۱.
کلید واژه ها:
برنامه ریزی راهبردی توسعه پایدار کویر شهداد ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی ماتریس ارزیابی استراتژیک کمی
تحقیق حاضر با تاکید بر رویکرد برنامه ریزی راهبردی، درصدد تدوین راهبردهای اجرایی و مؤثر به منظور توسعه پایدار صنعت گردشگری منطقه کویر شهداد می باشد. این منطقه به دلیل دارا بودن قابلیت ها و منابع ارزشمند خود، توانایی تبدیل به جاذبه های گردشگری را دارد و با برنامه ریزی دقیق و کارآمد می تواند به عنوان قطب گردشگری در کشور معرفی شود. در این راستا، رویکرد برنامه ریزی راهبردی قادر به تبدیل منابع منطقه به جاذبه ها و فعالیت های گردشگری است و در نتیجه اثرات بالقوه مثبتی از جمله افزایش اشتغال، افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم منطقه، حفظ و توسعه منابع موجود، منابع تاریخی و طبیعی منطقه را خواهد داشت. در گام نخست، مصاحبه و نظرخواهی از طریق پرسشنامه از کارشناسان، مسئولین و مدیران حوزه گردشگری در منطقه کویر شهداد انجام شد. در گام دوم با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا و تحلیل SWOT که یک جهت گیری راهبردی است، داده ها و اطلاعات تحلیل می شود، سپس با استفاده از ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی IE جهت شناسایی اثرات مورد انتظار منطقه و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM راهبردهای توسعه صنعت گردشگری منطقه کویر شهداد طبقه بندی و اولویت بندی می شود. نتایج حاصل از بررسی ها و محاسبات نمایانگر آن است که این منطقه در بخش گردشگری در محیط خارجی با فرصت و در محیط داخلی با قدرت روبرو است. بنابراین این قابلیت بسیار بالایی را جهت توسعه و ارتقای ظرفیت های گردشگری خود برای تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری توسعه یافته دارد.
۲.
کلید واژه ها:
سرمایه اجتماعی شهرهای میانه اندام فرآیند تحلیل سلسله مراتبی بناب
وجود سرما یه ی اجتماعی کلید تداوم حیات شهروندی است و فقدان سرمایه اجتماعی مانع اساسی در شکل گیری بستری مبتنی بر مدیریت شهری توانمند، پاسخ گو و کارآمد محسوب می شود. در این راستا پژوهش حاضر، با هدف اصلی ارزیابی و اولویت بندی میزان سرمایه اجتماعی در نواحی یازده گانه شهر بناب صورت پذیرفته است. نوع تحقق کاربردی بوده، روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است. بر این اساس، جامعه مورد مطالعه در این پژوهش 84654 نفر ساکن در 11 ناحیه اصلی شهر بناب بوده است. جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه بوده که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 500 نفر و به روش تصادفی ساده طبقه بندی انتخاب شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل های AHP و TOPSIS و GIS صورت گرفته است. نتایج حاصل از پیاده سازی گام های مختلف مدل تاپسیس نشان می دهد که به جهت سطح بندی وضعیت سرمایه اجتماعی در نواحی یازده گانه بناب تفاوت آشکار وجود دارد. بر اساس نتایج پژوهش نواحی زرگران، داش کورپی، کوچه قم، مهرآباد و خانم باغی که از نظر طبقات اجتماعی و اقتصادی و کالبدی در سطح بالاتری قرار دارد، نسبت به سایر نواحی دارای وضعیت مطلوب تری هستند. همچنین نواحی گزاوشت (با ضریب 3685/0)، تنگه کوچه غربی (با ضریب 3689/0) و تنگه کوچه شرقی (با ضریب 3877/0) از کمترین میزان سطح سرمایه اجتماعی برخوردار است و در این نواحی شاخص های امنیت و اعتماد در حد پایین قرار دارد، لذا ارائه طرح های امنیتی و گسترش نظارت بر این نواحی، تبلیغات و فرهنگ سازی در جهت ارتقای سطح اعتماد و مشارکت عمومی می تواند از جمله این راهکارها باشد.
۳.
کلید واژه ها:
حکمروایی خوب دهیار توسعه روستایی شهرستان زنجان
شناسایی مؤثرترین سطح نحوه حکومت و مدیریت بر تحقق برنامه ها و اهداف توسعه روستایی از الزامات اساسی محسوب می گردد. در این راستا در تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر تحقق حکمروایی خوب روستایی با تاکید بر عملکرد دهیاری ها در دهستان چایپاره بالا واقع در شهرستان زنجان پرداخته شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه) می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل تمامی روستاهای دهستان چایپاره بالا واقع در شهرستان زنجان می باشند برای انتخاب نمونه از جامعه آماری از فرمول اصلاح شده کوکران استفاده شد که تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسشنامه 160 خانوار محاسبه گردید. به منظور سازگاری درونی و رواییپرسشنامه ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. برای این منظور تعداد 30 پرسشنامه تکمیل و پیش آزمون گردید و ضریب آلفای بدست آمده برای با 74/0 درصد به دست آمد. یافته های تحقیق نشان می دهد سطح رضایت مردم از عملکرد دهیاران در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.
۴.
کلید واژه ها:
گردشگری طبیعی توسعه پایدار بیابان شاخص یزد
تقاضا برای گردشگری در طبیعت، برنامه ریزی همه جانبه و توجه به محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن را ضروری ساخته است. نواحی بیابانی عموماً بعنوان منابع طبیعی بکر شناخته شده اند و در صورتی که بخواهیم گردشگری را در این نواحی گسترش دهیم این نواحی نیز مانند سایر سایت های طبیعی از قاعده توسعه پایدار مستثتی نیستند. استان یزد در مرکز ایران با وسعت 131000 کیلومتر مربع سومین استان بزرگ کشور است که 65 درصد آن را اراضی کویری وبیابانی تشکیل می دهد. معرفی مهمترین شاخص ها و معیارهای مناسب اندازه گیری گردشگری پایدار طبیعی در مناطق خشک و بیابانی سؤال اصلی این تحقیق می باشد مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و پیمایشی از طریق نظر خواهی از خبرگان و اساتید به شیوه دلفی و همچنین مدل تحلیل تشخیص در قالب نرم افزار SPSS به معرفی شاخص ها و معیارهای مناسب برای اندازه گیری پیشرفت به سوی پایداری در گردشگری طبیعی در مناطق خشک و بیابانی پرداخته است. یافته های تحقیق بر اساس آزمون فرض T-test در سطح 5 درصد مورد آزمون قرار گرفت. بر اساس یافته های تحقیق تعداد 64 شاخص برای سنجش پایداری گردشگری طبیعی در مناطق بیابانی انتخاب شدند. برای پایداری زیست محیطی 28 شاخص معرفی شدند. در این میان شاخص های دسترسی به منابع آب با میانگین 8، کیفیت آب با میانگین 7، دما با میانگین 72/7 وتنوع گیاهی وجانوری با میانگین 08/7 بیشترین وزن را دارا می باشند. سنجش پایداری اجتماعی و فرهنگی با 19 شاخص صورت می گیرد. مهم ترین این شاخص ها امنیت اجتماعی با میانگین 48/8، اطلاع رسانی با میانگین 96/7 مکانهای تاریخی و فرهنگی با میانگین 12/7 بیشترین امتیاز را کسب نموده اند. سنجش پایداری اقتصادی با تعداد 17 شاخص انجام می شود. شاخص های درآمدحاصل از گردشگری برای ساکنان محلی با میانگین 36/7، میزان اشتغال جوامع محلی با میانگین 7، زیرساخت های گردشگری با میانگین 7 از مهمترین شاخص های اقتصادی می باشد. اولویت بندی معیارهای گردشگری بر اساس تست دانکن صورت گرفت که در این میان معیارهای امنیت، منابع آب ومالی در اولویت اول ومعیارهای خاک و توپوگرافی در اولویت پنجم قرار گرفتند.
۵.
کلید واژه ها:
گسترش کالبدی - فضایی رشد افقی و اسپرال مدل شانون مدل هلدرن ضریب جینی شهر قم
امروزه مناطق شهری بخصوص کلان شهرها با جذب جمعیت، سرمایه و فعالیت، تبدیل به مراکز اصلی خدمات، تجارت، تولید، مصرف و سکونت شده و در مسیر پاسخگویی به نیازهای روزافزون خود، بسیاری از منابع انسانی و طبیعی را باچالش های اساسی مواجه نموده است. در این میان، مقوله شهرنشینی توده ای که به معنای افزایش فزاینده مهاجرت به شهرها، شهرنشینی گسترده، رشد فیزیکی شهرها و... می باشد، گریبانگیر بسیاری از شهرها، بویژه در کشورهای جهان سوم شده است. شهرهای ایران نیز در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، با رشد لجام گسیخته، سریع و بی قواره مواجه بوده اند. در این میان شهر قم به عنوان مرکز ثقل و چهارمین شهر مهاجرپذیر ایران، با توحه به رشد جمعیت و شهرنشینی، بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با رشد سریعی از بُعد کالبدی و فیزیکی مواجه بوده است. از این رو نگارندگان مقاله حاضر با علم به اهمیت مقوله بررسی روند و گسترش کالبدی این شهر، به مطالعه در فاصله سالهای 1335 تا 1390 پرداخته است.روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی– توصیفی بوده و با بهره گیری از مدل های آنتروپی شانون، هلدرن و جینی، به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی– فضایی این شهر پرداخته است. نتایج حاصل از به کارگیری و تحلیل این مدل ها نشان می دهد که طی این دوره ها، گسترش فیزیکی شهر، بصورت پراکنده و غیرمتراکم بوده و زمینه را برای رشد اسپرال و بدون برنامه شهر آماده نموده است.
۶.
کلید واژه ها:
حکمروایی شایسته شهری فعالان بخش مدیریت شهری روش تحلیل سلسله مراتبی شهر بوکان
حکمروایی شایسته شهری که مبتنی بر برنامه ریزی مشارکتی است، امروزه وجه غالب الگوهای نوین مدیریت شهری در جهان می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی، ارزیابی و اولویت بندی مؤلفه های حکمروایی شایسته شهری، از دیدگاه فعالان بخش مدیریت شهری بوکان در استان آذربایجان غربی می باشد. روش تحقیق در مقاله حاضر، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر بررسی های اسنادی و پیمایشی بوده است. داده های مورد نیاز پژوهش، از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و برای انجام تحلیل های مورد نیاز و اولویت بندی شاخص های مورد مطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. در این پژوهش با اقتباس از اصول حکمروایی شایسته ارائه شده توسط سازمان های جهانی نظیر برنامه توسعه سازمان ملل متحد، بانک جهانی و نظریه پردازان بین المللی، شاخص های مشارکت، پاسخگویی، شفافیت، قانونمداری، اثر بخشی - کارایی و مسئولیت پذیری انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در نهایت یک نوع اولویت بندی در شاخص ها و معیارهای موجود با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل، ارزیابی و اولویت بندی داده های به دست آمده نشان می دهد که شاخص پاسخگویی در رتبه 1، مشارکت در رتبه 2، اثر بخشی - کارایی در رتبه 3، مسئولیت پذیری در رتبه 4، قانونمداری در رتبه 5 و شفافیت در رتبه 6 قرار می گیرد.
۷.
کلید واژه ها:
شرجی فشار بخار آب ایران
یکی از مهمترین عوامل محدود کننده فعالیت های انسانی در نیمه جنوبی ایران بویژه سواحل جنوبی، وقوع پدیده اقلیمی شرجی می باشد. هدف از این پژوهش، تعیین اولین روز شرجی، آخرین روز شرجی، طول دوره شرجی، طول دوره بدون شرجی و فراوانی وقوع روزهای شرجی در سطح احتمالاتی 95 درصد در نیمه جنوبی ایران است. بدین منظور از داده های ساعتی فشار جزئی بخار آب برای یک دوره 15 ساله (2009 - 1995) مربوط به 13 ایستگاه همدید بهره گرفته شد. لازم به ذکر است که در این پژوهش روزی به عنوان روز شرجی تعریف شده است که در یکی از هشت دیده بانی روزانه آن، فشار جزئی بخار آب برابر یا بیشتر از 8/18 هکتوپاسکال باشد. نتایج نشان می دهد که در نیمه جنوبی ایران در سطح احتمالاتی 95 درصد زودترین وقوع اولین روز شرجی در ایستگاه چابهار در 3 ژانویه (13 دی) و دیرترین وقوع آن در ایستگاه کرمان در 29 ژولای (7 مرداد) اتفاق می افتد. دیرترین تاریخ وقوع آخرین روز شرجی نیز در ایستگاه چابهار و در 28 دسامبر (7 دی) و زودترین آن در ایستگاه فسا و در 19 آگوست (18 مرداد) رخ می دهد. طولانی ترین طول دوره شرجی متعلق به ایستگاه های ساحلی یعنی چابهار (359 روز)، بندرعباس (353 روز)، بوشهر (298 روز) و آبادان (266 روز) و کوتاه ترین طول دوره شرجی نیز به ترتیب با 16، 17 و 29 روز متعلق به ایستگاه های شیراز، کرمان و فسا می باشد. توزیع فضایی فراوانی روزهای شرجی نیز نشان می دهد که هر چه عرض جغرافیایی ایستگاه ها افزایش می یابد از فراوانی آنها کاسته می شود. همچنین فراوانی روزهای شرجی در جنوب شرق ایران در مقایسه با جنوب غرب نیز بسیار بیشتر است.
۸.
کلید واژه ها:
جذابیت راهبردهای طراحی فضای کالبدی مجموعه تجاری- فرهنگی تبریز
خدمات و امکانات گردشگری به عنوان یکی از بنیادی ترین اشکال عرضه در صنعت فراغت و تفریح، بیشترین حجم درآمدزایی را برای جوامع میزبان پس از صنعت حمل ونقل و جابجایی گردشگران به وجود می آورد. بررسی تجارب مقاصد توسعه یافته ی گردشگری داخلی و خارجی نشان می دهد که مقاصدی در این عرصه درخشیده اند که در نظام عرضه محصولات گردشگری خود، مجهز به سیستمی سامان یافته و توانا در بعد تسهیلات و خدمات گردشگری به ویژه در زمینه تأسیسات تجاری و اقامتی هستند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی می باشد. روش های گردآوری اطلاعات در این پژوهش کتابخانه ای و میدانی می باشد. با توجه به سیال بودن جمعیت بازدید کننده از مرکز تجاری- اقامتی امید شهر مشهد در این پژوهش امکان محاسبه جامعه آماری وجود ندارد، از این رو از فرمول های تعین حجم نمونه خاصی بهره گیری نشده و به صورت پیش فرض تعداد 200 پرسشنامه در محدوده مورد مطالعه پخش و جمع آوری گردیده است. در این راستا با بهره گیری از پرسشنامه اقدام به جمع آوردی داده ها شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار 18 spss و تحلیل های T.test، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون بهره گیری شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشانگر آن است که بین شاخص های قابلیت و جذابیت فضاهای تجاری-اقامتی امید شهر مشهد و گردشگری آن به میزان 0.417+ درصد رابطه و همبستگی وجود دارد که این امر بیانگر رابطه مستقیم بین دو متغیر است. در ادامه با استفاده از تحلیل رگرسیون به تأثیرات هرکدام از شاخص ها در این همبستگی پرداخته شد. نتایج حاصل از این آزمون نشان داد که شاخص کالبدی و فضایی با امتیاز 0.291 بیشترین ضریب تأثیر و سایر شاخص های پژوهش به ترتیب با میزان بتای 0.219 برای شاخص کاربری و فعالیت، بتای 135/0 برای شاخص زیست محیطی، بتای 116/0 برای شاخص فرهنگی و اجتماعی و بتای 107/0 برای شاخص ادراکی و شناختی در محدوده موردمطالعه تأثیرگذار می باشند.
۹.
کلید واژه ها:
بافت فرسوده اولویت بندی پهنه های مداخله بافت مرکزی تبریز
بافت های فرسوده بخش قابل توجهی از پهنه بسیاری از شهرهای کشورمان را تشکیل می دهند که به دلیل معضلات خاص خود از گستره حیات شهری خارج شده و به بخش های مسئله دار شهرها تبدیل شده اند. این بافت ها علاوه بر مسائل و مشکلات کالبدی، ابعاد و کیفیات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فضاهای شهری را نیز دچار تنزل کرده، حضور انسان در فضاهای شهری را با معضل روبرو و یا مختل می سازند. شناسایی این مناطق شهری و اولویت بندی پهنه های مداخله به منظور اعمال راهکارهای منطقی و متناسب که به ارتقای کیفیت فضاهای شهری در این بافت ها می پردازد ضروری می باشد. مقاله حاضر با هدف ارزیابی و اولویتبندی پهنه مداخله در بافت مرکزی شهر تبریز (منطقه 8) با روش توصیفی – تحلیلی و پیمایشی صورت گرفته است که بدین منظور به تعداد 378 پرسشنامه در بین سرپرستان خانوار سطح محلات منطقه 8 توزیع گردید و با بهره گیری از تحلیل واریانس یک راهه و تفاوت میانگین وضعیت محلات مذکور به لحاظ شاخص اقتصادی، اجتماعی و کالبدی ارزیابی گردیده است و از تکنیک کپ لند جهت اولویت بندی نهایی محلات بافت مرکزی به لحاظ سه شاخص مورد بررسی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق حاضر گویای این است که بافت مرکزی شهر تبریز در ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی و اقتصادی متفاوت می باشد. و بر اساس تکنیک کپ لند گویای محله مقصودیه در مرتبه اول جهت مداخله در بافت فرسوده به لحاظ معیارهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی می باشد. و محله تبلی باغ در مرتبه دوم و محله قره باغ در مرتبه سوم قرار دارند.
۱۰.
کلید واژه ها:
مدیریت یکپارچه شهری سازمان های اداری توانمندسازی لندن تهران
شهر امروز به عنوان یکی از عظیم ترین دستاوردهای فرهنگ و تمدن و یکی از فراگیرترین پدیده های اجتماعی عصر حاضر مطرح است. بر حسب این گستردگی، هر کس به فراخور ظن و فن خود بدان می نگرد، علیرغم گذشت بیش از دودهه از تصویب مصوبه ی مجموعه های شهری وتهیه ی طرح ها و پژوهشهای متعدد دانشگاهی، نهادهای مسئول برنامه ریزی کلان کشور از دستیابی به یگانگی برنامه ریزی و مدیریتی مطلوب برای مجموعه های شهری ناکام مانده اند. مهم ترین علل این ناکامی رامیتوان عدم توجه پژوهشها به واقعیتهای فضایی، سازمانی وساختار تصمیم گیری در ایران، فقدان بررسیهای موشکافانه ی ساز وکارهای اجرایی وکم توجهی به لزوماً انطباق رویکردهای برنامه ریزی با ساختار اداری- برنامه ریزی کشور دانست. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی نقش سازمان های اداری درتوانمندسازی نظام مدیریت یکپارچه شهری تهران ولندن در راستای شناخت نواقص مدیریت شهری تهران است. تحقیق حاضراز پژوهش های تطبیقی باتحلیل کیفی است. روش تحقیق در این مقاله به دوصورت توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است و اطلاعات به صورت کتابخانهای–اسنادی آماری گرداوری شده است واز نظر روش شناسی، فراتحلیل (تحلیل ثانوی) محسوب می شود. با توجه به اینکه هدف نهایی این پژوهش، مقایسه تطبیقی نقش سازمان های اداری در توانمندسازی نظام مدیریت یکپارچه شهری تهران با لندن، تشخیص کمبودها ونقاط مبهم درمدیریت مجموعه های شهری می باشد، ازاین رو می توان پژوهش حاضررا از دسته پژوهش های کاربردی برشمرد. نتایج نشان می دهد از بزرگترین مشکلات موجود در شهرداری تهران، ناهماهنگی ادارات داخل شهرداری است. بسیاری از پروژه های خدمات شهری از جمله: لوله کشی برای فضای سبز شهر، ساختن زیر مخزنی، عریض نمودن نهر، مسدود کردن نهر، .... بدون هماهنگی با اداره فنی و ترافیک بوده و این امر هزینه های هنگفتی را بر دوش شهرداری می نهد. علاوه بر آن وقت و نیروی انسانی دوباره و یا هر از گاهی سه باره مصرف می گردد. در کل می توان گفت، دستیابی به مدیریت واحد شهری نیازمند واگذاری اختیارات لازم به مدیریت شهری است.
۱۱.
کلید واژه ها:
زمین گردشگری غار کرفتو استان کردستان فاسیلاس مدل SWOT
امروزه زمین گردشگری به عنوان یکی از پیشروترین فعالیت های در حال رشد در جهان محسوب می شود که در میان اشکال مختلف گردشگری، یکی از علمی ترین و جذاب ترین آن ها شناخته شده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش با استفاده از دو مدل SWOT و FASSOULAS بررسی وضعیت ژئوتوریسمی غار کرفتو استان کردستان انجام شد. از این رو مقاله حاضر از منظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. بدین منظور در گام نخست، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای ژئوسایت کرفتو براساس نظر کارشناسی شناخته شدند و با استفاده از ماتریس SWOT، خط- مشی و سیاست های کاربردی مشخص شد، در مرحله دوم با استفاده از روش ارزیابی FASSOULAS شش ارزش مطرح در این روش برای محیط غار بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که با توجه به امتیازات کسب شده توسط ماتریس عوامل داخلی (54/3) و ماتریس عوامل خارجی (69/3)، استراتژی مناسب برای غار کرفتو استراتژی، تهاجمی/ رقابتی می باشد و لازم است در زمینه هایی مثل توسعه امکانات ورزشی منطقه و ترغیب به سرمایه گذاری بخش خصوصی در این ژئوسایت اقدام شود. در بین ارزش های مورد بررسی در روش FASSOULAS، ارزش علمی غار امتیاز ویژه ای را کسب نمود و این موضع نشان دهنده اهمیت بالای این ارزش برای توسعه و جذب گردشگر در این منطقه است که با تلفیق آن با راهبردهای بدست آمده از ماتریس SWOT، می توان این منطقه را به یکی از قطب های ژئوتوریسم کشور تبدیل نمود.
۱۲.
کلید واژه ها:
توسعه صنعت گردشگری امنیت سیاسی نهادمندی سیاسی روابط خارجی
امروزه توسعه صنعت گردشگری به عنوان الگوی درآمدی پایدار در کشورهای جهان دارای اهمیت بسزایی می باشد. در این میان این سعنت با توجه به حساسیت هایی که دارد بسیار شکننده بوده و لازم است تا تدابیر مناسبی برای پایداری آن در نظز گرفته شود. توجه به امنیت سیاسی و شاخص های سازنده آن یکی ازمهمترین فاکتورهایی است که می تواند رونق یا رکود این فعالیت را رقم زند. از این رو این پژوهش با هدفواکاوی شاخص های امنیت سیاسی در راستای توسعه صنعت گردشگری در استان مازندرانصورت پذیرفته است. تحقیق حاضر از نظر اهداف درونی در زمره پژوهش های توصیفی- تحلیلی و از نظر اهداف بیرونی در زمره پژوهش های کاربردی قرار می گیرد. در جهت جمع آوری داده های مورد نیاز از روش های پیمایشی (مصاحبه و پرسشنامه)، برداشت و مشاهدات میدانی و مطالعات اسنادی استفاده شده است. در بخش تجزیه و تحلیل داده ها تلاش بر آن بوده است تا در بررسی هر یک از شاخص ها و زیرشاخص ها، با تلفیق انواع داده های بدست آمده نتایجی هرچه جامع تر و کامل تر حاصل شود. در این راستا از نرم افزار SPSS و آزمون هایی همچون همبستگی اسپیرمن و تحلیل مسیر (آزمون های KMO و آزمون بارتلت) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها حاکی از آن است؛ از آن جایی که مقدار شاخص KMO برابر 0.813 است (نزدیک به 1) تعداد نمونه برای تحلیل عاملی کافی است. همچنین مقدار sig آزمون بارتلت، کوچک تر از 5 درصد است که نشان می دهد که تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار، مدل عاملی، مناسب است. با توجه به انجام تحلیل عاملی روی 7 متغیر اصلی اثر امنیت سیاسی بر توسعه گردشگری استان مازندران شامل: امنیت (v1)، اسکان (v2)، رسانه و ارتباطات (v3)، نیروی انسانی (v4)، روابط خارجی (v5)، عملکرد نهادهای حکومتی و نظارتی (v6)، نهادمندی سیاسی (v7) دو عامل به عنوان عامل اصلی شناسایی گشت که این دو عامل به صورتعامل انسانی و اجتماعی و عامل ساختاری و نهادینامگذاری گشت. تحلیل عاملی نشان می دهد که متغیرهای امنیت، رسانه و ارتباطات، اسکان، نیروی انسانی تحت عامل اول که با نام عامل انسانی و اجتماعی نامگذاری شده است قرار می گیرد. متغیرهای روابط خارجی، عملکرد نهادهای حکومتی و نظارتی و نهادمندی سیاسی تحت عامل دوم، که با نام عامل ساختاری و نهادی نام گذاری شده قرار می گیرد.
۱۳.
کلید واژه ها:
روستا توسعه توسعه ی پایدار روستایی چالش ها طرح ها برنامه ریزی ها
هدف اساسی توسعه، رشد و تعالی همه جانبه ی جوامع انسانی است. هدف این تحقیق نیز شناخت واقعی عدم وصول به توسعه ی پایدار روستایی در چالش با چرخه ی طرح ها و برنامه ی ریزی های انجام شده ی روستایی است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و با هدف کاربردی است و از روش تاریخی و کتابخانه ای نیز استفاده و از مدل swot هم بهره گرفته شده است. همچنین، این فرضیه مطرح می باشد که توسعه ی پایدار روستایی، با انسجام، یکپارچگی، رفع مشکلات و تنگناها و رفع چالش چرخه ی طرح ها و برنامه ریزی های روستایی حاصل می گردد. از طرفی، یافته های تحقیق نشان می دهد که در چارچوب سلسله مراتبی، فضاهای روستایی می باید، ضمن پایداری در اجزای تشکیل دهنده ی آن، یعنی محیط اکولوژیک، محیط انسانی و محیط فعالیتی، سهم و نقش خود را در نظام سکونتی تا سطح ملی به منصه ی ظهور برساند. چنین نتیجه گیری می شود که توسعه ی پایدار و یکپارچه ی ملی، ارتباط تنگاتنگ با توسعه ی پایدار در سطح منطقه ای، شهری و روستایی دارد و نمی توان به هیچ وجه توسعه ی پایدار روستایی را از آن جدا یا از نظر دور ساخت. لیکن توسعه ی پایدار روستایی در تمام برنامه ریزی های گذشته، نتوانسته موفقیت لازم را در پی داشته باشد.
۱۴.
کلید واژه ها:
جنوب شرق ایران رقابت ائتلاف ژئواکونومی
بندر اقیانوسی چابهار به لحاظ ژئوپلیتیکی عرصه رقابت هایی است که می توان آنرا در دو مقیاس بررسی کرد. در مقیاس اول، پاکستان با توجه به تداخل حوزه سرزمینی جنوب شرق ایران، به دنبال بهره برداری حداکثری از توانش ها و امکانات دو ایالت سند و بلوچستان است. در مقیاس دوم، پاکستان بنابر رقابت ها و تنش های خود با هندوستان، بندرهای اقیانوسی هند از خط مرزی جنوب شرق تا جنوب که شامل ایالت های گجرات تا کرالا است، را به عنوان رقیب ژئواکونومیک خود می نگرد. به همین دلیل، پاکستان با افزایش مناسبات خود با چین، درصدد است تا علاوه بر استفاده از روابط نه چندان مطلوب پکن- دهلی نو، از کریدور جنوبی خود برای اهداف اقتصادی بیشتر استفاده کند. در مقابل، هندوستان نیز با افزایش سطح روابط خود با ایالات متحده، توانسته است از ظرفیت بندرهای اقیانوسی خود استفاده کند. نوشتار حاضر بر این فرضیه استوار است که ایران برای استفاده از توانش های اقتصادی جنوب شرق خود و به ویژه بندر چابهار، چه رویکردی را باید اتخاذ کند؟ بنابر یافته های این پژوهش، به نظر می رسد که تشکیل ائتلاف منطقه ای با محوریت ایران، عمان، هندوستان و روسیه (IOIR) و سپس در مقیاسی بزرگتر، ائتلاف منطقه ای ایران، روسیه، هندوستان، پاکستان، عمان و چین (IRIPOC) می تواند ائتلاف ژئواکونومیک مناسبی برای استفاده بهینه ایران از توانش های راهبردی- اقتصادی جنوب شرق کشور باشد.
۱۵.
کلید واژه ها:
مناطق آزاد ایران منطقه آزاد چابهار اقتصاد ایران
مناطق آزاد فارغ از پیچیدگی های دست و پاگیر بوروکراتیک و نیز تعرفه ها و قوانین و مقررات سخت گیرانه تجاری و سیاسی نقش مهمی در نقل و انتقال کالا و تکنولوژی در دنیای اقتصاد بازی می کنند. سؤال اصلی مقاله این است که به طور کلی مناطق آزاد و به ویژه منطقه آزاد چابهار در اقتصاد ایران چه اهمیتی دارند و اینکه چگونه می توان با استفاده از این مناطق به مدلی فرا منطقه ای برای اقتصاد ایران نائل آمد؟ مناطق آزاد در ایران و به طور خاص منطقه آزاد چابهار با مدیریت هوشمند و آگاهانه و قانون گذاری کارآمد و پیشرفت گرا خواهند توانست هم زمینه مشارکت ایران را در اقتصاد جهانی از طریق صادرات تولیدات داخل را فراهم آورند و هم اینکه با تأمین نیازهای وارداتی کشور به ویژه در حوزه تکنولوژی ایران را به قدرتی اقتصادی در سطح اقتصاد جهانی تبدیل نمایند. منطقه آزاد چابهار با پوشش دادن دو کشور افغانستان و پاکستان و نیز منطقه قفقاز و آسیای میانه می تواند سکوی رشد اقتصادی منطقه شرق کشور باشد و توجه بازیگران اقتصادی منطقه ای و بین المللی را به معطوف به ایران نماید. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین موضوع نقش و تأثیر مناطق آزاد در اقتصاد ایران با تأکید بر منطقه آزاد چابهار با تلاش برای ارائه مدلی فرا منطقه ای برای اقتصاد ایران پرداخته شود.
۱۶.
کلید واژه ها:
صنعت هتلداری گردشگری اقتصاد ایران توسعه
هتلداری هم یکی از مهم ترین متغیرهای سیستم گردشگری به حساب می آید و نیز یکی از بخش های اقتصاد است که نقش مهمی در رونق و توسعه اقتصادی و اشتغال زایی ایفا می کند. هدف این مقاله تحلیل و بررسی نقش برنامه ریزی در توسعه صنعت هتلداری بر توسعه گردشگری و نیز اقتصاد ایران است. سؤال اصلی مقاله این است که توسعه صنعت هتلداری چه تأثیری بر توسعه گردشگری و نیز رونق اقتصاد ایران بازی می کند؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می شود از جمله اینکه صنعت هتلداری دارای چه تاریخچه و اهمیتی است؟ گردشگری دارای چه مؤلفه ها و ویژگی هایی است؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که صنعت هتلداری و برنامه ریزی برای توسعه این صنعت یکی از مهم ترین متغیرهای تمایز آفرین میان گردشگری سنتی و مدرن است و در عین حال که باعث امنیت، رفاه و جذب گردشگر می شود از طرف دیگر نیز سهم قابل توجهی در افزایش تولید ناخالص داخلی کشورها ایفا می کند. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از مقالات علمی پژوهشی و نیز سایر منابع کتابخانه ای و نیز مقایسه آمار و اطلاعات گردشگری کشورهای مختلف تأثیر برنامه ریزی در توسعه صنعت هتلداری بر توسعه گردشگری و اقتصاد ایران تحلیل و تبیین شود.
۱۷.
کلید واژه ها:
سرزندگی شهری پایداری محلات اختصاصی محلات سنتی چرنداب
پایداری و سرزندگی شهری از جمله موضوعاتی است که در طی چند دهه اخیر، مفاهیم کیفی برنامه ریزی شهری را تحت تأثیر قرار داده است. محیط هایی که از نظر مولفه های کالبدی - فیزیکی، اکولوژیکی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی در سطح مطلوبی قرار دارند، به همان اندازه از نظر سرزندگی شهری و پیامدهای مثبت آن یعنی از کیفیت زندگی مناسبی برخوردار هستند. با توجه به متنوع بودن بافت های شهری و انواع متفاوت مسکن و گسترش نوع خاصی از مجتمع های زیستی تحت عنوان محله های اختصاصی، تعیین میزان سرزندگی شهری به صورت مطالعه تطبیقی بین محلات سنتی و مجتمع های مسکونی برای تقویت ابعاد مثبت و کاهش موانع سرزندگی ضروری است. مقاله حاضر با نشان دادن اهمیت سرزندگی شهری به عنوان عامل مؤثر در بهبود کیفیت فضاهای شهری به ارزیابی تطبیقی سر زندگی شهری در مجتمع های مسکونی اختصاصی و محلات سنتی می پردازد. برای این منظور محله سنتی چرنداب و مجتمع مسکونی آسمان تبریز (به عنوان محله اختصاصی شده) جهت سنجش میزان سرزندگی شهری انتخاب گردیدند. روش تحقیق حاضر توصیفی - تحلیلی است و از ابزار مطالعات اسنادی و پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS انجام یافته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تفاوت معنا داری از نظر پایداری و سرزندگی شهری بین محلات سنتی و محله های اختصاصی وجود دارد. همچنین بین مولفه های اجتماعی وکالبدی و میزان پایداری و احساس سرزندگی ساکنین ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد. بطوریکه همبستگی بین متغیرهای بررسی برابر با 0.488 می باشد. ضریب تعیین 0.23 نشان می دهد که 23 درصد تغییرات سرزندگی شهری مربوط به مؤلفه های اجتماعی و کالبدی است.
۱۸.
کلید واژه ها:
صنعت گردشگری رشد اقتصادی درآمد ملی
فعالیت های گردشگری و جذب توریست به عنوان یکی از پربازده ترین فعالیت های اقتصادی مطرح است که می تواند به دلیل اهمیت آن بطور مستمر مورد مطالعه و پژوهش قرار گیرد. پژوهش حاضر نیز به دلیل اهمیت این صنعت با هدف بررسی رابطه ی صنعت توریسم با رشد اقتصادی با عنایت به سند چشم انداز توسعه اقتصادی کشور اجرا شده است. بدین منظور و در ابتدا تأثیر توسعه گردشگری بر رشد اقتصادی بر اساس مبانی نظری پژوهشهای مختلف تشریح و سپس رابطه ای بین این متغیرها با استفاده از داده های سالانه و در دوره زمانی 2015-1995 و با بکارگیری روش ARDL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین توسعه بخش گردشگری (صنعت توریسم) و رشد اقتصادی رابطه ی معنی داری وجود دارد. همچنین جذب گردشگر بر اساس سند چشم انداز 1404 می تواند نقش قابل توجهی را در افزایش درآمد ملی، ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی ایفا نماید.
۱۹.
کلید واژه ها:
بافت فرسوده شهر اهواز AMOSE CDS
بافت کهنه، فرسوده و نابسامان شهری که بیشتر در هسته مرکزی یا لایه های میانی شهرها واقعند، نیازمند دخالت و ساماندهی هستند که در این راستا ساماندهی و احیاء بافت فرسوده شهری با رویکرد استراتژی توسعه شهری (CDS) یکی از ضروریات مهم در امر برنامه ریزی محسوب می شود. هدف پژوهش ارائه استراتژی توسعه شهری (CDS) در راستای احیاء بافت فرسوده بخش مرکزی شهر اهواز است. وسعت محدوده مورد مطالعه 302 هکتار و شامل 9 محله می باشد. در این پژوهش،40 شاخص در جهت توسعه شهری (CDS) مشخص شده اند. روش تحقیق در قالب پرسشنامه های بسته با مقیاس اسمی و چند گزینه ای رتبه ای صورت گرفته، در ضمن پرسشنامه برای دو گروه شهروندان و متخصصان شهری در 5 طیف لیکریت طراحی و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه تعیین گردید. اطلاعات شاخص ها از طریق تکمیل 375 پرسشنامه از خانوارهای ساکن واحدهای مسکونی و 105 پرسشنامه از متخصصان شهری بر اساس روش نمونه گیری تصادفی بوده، سپس با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOSE تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام شده است که نتایج پژوهش نشان می دهد که میانگین شاخص قابل زندگی بودن 2.79 و میانگین شاخص حکمروایی خوب شهری 2.77، میانگین شاخص بانکداری 2.74 و در نهایت میانگین شاخص رقابتی بودن نیز 2.80 است. در نتیجه شاخص های استراتژی توسعه شهری در بخش مرکزی شهر اهواز از جایگاه مناسبی برخوردار نمی باشد.
۲۰.
کلید واژه ها:
توسعه شاخص های توسعه تاکسونومی عددی سنندج
توسعه، فرایندی پیچیده و چند بعدی جهت بهبودکیفیت زندگی افراد جامعه است که مستلزم تغییر در ساختار اجتماعی-فرهنگی و نیز تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر و برقراری عدالت اجتماعی و پایداری محیط است. در دنیای کنونی به دلایل نظری و تجربی، نمی توان تنها شاخص های اقتصادی را معرف شرایط توسعه دانست لذا برای شناسایی و تعریف وضع توسعه هر کشور یا منطقه باید به شاخص های دیگری چون شاخص های انسانی، بهداشتی، آموزشی، جمعیتی و فرهنگی - اجتماعی روی آورده تا در کنار شاخص های اقتصادی بتوانند معرف صحیحی برای سنجش درجه توسعه باشند. به کارگیری معیارها و روش های کمی جهت سطح بندی سکونتگاه ها در سیستم فضایی نواحی از طرفی منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی و از طرفی دیگر معیاری جهت تلاش در راستای کاهش و رفع نابرابری های موجود میان آنها محسوب می گردد. بدین منظورتحقیق حاضر قصد دارد تا با بررسی و تحلیل مجموعه ای از شاخص های توسعه در قالب معیارهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی درمناطق شهری سنندج اقدام به سطح بندی درجه توسعه یافتگی مناطق شهری سنندج نمایید تا بدین شیوه مشکلات و کمبودهای هر منطقه را شناسایی و با اولویت دهی به مناطق در خصوص تخصیص و توزیع منابع و امکانات شهری براساس شاخص های مورد بررسی گامی در جهت ایجاد توسعه متعادل مناطق بردارد. در این راستا شاخص های مورد مطالعه پس از بررسی وضع موجود، با استفاده از مدل تاکسونومی عددی و نرم افزار ArcGis به منظور تعیین سطح توسعه یافتگی نواحی شهر سنندج مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحلیل بیانگر آنست که در مجموع با وجود سطح نسبتاً پایین توسعه برای نواحی شهر سنندج، از بین نواحی در مقایسه با هم 9.5 درصد نواحی شهر سنندج (نواحی:14 و 18) در سطح اول توسعه (برخوردار)،23.8 درصد نواحی شهر (نواحی:19،15،11،16 و 14 ب) در سطح دوم توسعه (نسبتاًبرخوردار)،23.8 درصد نواحی شهر (نواحی:12،7،17،13 و 1) در سطح سوم توسعه (متوسط)،14.3 درصد نواحی شهر (نواحی: 10،9 و 8) در سطح چهارم توسعه (محروم) و 28.6 درصد نواحی شهر (نواحی:5،4،3،2،4 ب و 6) در سطح پنجم توسعه (کاملاً محروم) واقع شده اند.
۲۱.
کلید واژه ها:
گردشگری و توریسم اخلاق امنیت اخلاق گردشگری و توریسم مقاصد گردشگری و توریسم سیستم گردشگری و توریسم
امنیت گردشگران تنها مقوله ای سخت افزاری، عینی و سنتی نیست بلکه هنجارهای اجتماعی و فرهنگی و نرم افزاری نیز روز به روز در کنار بعد پیش گفته اهمیت پیدا کرده اند. در بحث امنیت گردشگری و توریسم و توسعه مقاصد گردشگری و توریسم اخلاق می تواند ایفاگر نقشی نجاری و نرم افزاری باشد. هدف این مقاله بررسی نقش اخلاق گردشگری و توریسم در ارتقاء امنیت گردشگران و توسعه مقاصد گردشگری و توریسم ایران است. سوال اصلی مقاله این است که اخلاق گردشگری و توریسم در ارتقاء امنیت گردشگران و توسعه مقاصد گردشگری و توریسم ایران چگونه می تواند ایفای نقش نماید؟ روش این مقاله کیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. روش تجریه و تحلیل اطلاعات توصیفی تحلیلی است. یافته های مقاله نشان می دهد که سیستم گردشگری و توریسم برای آن که به صورت پایدار و ایمن ادامه پیدا کند نیازمند آموزش و ترویج چارچوب های اخلاقی است. در واقع سیستم گردشگری و توریسم بدون اخلاق منتهی به ناهنجاری در طبیعت، فرهنگ، اقتصاد و اجتماع می شود و نهایتا به ورشکستگی خواهد انجامید. در واقع اگر گردشگران اخلاق نداشته باشند نمی توانند با مقصد و میزبان ارتباط برقرار کنند و اگر جامعه میزبان رعایت اخلاق را در ارتباط با گردشگران ننماید نتیجه آن گریزان شدن گردشگران و کسادی بازار گردشگری و توریسم خواهد بود.
