوتاه است؛ شایسته است همتی کنیم و از لحظات عمر خود بهره ببریم. بنابراین، اگر کسی بخواهد به فرمایش امام محمدباقر علیه السلام نزد خدا عزیز و محبوب باشد، باید در کارهای خیر شتاب کند و گرفتار موانعی مانند تسویف، غفلت و سستی و کاهلی نشود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان