ادبیات پسامدرن

فراداستان یکی از تکنیک هایی است که نویسندگان به کمک آن توانستند رمان هایی خلق کنند که علاوه بر در بر داشتن دغدغه های همیشگی هنر‘ پاسخگوی نیازهای انسان معاصر نیز باشند. فرادستان ‘ به جای آن که آینه ای در برابر طبیعت انسانی و یا حتی واقعیت قرار دهد‘ آینه ای در برابر خود رمان قرار می دهد تا خوانندگان بدانند که مفاهیمی همچون تاریخ و واقعیت‘ ساخته دست انسان ها هستند و دستیابی به حقیقت مطلق امکان پذیر نیست. کرت و ونه گات یکی از رمان نویسان برجسته دوران ماست که در آثارش همواره به نقد فرهنگ جامعه آمریکا و فجایعی همچون جنگ پرداخته است. محبوبیت و ونه گات در بین نسل پس از جنگ به قدری زیاد بود که بسیاری او را سخنگوی این نسل لقب دادند . و ونه گات با استفاده از فراداستان در رمان های اصلیش ‘ نسبی بودن مفاهیمی مانند واقعیت و تاریخ را به خوانندگان نشان می دهد‘ تا آن ها نیز دیدگاهی عمیق تر و گسترده تر نسبت به این مفاهیم داشته باشند.

هدف از این مقاله ، ترسیم عوامل مختلفی است که در روند بازگشت به ماجرا پردازی در ادبیات پسامدرن فرانسه نقش بسزایی داشته اند . پردازش ماجرا که همواره محور اصلی رمان سنتی در قبل از 1950 بوده است بعد از سال 1950 در دوره رمان نویسان نو دستخوش تحولات متعددی شده است . امروزه در ادبیات پسامدرن اهمیت ماجرا پردازی مشهود است ، از این رو در اینجا سعی شده چگونگی و شیوه های بازگشت به ماجرا پردازی در ادبیات پسامدرن فرانسه نشان داده شود .

بحران بازنمایی از اصطلاحات متعلق به نقد و نظریه ادبیات پسامدرن است. این عبارت به بحران های عصر حاضر ازقبیل بحران معنا، سرگشتگی انسان معاصر درمیان انبوهی از داده های معتبر و نامعتبر، ازخودبیگانگی و... اشاره دارد. ادبیات به مثابه آینه تمام نمای زندگی انسان، بازگوکننده این بحران ها در دوره معاصر است. رمان آزاده خانم و نویسنده اش یا آشویتس خصوصی دکتر شریفی ، نوشته رضا براهنی، از شناخته شده ترین رمان های سه دهه اخیر ایران است. این رمان را می توان اثری درخور توجه در شیوه داستان نویسی پسامدرن ایران دانست. در مقاله حاضر، بحران بازنمایی در رمان آزاده خانم و نویسنده اش ، با تکیه بر "سوژه"، به مثابه جایگزین فلسفی مفهوم "انسان"، تحلیل شده است. در این تحلیل، عوامل بحرانی شدن بازنمایی، پیامدهای آن بر سوژ ه انسانی و نوع تأثیرگذاری آن بر شخصیت ها در اثری داستانی بررسی و تبیین شده است؛ درنتیجه، بحران هایی چون بحران هویت، بحران شخصیت و... را می توان از عوارض ابتلای انسان امروز به بحران بازنمایی دانست.