درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۲۴۱ تا ۱٬۲۶۰ مورد از کل ۱۰٬۶۸۷ مورد.
۱۲۴۱.

بررسی اثر بسامد، برانگیختگی معنایی و برانگیختگی ناشی از تکرار در تسهیل دسترسی واژگانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۶ شماره ۵۶

کلیدواژه‌ها: دسترسی بسامد برانگیختگی آزمون تصمیم‏گیری واژگانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۴۹
در این مقاله اثر بسامد، برانگیختگی معنایی و برانگیختگی ناشی از تکرار، در فرایند دسترسی واژگانی به کمک آزمون‏های تداعی معنایی و تصمیم‏گیری واژگانی نشان داده شده است. در این آزمون‏ها، با توجه به شواهد به‏دست آمده از کنش افراد سعی شده است به آن‏چه در توانش انسان رخ می‏دهد پی برده شود. دانشمندان از این شیوه در مدل پردازی فرایندهای ذهنی زبان طبیعی استفاده می‏کنند و سعی می‏کنند پیچیدگی‏های فرایندهای شناختی را که در درک و تعبیر این فرایند با آن‏ها مواجه هستیم را توضیح دهند. نتایج این آزمون جزییات قابل توجهی را در مورد روابط میان واژه‏ها در ذخیره واژگان ذهنی نشان می‏دهد. همچنین نکات جالبی در خصوص مکانیسم و اطلاعات لازم در فرایند دسترسی واژگانی به همراه دارد.
۱۲۴۲.

نگاهی به ماهیت مقوله نمود فعل در زبان روسی و فارسی از دریچه کاربرد نمود ناکامل افعال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی سال سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: فعل نمود فعل نمود ناکامل نمود کامل مفاهیم نمودی کلی و جزئی (خاص)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۰ تعداد دانلود : ۹۳۳
موضوع مقوله دستوری «وید» در زبان روسی و «نمود فعل» در زبان فارسی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و با توجه به نوعِ ساختار و بافت زبانی هریک از این زبان ها، ابزارهای بیان این مفاهیم نیز در آن ها متفاوت است. مقوله «نمود» در تمام زبان های دنیا وجود دارد و تمام مفاهیم و معانی نمودی از ذهن انسان سرچشمه می گیرند. ذهن بشری برای اینکه این مفاهیم را در قالب زبان و کلام متجلی کند، با توجه به ویژگی های ذهنی و زبانی خویش، از ابزارها و نشانه های زبانی مختلفی کمک می گیرد. به همین دلیل است که زبان شناسان معتقدند که مفاهیم نمودی به صورت کلی در تمام زبان های دنیا وجود دارد و تنها وجه تمایز آن ها در نوع ابزارهای بیان آن ها (دستوری و غیردستوری بودن آنها) و تفاوت در مفاهیم و معانی جزئی آن ها است. نتایج تحقیقات و پژوهش های مقایسه ای در زمینه نمود فعل روسی و فارسی نشان می دهد که ماهیت تفاوت میان آن ها معمولاً در روش بیان آن ها است. در این پژوهش به بررسی ماهیت مقوله نمود فعل در زبان روسی و فارسی از دریچه کاربرد نمود ناکامل افعال می پردازیم.
۱۲۴۳.

رده شناسى در چهارچوب نظریه اصول و پارامترها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بهار ۱۳۸۲ شماره ۱۶۵

کلیدواژه‌ها: پارامتر رده شنا سى زیر مجمو عه بر ویک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۴۱
در این مقاله به رده شناسى و یا توجیه تنوعات زبانى در چارچوب نظریه اصول و پارامترها خواهم پرداخت و آن را نقد و بررسى خواهم کرد. با توجه به برخى پارامترها تأکید خواهم کرد که مطالعه رده شناسى در این نظریه فقط مى تواند برپایه اصل زیر مجموعه برویک (berwick) (1982) انجام پذیرد. و گرنه نظریه با اشکال روش شناختى مواجه مى گردد.
۱۲۴۴.

کمی نماهای زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۱ شماره۳-۴
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان سنتی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
تعداد بازدید : ۱۹۸۰
نگارنده در این نوشتار به بررسی بخشی از ساختمان جمله یعنی وابسته های پیشین گروه اسمی پرداخته و آنها را به انواعی تقسیم کرده است. وی پس از ارائه پیشینه ای مختصر از مطالعات انجام شده در این باره ، به توصیف و طبقه بندی برخی از وابسته های پیشین گروه اسمی موسوم به "کمی نما" که پیش از هسته گروه اسمی قرار می‌ گیرند ، پرداخته است. این پژوهش بر مبنای داده های گرد آوری شده از نوشته های نشریات و جملات گفتاری انجام شده است تا بتوان از هر دو گونه گفتار و نوشتار را فراهم آورد.
۱۲۴۵.

بررسی مشکلات یادگیری افعال حرکتی روسی برای فارسی زبانان ( با تاکید بر ویژگی نمود فعل )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۷ شماره۲

کلیدواژه‌ها: فعل افعال حرکتی نمود فعل زوج نمودی زوجیت افعال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۰
مبحث افعال حرکتی درزبان روسی از جمله مباحث پیچیده ای به شمار می رود که اکثر فارسی زبانان در آغازِ یادگیری این افعال و نیز گاهی در مراحل بالاتر فراگیری با دشواریهایی روبرو می شوند. این دشواریها اغلب در دو مرحله نمایان می شود: 1. فهم و درک معنای لغوی و دستوری افعال حرکتی روسی و چگونگی کاربرد آنها در خود زبان روسی؛ 2. مرحله انتقال معنای افعال حرکتی از زبان روسی به فارسی در هنگام ترجمه. به نظر می رسد دلیل این دشواریها مربوط به تفاوتهایی است که به صورت کلی بین دو زبان ازنظر ویژگیهای ساختاری، معنایی و دستوری وجود دارد. دراین مقاله ضمن بررسی کلی چگونگی کاربرد افعال حرکتیِ بدون پیشوند، سعی شده است نقش معنایی و دستوری پیشوندهای فعلی در ترکیب با افعال حرکتی مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد. در ادامه مشکلات مربوط به کاربرد این گروه از افعال روسی برای فارسی زبانان مورد بررسی قرارگرفته و تناقضات موجود در زمینه چگونگی کاربرد افعال حرکتی روسی برای فارسی زبانان ریشه یابی شده است. در نهایت سعی شده راهکارهایی برای رفع و یاحداقل تقلیل مشکلات مربوط به کاربرد این گروه از افعال ارائه شود.
۱۲۴۹.

پژوهش در گویش تاتی شمال خراسان و کاربرد آن در تصحیح و شرح متون ادب فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۶ شماره۴

کلیدواژه‌ها: تصحیح متون گویش تاتی شمال خراسان گویشهای ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان زبانشناختی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی کاربردی گویش شناسی
تعداد بازدید : ۱۹۷۸ تعداد دانلود : ۱۰۸۹
گویش تاتی رایج در شمال خراسان از سلسله گویشهای ایرانی قدیم است که با گونه های دیگر خود به لحاظ ساختاری تفاوتهایی دارد. وجود واژگان مشترک با گویشهای تاتی سایر نقاط از جمله آذربایجان و قزوین بیانگر این واقعیت است که این گویش نیز همچون سایر گونه های تاتی حسب نظر محققان از گویشهای پیش از ظهور اسلام و مربوط به دوران حکومت مادها بوده است. وجود واژگان مشترک این گویش با متون کهن ادب فارسی و کاربرد معنایی هر یک از این کلمات در عرصه تصحیح و تفسیر شعر و نثر پیشینیان ضرورت توجه به گویش را توجیه می کند، بدون شک در آثار تحقیقی بسیاری از محققان و مفسران متون کهن فارسی به نکاتی بر می خوریم که درک مفهوم عبارت، بدون بهره گیری از کاربرد لغوی واژگان گویشهای مختلف زبان فارسی دشوار و بعضا غیر ممکن می شود (در متن مقاله به نمونه های پراکنده ای از لغات نادر موجود در آثار متقدمان اشاره شده است). عدم توجه به معنای گویش پاره ای از لغات، بعضی از شارحان و مصححان و محققان را به اشتباه افکنده و این اشتباه در تصحیح متون و شرح ابیات موثر اخلال ایجاد کرده است. گویش تاتی رایج در شمال خراسان از جمله گویشهایی است که لغات مشترک فراوانی از آن را می توان در متون کهن فارسی یافت و از این طریق بسیاری از دشواریهای معنایی و رسم الخطی متون گذشته را حل کرد. در این مقاله به نمونه هایی از این موارد پرداخته شده است. توجه شارحان و محققان بدین نکته رهگشاست.
۱۲۵۰.

بررسی مقایسه‌ای مقولة ”جهت“ فعل در زبان‌های روسی و فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۵ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: وجه فعل صفت مفعولی مجهول معلوم متعدی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری رده شناسی زبان
تعداد بازدید : ۱۹۷۴ تعداد دانلود : ۱۱۱۲
"جهت“ فعل(?????) مقوله ای در دستور زبان است، که رابطه گوینده را با فاعل و مفعول فعل نشان می دهد. ”جهت“ فعل به دو گونه است، که در زبان فارسی آن ها را معلوم (?????????????? ?????) و مجهول (????????????? ?????) می نامند. این گونه افعال، هم در شکل ظاهری و هم از نظر نحوی از یکدیگر متمایزند. افعال مجهول در زبان های روسی و فارسی از شکل معلوم افعال متعدی ساخته می شوند. در زبان روسی افزودن ادات «??» به افعال متعدی ??? و همچنین، شکل کوتاه صفت های مفعولی (????????????? ?????????)، معنای مجهول می دهند. جملاتی که تنها ”جهت“ فعل آن ها از یکدیگر متمایزند، هر دو بیانگر یک قضیه اند. با این تفاوت که گوینده با به کار بردن هر یک، گاهی روی فاعل و زمانی به مفعول فعل مورد نظر تمرکز بیشتری دارد. در زبان فارسی، برای ساختن افعال مجهول، به صفت مفعولی یکی از افعال کمکی گشتن، گردیدن و شدن را می افزایند. در این مقاله، وجوه تشابه و تمایز ”جهت“ فعل در زبان های روسی و فارسی، بررسی و تحلیل شده و در پایان نیز، نتایج این بررسی و یافته های نگارندگان این مقاله بازتابانده شده است."
۱۲۵۱.

ارزیابی پیکره بنیاد مفروضات نظریة استعارة مفهومی: بررسی موردی استعارة «بحث به مثابه جنگ» در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی کاربرد زبان باهم آیی نظریة استعارة مفهومی زبان شناسی پیکره ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۳ تعداد دانلود : ۱۰۹۷
در این پژوهش دو فرض نظریة استعارة مفهومی با استفاده از روش پیکره بنیاد مورد ارزیابی قرار گرفت. طبق فرض اول، زبان استعاری جایگاهی فرعی نسبت به استعاره های مفهومی ذهنی دارد و طبق فرض دوم، استعاره های زبانی متعارف نظام مند هستند. پیکره ای پنجاه میلیون کلمه ای از پیکرة همشهری به طور تصادفی نمونه گیری و به وسیلة نرم افزار AntConc تحلیل شد. یافته های حاصل از تحلیل پیکره ای حاکی از تأیید نشدن فرض نخست و تأیید نسبی فرض دوم نظریة استعارة مفهومی هستند. یافته های این پژوهش نشان می دهند که الگوهای معنایی استعاره های زبانی پیچیده تر از پیش بینی های نظریة استعارة مفهومی هستند و عوامل کاربرد زبان در شکل دهی به معنای استعاره های زبانی نقش مهمی ایفا می کنند.
۱۲۵۲.

نسبت زبان و شعر در نظر هردر

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۲ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: شعر لوگوس فاهمه زبان عنصرى پویا خودآگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۲ تعداد دانلود : ۱۲۶۸
یوهان گوتفرید هردر نه تنها در ایران، بلکه در آلمان نیز علیرغم تحقیقات فزاینده و زایدالوصفى که پیرامون آثار گستردهء وى به عمل آمده است، متفکری ناشناخته است، این امر شاید از روح انزواطلب وى نشات گرفته باشد و یا اینکه گستردگى و تنوع آثار وى که حوزه هایى شامل: الهیات، تاریخ، ادیان، فلسفه، تبارشناسى، شعر، هنر، نقد ادبى، جامعه شناسی، علوم طبیعى، زبان شناسی و حتى سیاست را دربر مى گیرد، مى تواند دلیل دیگرى بر این مدعا باشد. اما آنچه که راهیابى به تفکر این فیلسوف جامع العلوم را به غایت دشوار مى سازد، عدم انسجام و یکپارچگى آثار وى است. این مقاله برآنست که به بررسی پار ه اى از آراء و ابوا ب هردر دربارهء مبدا منشاء زبان و نسبت آن با شعر بپردازد. در نگاه نخست زبان وسیله ای برای شناخت اشیاء پیرامونی، درک معانى و بیان مقاصد انسان است. حال این سؤال فراروی ما قرار مى گیرد که چه نسبتی میان این وجه از زبان با شعر که اوج تجلى روحانى و آسمانى است، برقرار است؟ هردر از منظرى کاملاً متفاوت با نظریه های رایج زبانشناسى قرن هجدهم، به این پرسش پاسخ مى دهد. بى گمان آنچه را که نگارنده نیز در این باره بنگارد، برى از کاستى نخواهد بود، اما شاید دریچه اى باشد، هر چند کوچک، اما گشوده به افقى دوردست.
۱۲۵۳.

نگاهی به تاریخچه آموزش انشا و انواع آن در مناطق آلمانی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۴ شماره ۵۴

کلیدواژه‌ها: زبان آلمانی روش های آموزش انشا زمینه های اجتماعی – تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۳ تعداد دانلود : ۱۲۰۶
با بررسی سیر تحول آموزش انشا در مناطق آلمانی زبان به سه روش عمده برمی خوریم: روش تقلیدی، روش بازسازی و روش تولیدی روش تقلیدی، روش حاکم بر مدارس لاتین در قرون وسطی بود. در این روش هیچ امکانی برای خلاقیت ها و نظریات فردی فراگیران وجود نداشت. آنها تنها از روی نمونه هایی که از قبل در مورد موضوعات مختلف نوشته شده بود رونویسی می کردند.
۱۲۵۴.

بررسی نقش و تأثیر مفاهیم قرآنی و شرقی در پیدایش شعر تأسی از قرآن پوشکین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۵ شماره ۳۰

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم الهام سوره عبس تاسی از قرآن پوشکین نویسندگان بزرگ روسیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۰ تعداد دانلود : ۹۴۶
مقاله حاضر تلاشی است برای معرفی و بررسی قطعه سوم از مجموعه اشعار تاسی از قرآن الکساندر سرگییویچ پوشکین که با الهام از مفاهیم قرآن کریم سروده شده است. نویسندگان بزرگ روسیه با بهره گیری از مفاهیم قرآن کریم‘ آثار جاودانی ازخود به یادگار گذاشته اند که این آثار‘ در عین جذابیت برای خوانندگان مشرق زمین‘ متاسفانه به دلایلی نامشخص‘ کمتر مورد توجه مترجمان و محققان ایرانی قرار گرفته اند. قطعه سوم مجموعه اشعار تاسی از قرآن پوشکین یکی از بارزترین و زیباترین آنهاست که با الهام از مفاهیم آیات مختلف سوره عبس سروده شده است. در این مقاله‘ ضمن تحلیل و بررسی قطعه سوم ازمجموعه 9 قسمتی تاسی از قرآن وی ‘ سعی شده تا آیاتی از قرآن کریم را که منبع الهام و پیدایش این قطعه اند‘ نشان داده شود. این اشعار بازتاب شرایط روحی و روانی پوشکین در دوران سخت تبعید در شمال روسیه در روستای میخائیلوفسکویه است. او با بهره گیری ا زمفاهیم قرآنی و با سرودن این اشعار‘ روحیه و امید به آزادی را در خود تقویت می کرد.
۱۲۵۵.

بررسی واژة «دیدن» براساس معناشناسی قالبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ششم بهمن و اسفند ۱۳۹۴ شماره ۷ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: واژه نامه زبان شناسی شناختی هم معنایی معناشناسی قالبی قالب نت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۰ تعداد دانلود : ۹۴۲
در مقالة حاضر به بررسی واژة «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می پردازیم و نشان می دهیم که چگونه معنای برخی از واژه ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینة انسان ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشة این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت نامه ها عموماً نادیده گرفته می شود. راهکار انجام این تحقیق، بررسی متون متنوع و پیکره ای است تا از این طریق بتوانیم قالب های معنایی فعل «دیدن» را یافته و از یک سو روابط و تفاوت های بین فعل «دیدن» و فعل های هم معنا نظیر «مشاهده کردن»، «تماشا کردن»، «نگاه کردن» و غیره را استخراج کنیم و از سوی دیگر، چند معنایی فعل «دیدن» را در قالب های متعدد مشخص نمائیم. از تحلیل داده ها می توان به نتایجی چند دست یافت، از آن جمله می توان نشان داد که رابطة بین قالب های متعدد با قالب «ادراکی- دیداری» عامل ایجاد چند معنایی فعل «دیدن» شده است. همچنین، واژگان دیگری که با ادراک دیداری در ارتباط هستند، از طریق متغیرهایی از قبیل هدف، دقت، اراده و غیره از فعل «دیدن» تمیز داده شده اند. آنچه در نهایت حاصل می آید الگویی از ارتباط معنایی فعل «دیدن» و سایر افعال هم معنا می باشد.
۱۲۵۹.

فرادستان و دلالت های فلسفی آن در آثار کرت وونه گات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۴ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: معرفت شناسی هستی شناسی تاریخ واقعیت ادبیات پسامدرن فراداستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶۸ تعداد دانلود : ۱۰۸۳
فراداستان یکی از تکنیک هایی است که نویسندگان به کمک آن توانستند رمان هایی خلق کنند که علاوه بر در بر داشتن دغدغه های همیشگی هنر‘ پاسخگوی نیازهای انسان معاصر نیز باشند. فرادستان ‘ به جای آن که آینه ای در برابر طبیعت انسانی و یا حتی واقعیت قرار دهد‘ آینه ای در برابر خود رمان قرار می دهد تا خوانندگان بدانند که مفاهیمی همچون تاریخ و واقعیت‘ ساخته دست انسان ها هستند و دستیابی به حقیقت مطلق امکان پذیر نیست. کرت و ونه گات یکی از رمان نویسان برجسته دوران ماست که در آثارش همواره به نقد فرهنگ جامعه آمریکا و فجایعی همچون جنگ پرداخته است. محبوبیت و ونه گات در بین نسل پس از جنگ به قدری زیاد بود که بسیاری او را سخنگوی این نسل لقب دادند . و ونه گات با استفاده از فراداستان در رمان های اصلیش ‘ نسبی بودن مفاهیمی مانند واقعیت و تاریخ را به خوانندگان نشان می دهد‘ تا آن ها نیز دیدگاهی عمیق تر و گسترده تر نسبت به این مفاهیم داشته باشند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان