درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۵۸۱ تا ۹٬۶۰۰ مورد از کل ۵۲٬۵۲۲ مورد.
۹۵۸۱.

تحلیل گفتمان انتقادی کیهان بچه ها در مواجهه با پدیده اجتماعی و سیاسی انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 113-134

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان کیهان بچه ها انقلاب اسلامی گفتمان ایدیولوژیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۳۲۹
پیدایش نشریه های کودکان و نوجوانان در ایران به دوران مشروطه باز می گردد. این نشریه ها از راه اشنا کردن مخاطبان با چگونگی زندگی و اموزش کودکان در کشورهای پیشرفته غربی ، نگاه سنجشی به زندگی خود و دیگران را در کودکان تقویت می کرد. بخش بزرگی از ادبیات داستانی این نشریات از منابع خارجی گزینش و ترجمه می شد و پرکتیس های گفتمانی ان ها از جمله کیهان بچه ها در ارتباط با ساختارهای اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی و بویژه منا سبات قدرت و سلطه شکل می گرفت و با تغییر این مناسبات تغیر شکل می داد . براین بنیاد این پژوهش در نظر دارد با تحلیل انتقادی متن مجله کیهان بچه های منتشر شده در بازه زمانی 5 سال قبل پدیده اجتماعی و سیاسی انقلاب اسلامی و 5 سال بعد ان به عنوان یک پرکتیس گفتمانی در ساحتی سنجشی نسبت به چگونگی تولید این اثر ،چگونگی مصرف ان ، چیستی نظم گفتمانی حاکم بر اثر و چگونگی فعال شدن گفتمان ها به شکل متن به جهت دستیابی به تفسیر خاص و تقویت ان در دو برهه زمانی یاد شده و ابعاد تاثیرپذیری و یا شاید تاثیرگذاری این اثر در رخداد اجتماعی و سیاسی انقلاب در سطح جامعه و گفتمان های حاکم در ان ، بصیرتی به دست اورد.
۹۵۸۲.

تحلیل پیوند شعر، نگارگری و قدرت، در مطالعه معناشناختی کشتی شیعه در شاهنامه طهماسبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 45-72

کلیدواژه‌ها: شعر ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی نگارگری قدرت شاهنامه طهماسبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۱ تعداد دانلود : ۹۷۴
جایگاه ویژه شاهنامه فردوسى نزد ایرانیان، موجب شده است تا این اثر همواره مد نظر قدرت مداران قرار داشته باشد. یکی از مظاهر این توجه، در نگاره های متعددی جلوه می کند که بر مبنای اشعار شاهنامه فردوسی خلق شده است. این نگاره ها از دو منظر اصلی قابل مطالعه هستند: نخست آنکه هریک را تنها به منزله بازنمودی از متن ادبی بررسی کنیم و به مؤلفه های شکل گرایانه، شگردها و مکتب هنری آنها بپردازیم. دیگر آنکه از منظر معناشناسی، دلالت های معنایی را مورد دقت قرار دهیم که نگاره را نه تنها به متن ادبی مورد نظر، بلکه آن را به مؤلفه های برون متنی، به خصوص، مؤلفه های اجتماعی- سیاسی زمان تولید اثر مربوط میسازد. در این پژوهش، بر مبنای نگرش دوم، نگاره "کشتی شیعه" از شاهنامه طهماسبی را همراه با قطعه شعری از شاهنامه فردوسی، معروف به "گفتار اندرستایش پیغمبر" مطالعه می کنیم و با استخراج و بررسی دلالت های معنایی، نشان میدهیم که این نگاره تا چه حد تحت تأثیر مؤلفه های برون متنی سیاسی- اجتماعی زمان خویش قرار دارد. در چنین تحقیقی، مطالعه ترکیب بندی و نشانه های تصویری نگاره مرتبط با اثر ادبی، در مسیر کشف و تبیین کارکردهای سیاسی- اجتماعی است و نشان می دهد که این نگاره تنها افزوده ای بر متن ادبی نبوده است بلکه ابزار قدرتی در خدمت گفتمان مسلط جامعه است.
۹۵۸۳.

بررسی پیرنگ «سه قطره خون» از منظر مدرنیسم و سورریالیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی (دانشگاه تبریز) سال ۷۱ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳۷ 1-20

کلیدواژه‌ها: مدرنیسم سورریالیسم پیرنگ داستان کوتاه سه قطره خون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵۷ تعداد دانلود : ۳۷۹۵
در میان داستان های هدایت «سه قطره خون» از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است. به عقیده بسیاری از منتقدان ادبی، سبک داستان پردازی هدایت در این داستان، نمونه تمام عیار سبک داستان نویسی خاص اوست. این داستان با درون مایه رازآلود و سمبلیک خود و ساختار پاره پاره و نامنسجم و روایت های گسیخته از وقایع نامرتبط، به خوبی نمایانگر نگرش خاص نویسنده به جهان پیرامون و همچنین جهان بینی ذهنی اوست. درواقع هدایت در این داستان با استفاده از عناصر سورریالیستی و مدرنیستی، پیرنگی نامتعارف و بدیع خلق کرده است که به وسیله آن نگرش ابهام آلود و شک گرایانه خود به رویدادهای جهان هستی را به تصویر می کشد. همین عوامل سبب شده اند که معنای مرکزی متن در لایه مشهود و بیرونی تا حدی غامض و پیچیده شود. به همین دلیل نگارنده در این مقاله سعی کرده است تا از طریق مطالعه دقیق داستان و با تکیه بر نظریات، کتاب ها و مقالات متعددی که در این باره وجود داشته، عناصر پیرنگ ساز داستان را بر مبنای نظریات مدرنیست ها و سورریالیست ها کشف و تحلیل کند. بر پایه همین نگرش، نگارنده درنهایت به این نتیجه رسیده است که اساس این پیرنگ نو و بدیع و نامتعارف بر پایه شک و ابهام و تکرار و تداعی نهاده شده است.
۹۵۸۴.

بررسی سیر تطور دو گونه زبان در منظومه های غنایی از ابتدا تا آخر دوره تیموریان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی (دانشگاه تبریز) سال ۷۱ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳۷ 153-183

کلیدواژه‌ها: ادبیات غنایی منظومه ها زبان استعاری زبان تشبیهی توصیف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۴۹۱
منظومه های غنایی بخشی از ادبیات فارسی هستند که به روایت داستان می پردازند به همین جهت زبان توصیفی در آن ها کاربرد زیادی دارد. زبان منظومه های غنایی در دوره های مختلف یکسان نبوده و بر اساس اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دگرگونی هایی در آن ایجاد شده است. در این پژوهش به مقوله دو گونه زبان، شامل زبان توصیفی تشبیهی و توصیفی استعاری، پرداخته ایم. به این منظور 9 منظومه غنایی از ابتدا تا انتهای دوره تیموریان انتخاب شده و با گزینش ابیاتی تصادفی از بخش های مختلف آن ها، زبان توصیفی تشبیهی و توصیفی استعاری بررسی شده است. این منظومه ها به طورکلی به دو گروه اول و دوم تقسیم شده اند. در گروه اول سه منظومه ویس و رامین ، ورقه و گلشاه و شیرین و خسرو دهلوی بررسی شده و نشان داده ایم که این منظومه ها بیشتر مبتنی بر تشبیه بوده و دارای جملاتی کوتاه تر و زبانی ساده ترند. در گروه دوم شش منظومه لیلی و مجنون و خسرو و شیرین نظامی، همای و همایون خواجوی کرمانی، لیلی و مجنون و یوسف و زلیخا ی جامی و مهر و مشتری عصار تبریزی بررسی شده و نشان داده ایم که این منظومه ها زبان توصیفی استعاری داشته و دارای تتابع اضافات و جملات طولانی تری نسبت به گروه اول اند.
۹۵۸۵.

بلاغت وصل و فصل در آیات قرآن از منظر تفسیر المیزان

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 27 - 47

کلیدواژه‌ها: علم معانی بلاغت جملات وصل و فصل علامه طباطبایی تفسیر المیزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸۹ تعداد دانلود : ۱۱۴۵
علم معانی یکی از شاخه های علوم بلاغی است و به عنوان یکی از مهارت های مورد نیاز در فهم صحیح کلام خدا به شمار می رود. فصل و وصل از مهم ترین بخش های علم معانی و از مباحث عمده ی علم بلاغت است که تأثیر بسزایی در بیان معنا و مفهوم آیات قرآن دارد. علامه طباطبایی از مفسران بزرگ معاصر، در تفسیر گرانسنگ المیزان به بلاغت جملات نیز توجه داشته است؛ تأثیر ارتباط جملات یا عدم ارتباط آنها در معنای کلام در بخش وصل و فصل از موارد مورد توجه علامه طباطبایی بوده است. از این منظر، تفسیر المیزان معانی و اغراض ویژه ای از کلام الهی را دربردارد که با توجه به این اغراض، جایگاه علم معانی در باب فصل و وصل تبیین می گردد. این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی نگاه علامه طباطبایی را به وصل و فصل در قرآن و تأثیر آن در معنا و مفهوم آیات بررسی می کند. علامه طباطبایی علاوه بر اشاره به برخی جایگاه های مواضع وصل و فصل، با نگاهی نو در مواردی از جمله؛ مقام تعدید و شمارش، تأکید بر تغایر مفهوم دو جمله، امر ناگهانی و غیر منتظره، فصل در آیات را بیان نموده و تحلیل معنایی کرده است.
۹۵۸۶.

«بررسی میزان هماهنگی وزن و محتوا در اشعار حکیم سنایی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فنون ادبی سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۲)

کلیدواژه‌ها: حکمت سنایی عاشقانه قلندریات مدح وزن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۵۹
وزن شعر یکی از عوامل جدایی ناپذیر آن است که باید متناسب با مضمون و دیگر عناصر شعر انتخاب شود. حکیم سنایی، شاعر بزرگ اوایل قرن ششم، اشعار بسیاری از جمله قصیده، غزل، مثنوی و رباعی از خود به یادگار گذشته است. اشعار سنایی مصداق شایان توجهی از هماهنگی میان وزن و محتوا هستند. در این جستار، پس از بررسی گزیده ای از اشعار این شاعر نامدار (330 غزل و قصیده)، به کیفیت و کمیت انواع وزن در آن و همین طور میزان هماهنگی وزن و محتوای آنها پرداخته می شود. در این تحقیق که به روش کتابخانه ای انجام شده است، اشعار سنایی با توجه به مضمون آنها به چهار گروه وعظ- حکمت، عاشقانه ها، عارفانه ها - قلندریات و مدحیات تقسیم شده است. در اشعار بررسی شده، 26 بحر از بحور عروضی به کار گرفته شده است که در میان آنها بحرهای «رمل مثمن محذوف» و «هزج» بسامد بالایی دارد. اشعار گروه اول و چهارم بیشتر در وزن های روان و جویباری و اشعار با مضامین عاشقانه و قلندرانه با وزن هایی با تنوع چشمگیرتر و بیشتر در قالب بحر مسدس سروده شده است که کوتاهی آن گاهی هیجان بیشتری به کلام القا می کند.
۹۵۸۷.

مقایسه و تحلیل شخصیت پردازی نظامی و دهلوی در گفتگوهای لیلی و مجنون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۹) 55-72

کلیدواژه‌ها: نظامی دهلوی لیلی و مجنون گفتگو شخصیت پردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۴۳۲
نظامی از کارکردهای مختلف گفتگو برای نشان دادن احساسات قهرمانان و شخصیت پردازی استفاده می کند؛ خسرو و شیرین نمونه ای موفق در این زمینه است. البته جغرافیای فرهنگی و چیرگی حب عذری، از گفتگوی مستقیم دلدادگان در داستان لیلی و مجنون جلوگیری می کند. نظامی برای جبران این مشکل، از شگردهایی مانند تک گویی و گفتگو با شخصیت های فرعی و نامه نگاری بهره می برد. امیرخسرو در این زمینه از نظامی تقلید کرده است. این پرسش مطرح است که مهم ترین جنبه های تفاوت در شخصیت های پدیدارشونده با این گفتگوها چیست و تفاوت شخصیت پردازی در دو اثر، برخاسته از چه عواملی است؟ در این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی گفتگوهای دلدادگان بررسی و مقایسه می شود. نتایج پژوهش نشان دهنده تفاوت نگرش شاعران به داستان و به ویژه بی توجهی دهلوی به فضای اصلی قصه و درنتیجه تفاوت در شخصیت پردازی است. دلدادگان در اثر نظامی به فرهنگ اجتماع و بایسته های عشق پاک، پایبند هستند. لیلی کمتر و سنجیده تر سخن می گوید و سخنان او سیمای بانویی قبیله نشین اما عاشق را در ذهن پدیدار می کند. مجنون نیز با همه دیوانگی، بسیاری از ویژگی های جامعه مردسالار را با خود دارد؛ اما گویا یک قرن فاصله میان دو شاعر و تاثیرپذیری از دربار هند موجب شده است شخصیت دلدادگان در اثر دهلوی، از فضای اصلی قصه فاصله بگیرد و بیشتر به مردم عادی معاصر او شباهت یابد. تغییر برخی حوادث نیز به سبب همین نگرش ویژه دهلوی به داستان است.
۹۵۸۸.

معرفی و بررسی سبکی «ضیاءالقلوب فی اخلاق المطلوب»یک اثرتازه یافته منثور به تقلید از گلستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نثرپژوهی ادب فارسی (ادب و زبان سابق) دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴۳ 1 - 20

کلیدواژه‌ها: ضیاء القلوب فی اخلاق المطلوب حسینی مرعشی ویژگی های سبکی اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۵۱۶
متون زیادی در زمینه مسائل اخلاقی به رشته تحریر در آمده است که هر کدام سعی در نجات ارزش های انسانی و فضائل اخلاقی داشته اند. از جمله این آثار، کتاب ارزشمند «ضیاء القلوب فی اخلاق المطلوب» تألیف سیدمحمدضیاءالدین حسینی مازندرانی اصفهانی معروف به حسینی مرعشی است که در قرن یازدهم هجری قمری به نثر آمیخته به نظم و به تقلید از گلستان سعدی به زیور تحریر درآمده است. ضیاءالقلوب فی اخلاق المطلوب کتابی مفصل در بیان مسائل اخلاقی با استناد به آیات ، روایات و حکم و داستان ها و اشعار نغز است که به نام شاه عباس اول صفوی تحریر و دریک عنوان و دو صحیفه هر کدام در چند باب تنظیم شده است. از نویسنده، در هیچ تذکره ای نامی برده نشده است. این پژوهش بر آن است که برای نخستین بار، ضمن معرفی اثر و با دستیابی به ژرفنای آن و شناخت ارزش های زبانی، ادبی و فکری آن با تکیه بر سبک شناسی، زمینه ای برای شناخته شدن هر چه بیشتر این اثر ارزشمند تعلیمی فراهم سازد. از آنجا که این کتاب تاکنون تصحیح و به زیور طبع آراسته نشده است، بررسی سبکی آن از حلقه های تکمیل کننده نوعی از سبک نثر فارسی در عهد صفوی است.
۹۵۸۹.

داستانی از چند چشم انداز (مطالعهٔ تطبیقی تاج ستانی بهرام گور در شاهنامه و منابع تاریخی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۸) 43 - 68

کلیدواژه‌ها: ساسانیان یزدگرد یکم بهرام پنجم/ گور تاج ستانی نبرد با شیرها شاهنامه ی فردوسی منابع تاریخی دوره ی اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۵ تعداد دانلود : ۹۸۳
بهرام پنجم یا بهرام گور (420-438 م.) یکی از پادشاهانی است که یاد و خاطره ی زندگی و فرمانروایی او در منابع تاریخی و ادبی دوره ی اسلامی، با شاخ و برگ های داستانی و افسانه ای آمیخته شده است. بهرام، پادشاه تاریخ و افسانه هاست و داستان ها و افسانه های بسیاری درباره ی او بازگو می شود و گهگاه حتی چهره ی یک پادشاه افسانه ای یا پهلوانی جنگاور به خود می گیرد. یکی از شناخته شده ترین داستان ها درباره ی بهرام گور، داستان نبرد بهرام گور با شیرها و تاج ستانی اوست که هم در شاهنامه ی حکیم ابوالقاسم فردوسی و هم در بسیاری از منابع تاریخی دوره ی اسلامی دیده می شود. در این پژوهش به مطالعه ی تطبیقی گزارش داستان تاج ستانی بهرام گور و نبرد او با شیرها در شاهنامه ی فردوسی با مهم ّترین منابع تاریخی دوره ی اسلامی خواهیم پرداخت. این پژوهش نشان می دهد که به طورکلّی، هسته ی اصلی گزارش شاهنامه ی فردوسی و مهمّ ترین منابع تاریخی دوره ی اسلامی درباره ی تاج ستانی بهرام گور و نبرد با شیرها یکی است و در مطالعه ی تاریخ ساسانیان باید همواره شاهنامه را به عنوان یک منبع تاریخی نگریست.  
۹۵۹۰.

از داستان تا فیلم سینمایی انیمیشن، شیوه اقتباس هایائو میازاکی از ادبیات داستانی ژاپن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره ششم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۸) 82-103

کلیدواژه‌ها: اقتباس ادبیات تطبیقی ادبیات داستانی ژاپن انیمیشن سینمایی هایائو میازاکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۹ تعداد دانلود : ۲۲۳۴
مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی برپایه نظریه جیمز دادلی اندرو چگونگی اقتباس هایائو میازاکی ، از ادبیات داستانی ژاپن را در یکی از فیلم هایش بررسی می کند. میازاکی با اقتباس از افسانه ها و داستان های فولکلور ژاپن فیلم های سینمایی انیمیشن شاخصی را کارگردانی کرده است. به این منظور، فیلم شهر اشباح او به عنوان نمونه بررسی و نتایج تحلیل آن در قالب نکات محوری و تعیین کننده ارائه می شود. همچنین بیان می شود چگونه میازاکی از ظرفیت های غنی ادبیات داستانی ژاپن و رویکردهای اقتباسی در ساخت آثارش در زمینه های روایتی، تصویری، صوتی، و نمایشی بهره مند شده است. میازاکی ارکان اصلی روایت را با بهره مندی از ادبیات داستانی خلق و با بیان سینمایی خود همسو می کند. او نه تنها از متون آثار ادبی، بلکه از تصویرسازی های مرتبط حاصل از تخیل تصویر گران ژاپنی هم بهره مند شده است. رویکرد و راهکارهای میازاکی ظرفیت های بالای ادبیات داستانی را برای پردازش داستان، شخصیت پردازی و همچنین ایده پردازی برای ایجاد فیلم های سینمایی موفق و پرفروش انیمیشن آشکار می کند که می تواند راهنمای خلق آثار برتر ایرانی و اقتباسی باشد.
۹۵۹۱.

تشریح جایگاه آتش در میان جامعه کُرد(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 41 - 61

کلیدواژه‌ها: آتش جامعه کرد کرمانشاه جامعه یارستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۸۴۹
در فرهنگ مردم ایران زمین همواره آتش تقدس داشته و گرامی و عزیز شمرده شده است. از زمان باستان تا قبل از اسلام و نیز تا زمان کنونی، این عنصر در میان کردها مورد احترام بوده است. جامعه اهل حق (یارستان) نیز از مردمان کردزبانی هستند که در گذشته در مناطق بیشتری از ایران بوده امّا امروزه بیشتر آنها در غرب شهرستان اسلام آبادغرب (از توابع استان کرمانشاه) و در شهرستان دالاهو و بخش گهواره و نیز در شهرستان صحنه زندگی می کنند. قربانی کردن، چهارشنبه سوری، جشن سده، اسفند سوزاندن و خاکستر آتش از مواردی است که بر جایگاه رفیع آتش در میان کردها دلالت دارد. توجه به زایایی آتش و تقدس آن در کنار استفاده از اسفند به جهت تبرک و حتی بهره گیری از خاکستر در جهت بیان عزا، از دیگر موارد استفاده از آتش در میان جامعه اهل حق (یارستان) است. مقاله حاضر می کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه آتش در میان مردمان مناطق مختلف کرمانشاه بپردازند.
۹۵۹۲.

La peur du temps chez Alfred de Musset(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Revue des Études de la Langue Française, Volume ۱۰, Issue ۲, ۲۰۱۸ 41 - 50

کلیدواژه‌ها: Le monde imaginaire la peur du temps la mort Gilbert Durand Alfred de Musset

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۳۲۱
Le sentiment du temps apparaît comme un thème perpétuel dans la littérature. L’homme a toujours peur du passage du temps, de la mort et de la fin de sa vie mais c’est un voyage obligé, ce qui domine toute sa vie. Dans cet article, nous étudions les visages du temps dans les poèmes les plus célèbres d’Alfred de Musset qui s’appellent <em>les Nuit</em>. L’omniprésence du temps montre que ce dernier occupe une place très importante dans ses poèmes. Le monde imaginaire de Musset provoque l’angoisse, la peur et le désespoir chez le lecteur. En effet, le poète montre son anxiété devant le passage du temps qui suit son chemin vers la mort. Il présente aussi ses échecs dans l’amour qui apporte la mélancolie pour lui et entraine la fin de sa vie. Cet article est donc basé sur les images désespérantes et angoissantes. Pour étudier les visages du temps dans les poèmes de Musset, nous aurons recours à la méthode critique de Gilbert Durand. Notre étude s’intéresse à l’analyse des images et ne fait pas attention aux aspects philosophiques. L’objectif de cet article est de révéler sous quelles formes, l’angoisse du temps se présente dans la conscience du poète.
۹۵۹۳.

حرکت استعاری خیامیت؛ تبیین چرخش گفتمانی از «ترکیب طبایع تا ترکیب پیاله»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴۳ 63-90

کلیدواژه‌ها: خیامیت ترکیب طبایع - ترکیب پیاله رتوریک گسست گفتمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۵۴۸
خیامیت به مثابه یک گفتمان به تدریج در طول سه قرن (از قرن هفتم تا نهم هجری) شکل گرفته و با نقاط عطف تاریخی و اقلیمی علامت گذاری و در ساختی دیالوگی و دیالکتیکی برساخته شده است. واکنش شدید شریعت مداران به شیوه استدلال، پرسش و نوع استعارات رباعی مشهور «ترکیب طبایع» بیانگر این است که خیامیت با پرسش های فلسفی در دوره هژمونیک شدن گفتمان شریعت مدار آغاز شده است. شکل گیری رباعی «ترکیب پیاله» به دنبال رباعی «ترکیب طبایع» (جانشین سازی کوزه/ پیاله با طبایع/ بدن و چرخ کوزه گری با چرخ و فلک) حاکی از حرکتی استعاری است که می خواهد پرسش های فلسفی کلامی را به مقولات زیبایی شناختی تبدیل کند. با شکل گیری این استعاره بنیادی، در طول چند قرن رباعیات بسیاری ساخته می شود. با این نگاه، می توان مسئله «رباعیات سرگردان» و جست وجوی «رباعیات اصیل» را که مباحثی مستحدث و برخاسته از ایدئولوژی های معاصر و زاده ذهن انسان مدرن اند، به گونه ای دیگر تحلیل کرد. درواقع رباعیات سرگردان، به مثابه مکانیسمی دفاعی، با چشم پوشی از مؤلف اثر، به مؤلف گفتمانی روی می آورد و رباعیات سرگردان از بازی دال های دو گفتمان رقیب خبر می دهد. در این نوشتار، با ردیابی سفرِ جفت رباعی «ترکیب طبایع» و «ترکیب پیاله» به مثابه حرکتی استعاری و گزارش مواجهه چهار گروهِ شریعت مداران و کلامیان، مورخان، شاعران، و تدوین کنند گان و مجموعه سازان رباعیات خیام با این جفت رباعی، تلاش می شود گسست ها و تحولات سه قرن خیامیت نشان داده شود. آنچه که بر رباعیات خیامی در طول چند قرن افزوده شده است، درواقع از الگوی بازی حاشیه و متن پیروی می کند. تاریخ خیامیت تاریخ مواجهه تخیل جمعی با استعاره هایی است که پرسش های متناقض را تولید می کنند. خیامیت با انباشت تفسیرها، جوابیه ها، نظیره سازی ها، تکثیر سلولیِ استعاره ها و تولید استعاره ها علیه استعاره های دیگر ساخته شده است. اگرچه می توان با جست وجوی درزمانی استعاره های گفتمان خیامیت به پرسش های خیامی نزدیک شد، رابطه عمر خیام با رباعیات نه رابطه مؤلف با اثر، بلکه رابطه شخصیت مفهومی با گفتمان است.
۹۵۹۴.

فراواقع گرایی وهم انگیز در کشف الاسرار روزبهان بقلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیست و ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۰ (پیاپی ۸۵) ۱۷۷-۲۱۰

کلیدواژه‌ها: کشف الاسرار عوالم سه گانه (درونی، بیرونی، ماورائی) وهم انگیز/ وهمناک ابزار وهمناکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۶۳۰
ادبیات وهمناک، شگفت و شگرف یکی از شاخه های شناخته شده در میان انواع ادبی جهان است که به دلیل گستردگی آن، نظریه های متعددی در این حوزه ادبی مطرح شده است. ازسوی دیگر، بسیاری از متون ادب فارسی نیز از این ویژگی برخوردارند، اما چنان که بایسته است هدف پژوهش واقع نشده اند. در حوزه عرفان، به دلیل ارتباط با امور ماوراءطبیعی، آثار متعددی به قلم عرفا خلق شده که با موضوعات وهم انگیز و فراواقعی گره خورده است. کشف الاسرار روزبهان بقلی از این زمره است که دربردارنده مکاشفات و سیر انفسی و روحانی نویسنده است. او در این سیر و سفر روحانی با موجودات فراطبیعی و مکان های شگفت انگیز روبه رو شده و ازهمه مهم تر ملاقات ها و گفت وگوهایی با خداوند داشته است. همین موضوع صبغه ای شگفت انگیز، ماورائی و وهم آفرین به اثر داده است. در این مقاله نویسندگان می کوشند تا علاوه بر تبیین ادبیات وهمناک و ماورائی، با استفاده از عناصر و ابزار مورد استفاده روزبهان ازجمله رمز، استعاره و...، به توصیف و شرح عناصر ادبیات وهم آمیز و فضاسازی فراواقع گرایانه در کشف الاسرار بپردازند. گفتنی است روزبهان برای تبیین این سیر و تجربه روحانی، با بهره گیری از ابزار متعدد، در سه ساحت عالم درونی، بیرونی و ماورائی، ارتباط خود را با عالم غیب و موجودات خارق العاده آن به تصویر کشیده و این به کشف الاسرار او رنگ وبوی منحصربه فردی داده است.
۹۵۹۵.

تحلیل جایگاه فرهنگ عامه ایرانی در غزلیات بیدل دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال ششم بهمن و اسفند ۱۳۹۷ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: آداب و رسوم اجتماعی باورهای عامیانه بیدل دهلوی فرهنگ عامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۷ تعداد دانلود : ۸۰۰
اشعار بیدل دهلوی به عنوان یکی از شاعران طراز اول شعر فارسی که خارج از مرزهای جغرافیایی ایران می زیسته دربرگیرنده تنوع فرهنگ عامه و به ویژه، فرهنگ عامه ایرانی است. در پژوهش حاضر تلاش می شود غزلیات وی از منظر تبلور فرهنگ عامه بررسی شود. از این رو، در وهله اول نشان داده شد که بیدل دهلوی با وجود آنکه شاعری غیر ایرانی است، در بازتاب فرهنگ عامه در بطن اشعار خود، به انحای مختلف و به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه، به شدت متأثر از فکر و فرهنگ ایرانی بوده است. در این پژوهش، سرچشمه ها و خاستگاه های برخی از سنن و اعتقادات عامیانه مستتر در شعر بیدل که در فرهنگ های هندی و ایرانی دارای بن مایه های مشترکی هستند تحلیل و بررسی و مشخص شد که در این زمینه نیز نگاه اجتماعی و ادبی بیدل به سمت پیشینه فرهنگی ایران است و شعر او رنگ و بوی ایرانی دارد.
۹۵۹۶.

ادب دادوری در حکایت های منظوم و منثور ادبیات فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادبیات تعلیمی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ 127 - 162

کلیدواژه‌ها: قاضی قضاوت ادبیات تعلیمی اخلاق حکایت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۶ تعداد دانلود : ۶۴۵
منصب قضاوت یکی از مناصب اجتماعی مهم، حساس و ارزنده است که بر عهده قاضی گذاشته شده و بزرگان دین و بلندپایگان عرصه ادبیات فارسی، شرایطی دقیق را برای آن قائل شده اند. در این مقاله کوشش شده است با بهره گیری از برخی متون ادبی همچون بوستان و گلستان سعدی، مثنوی معنوی مولوی، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه سنایی، دیوان پروین اعتصامی، سیاست نامه ( سیرالملوک )، چهارمقاله ، روضه خلد ، لطایف الطوایف و نصیحه الملوک ، جایگاه قضاوت و موقعیت قاضیان و تأثیر آنان بر جامعه پیرامونشان مشخص و روشن گردد و تعریفی صحیح از یک قاضی ذی صلاح که متّصف به اوصافی چون امانتداری، پرهیز از هوای نفس و آراسته به زیورهای اخلاقی، دوری از رشوه ستانی و... است به مخاطبان ارائه دهد. روش کار در این پژوهش، تحلیل محتوا بر اساس منابع کتابخانه ای بوده است؛ به گونه ای که در ابتدا متون مذکور خوانده شده، سپس حکایت های قضاوت استخراج گردیده و با توجه به قرابت موضوعی دسته بندی شده اند. بر اساس پژوهش به عمل آمده مشخص شده است به طور میانگین میزان 873/3درصد از حکایت های متون مورد بررسی، به آداب و اخلاق قاضیان پرداخته است. در این میان کتاب های سیاست نامه ، لطایف الطوایف و گلستان سعدی بخش بیشتری از حکایت های خود را به این موضوع اختصاص داده اند. همچنین 25/81درصد آموزه ها به اخلاق اجتماعی قاضیان و تنها 75/18درصد آن به اخلاق فردی آن ها پرداخته است؛ از این میان بوستان سعدی، دیوان پروین اعتصامی، چهارمقاله و نصیحه الملوک غزالی بیشترین سهم استفاده از اخلاق اجتماعی، و مثنوی معنوی و لطایف الطوایف بیشترین سهم استفاده از اخلاق فردی را دارند.  
۹۵۹۷.

اولیای مستور در آثار فارسی بزرگان طریقت مولویّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۱۹ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۹ 79 - 117

کلیدواژه‌ها: بزرگان طریقت مولویه ولی و ولایت اولیای مستور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۵
ولایت یکی از موضوعات مورد توجّه در عرفان اسلامی است که مباحث زیادی از جمله اولیای مستور الهی را در خود جای داده است. در طریقت مولویّه که یکی از طریقت های مهمّ عرفانی است، بزرگانی نظیر بهاءولد، برهان الدّین محقّق ترمذی، شمس تبریزی، صلاح الدّین زرکوب، مولانا جلال الدّین محمّد بلخی و سلطان ولد، وجود دارند. در آثار ارزشمند این گروه، از موضوع مهمّ اولیای الهی به خصوص اولیای مستور و عوامل ناشناس ماندن و راه های شناسایی آنان بسیار سخن گفته شده است. اولیای مستور، بالاترین مقام را در بین دیگر اولیای الهی به خود اختصاص داده اند، به گونه ای که در آثار بزرگان طریقت مولویّه، از آنان با عنوان نور و اسرار الهی یاد می شود. همچنین درباره این اولیاء گفته شده که به علّت وجود عواملی نظیر غیرت الهی نسبت به ولیّ مستور، وجود بیگانگان و نامحرمان، بی لیاقتی افراد، مقام والای ولیّ مستور و دلایل دیگر، اجازه دیدار این اولیای الهی به همه افراد داده نمی شود؛ بلکه باید شرایطی ویژه به همراه عنایت خداوند فراهم گردد تا بعضی اشخاص خاص بتوانند به شناخت ولیّ مستور دست پیدا کنند و به ملاقات وی نایل آیند. در پژوهش حاضر، با پرداختن به دیدگاه بزرگان طریقت مولویّه درباره موضوع اولیای مستور، عوامل پنهان بودن این اولیاء و نحوه دیدار با آنان بیان شده است. همچنین سعی شده، نظرات این بزرگان، طبقه بندی شده و به صورت مجزّا از یکدیگر بیان شود.
۹۵۹۸.

المضامین الاجتماعیه والاخلاقیه فی الأدب الفکاهی لأحمد شفیق بهجت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۷ 105 - 118

کلیدواژه‌ها: الفکاهه الأدیب العالم العربی المستعمرون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۶۱
أحمد بهجت 1932- 2011م هو کاتب مصری من المتقدمین فی الأدب الفکاهی العربی. هو صحفی ورئیس تحریر مجله «الرادیو والتلفاز» وقد تعرّف علی آلام وأوجاع جامعته والجامعه العالمیه. هو ناقد اجتماعی واخلاقی وقد أقدم علی کتابه الأوضاع المشهوده من جامعته أمام الحکّام المستبدین والهدف من المقال بیان وإلقاء المفاهیم الاجتماعیه والاخلاقیه فی آثاره الفکاهیه. وفی البدایه نبدأ بشرح الأدب الفکاهی ونظراته فی هذه المقاله، ثم نبیّن حساسیته بعنوان أدیب للفکاهه فی العالم العربی ومسائلهم المطروحه فی حین أنّه یبیّن فی آثاره أهمیه یقظه الشعب لحفظ کرامته وعزته.
۹۵۹۹.

ملامح الحکمه فی الشعر الجاهلی والشعر الحدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ 85 - 112

کلیدواژه‌ها: الحکمه الشعر الجاهلی الشعر الحدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۴۱
الحکمه خلاصه تجربه ومعاناه ونظره إلی الکون والمجتمع، یطلقها صاحبها بکلام موجز ودقیق لیعبّر عن حقیقه أو رأی أو مبدأ، یوجّه إلی الأجیال الصّاعده للاتعّاظ والإرشاد، وشروطها أن تکون عامّه وشامله، ولکی یکتب لها الخلود یجب أن تنطبق علی کلّ الناس فی کلّ زمان ومکان، والحکمه موجوده فی الشّعر العربیّ منذ نشأته وعلی مرّ العصور الأدبیه إلی عصرنا الحاضر والنّاس یحتاجون إلی مَن یرشدهم، ویستخلص لهم عبر الزمان، فالشّعراء الحکماء هم السابقون فی إیصال الأفکار إلی الناس بشعرهم. درست هذه الورقه العلمیه معتمده علی المنهج الوصفی- التحلیلی، ملامح الحکمه فی الشعر الجاهلی والحدیث.تستهدف هذه الدراسه التعرّف علی الحکمه وأقوال الحکیمه فی شعر الجاهلی والحدیث علی أساس المنهج التوصیفی التحلیلی. کانت أشعار الحدیثه فی مجال الحکمه هی سهله الألفاظ دون التعقید وخیر الکلام کما یقال هو ما ائتلفت ألفاظه وائتلقَت معانیه وکان قریب المأخذِ، بعیدَ المرمی، سلیماً مِن وصمهِ التَّکلّفِ، بریئاً من عشوهِ التَّعسّف، غنیّاً عن مراجعه الفکره.
۹۶۰۰.

بررسی شگردهای خوانش انتقادی در کتاب های تصویری داستانی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 73-90

کلیدواژه‌ها: خوانش انتقادی گفت و گومندی فاصله گذاری ایدیولوژی کتاب های تصویری داستانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۲ تعداد دانلود : ۴۵۶
نابرابری قدرت افرینندگان اثار ادبی ویژه ی کودکان و نوجوانان با مخاطبان خود از یک سو و پذیرش ناگزیری اغشته بودن متن های کودکان و نوجوانان به ایدیولوژی ازسوی دیگر، منتقدان و نظریه پردازان ادبیات کودک را به این بحث کشانده است که باید خوانندگان کم سال را از حضور و چگونگی حضور ایدیولوژی در متن اگاه کرد تا خواننده به جای پذیرش یک سویه به خواننده ی کنشگر متن تبدیل شود و بدین وسیله، خود را از فشار ایدیولوژی کتاب برهاند. سخنان نودلمن (۲۰۰۰) پیرامون تاثیر فاصله گذاری بر مخاطب، مگیلیس (۲۰۰۹) در اهمیت و کارکرد چندصدایی، استیونز (۲۰۱۱) درباره ی نقش گفت وگومندی نمونه هایی از ادعای یادشده اند. ضمن تاکید بر نقش مابان و اموزگاران، می توان انتظار داشت که مؤلفان اثار، راه خوانش انتقادی را بر خواننده باز گذارند. برخی کتاب های تصویری داستانی که در دهه های اخیر در ایران منتشر شده است، نشان از توجه بعضی پدیداورندگان این اثار به چنین رویکردی دارد. مقاله ی حاضر، به دنبال کشف شگردهایی است که افرینندگان کتاب های تصویری داستانی ایران، جهت گسترش توانایی خوانش انتقادی خوانندگان کم سال خویش به کار می گیرند. این پژوهش از نوع کیفی، روش داده یابی اسنادی و روش داده کاوی، تحلیل محتوا به روش استقرایی است. تحلیل های این پژوهش نشان می دهد که هر دو نمونه ی پژوهش، در این مسیر گام برداشته اند؛ اما امکان خوانش انتقادی در ان ها به صورت کامل فراهم نیامده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان