مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
الآخر
حوزه های تخصصی:
در حوزه عرفان نظری، بسیاری از مسائل عرفانی به آیات قرآنی مستند می شود که از جمله این آیات، آیه شریفه «هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن» است. عرفا، غالباً اسماء یاد شده در این آیه را توصیف مقام ذات و هویت غیبیه مطلقه دانسته اند و به نظر برخی درک و شهود این اسماء مبنایی برای فهم مسئله وحدت وجود و ندیدن هرگونه کثرت در عالم هستی می باشد. در این نوشتار، این نظریه مورد نقد قرار گرفته است و با ارائه دلایل متعدد، بیان شده که اسماء چهارگانه در این آیه توصیف مقام ذات نیستند و بنابراین ، دلیلی بر وحدت وجود نمی باشد بلکه این آیه به نوعی وصف «انسان کامل» یا «حقیقت محمدیه» می باشد.
سردیه الآخر فی تجسید استلاب الذات قراءه نقدیه فی روایه التجذیف فی الوحل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
(التجذیف فی الوحل) روایه تستمد أحداثها من الواقع التاریخی المعاصر وتعیش الشخصیات فیها وضعا مأساویا فهی متصادمه مع الآخر وقد صار حالها بعد الانتصار ضیاعا فی الوحل وهذه هی الثیمه التی سعت الروایه إلى توکیدها. وفی قراءه نقدیه لهذه الروایه نجد أن الآخر بوصفه عنصرا سردیا شکل ثیمه موضوعیه لمقاومه الذات للمحتل ورفض وجوده وقد اتخذ الآخر فی تعالقه مع الذات صورتین توضحان أوصافه : الآخر ندا متقاطعا والآخر وسیطا تواصلیا. وقد کشفت الدراسه أن حضور الذات کان فی صیغه تعادلیه مع الآخر کون الذات لا تتحدد إلا بتعالقها معه وأن مکابدات الواقع منحت الذات تکاملها فی احتوائها للآخر معادیا وصدیقا وهذا ما جعل المتن الروائی یوحی بتحدِّ مستمر للذات ومقاومه لا تقهر واستمراریه لا تعرف المهادنه أو الکلل تجاه الآخر .. ومن صور التقاطع مع الآخر صوره الثوار فی نضالهم ضد الاحتلال ومن صور التواصل علاقه عساف مع زهیره وعلاقه فرنجیه الطفله بعساف و تعاطف هذا الأخیر مع غریمه مولیه. وقد تضمنت الدراسه أربعه محاور هی: 1) فی الخطاب السردی 2) فی سردیه الآخر 3) الآخر ندا متقاطعا 4) والآخر وسیطا تواصلیا، مع مقدمه وخاتمه بأهم النتائج وفهرس للمصادر.
الذات والآخر فی الروایه السوریه: تکریس مبدأ القوَّه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تتناول هذه الدراسه الکشف عن علاقه الذات بالآخر، کما قدمتها الروایه السوریه، تلک العلاقه التی کانت محکومه بمنطق القوَّه؛ إذ صورت الروایه السوریه قوه الآخر على الصعد العسکریه والسیاسیَّه والفکریه، فی مقابل ضعف الذات و تشرذمها، ما جعلها فی موقف استلاب أمام الآخر، وأدَّى کذلک إلى إضعاف أجهزه مقاومتها له.
رحله استلاب الذات قراءه فی رساله ابن فضلان بتحقیق حیدر محمد غیبه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یقوم هذا البحث على دراسه رساله ابن فضلان التی حققها غیبه بعدّها نصاً إشکالیاً یعبر عن حاله استلاب حضاری تعرضت له الحضاره العربیه الإسلامیه ممثله بالسفیر ابن فضلان. وأبرز نتائجه أن نص غیبه فضح تحوّل ذات ابن فضلان من حال القوه والتعبیر عن الکوزموغونیه الدینیه والسیاسیه للدوله العباسیه فی النص العربی إلى حال الانهزام. لتبدأ الذات الإسلامیه برحله استلاب، جُرّدت فیها من مرتکزات هویتها، وتصبح قابله لإعاده التشکیل والتحول إلى ذات شمالیه، تمت معمودیّتها عبر نجاحها فی التجربه البطولیه الشمالیه ودخولها فی العقد الاجتماعی لمجتمع الشمال. وفضح أیضاً الأطروحه الفکریه التی بنى علیها کریکتون روایته، وخلاصتها التشکیک فی الأصول الشرقیه للحضاره، وإثبات تفرد حضاره الفایکنج من خلال إکراه ابن فضلان على الارتحال شمالاً لیخلق حاله احتکاک قسری متخیّل بین حضارتین متناقضتین، هما: الحضاره العربیه الإسلامیه، والحضاره الفیکنجیه الوثنیه. وینتصر للحضاره الفیکنجیه. ویخلق من خلال أطروحته تلک ثنائیه سلب جدیده، وهی ثنائیه: الحضاره الفایکنجیه الوثنیه ≠ الحضاره العربیه الإسلامیه.
تمثّل الأنا العربیه والآخر الإیرانی (عضدالدوله البویهی نموذجاً) فی شعر المتنبّی وابن نباته السعدی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۲
97 - 114
حوزه های تخصصی:
أدّی موضوع دراسه صوره الأجنبی فی الأدب إلی نشوء علم الصوره أو الصورولوجیا. إنّ المقارنین الفرنسیین وضعوا أساس هذا العلم و اتخذوه نمطا لاستعراض الصوره المنعکسه للشعوب الأجنبیه علی الآثار الأدبیه وفقا للمبادئ التی اتفقوا علیها أهمّها هی:حالات قراءه الآخر و الأسباب المؤثّره فی تکوین الصوره. الدراسات الصورولوجیه تکشف عن تمثّل الأدیب المسمّی بالأنا فضلا عن تمثّل الأجنبی المسمّی بالآخر فی النص الأدبی و بالتالی تسفر عن معرفتهما التی تساعد الباحث فی التعرّف علی الأمم و ما یتعلق بها من الثقافه، الحضاره، العادات و التقالید؛ إذن أنّها تمتلک أهمیه بالغه بین البحوث الأدبیه. بالنظر لهذه الأهمیه تمّت فی المقاله الموجوده دراسه صوره عضدالدولهالأمیر البویهی الإیرانی فی شعر المتنبی وابن نباته السعدی شاعری العرب بغیه الوقوف علی ما رسماه عن أنفسهما بصفتهما الأنا العربیه و إدراک ما سجّلاه عن ذلک الأمیر بصفته الآخر الإیرانی فی شعرهما. تبیّن نتیجه الدراسه أنّ تکوین صوره الآخر فی شعر المتنبی قد تأثر بالاغتراب والقومیه بینما أنّ تکوین صورته أصبح متأثرا بإیدیولوجیه المعارضه والمصالح الفردیه ؛لذلک تمّیز تمثّل الأنا والآخر فی شعر کل منهما بمیزات خاصه، مع هذا اتجه الشاعران کلاهما فی قراءه الآخر من التشویه السلبی إلی التشویه الإیجابی حسب الظروف المختلفه السیاسیه، الاجتماعیه والاقتصادیه.
صوره الآخر الشرقی فی أدب الرحلات لغاده السمان «کتاب شهوه الأجنحه نموذجا»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۲
165 - 184
حوزه های تخصصی:
یدرس علم الصوره فی معناه الخاص صوره الآخر وثقافته فی النص الأدبی، ویتناول تفاعله مع الأنا بالبحث. والحقیقه أن الوعی بالذات یمرّ بالآخر، والشعور بالهویه یبرز فی مواجهته، ویتمثل قدر کبیر من هذا التفاعل فی أدب الرحلات. أصدرت السمان لحد الآن خمسه أعمال فی أدب الرحلات توفر ماده دسمه للدراسات الصورولوجیه. وهذا البحث باعتماد المنهج الوصفی- التحلیلی ومن خلال الترکیز علی المنهج الاجتماعی والمقارن یحاول أن یلقی الضوء علی الجزء الأول من کتابها: «شهوه الأجنحه»، المکرس علی «الشرق الأقصی»، وذلک لفهم خصوصیه الأنا والآخر والأوهام والانحرافات الفکریه لکل منهما تجاه الآخر. والنتائج تدل علی أن الرحله إلی الشرق الأقصی تمت للهرب من الواقع الألیم، والسعی نحو المجهول، بعد ما أصیبت السمان بالاغتراب الروحی؛ أما الهرب من الواقع فلم یتحقق؛ إذ إن صوره لبنان ودمشق تطلّ من ثنایا کل سطر، ومن تضاعیف أی مشهد. ویبدو أن السمان تأثرت مسبقا بانطباعات أدباء الغرب الرومانسیین عن الشرق الساحر والغامض؛ کما أنها زارت الشرق الأقصی مباشره؛ فتجربتها حضوریه مباشره، ومتأثره فی الوقت نفسه بالصور والنصوص السابقه. والسمان أدیبه أوّلاً، ثم رحّاله ثانیاً، فتأخذ عناصر لوحاتها الفنیه والأدبیه من الواقع الألیم أو السارّ ثم تُضفی علیها کثیراً من الألوان والظلال حتی تخرج فی شکلها الفنی والمؤثر، مع هذا کله تبدو غالباً موضوعیه وصادقه وتتجنب - قدر الإمکان- الوقوع فی فخّ التعمیم والتشویه السلبی، ولکن مع المدن لا حیاد، والموضوعیه أکذوبه. ثم إن الاختلاط مع الشعوب المختلفه وضعت أمامها مجالا طیبا للمقارنه ودفعها إلی الإعجاب بحضاره الشرق الأقصی العریقه، وبجمالها وسحرها، مثلما حملها علی شجب مظاهر التخلف والفقر والخرافه فی هذا الشرق واستغراق أهله فی الحیاه الاستهلاکیه والحضاره المادیه.