پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی

هدف از مقاله حاضر یافتن تفاوت بین واکاوی توصیفی و واکاوی پژوهشی در مطالعات مقایسه زبان هاست. مقایسه زبان ها روالی در زبان شناسی به شمار می آید که در آن زبان ها برپایه برخی از معیارها برای اهداف خاصی با یکدیگر مقایسه می شوند. به عبارتی دیگر، در مقایسه زبان ها با واکاوی دو یا چند زبان مواجه ایم که به اعتبار برخی از معیارها همانند و یا متفاوتند. به طور کلی مقایسه زبان ها با سه شیوه متفاوت و با اهداف معینی واکاوی می شوند: 1- هدف زبان شناسی تاریخی و تطبیقی این است که خانواده های زبانی را بازشناسی نماید، یعنی گروه زبان هایی که از نظر تاریخی خویشاوندند و از یک زبان اولیه مشترک انشقاق یافته اند. 2- هدف رده شناسی زبان تعیین انواع زبان ها، یعنی تعیین گروه زبان هایی است که دارای ساختار دستوری مشابهی می باشند. در این راستا یافتن الگوی این ساختار ها نیز حائز اهمیت است. گاهی نتایج مقایسه نشان می دهد که زبان ها با توجه به برخی از معیارها از یکدیگر متفاوت نیستند که این مضمون در چارچوب قواعد جهان شمول زبان واکاوی می شود. 3- هدف زبان شناسی مقابله ای این است که تفاوت های ساختاری دو یا چند زبان را شناسایی کند که در آموزش زبان خارجی نیز تأثیرگذارند. وانگهی می توان زبان ها را از منظر درزمانی (تاریخی) و همزمانی (ساختاری) مقایسه نمود، اما فقط زبان-شناسی تاریخی و تطبیقی از شیوه مطالعات درزمانی بهره می گیرد. نتیجتاً واکاوی حاضر حاوی ماهیت کاملاً پژوهشی در زمینه مقایسه زبان هاست.

معلم یکی از تاثیرگذارترین عوامل موثر در یادگیری دانش آموزان می باشد. از این رو، در دهه گذشته ارزشیابی عملکردی از اهمیت فراوانی در بافت آموزش پیش از خدمت معلمان برخوردار شده است. در ایران، دانشگاه فرهنگیان به تازگی اقدام به تصویب و اجرای یک پروژه ملی بنام "ارزیابی صلاحیت های حرفه ای معلمان" (اصلح) کرده است که هدف اصلی آن سنجش و ارزیابی میزان دستیابی دانشجومعلمان به صلاحیت های حرفه ای بعنوان بخشی از ملزومات فارغ التحصیلی و صدور گواهینامه معلمی می باشد. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش طراحی و اعتبارسنجی یک چارچوب ارزیابی صلاحیت های حرفه ای برای ارزیابی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان می باشد. بدین منظور، ادبیات موجود مربوط به تدریس موثر، صلاحیت های معلمی و ارزیابی معلمان مورد مطالعه قرارگرفت. پس از آن، محققان اسناد بالادستی مرتبط را بررسی و نظر اساتید و طراحان برنامه درسی را با استفاده از مصاحبه جمع آوری و بررسی کردند.

نقش بنیادین معلمان زبان را در راستای اجرای سیاست های آموزش زبان نمی توان نادیده گرفت. در سالهای اخیر بطور کلی نقش معلمان، و بطور خاص کارکرد آنان در اصلاح برنامه درسی، مورد توجه زیادی قرار گرفته است چرا که این نقش و حضور فعال معلمان در فرایند اصلاح برنامه درسی حائز اهمیت بسیار است. این مطالعه بر آن است تا نحوه اعمال نقش گروهی از معلمان زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی را در زمان اصلاح برنامه درسی بررسی کند. در راستای بررسی موضوع مور بحث، در این بررسی از روش پژوهش روایی بهره گرفته شده و رویکرد بوم شناختی پریستلی، بیستا، و رابینسون (2015) مطمح نظر قرار گرفته است. در این پژوهش هفت معلم (بین ۳۰ تا ۴۵ ساله) با تجربه ی تدریس انگلیسی به عنوان زبان خارجی که دارای سابقه تدریس بیش از 10 سال در دبیرستان های دولتی بودند شرکت کردند. روشی هدفمند و نمونه گیری توپ برفی برای انتخاب معلمانی که هم کتاب های درسی قدیم و هم جدید ارائه شده توسط وزارت آموزش و پرورش را بیشتر از پنج سال تدریس کردند، استفاده شد. نتایج بدست آمده در این پژوهش حاکی از آن بود که معلمان نقش اجرایی خود را برای کنار آمدن با چالش ها از طریق اتکا به تجربه های گذشته، ساختن تصویری از آینده و اجرای برنامه درسی علی رغم مشکلات پیش رو اعمال کردند. این مطالعه همچنان اهمیت نقش معلم در توسعه حرفه ای و بهبود تحصیل و یادگیری در زمان اصلاح برنامه درسی را نشان می دهد.

تردیدی نیست زبان انگلیسی به عنوان زبان واسطه نقش مهمی را در محاورات وتعاملات دنیای امروزی ایفا می کند.شیوه پسامتد به مدرس اجازه می دهد دانش خود را با دیگران به اشتراک گذارد وخلاقیت را هدف خود قرار دهد. این تحقیق با هدف تعیین اولویت عوامل موثر شیوه آموزشی پسامتد در بین مدرسان مدارس دولتی استان سیستان وبلوچستان در ایران انجام شدکه شامل 60 نفر مرد وزن دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ،ارشد و بالاتر و دارای سابقه بیش از 5 سال می باشد.چارچوب پژوهش توصیفی-پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه و داده های آماری بوده است.با استفاده از ده اصل شیوه آموزشی پسامتد به عنوان شیوه تدریس و اولویت بندی این عوامل از طریق ارائه پرسشنامه مقایسات زوجی محقق ساخته بین مدرسان به عنوان کارشناسان خبره انجام و به کمک روش AHP (فرآیند تحلیل سلسله مراتبی) و نرم افزار Expert choice نتایج نهایی استخراج گردید. روایی ابزار به وسیله متخصصان و پایایی آن با محاسبه نرخ ناسازگاری تایید شد. تحقیق حاضر منحصر به فرد بوده است. نتایج حاصله نشان داد مولفه حداقل سوءبرداشت ذهنی وعامل حداکثر موقعیت یادگیری نگاه ها را به خود جلب نموده است. عناصر متنی کردن داده های زبانشناسی و فعال کردن استعداد زبانی از اهمیت بسیار ناچیزی در نزد معلمان برخوردار بودند. امید است مطالعه حاضر راهگشایی برای کارشناسان اموزشی در مجموعه های مختلف تعلیم وتربیت باشد.

هدف این مطالعه اکتشافی تجزیه و تحلیل و بررسی نظام روابط انسجامی در تعاملات بین فرهنگی در گستره ترجمه همزمان است و برای رسیدن به این هدف، ابعاد استفاده از نظریه گفتمان شناختی عدم انطباق در روش ها و راهبردهای ترجمه ای فراوان ترین، پیچیده ترین، عام ترین، و در عین حال از نظر ظاهری ساده ترین گفتمان نمای "و"مطالعه گردید. روش مطالعه ترکیب تحلیل گفتمان و مطالعات ترجمه با بهره برداری از داده های برگرفته از پیکره های موازی در حوزه ترجمه همزمان بود. از الگوی گفتمان نمای محمدی و دهقان ( 20۲۰) برای تشخیص و علامت گذاری گفتمان نماها استفاده شد. پیکره مطالعه (حدود ۳۵ هزار کلمه) برگرفته از سه سخنرانی به زبان فارسی و ترجمه همزمان آن ها به زبان انگلیسی بود. نتیجه مطالعه نشان داد که مترجم در بیش از 73 درصد موارد از راهبردهای نظریه عدم انطباق استفاده کرده است و کاربرد این نظریه دارای دو وجه تغییر و حذف در فرایند ترجمه همزمان می باشد. بدین ترتیب که مترجم در فرایند رمزگذاری اطلاعات در زبان انگلیسی در ۳۵ درصد موارد از راهبرد تغییر این گفتمان نما به دیگر گفتمان نماها استفاده نموده است. علاوه بر این، در ۳۸ درصد موارد هم به راهبرد حذف متوسل شده است. و در ۲۸ درصد موارد هم از این دو راهبرد استفاده نشده است. علل مختلف این یافته ها تجزیه و تحلیل گردید و کاربردهای گوناگون آموزشی، پژوهشی، و اجرایی پیشنهاد شد.

مطالعه حاضر به بررسی تاثیر رفتارهای حمایتی استقلال معلمان زبان انگلیسی بر آمادگی زبان آموزان برای کسب استقلال می پردازد. به این منظور، پرسشنامه آمادگی برای کسب استقلال در میان ۲۴۰ زبان آموز سطح متوسط در پنج آموزشگاه شهر کرمانشاه در ایران توزیع شد. سپس محققان چهار معلم را براساس هشت اصل ارتقا استقلال نظریه خودسازماندهی آموزش دادند و زبان آموزان شرکت کننده را به دو گروه آزمایش و کنترل ۱۲۰ نفره تقسیم کردند. گروه آزمایش طی شش ماه تحت آموزش زبان توسط چهار معلم تعلیم دیده قرار گرفتند . پرسشنامه آمادگی برای کسب استقلال مجددا در دو گروه اجرا شد و نتایج آن با پرسشنامه اولیه مقایسه شد . نتایج تحلیل آمار نشان داد که رفتارهای حمایتی استقلال معلمان گروه آزمایش در پنج حوزه تغییر ایجاد کرده است که همگی اجزای مفهوم استقلال می باشند : مسولیت پذیری بیشتر ، شناخت خود به عنوان یادگیرنده، شناخت بهتر محیط یادگیری، آشنایی بیشتر با مراحل یادگیری، و آغازگری بیشتر در فعالیتهای منجر به یادگیری. کاربرد های آموزشی مورد بحث قرار گرفته اند.مطالعه حاضر به بررسی تاثیر رفتارهای حمایتی استقلال معلمان زبان انگلیسی بر آمادگی زبان آموزان برای کسب استقلال می پردازد. به این منظور، پرسشنامه آمادگی برای کسب استقلال در میان ۲۴۰ زبان آموز سطح متوسط در پنج آموزشگاه شهر کرمانشاه در ایران توزیع شد. سپس محققان چهار معلم را براساس هشت اصل ارتقا استقلال نظریه خودسازماندهی آموزش دادند و زبان آموزان شرکت کننده را به دو گروه آزمایش و کنترل ۱۲۰ نفره تقسیم کردند.

ترجمه ابزاری مناسب است که امکان خواندن متون مختلف از جمله ادبیات وحشت را در سراسر جهان فراهم می کند. وینه و داربلنه (نقل در ماندی، 1391) از نظریه پردازانی هستند که راه بردهای هفت گانه ای را برای ترجمه معرفی می کنند. این راه بردها عبارتند از: وام گیری، ترجمه تحت اللفظی، گرته برداری، تغییر شکل، تغییر بیان، معادل یابی و اقتباس. دیویس (2003) برای ترجمه واژگان خاص فرهنگی هفت راه برد ارائه می دهد و سه راه برد پانویس، صرف نظر کردن از ارجاع فرهنگی و معادل یابی در ترجمه ژانر وحشت نقشی مهم دارند. در این پژوهش، سعی شده با استفاده از شیوه اسنادی کتابخانه ای، رمان گورستان (The Graveyard) اثر نیل گیمن بررسی و چالش های ترجمه ژانر وحشت در ترجمه فارسی این اثر بر اساس مدل نظری وینه و داربلنه و دیویس مورد مطالعه قرار گیرد؛ بنابراین، پرسش های پژوهش به این شرح است: مترجم از چه راه برد هایی برای ترجمه اثر وحشت استفاده کرده است؟ آیا مترجم توانسته راه برد های ترجمه را بر اساس ویژگی های ژانر وحشت به کار گیرد و متنی با تأثیر مشابه متن مبدأ خلق کند؟ نتایج نشان داد مترجم از راه برد های حذف، اقتباس، ترجمه تحت اللفظی، جابجایی و تغییر بیان استفاده کرده است. در بسیاری از موارد، مترجم در هنگام انتخاب راه برد به ویژگی های ژانر وحشت توجه لازم را نداشته همین امر باعث شده مخاطب در هنگام خواندن متن اصلی احساس وحشت بیشتری را تجربه کند. نتایج حاصل از این پژوهش علاوه بر اینکه به مترجم کمک می کند تا نقاط ضعف و قوت ترجمه خود را شناسایی کند، ضرورت و اهمیت توجه به ویژگی های متن را برای مترجمان و دانشجویان رشته زبان انگلیسی آشکارخواهد کرد.

یکی از راه های تبادل فرهنگی در جوامع، عنصر ترجمه است. استفاده از زبان شناختی و تکنیک های ترجمه، باعث به وجود آمدن ترجمه ای روان و قابل فهم و همچنین پیشرفت اهداف علمی، اجتماعی و انسان شناسی می شود. بعضی از تکنیک های ترجمه بر اساس نظریه مونیلا والیبر (2002) عبارتند از: اقتباس، بسط، وام گیری، گرته برداری، توصیف، معادل یابی، جایگزینی، جابجایی، تخصیص و ... . پژوهش حاضر طبق نظریه های زبان شناختی و تکنیک های ترجمه، همانند نظریه رومن یاکوبسن (1959/114:2000) به نقد و بررسی رمان «اللّیل فی نعمائه» تألیف زید الشهید پرداخته است. در ترجمه این رمان، مترجم به خوبی از پس ترجمه های توصیفی- تحلیلی برآمده است؛ امّا بعضی از واژه ها را بر اساس ساخت دستوری یا مشابه بودن در موقعیت ترجمه کرده؛ که باعث پایین آمدن بار ادبی رمان شده است. مترجم در ترجمه این رمان، بیشتر از ترجمه مستقیم بین زبانی یا همان ترجمه واقعی کلمه، از یک زبان ملفوظ به یک زبان ملفوظ دیگر استفاده کرده و برخی از واژه ها را تحت اللّفظی ترجمه کرده است؛ حتّی بعضی از جمله های رمان را خواسته یا ناخواسته حذف کرده که مناسب و همگام با سیاق رمان نیست. همچنین مترجم از روشهای ترجمه غیرمستقیم کمتر استفاده کرده و از تکنیک های ترجمه (معادل یابی، همانندسازی، جایگزینی و...) به درستی و در جای مناسب استفاده نکرده است. این پژوهش طبق نظریه های زبان شناختی و با استفاده از تکنیک های ترجمه، ترجمه مذکور را مورد بررسی قرار داده و بعضی از واژه ها را معادل یابی یا جایگزین کرده و در صدد بیان کاستی های موجود در رمان برآمده است؛ تا رمان را پر محتوا جلوه دهد.

هدف اصلی و نهایی در آموزش زبان روسی به عنوان زبان خارجی، مانند آموزش هر زبان خارجی، کاربرد زبان به عنوان ابزار ارتباط است. در راستای این هدف، آموزش دستور زبان از جایگاه اساسی و کلیدی برخوردار است. در آموزش زبان روسی دستور زبان مهمترین جنبه آموزشی آن است. روش شناسی آموزش زبان روسی به عنوان زبان خارجی (Методика обучения РКИ) با تاکید بر اهمیت غیر قابل انکار و نقش کلیدی دستور در روند آموزش زبان، مهمترین مسئله در ارتباط با آن را لزوم بکارگیری رویکرد ارتباطی (Коммуникативный подход) به عنوان موثر ترین و اثربخش ترین روش آموزش در شکل گیری مهارت و توانش دستوری با هدف تسلط بر زبان به عنوان ابزار ارتباط عنوان می کند. اجرای رویکرد ارتباطی در آموزش دستور به دانشجویان مستلزم زیرساخت ها و پیش نیازهایی است که سیستم سنتی آموزش زبان روسی با روش غالب دستور-ترجمه (Грамматика-переводный метод)، قادر به پاسخگویی به این نیازها نیست. در راستای رفع این نیازها، یکی از اقدامات اساسی بازنگری در کلیه مولفه های سیستم آموزش، بخصوص محتوا و نحوه سازماندهی آن بر اساس اساسی ترین اصول روش شناسی آموزش زبان روسی به عنوان زبان خارجی است. پژوهش حاضر اهمیت و نقش دستور زبان در آموزش زبان روسی و جایگاه رویکرد ارتباطی در آموزش آن را مورد بررسی قرار داده و با توجه به چالش های موجود در این زمینه راهکارهای روش شناسی آن ها را ارائه کرده است.

مداخله ی فراشناختی به عنوان یکی از روش های موثر بر افزایش مهارت و درک شنوایی شناخته می شود. اخیرا تحقیقاتی بر روی شنوندگان مبتدی و حرفه ای زبان دوم صورت گرفته است و نشان داده است که مداخله ی فراشناختی به شنوندگان مبتدی زبان دوم، بیشتر از شنوندگان حرفه ای زبان دوم کمک می کند. اما، از آن جا که شنوندگان حرفه ای زبان دوم به درجه ی بالایی از یادگیری رسیده اند، دستیابی به پیشرفت بیشتر، برای آن ها دشوارتر خواهد بود. بنابراین، مقیاس پیشرفت بین شنوندگان مبتدی و شنوندگان حرفه ای، متفاوت است، و برای تجزیه و تحلیل میزان پیشرفت، صرفاً یافتن میزان مهارت در قبل و بعد از آزمون کفایت نمی کند. در این مطالعه، از رویکرد تجزیه و تحلیل منطق فازی استفاده شده است تا ابتدا مقیاس های متفاوت را یکسان سازی و سپس پیشرفت را مقایسه کند. برای بررسی سؤالات تحقیق از رویکرد کمی و از طرح نیمه آزمایشی استفاده شده است. 65 دانشجوی ایرانی شامل 31 شنونده ی مبتدی و 34 شنونده ی حرفه ای انتخاب شدند. آموزش بر اساس مداخله ی فراشناختی در هشت جلسه صورت گرفت. نتیجه ی به دست آمده بر اساس روش تجزیه و تحلیل منطق فازی نشان داده است که کاملاً برخلاف مطالعات قبلی، مداخلات فراشناختی تاثیر بیشتری در پیشرفت شنوندگان حرفه ای، نسبت به شنوندگان مبتدی، داشته است. این مطالعه در زمینه ی ارزیابی مفید است. ارزیابی ها فقط بر اساس تفاوت نتایج پیش/پس آزمون ممکن است در برخی موارد کافی و مناسب نباشد. محققان و معلمان بهتر است عوامل دیگری را نیز در قضاوت های خود لحاظ کنند.