درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۶۸۱ تا ۲٬۷۰۰ مورد از کل ۱۰٬۶۸۷ مورد.
۲۶۸۱.

اثربخشی تدریس مهارت نوشتار براساس روش وارونه بر عملکرد مهارت نوشتاری و خودتنظیمی زبان آموزان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم مهر و آبان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 659-627

کلیدواژه‌ها: کلاس وارونه عملکرد در نوشتار آموزش مبتنی بر تکنولوژی زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۸۹
گسترش تدریجی ابزارها و تکنولوژی های خلاقانه در سال های اخیر از یک سو و پررنگ تر شدن رویکردهای زبان آموز بنیاد به نسبت رویکرهای معلم بنیاد از سوی دیگر، زمینه لازم را برای خلق فرصت های جدید جهت بهبود کیفیت آموزش مهیا کرده است. یکی از تازه ترین متدهای آموزشیِ زبان آموز محور و متکی بر فناوری های مدرن، متد وارونه است که توانسته در مدت زمان کوتاهی توجه بسیاری از محققان حوزه آموزش را به خود جلب کند. پژوهش حاضر درصدد است تا تأثیر برگزاری کلاس های آموزش مهارت های نگارش را در قالب متد وارونه بر عملکرد نگارشی و نیز میزان خودتنظیمی نگارشی زبان آموزان ایرانی ارزیابی کند. بدین منظور، تعداد 48 زبان آموز در دو کلاس در دانشگاه آزاد اسلامی به منزله شرکت کنندگان در این مطالعه انتخاب شده و به طور تصادفی به گروه های کنترل (تعداد 25 نفر) و آزمایش (تعداد 23 نفر) منصوب شدند. به منظور تحقق اهداف پژوهش زبان آموزان گروه کنترل به مدت یک ترم براساس روش های معمول آموزش دیدند و در مقابل در گروه آزمایش از روش یادگیری وارونه برای آموزش استفاده شد. علاوه براین از یک پرسش نامه خودتنظیمی نگارشی به همراه دو فعالیت زمان بندی شده مربوط به مهارت نوشتاری برای جمع آوری داده های موردنظر بهره گرفته شد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که عملکرد زبان آموزان گروه آموزش وارونه از نظر مهارت نگارشی و همچنین میزان خودتنظیمی به مراتب بهتر از زبان آموزان گروه کنترل بوده است. از منظری عمل گرایانه، یافته ها و پیشنهادات جستار پیش رو را می توان به مثابه الگویی برای گنجاندن روش های آموزشی وارونه در برنامه های درسی معرفی کرد. به طور خاص با توجه یافته ها، دستاورد اصلی پژوهش می تواند این باشد که استفاده از روش وارونه در کلاس های نگارش می تواند به بهبود مهارت نوشتاری زبان آموزان کمک شایانی کند.
۲۶۸۲.

Exploring Cognitive Activation Writing Strategies among Iranian English Language Teachers(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم آذر و دی ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۶۵) 462-433

کلیدواژه‌ها: cognitive activation writing strategies confirmatory factor analysis Exploratory Factor Analysis strategies-based instruction Structural Equation Modeling

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۲۹۸
In order to engage students in higher-level thinking, cognitive activation (CA) strategies have been advanced and utilized in mathematics. CA develops when learners are challenged, confronted with conflicts, asked to think and explain clearly on their learning, and realize connections between new and previous content. Extending the theme to English language teaching (ELT), this study investigated Iranian English language teachers’ knowledge and practice of cognitive activation writing strategies (CAWS). In so doing, a model was proposed based on a questionnaire that was developed and validated in the present study. Through this scale, knowledge and practice of CAWS by 213 English as a foreign language (EFL) teachers were explored. During a pilot phase, the reliability of the questionnaire was calculated to be .78 for the knowledge section and .81 for the practice section. Two items in each section were removed after conducting exploratory factor analysis. Ultimately, the confirmatory factor analysis indicated that the proposed model was fit for the data. Five components were confirmed as constituents of CAWS for the knowledge section, and four components were identified for the practice section. The findings revealed that Iranian EFL teachers were already familiar with the CAWS and purportedly practiced them in their writing classes. Using the scale in the process of writing instruction can provide ELT practitioners with a helpful platform for relating to CA strategies and empowers learners to accomplish tasks such as problem-solving in their writing assignments, similar to what is practiced in mathematics.
۲۶۸۴.

Evaluating the Evaluator: Towards understanding Feed-back, Feed-up, and Feed-forward of Moroccan Doctorate Supervisors’ Reports

نویسنده:
منبع: Research in English Education Volume ۶, Issue ۴ (۲۰۲۱) 91-105

کلیدواژه‌ها: Feed-back feed-forward feed-up supervisor supervisee research dissertation

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۲۸۱
Supervisor’s feedback is both a naysaying and a puzzling concern that has always tormented academics in higher education. Particularly, written feedback on pre-final or final versions of a submitted doctoral dissertation is indisputably the most significant step toward granting a doctoral student supervisee the right to defend his/her research project. It also constitutes a rich source on how students are to academically go about writing their dissertation and even go public as they are supposed to produce one or two articles before their vivas. The present research explores the written comments provided by supervisors on Moroccan doctorate supervisees’ dissertations. It principally focuses on both overall and in-text comments and whether they serve as feed-back to take corrective actions for the errors made, feed-up to focus on strategies to attain the academic goal, or feed-forward to be proactive and avoid disturbances that might affect the quality of the final work. A total of 40 supervisees from the English department at FLLA, Ibn Tofail University belonging to Language and Society Research Laboratory participated in the study. Data were collected using an online questionnaire through available Google forms platform. The results revealed that the total majority of supervisees tended to get a mixture of written remarks with a central focus on the quantity rather than on form. This is therefore a plus as to the agreement as well as the variance of the Moroccan supervisors in the use of these evaluation criteria while evaluating their supervisees’ doctoral dissertations targeting different types of feedback with a huge focus of the cyclicity of their utilization.
۲۶۸۵.

تأثیر نماز بر نام گذاری اوقات شبانه روز در زبان های ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 111 - 136

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی اجتماعی گویش های ایرانی نماز اوقات شبانه روز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۵۰
ارتباط دو زبان فارسی و عربی و تأثیرپذیری این دو از یکدیگر غیرقابل کتمان است. در دوره قبل و بعد از اسلام این دو زبان بر همدیگر تأثیر بسیار گذاشته اند. پذیرش دین اسلام توسط ایرانیان باعث رواج لغات عربی بسیاری شد. نمازهای پنچگانه که در اوقات مختلفی از شبانه روز خوانده می شود، باعث توجه خاص به زمان نمازگزاری شده و لحظات و زمان های نماز، اهمیت خاصی پیدا کرده است. به همین دلیل، عباراتی که برای اشاره به زمان ادای نماز به کار می رفت، بعد از مدتی برای اشاره به زمان به طور مطلق به کار رفت و کم کم عباراتی همچون «نماز دیگر»، «نماز پیشین» و «پسین» و کلمات دیگر، علاوه بر اشاره به زمان نماز، به عنوان قید زمان به معنای «عصر، غروب و مانند آن» در بین زبان های ایرانی رایج شدند. این تحقیق در پی آن است نشان دهد که در گویش های ایرانی چه واژه هایی تحت تأثیر نماز ایجاد شده و یا معانی تازه ای پیدا کرده اند. داده های این تحقیق هم به روش کتابخانه ای از کتبی همچون ترجمه تفسیر طبری و هم به روش میدانی از گویش های مختلف ایرانی گردآوری شده اند. نتیجه تحقیق نشان می دهد هم در متون ادب فارسی و هم در گویش های ایرانی واژه های زمان نَمای قابل ملاحظه ای تحت تأثیر نماز رایج شده اند.
۲۶۸۶.

معنی شناسی روایت، منطق موجهات و جهان های ممکن داستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 145-185

کلیدواژه‌ها: معنی شناسی روایت منطق موجهات معنی شناسی زبانی نظریه جهان های ممکن اذهان داستانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۴ تعداد دانلود : ۴۲۹
نظریه جهان های ممکن، الگویی برای معنی شناسی روایت ارائه می کند. این مقاله بر کاربرد نظریه جهان های ممکن در معنی شناسی روایت با رویکردی بینارشته ای تمرکز دارد. فهم روایت بر اساس دیدگاه جهان های ممکن هدف و نتیجه عمده ای است که این جستار درپی تبیین آن است. در این نظرگاه پی رنگ تنها عبارت از جهان واقعیِ متنی نیست که رویدادهایی در آن رخ می دهد، بلکه شامل جهان های ممکنی است که بدون لحاظ کردن آن ها معنی شناسی روایت ناقص خواهد ماند. چنین دیدگاهی برگرفته از دلالت شناسی منطق موجهات است. بنابراین، برای تبیین این دیدگاه باید به منطق موجهات توجه داشت. نظریه های معنایی معاصر سه شاخه عمده دارد: معنی شناسی فلسفی، منطقی و زبانی. معنی شناسی زبانی از معنی شناسی صوری یا منطقی به مثابه یک منطق معنایی برای چگونگی مطالعه معنی استفاده می کند. در این جستار نشان داده می شود که معنی شناسی صوری در قلمروی معنی شناسی روایت نیز کاربرد دارد. با توجه به نتایج به دست آمده، با لحاظ کردن دنیاهای درونی شخصیت ها، دنیاهای اذهان داستانی و جهان های ممکن گوناگون در خوانش متن، فهم کامل تر و عمیق تری از معنای روایت حاصل خواهد شد، زیرا داستان به مثابه یک نظام وجهی کامل درک می شود و بازنمودهای ذهنی شخصیت ها به منزله «جهان های ممکنِ یک نظام وجهی» درک می شوند. از مهم ترین دستاوردهایی که در پرتو نظر افکندن به معنای متن روایی بر اساس این الگو حاصل می شود، بازتعریفِ مفهومِ پی رنگ و نیز مفهوم تعارض داستانی است. برای توضیح عملی مباحث، دوگانه جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان از سیمین دانشور انتخاب شده است.
۲۶۸۷.

بررسی اعتبار پیش بینی عملکرد دانشجویان درس ترجمه شفاهی هم زمان در دو تمرین ترجمه شفاهی با توجّه به مهارت درک شنیداری، هوش هیجانی و خودکارآمدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 153 - 174

کلیدواژه‌ها: ترجمه شفاهی هم زمان مهارت درک شنیداری هوش هیجانی خودکارآمدی تمرین کلوز شفاهی تمرین گوش دادن و به خاطرآوردن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۳۵۶
پژوهش پیش رو یک بررسی میان رشته ای است که بین حوزه مطالعات ترجمه شفاهی و روانشناسی انجام شده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اعتبار پیش بینی توانایی دانشجویان درس ترجمه شفاهی هم زمان در دو تمرین کلوز شفاهی و گوش دادن و به خاطرآوردن با توجّه به متغیرهای پیش بین مهارت درک شنیداری، خودکارآمدی و هوش هیجانی است. به این منظور، 70 دانشجوی مقطع کارشناسی رشته مترجمی زبان انگلیسی در دو کلاس ترجمه شفاهی هم زمان از طریق روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به شکل داوطلبانه در این مطالعه شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها، مقیاس های خودکارآمدی و هوش هیجانی استفاده شد. علاوه بر این، استعداد دانشجویان در دو تمرین کلوز شفاهی و گوش دادن و به خاطرآوردن از طریق دو آزمون در همین زمینه ارزیابی شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که هوش هیجانی و خودکارآمدی به عنوان دو مؤلفه تفاوت های فردی و مهارت درک شنیداری به عنوان یک مؤلفه زبانی با عملکرد دانشجویان در دو تمرین لازم جهت آمادگی ترجمه شفاهی هم زمان رابطه معنادار دارند و می توانند میزان موفقیت دانشجو را در این تمارین پیش بینی کنند؛ امّا جایگاه اوّل تأثیرگذاری از آنِ مهارت درک شنیداری است. یافته های حاصل از این مطالعه می تواند برای مدرّسان و پژوهشگران ترجمه شفاهی هم زمان قابل توجّه و مفید باشد
۲۶۸۸.

رمزگذاری فضایی در زبان فارسی: توصیف رویدادهای حرکتی توسط فارسی زبانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 175 - 197

کلیدواژه‌ها: رویداد حرکتی گونه شناسی زبانی الگوی واژگانی شدن رمزگذاری فضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۲۱۴
پس از دسته بندی زبان های دنیا به دو مقوله فعل بنیاد و تابع بنیاد توسط تالمی که بر اساس الگوی رمزگذاری وقایع حرکتی، زبان ها را از یکدیگر متمایز می کند، در طول دهه های اخیر، تحقیقات زیادی درباره الگوهای متفاوت واژگانی کردن وقایع حرکتی انجام شده است. پژوهش پیشِ رو چگونگی واژگانی شدن رویدادهای حرکتی توسط فارسی زبانان و الگوی استفاده شده توسط آنها برای رمزگذاری حالات فضایی را مورد بررسی قرار می دهد. به همین منظور، از 25 فارسی زبان درخواست شد تا پس از تماشای 12 انیمیشن کوتاه، که بیانگر حرکات اختیاری انجام شده توسط انسان و حیوان در جهت های افقی مرزگذر و عمودی بودند، مشاهدات خود را توصیف کنند. در پی ضبط و پیاده سازی جملات شرکت کنندگان، تحلیل پاسخ های این افراد نشان داد که فارسی زبانان، برای بیان اطلاعات مربوط به حالت حرکت، غالباً ابزارهای زبانی دیگر را به ریشه فعل ترجیح می دهند. آنها همچنین تمایل دارند که مسیر حرکت را در قالب توابع توصیف کنند. بر اساس این الگوی به دست آمده از رمزگذاری حالات فضایی، فارسی زبانان، برای توصیف رویدادهای حرکتی، از یک الگوی دوگانه پیروی می کنند و می توان زبان فارسی را در هر دو مقوله (فعل بنیاد) و (تابع بنیاد) قرار داد.
۲۶۸۹.

پسوندهای فریب کار زبان فارسی (ناگفته هایی درباره ساخت واژه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگستان دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) ویژه زبان ها و گویش های ایرانی 41 - 52

کلیدواژه‌ها: ساخت واژه واژه سازی پسوندهای فریب کار صورت تاریخی واژگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۲۵
موضوع این گفتار ساخت واژه در زبان فارسی است. در این گفتار به واژه های مشتق پسوندداری پرداخته می شود که مطابق قاعده معمولی ساخت واژه زبان فارسی، قابل تحلیل نیستند، بلکه شیوه و روش خاصی را دنبال می کنند، درواقع جزئی از واژه های تاریخی زبان فارسی هستند و روش تاریخی ساخت واژی بر آنها حاکم است. این پسوندها عبارت اند از: -ار، -سار، -یار و -مان. ازآنجایی که تشخیص کارکرد این پسوندها در واژه های مشتق در تجزیه و تحلیل کار چندان آسان نمی نماید، در اینجا با عنوانِ «پسوندهای فریب کار» نام گذاری شده اند. طرح کردن این نمونه ها به پژوهشگران زبان فارسی کمک می کند تا از مسائل جزئی و ساده زبان، چشم پوشی نکنند و آنها را در کار بررسی زبان و به ویژه ساخت واژه و واژه سازی زبان فارسی هوشیار کند. اساساً بررسی های زبانی نیازمند این چنین ریزبینی های دقیق است.
۲۶۹۰.

ملاحظاتی پیرامون قرآن قدس: بررسی تطبیقی ویژگی های زبانی ترجمه قرآن قدس با فارسی میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگستان دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) ویژه زبان ها و گویش های ایرانی 53 - 72

کلیدواژه‌ها: فارسی میانه فارسی یهودی فارسی نو ترجمه های کهن قرآن قرآن قدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۱۲۷
ویژگی های زبانی ترجمه قرآن قدس نشان می دهد که این متن احتمالاً در محدوده سیستان نوشته شده است. گونه زبانی این متن اختلاف های بسیاری با فارسی دری دارد. در حقیقت این گونه زبانی جز در مواردی همچون تحولات آوایی که خاص منطقه ای است که در آنجا به کتابت درآمده است، در باقی موارد شباهت بسیار با فارسی میانه دارد. در این پژوهش به بررسی تطبیقی این ترجمه کهن با زبان فارسی میانه پرداخته شده است. همچنین، کارکرد و شکل نوشتاری حروف اضافه «ب ، بی» و نیز قید «بی» با برابرهای فارسی میانه آنها سنجیده شده است. مطلب دیگری که مورد بررسی قرار گرفته است ضمایر مبهم و موصول و نیز حرف ربط است. همچنین، به ویژگی هایی از این متن توجه شده است که نشان از تأثیر فارسی دری بر فارسی محلی مترجم دارد.
۲۶۹۱.

ساختار بلاغی مقدمه در مقالات مروری انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 167 - 188

کلیدواژه‌ها: مقاله های مروری نظری انگلیسی مقدمه ساختار بلاغی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۲۷۵
هدف از انجام این پژوهش، بررسیِ ساختار بلاغیِ بخشِ مقدمه مقاله های مروریِ نظری انگلیسی چاپ شده در مجله های معتبر بین المللیِ رشته های زبان شناسی و زبان شناسی کاربردی است. به این منظور، روش تحلیلی دو مرحله ایِ مبتنی بر گام و زیرگام، با رویکرد تحلیلی کلامیِ پیکره محورِ از بالا به پائین به کار گرفته شد. مجموعه ای متشکل از 100 مقدمه مقاله مروریِ نظری انگلیسی زبانِ چاپ شده در مجله های معتبرِ بین المللی انگلیسی زبان، مبنایِ انجام این پژوهش قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که نخست، از جنبه ویژگی های بلاغی، مقدمه مقاله های مروریِ نظریِ انگلیسی با مقدمه مقاله های پژوهشی اندکی تفاوت دارند. دوم آنکه، این تفاوت به بهره گیری از سه گام زیر به همراه زیرگام هایشان مربوط می شود. این گام ها و زیرگام ها مشتمل اند بر (1) معرفی حوزه: الف) بیان اهمیت/محوریت موضوع ، ب) ارائه خلاصه یافته های پژوهش های موجود و استنباط از آن ها ؛ (2) معرفی شکاف مطالعاتی/پرسش پژوهش : الف)   اشاره به شکاف موجود ، ب) طرح پرسش ؛ (3) معرفی پژوهش حاضر : الف) بیان اهداف پژوهش حاضر ، ب) ارائه فرضیه ، پ) بیان تعریف ها/ توضیح ها ، ت) ارائه یافته ها و پیامدها ، ث) بیان ساختار کلی مقاله . دامنه و فراوانی بالای این گام ها و شباهت آن ها با گام های مقدمه مقاله های پژوهشی، نمایانگر اهمیت و جامعیت آن ها، بدون در نظر گرفتن ویژگی های فردی است. از یافته های پژوهش حاضر می توان برای ارائه یک مدل بلاغی پیکره محور و تهیه مطالب درسی مرتبط با نگارش علمی و آموزش نگارش مقالات مرروی نظری بهره گرفت.  
۲۶۹۲.

اصطلاحات صوری و جوهری در زبان فارسی: مطالعه موردی برخی «اگر»- ساخت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۴ 109 - 126

کلیدواژه‌ها: دستور ساختی اصطلاحات صوری اصطلاحات جوهری توالی نحوی اگر-ساخت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۳۴۶
نوشتار پیش رو ازمنظر دستور ساختی آن دسته از اصطلاحات صوری و جوهری را در زبان فارسی بررسی می کند که نشانه «اگر» دارند. در حالت متعارف، نشانه «اگر» در جملات شرطی به کار می رود. برای این هدف، با درنظرگرفتن نظرات فیلمور و دیگران (1998)، شواهد فرهنگ فارسی عامیانه (1387) بررسی شده است. اصطلاحات صوری شامل «اگر»، مفاهیمی همچون احتمال ضعیف، انکار و نفی، قطعیت، ترغیب و شرط بندی، تأکید و تهدید را بیان می کنند و اصطلاحات جوهری شامل «اگر»، بیان گر مفاهیمی نظیر آرزو، تعجیل، خواهش، امر محال و اعتراض هستند. یافته ها نشان داد که اصطلاحات صوری، به توالی نحوی غیر متعارف تمایل دارند، امّا اصطلاحات جوهری به توالی نحوی متعارف گرایش دارند؛ همچنین، جابه جایی در توالی نحوی و تغییر زمان افعال در برخی اصطلاحات صوری و جوهری، موجب خروج آن ها از مفهوم اصطلاحی می شود. آهنگ کلام نیز یک ویژگی ساختی متمایزکننده در برخی اصطلاحات صوری و جوهری است.
۲۶۹۳.

بررسی راهکارهای زیبا شناسی کلامی در ترجمه زبان ممنوعه رمان «بدایه و نهایه» نجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 682 - 696

کلیدواژه‌ها: زبان ممنوعه زیباشناسی کلامی راهکارها رمان بدایه و نهایه نجیب محفوظ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۳۳۲
یکی از راهکارهای مناسب در ترجمه ممنوعیت های زبانی متون ادبی از عربی به فارسی، کاربرد شگردهای «زیباشناسی کلامی» است. این راهکار را می توان به گونه ای دیگر، بومی سازی نامید؛ این امر به مفهوم آن است که هنجارها و ارزش های موجود در متن زبان مبدأ و عناصر مربوط به آنها را به صورت مناسبی درمی آورد. از آنجا که یکی از راه های ارزیابیِ فرهنگی آثار ادبی ترجمه شده به فارسی، شناخت و تحلیل شیوه های زیباشناسی کلامی در تعبیرهای ناخوشایند آن است، در پژوهش پیش رو تلاش بر آن است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، راهکارهای زیباسازی کلامی در ترجمه واژگان ناخوشایند زبان عربی به ویژه در ترجمه ممنوعیت های زبانی رمان "بدایه و نهایه" اثر نجیب محفوظ مورد کاوش قرار گیرد و تا جای امکان واژ ه ها و جمله ها از ممنوعه بودن درآیند و راهبردهایی برای معادل گزینی آن ارائه شود . این رمان برگزیده شد؛ زیرا نمودهای ممنوعه زبانی نسبتاً بسیاری در آن دیده می شود. در این پژوهش از تقسیم بندی گونه های زبان ممنوعه در پژوهش شریفی و دارچینیان (1388) استفاده می کنیم که به مواردی چون واژ ه های مرتبط با روابط خصوصی زن و مرد، دختر و پسر پیش از ازدواج و... اشاره می کند. پس از در نظر گرفتن چارچوب نظری و عملی برای یافتن نمود زبان ممنوعه در زبان فارسی، از تقسیم بندی خوش سلیقه و همکاران (2018) بهره می بریم. نتایج پژوهش در 5 راهکار اصلی در ترجمه ممنوعیت های زبانی رمان بدایه و نهایه، نشان از ان دارد که: جانشینی با (33%) و حفظ، با (32%) به ترتیب پربسامدترین وحذف با (4%) کم بسامدترین شگرد در ترجمه پیشنهادی این رمان است.
۲۶۹۴.

جایگاه قید در ساخت های چندپرسش واژه ای زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 43 - 63

کلیدواژه‌ها: ساخت های چندپرسش واژه ای آرایش پرسش واژه ها قید قیدهای گوینده محور زبان فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۰ تعداد دانلود : ۳۶۷
ساخت های چندپرسش واژه ای زبان فارسی به دو نوع اصلی متوالی و گسسته تقسیم می شوند. گروه متوالی شامل دو نوع ساده و هم پایه است. در گروه گسسته، پرسش واژه های هم پایه جدا از هم هستند. هدف از جستار پیش رو، بررسی رفتار نحوی ساخت های چندپرسش واژه ای در رابطه با جایگاه قیدهای گوینده محور است. بدین منظور، ابتدا عملکرد ساخت های چندپرسش واژه ای را از نظر باهم آیی بررسی کرده، سپس به جایگاه قیدهای گوینده محور در این نوع ساخت ها می پردازیم تا بدانیم جایگاه قید با آرایش پرسش واژه ها چه ارتباطی دارد. چارچوب نظری پژوهش گراشانین-یوکسِک (2017)، لیپتاک (۲۰۱۱) و نیز چیتکو و گراشانین-یوکسِک (۲۰۱۳) و از نوع توصیفی - تحلیلی است. بررسی داده ها در رابطه با ترتیب پرسش واژه ها نشان می دهد که باهم آیی پرسش واژه ها به جز ساخت های پرسشی چندگانه با ترتیب افزوده ای - افزوده ای در بقیه موارد دستوری است. بررسی جایگاه قیدهای گوینده محور نیز نشان می دهد «ازهمه مهم تر»، تنها قیدی است که بیشترین کاربرد را در این نوع ساخت ها دارد. در مقابل، حضور قیدهایی همچون «قطعاً، صادقانه، شاید، بارها، خوشبختانه و حقیقتاً»، در ساخت های چندپرسش واژه ای موجب نادستوری شدن ساخت پرسشی می شود. در ساخت پرسشی افزوده ای - افزوده ای از نوع هم پایه متوالی، جایگاه «احتمالاً»، پیش از پرسش واژه دوم است. در افزوده ای - موضوعی از نوع هم پایه متوالی، جایگاه قید «به راستی»، پیش از پرسش واژه اوّل است. در افزوده ای - موضوعی از نوع چندگانه، جایگاه «واقعاً»پیش از پرسش واژه اوّل است؛ همچنین، در موضوعی- موضوعی از نوع هم پایه متوالی، جایگاه «احتمالاً»، پیش از پرسش واژه دوم است.
۲۶۹۵.

بازنمایی مفهوم آیندگی در نوشته های فارسی آموزان خارجی: تحلیلی بر پایۀ رویکرد مفهوم محور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (شماره ۱۲) 161 - 185

کلیدواژه‌ها: آیندگی رویکرد مفهوم محور صورت های واژگانی صورت های ساخت واژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۸۹
پژوهش حاضر به بازنمایی مفهوم آیندگی در نوشته های فارسی آموزان خارجی بر پایه مراحل سه گانه (کاربردشناختی، واژگانی و ساخت واژی) رویکرد مفهوم محور می پردازد. پیکره این پژوهش 50 متن نگارش فارسی آموزان خارجی از کشورهای (چین روسیه عراق ازبکستان سوریه) در سطوح زبانی مقدماتی، میانی و پیشرفته است. فارسی آموزان یک ترم تحصیلی در مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه علامه طباطبائی در نیمسال اول 98-99 به یادگیری زبان فارسی پرداختند. هدف از این پژوهش دستیابی به پاسخ این پرسش است که آیا کاربرد مفهوم آیندگی در نوشته های فارسی آموزان مبتنی بر مراحل رویکرد مفهوم محور بازنمایی یافته است یا خیر. بررسی و تحلیل نوشته های فارسی آموزان نشان داد که مفهوم آیندگی مطابق مراحل سه گانه رویکرد مفهوم محور در نوشتار فارسی آموزان سطوح مقدماتی تا پیشرفته بازنمایی یافته است. نتایج نشان داد که فارسی آموزان، در مرحله اول (کاربردشناختی) با مفهوم آیندگی آشنایی دارند و از دانش زبان اول خود برای درک و شناخت این مفهوم بهره می گیرند. آنها در سطوح زبانی بالاتر با یادگیری بیشتر زبان فارسی، علاوه بر داشتن مرحله واژگانی به مرحله ساخت واژی نیز می رسند و در بیان مفهوم آیندگی از صورت های متعددی نیز استفاده می کنند.
۲۶۹۶.

بررسی پارامتر ضمیراندازی در زبان مازندرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 225 - 253

کلیدواژه‌ها: ضمیر انتزاعی ضمیر ناملفوظ ضمیرانداز ثابت پوچ واژه ضمیرانداز نسبی ضمیرانداز کلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۲۳۱
ضمیر انتزاعی و ناملفوظ در زبان های ضمیرانداز به عنصری اشاره می کند که دارای نقش نحوی است ولی نمود آوایی ندارد. این زبان ها دارای تقسیم بندی های گوناگونی هستند. در این مقاله، ابتدا، به رده بندی زبان مازندرانی بر اساس اصول تقسیم بندی زبان های ضمیرانداز بر اساس ریتزی (1982) و سپس، به ویژگی های منحصربه فرد زبان های ضمیرانداز پرداخته ایم و با ارائه شواهد و داده های زبانی، مشخص کرده ایم که زبان مازندرانی می تواند در کدام یک از این زیرمجموعه ها جای گیرد. در این جستار، به تعریف و ساختار انواع مختلف زبان های ضمیرانداز اشاره و نشان داده شده است که این گونه از زبان ها، به صورت کلی، به چهار زیرمجموعه تقسیم بندی می شوند: 1- زبان های ضمیرانداز ثابت مانند ایتالیایی، یونانی، فارسی؛ 2- زبان های ضمیرانداز پوچ واژه ای مانند آلمانی، گونه هایی از هلندی و آفریقایی؛ 3- زبان های ضمیرانداز نسبی مانند عبری، روسی، ماراتی و پرتغالی برزیلی؛ 4- زبان های ضمیرانداز کلامی (گفتمانی) مانند چینی، ژاپنی و کره ای. با مقایسه زبان مازندرانی با تقسیم بندی ارائه شده، نشان داده ایم که زبان مازندرانی ویژگی های زبان های ضمیرانداز ثابت را دارد، ضمن اینکه این زبان را می توان در حوزه زبان های ضمیرانداز کلامی نیز قرار داد؛ چرا که هم نمایه شدن ضمیر ناملفوظ و فاعل بند پایه بستگی به بافت کلامی دارد. 
۲۶۹۷.

بررسی استعاره های مفهومی خشم در قران کریم: نظریه های عصب-زیستی و کنش مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۸ 35 - 64

کلیدواژه‌ها: قرآن نظریه هیجان اصلی نظریه کنش مفهومی استعاره مفهومی هیجان خشم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۵۶۵
 دو گونه رویکرد برای بازنمایی هیجان در مغز وجود دارد: نخست، نظریه عصب زیستی و دوم، نظریه کنش مفهومی هیجان . در نظریه عصب زیستی، هیجان هایِ اصلی با مجموعه ای از شبکه هایِ منسجمِ درون مغزی برانگیخته می شوند که همانندیِ ساختی با دیگر حیوانات دارند؛ این شبکه ها به شبکه های ذاتی معروف اند. با این وجود، در نظریه کنش مفهومی هیجان، هر هیجان حالتی مغزی است که از تعامل حوزه خاص و عام مغز با دیگر شبکه های کنترل شناختی، سیستم های عصبی و پیوند های مغزی شکل می گیرد. از این رو، پژوهش حاضر با ماهیتی کیفی و به روش توصیفی تحلیلی است، در پی شناخت بخش های فعالِ قشرِ مخ در هنگام درکِ مفاهیم نیرو و حرکت در قالب استعاره با مفهوم خشم است. به این منظور، 80 استعاره مفهومی حوزه نیرو و حرکت در قرآن کریم با رویکرد شناختی به شیوه نمونه گیری تصادفیِ ساده، گردآوری شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که واژه های نیرویی و حرکتی خشم همچون لعن، غضب، کظم، سخط، غیظ، تغیظ، غائظ و مغاضبه به عنوانِ حوزه های مبداء، در درک استعاری حوزه های مقصد مانند کفر، خواری، مسکنت، سقوط، خلف وعده، جایگاه پست، بشارت، صبر، نیکوکاری، بخشش، اعمال، انذار، نذیر، توبه، جهنم، برانگیختن، هیجان سازی، ظلم به نفس، نفرین و عذاب نقش دارند. همچنین مشخص شد که ناحیه های مختلف قشر مخ در هنگام پردازش خشم با واسطه پاسخ های متفاوت فعال می شوند. یافته ها نشان می دهند که درهنگام رویارویی با هیجان خشم، بازخورد ها و واکنش های گوناگونی بازنمایی می شوند که برگرفته از تعامل های نواحی، شبکه ها و پیوندهای متعدد عصبی در مغز است و در نهایت نظریه کنش مفهومی تأیید می شود. افزون بر این، بررسی داده های پژوهش نشان می دهد که مفهوم سازی خشم در قران گذرا و  بافت محور است.   
۲۶۹۸.

بررسی رشد ساختار روایی در کودکان دوزبانه مازندرانی- فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 329-363

کلیدواژه‌ها: تحلیل روایت دوزبانه ساختار کلان و خرد مازندرانی - فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۴۸۱
ایران کشوری چندفرهنگی و چندزبانه است. بررسی تأثیر دوزبانگی بر توانایی های زبانی کودکان و روند فراگیری و یادگیری زبان هم از منظر روان شناسی زبان و هم جامعه شناسی زبان در مقوله برنامه ریزی زبانی مهم است. هدف پژوهش حاضر که از نوع توصیفی تحلیلی و مقایسه ای است بررسی و تحلیل روایت های داستانی شفاهی کودکان دوزبانه مازندرانی فارسی جویبار است تا از یک سو تأثیر سن بر رشد ساختار روایی کودکان و از سوی دیگر، مهارت روایی کودکان در هر یک از این دو زبان بررسی و از دو منظر پیچیدگی ساختار و طول روایت مقایسه شود. به این منظور، ساختار ۳۲ روایت شفاهی مازندرانی و فارسی 16 دختر و پسر 4 تا 6 ساله دوزبانه (در چهار گروه سنی الف: 4 - 5/4، ب: 5/4 - 5، ج: 5 - 5/5، د: 5/5 - 6) بررسی شده اند. نتایج نشان می دهند که متغیر سن بر پیچیدگی ساختار روایت در هر دو سطح کلان و خرد و در هر دو زبان مازندرانی و فارسی تأثیر معناداری دارد. مقایسه روایت های فارسی و مازندرانی کودکان دوزبانه نشان می دهد که روایت های فارسی این کودکان پیچیده تر از روایت های مازندرانی شان است و این تفاوت به لحاظ آماری معنادار است. این تفاوت ناشی از تفاوت معنادار در مقوله های کنش، پیامد، حروف ربط هم پایه و نیز کاربرد افعال ذهنی و بیانی است. بررسی و مقایسه و طول روایت با استفاده از محاسبه میانگین طول پاره گفتار و تعداد واژه تفاوت معناداری را با توجه به متغیر سن و زبان نشان نمی دهد، هر چند که طول روایت با بالا رفتن سن بیشتر شده است.
۲۶۹۹.

بازجست ریشه های آیین های سوگواری در ایران پیش از اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳) 27 - 64

کلیدواژه‌ها: آیین سوگواری سوگ سیاوش آیین های سیاوشی اسطوره کشاورزی ازدواج مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۵۸۹
آیین های سوگواری از کهن ترین آیین های تاریخ است. نگاهی به تاریخ و خاستگاه این آیین ها نشان می دهد آیین های سوگواری عمومی و رسمیت یافته، در بیشتر نقاط جهان عصر باستان از منشاء اسطوره های زایش و رستخیز مایه گرفته و قرنها ادامه داشته-اند. آنچه بررسی تاریخی این آیین ها را در ایران قابل توجه می سازد، بقا و تداوم این آیین ها در ایران تا به امروز است. مهم ترین و مستندترین آیین سوگواری در ایران پیش از تاریخ، «سوگ سیاوش» است که در گستره وسیعی از مرزهای فرهنگی ایران همه ساله برقرار بوده و حتی با تغییر شرایط و از بین رفتن ضرورت های اجتماعی مولد آیین، در طول تاریخ ایران پیش از اسلام قابل ردیابی است. با توجه به اهمیت ملی و تداوم تاریخی این آیین ها تا به امروز، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که زیرساخت ها و منشاء اسطوره ای، فرهنگی و ایدئولوژیک این آیین های سوگواری در ایران پیش از اسلام چه بوده است؟ روش تحقیق تاریخی-تحلیلی و نتیجه به دست آمده مبین این است که اصلی ترین شکل آیین های سوگواری در ایران پیش از اسلام، به ظن قوی، بازمانده آیین های بسیار کهن جوامع کشاورزی است که به مرور زمان و تحت تاثیر عوامل و ضرورت های تاریخی، در داستان شهادت و رستخیز حماسی سیاوش متجلی شده و به عنوان جزئی از آیین های سیاوشی در ایران باستان به بقای خود ادامه داده-است.
۲۷۰۰.

شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر شیوه آموزشی پسامتد با روش تحلیل سلسله مراتبی) ( AHP ) (مورد مطالعه مدرسان مدارس دولتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 47 - 66

کلیدواژه‌ها: شیوه آموزشی پسامتد ده اصل کلیدی اولویت بندی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۴۰۲
تردیدی نیست زبان انگلیسی به عنوان زبان واسطه نقش مهمی را در محاورات وتعاملات دنیای امروزی ایفا می کند.شیوه پسامتد به مدرس اجازه می دهد دانش خود را با دیگران به اشتراک گذارد وخلاقیت را هدف خود قرار دهد. این تحقیق با هدف تعیین اولویت عوامل موثر شیوه آموزشی پسامتد در بین مدرسان مدارس دولتی استان سیستان وبلوچستان در ایران انجام شدکه شامل 60 نفر مرد وزن دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ،ارشد و بالاتر و دارای سابقه بیش از 5 سال می باشد.چارچوب پژوهش توصیفی-پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه و داده های آماری بوده است.با استفاده از ده اصل شیوه آموزشی پسامتد به عنوان شیوه تدریس و اولویت بندی این عوامل از طریق ارائه پرسشنامه مقایسات زوجی محقق ساخته بین مدرسان به عنوان کارشناسان خبره انجام و به کمک روش AHP (فرآیند تحلیل سلسله مراتبی) و نرم افزار Expert choice نتایج نهایی استخراج گردید. روایی ابزار به وسیله متخصصان و پایایی آن با محاسبه نرخ ناسازگاری تایید شد. تحقیق حاضر منحصر به فرد بوده است. نتایج حاصله نشان داد مولفه حداقل سوءبرداشت ذهنی وعامل حداکثر موقعیت یادگیری نگاه ها را به خود جلب نموده است. عناصر متنی کردن داده های زبانشناسی و فعال کردن استعداد زبانی از اهمیت بسیار ناچیزی در نزد معلمان برخوردار بودند. امید است مطالعه حاضر راهگشایی برای کارشناسان اموزشی در مجموعه های مختلف تعلیم وتربیت باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان