۱.
کلید واژه ها:
توسعه نابرابری منطقه ای تحلیل خوشه ای آنتروپی ارسته
در فرایند برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای و درون استانی، شناخت و تعیین سطوح توسعه یافتگی شهرستان ها و آگاهی از نقاط ضعف و قوت آن ها اهمیت زیادی دارد. چرا که بکارگیری معیارها و روش های کمی جهت تعیین سطوح توسعه یافتگی در سیستم فضایی مناطق از سویی منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی و از سوی دیگر باعث تخصیص بهینه منابع و در نهایت عاملی بر برنامه ریزی هدفمند برنامه های توسعه استانی است. با علم به این موضوع، پژوهش حاضر با هدف کلی سنجش درجات توسعه شهرستان های استان یزد گردآوری گردیده است. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده های این پژوهش از طریق مطالعه اسنادی (سالنامه آماری استان یزد؛ استانداری و فرمانداری استان یزد) گردآوری گردیده است. در این پژوهش به منظور وزن دهی شاخص ها از تکنیک دلفی و نظام وزن دهی آنتروپی؛ به منظور رتبه بندی گزینه ها از تکنیک ارسته و به منظور سطح بندی شهرستان ها از تکنیک تحلیل خوشه ای استفاده گردیده است. یافته های تحقیق گویای آن است که استان یزد از نظر برخورداری شاخص های توسعه نسبتاً مطلوب می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد شهرستان اردکان برخوردارترین و شهرستان بافق محروم ترین از نظر توسعه بوده اند. سطح بندی درجات توسعه نیز نشان می دهد در استان یزد 3 شهرستان توسعه یافته؛ 5 شهرستان نیمه توسعه یافته و 2 شهرستان توسعه نیافته می باشند.
۲.
کلید واژه ها:
برنامه ریزی تاب اوری بافت فرسوده زلزله محله عبدل آباد شهر تهران
وقتی زلزله ای روی می دهد، شهر به صورت یک سیستم از آن تأثیر می پذیرد. به عبارت دیگر عناصر شهری نتنها خود از زلزله و سایر آثار جانبی آن متأثر می شوند، بلکه در عمل متقابل سیستمی سایر عناصر شهری را تحت تأثیر قرار داده و یا از آن ها تأثیر می پذیرد. هرچه میزان و نحوه تأثیر گذاری یکی از عناصر شهری بیشتر باشد، تعداد و انواع بیشتری از عناصر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این مقاله به بررسی میزان مؤلفه های تاثیرگذار در تاب آوری بافت فرسوده در مقابل زلزله در محله عبدل اباد منطقه 19 شهر تهران است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی می باشد و از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است و با مدل FAHP به تحلیل پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که روش فعلی مدیریت بافتهای فرسوده کارایی لازم برای مواجهه با زمین لرزه را ندارندو عوامل مدیریتی در سطح محلات تأثیر بیشتری نسبت به سایر عوامل تأثیر پذیرفته از کاربری زمین شهری در هنگام زلزله دارند. یافته های حاصل از مدل نشان می دهد که عامل مدیریتی، اقتصادی و مشارکت اهالی در فرایند بازآفرینی و احیا به ترتیب امتیاز (0.145)، (0.112) و (0.110) در جایگاه های اول تا سوم واقع شده اند و نشانگر اهمیت این مؤلفه ها در بین مؤلفه های مورد مطالعه می باشد. همچنین در این پژوهش با توجه به مؤلفه ها و زیر معیارها با استفاده از نرم افزار فوق، بین عبدل آباد شمالی و جنوبی، عبدل آباد شمالی در جایگاه نخست واقع گردید و براین اساس بهترین محدوده از لحاظ برنامه ریزی بعد از وقوع زلزله می تواند مدیریت و ساماندهی شود.
۳.
کلید واژه ها:
پیاده راه امنیت ذهنی امنیت حرکتی درکه ستارخان همیلا
هدف از انجام این پژوهش بررسی ایجاد پیاده راه در محله های درکه، ستارخان و همیلا و تأثیر آن بر امنیت ذهنی و حرکتی شهروندان بوده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و برای تجزیه و تحلیل اصلاعات از نرم افزار آماری spss استفاده شده است. در این پژوهش جامعه آماری همه عابران استفاده کننده از پیاده راه های مورد مطالعه را شامل می شود. با توجه به جامعه آماری که در اینجا جمعیت شناور کاربران پیاده راه مدنظر است، حجم نمونه 400 پرسشنامه محاسبه شد و در جهت بررسی کامل سؤالات پرسشنامه در شرایط مختلف شبانه روز، 200 پرسشنامه در روز و 200 پرسشنامه در شب به روش مصاحبه ای تکمیل شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بعد عملکردی در امنیت با توجه به معیارها در مؤلفه های خدماتی، فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی چگونه با عملکرد معیارها و بعد ادراکی امنیت در جهت مثبت همبستگی داشته و همچنین با بررسی دقیق و آزمون و خطا با علم بر شاخص های امنیت پیاده راه احساس امنیت را فارغ از وابستگی به جنسیت یافته و معیارهای سنی و تفاوت سلامت جسمی کاربران پیاده راه را در نحوه خدمت رسانی آن به کاربران تاثیرگذارتر یافتیم. نادیده گرفتن مسیری برای حرکت ویلچر معلولین و عدم تفکیک مناسب سواره و پیاده حضور باربرها و عدم ساماندهی آنها، عدم پیش بینی محل مناسب برای فعالیت موقت همچون دست فروش ها، نور و روشنایی نامناسب فضا بخصوص در شب، فعالیت اندک نیروی انتظامی در شب و عدم وجود دوربین های نظارتی در محل از جمله معایب و مشکلات کاهش امنیت می باشد.
۴.
کلید واژه ها:
سینوپتیک گردوغبار خشکسالی همبستگی
طوفان گردوغبار پدیده ای است که عمدتاً در مناطق خشک و نیمه خشک در نتیجه سرعت زیاد باد و تلاطم آن بر روی سطح خاک بدون پوشش و مستعد فرسایش به وجود می آید و باعث کاهش میزان دید به کمتر از یک کیلومتر می شود. در این تحقیق از داده های گردوغبار و بارندگی ایستگاه های منتخب استان های البرز و قزوین در طی سال های 2000 تا 2014 استفاده شد. پس از استخراج کدهای گردوغبار از داده های هواشناسی، روزهای همراه با گردوغبار تعیین و فراوانی ماهانه و سالانه، به روش آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی تأثیر خشکسالی بر وقوع پدیده گردوغبار با استفاده از روش SPI برای مقیاس های سالانه و ماهانه در بازه های زمانی 3، 9 و 18 ماهه صورت گرفت. نتایج خشکسالی نشان داد در ایستگاه کرج سال 2013 خشکسالی شدید و در ایستگاه قزوین سال 2008 خشکسالی بسیار شدید رخ داده است. نتایج بررسی سالانه گردوغبار نشان داد که با توجه به کد پدیده 06 و 07 دو ایستگاه کرج و قزوین بیشترین پدیده گردوغبار رخ داشته اند. بررسی های ماهانه نیز نشان داد ماه های می و ژوئن بیشترین فراوانی رخداد را داشتند که در ایستگاه های کرج و قزوین رخ داد. با بررسی ارتباط میان خشکسالی و فراوانی روزهای همراه با گردوغبار نیز مشخص شد در ایستگاه کرج همبستگی معناداری میان این دو پدیده در مقیاس سالانه و ماهانه وجود ندارد اما در ایستگاه قزوین میان روزهای همراه با گردوغبار و مقادیر SPI در بازه 18 ماهه، همبستگی ضعیفی در سطح 10% وجود دارد ولی سایر مقیاس های زمانی هیچ ارتباطی معناداری نشان نداشتند.
۵.
کلید واژه ها:
توسعه پایدار جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان لاهیجان
امروزه افزایش جمعیت شهرنشین و درنتیجه آن توسعه مناطق شهری و اتکا به حمل و نقل موجب افزایش مصرف انرژى و ایجاد اثرات مخرب زیست محیطی شده است در نتیجه برای دست یافتن به توسعه پایدار استفاده از ابزارها و روشهای مناسب جهت بررسی و شناخت پیامدهای مخرب ناشی از توسعه شهری ضروری است. یکی از این روشها، ارزیابی جای پای اکولوژیک است که به محاسبه میزان اثرات منفی هر فرد بر محیط زیست می پردازد. شهرستان لاهیجان بعنوان بزرگ ترین شهرستان شرق گیلان و سومین شهرستان پر جمعیت گیلان شاهد افزایش روزافزون جمعیت شهری و در نتیجه توسعه شهری و افزایش استفاده از وسایل حمل و نقل است. هدف این پژوهش ارزیابی جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان لاهیجان است و پاسخ به این سؤال که آیا فضای بوم شناختی شهرستان لاهیجان توان تأمین حمل و نقل پایدار شهری را داراست؟ روش تحقیق بر پایه روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک است. یافته ها بیانگر این موضوع هستند که جای پای اکولوژیک حمل ونقل هر فرد ساکن شهرستان لاهیجان برابر 8922/0 هکتار زمین است. باتوجه به جمعیت شهرستان در کل 32/150325 هکتار زمین برای بخش حمل و نقل مورد نیاز است که در مقایسه با میزان زمین در دسترس، شهرستان لاهیجان دارای 32/122831 هکتار کسری زمین است و این موضوع بیانگر میزان فشار وارده بر فضای بوم شناختی جهت تأمین انرژی مورد نیاز حمل و نقل است که منجر به ناپایداری اکولوژیکی شهرستان لاهیجان می شود.
۶.
کلید واژه ها:
رضایتمندی گردشگران استان مازندران دفاتر خدمات سیاحتی و جهانگردی
امروزه گردشگری در تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشورها از اهمیت بالایی برخوردار است و بنابراین رضایتمندی گردشگران نقش مهمی در تداوم گردشگری و آینده این صنعت ایفا می کند. رضایت گردشگران معمولاً به افزایش نرخ حمایت از ماندگاری، وفاداری و جذب گردشگر کمک می کند و این امر نیز در کسب اهداف اقتصادی چون افزایش نرخ حمایت از ماندگاری، وفاداری و جذب گردشگر و نیز در کسب اهداف اقتصادی چون افزایش تعداد گردشگران و کسب موفقیت های بلندمدت اقتصادی در کشور بسیار مؤثر است. هدف این مقاله اولویت بندی عوامل مؤثر بر رضایتمندی گردشگران از دفاتر خدمات سیاحتی و جهانگردی استان مازندران با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی است. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری مورد مطالعه، گردشگران استان مازندران می باشند . با توجه به اینکه تعداد جامعه نامعلوم و واریانس نمونه اولیه هم موجود نمی باشد بر اساس فرمول حجم نمونه 170 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد روایی آن ها تائید و پایایی پرسشنامه با توجه به ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 74/0 مورد تائید قرار گرفت. داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در آمار استنباطی از آزمون های تی تست، KMO و MSA استفاده شد. همچنین برای اولویت بندی مؤلفه ها از AHP استفاده گردید. نتایج مقاله نشان می دهد که تمام عواملی که توسط AHP اولویت بندی شدند؛ یعنی مهارت های ارتباطی، تصویر ذهنی، مهارت فیزیکی، مهارت فنی، رسانه های نوین، خدمات و قیمت بر رضایتمندی گردشگران از دفاتر خدمات سیاحتی و جهانگردی استان مؤثر بوده اند.
۷.
کلید واژه ها:
گردشگری اقلیم گردشگری عناصر اقلیمی TCI خوزستان
امروزه مطالعات بیوکلیماتیک انسانی پایه و اساس بسیاری از برنامه ریزی های عمران ناحیه ای، بویژه در زمینه مسائل شهری و سکونتگاهی، معماری و گردشگری است. این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، عناصر اقلیمی مؤثر بر فعالیتهای گردشگری در استان خوزستان را مورد ارزیابی قرار می دهد. پژوهش حاضر از جمله پژوهش های کاربردی است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام می شود، در این تحقیق از داده های 12 ایستگاه سینوپتیک استان خوزستان طی دوره آماری 1993-2012 استفاده شده است. سپس نتایج حاصل وارد محیط GIS شد و پهنه بندی اقلیم گردشگری برای استان به صورت فصلی انجام شد و در نهایت تقویم گردشگری برای استان استخراج گردید. در پژوهش حاضر نتایج بدست آمده نشان می دهد که پتانسیل های اقلیمی خوزستان برای گردشگران در ماه های سرد سال بسیار مطلوبتراست و با نزدیک شدن به فصول گرم، شرایط نامطلوب می شود و عدم آسایش مشاهده می شود. به عبارتی، بهترین شرایط بیوکلیمایی برای گردشگران در این استان فصل زمستان و پاییز است و فصل های گرم سال به علت تغییرات بالای دما و رطوبت نسبی نامطلوب هستند و شرایط آسایش اقلیمی مشاهده نمی گردد. در فصل بهار با ایجاد هتل ها، متل ها و کمپ های همساز با اقلیم می توان شرایط میکروکلیمایی را بوجود آورد، تا گردشگران احساس آرامش داشته باشند، اما در فصل تابستان به علت تغییرات شدید اقلیمی با رکود گردشگری و شرایط نامساعد آسایش اقلیمی روبرو می باشد.
۸.
کلید واژه ها:
درون یابی تغییرات اقلیمی استان آذربایجان شرقی مدل ریزمقیاس نمایی آماری (LARS-WG)
تغییر اقلیم خصوصاً افزایش دما مهم ترین معضل کره زمین در قرن بیست و یکم می باشد. بنابراین ارزیابی میزان روند این معضل در مقیاس جهانی، منطقه ای و محلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. امروزه تعداد زیادی مدل گردش عمومی جو برای پیش بینی وضعیت اقلیم در آینده طراحی شده است، اما خروجی حاصل از این مدل ها به دلیل محدودیت در تفکیک مکانی در مقیاس محلی، قابل استفاده نمی باشند. لذا روش های متعددی به منظور استفاده از خروجی این مدل ها در مقیاس منطقه ای و محلی ابداع شده است. یکی از متداول ترین این روش ها استفاده ازمدل ریزمقیاس نمایی LARS-WG است. در این تحقیق با هدف پهنه بندی اقلیم استان آذربایجان شرقی در ابتدا اطلاعات اقلیمی پانزده ساله (تا سال 2010 میلادی) ده ایستگاه سینوپتیک استان جمع آوری گردید. سپس با استفاده از مدل مذکور اطلاعات دما و بارش در بازه های 2030-2011 و 2065-2046 تولید گردید. با استفاده از روش عکس وزن فاصله اقدام به پهنه بندی استان در بازه های زمانی فوق صورت گرفت و سپس به ارزیابی عملکرد روش پرداخته شد که نتایج حاصل نشان دهنده عملکرد مناسب روش اتخاذ شده است. براساس نتایج بدست آمده مشخص گردید که بطور میانگین تا سال 2030 درجه حرارت در تمام استان 5/1 درجه سانتی گراد و تا سال 2065 تا 3 درجه سانتی گراد افزایش می یابد. در زمینه بارش، براساس نتایج مدل، مقدار بارش در هر دو بازه زمانی با روندی روبه کاهش مواجه خواهد بود به نحوی که بیش ترین آن تا سال 2065 به میزان 40 میلی متر از میانگین دوره مشاهداتی می باشد.
۹.
کلید واژه ها:
مدیریت شهری توسعه گردشگری گردشگری ساحلی شهر دیر
مدیریت شهری عاملی مهم در توسعه بنادر و شهرهای ساحلی محسوب می شود. به همین خاطر دولت ها سعی دارند تا حد توان با استفاده از مدیریت شهری، گردشگری ساحلی را گسترش دهند. پژوهش حاضر در پی بررسی تاثیرات مثبت مدیریت شهری بر گردشگری ساحلی از نظر 321 نفر از گردشگران و مردم محلی شهر دیر (براساس فرمول کوکران) بدست آمده است. این پژوهش بر اساس شیوه انجام، از نوع توصیفی-تحلیلی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و جهت بررسی رابطه متغیرها با هم از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. در مطالعات انجام یافته شاخص هایی نظیر زیرساخت های اولیه، امکانات اساسی و زیربنایی گردشگری، مصوبات شورای اسلامی، دسترسی مناسب و وجود امکانات و خدمات به عنوان مهم ترین عوامل کیفی برای محیط های ساحلی می باشد، که در مورد ساحل شهر دیر این شرایط، نامطلوب ارزیابی شده است. همچنین می توان گفت، مدیریت شهری با توسعه گردشگری ساحلی دارای رابطه مثبت و معنی داری است به طوری که مقدار آن برابر**759/0 است که به این معنی است، هر چقدر مدیریت شهری پایدارتر باشد به همان میزان گردشگری ساحلی نیز توسعه پیدا می کند.
۱۰.
کلید واژه ها:
توسعه تصمیم گیری چند معیاره شدت تغییرات درصد تغییرات ضریب تغییرات استان خوزستان
آغاز موج استفاده از مدل های کمی در علوم اجتماعی طی دهه های 1990 توأم با طرح مباحث توسعه و توسعه نیافتگی، کاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره در تعیین سطوح توسعه یافتگی مناطق را گسترش داده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر مقایسه کارایی روش های تصمیم گیری چند معیاره (الکتر، ویکور، تاپسیس، کپ لند، تاکسونومی و saw) در سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان خوزستان می باشد. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –تحلیلی است. جامعه آماری 24 شهرستان استان خوزستان می باشد که با استفاده از 71 متغیر در شش بخش مختلف به رتبه بندی شهرستان های استان پرداخته و در نهایت با استفاده از سه روش ضریب تغییرات، درصد تغییرات و شدت تغییرات بهترین مدل را برای سنجش درجه توسعه شهرستان های و رتبه بندی آن ها انتخاب کرده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که شهرستان های استان در مدل های مختلف، موقعیت و رتبه های متفاوتی را به دست آورده اند، با توجه به نتایج به دست آمده از مدل ادغامی کپ لند، 24 شهرستان استان در سه سطح، نسبتاً توسعه یافته، درحال توسعه، نسبتاً محروم طبقه بندی شده اند. طبق این طبقه بندی، شهرستان رامهرمز با 23 امتیاز در رتبه اول و شهرستان باوی با 22- امتیاز در رتبه آخر (رتبه 20) قرار دارد که این امر نشان دهنده وجود ناهماهنگی و عدم تعادل در بین شهرستان های استان می باشد. همچنین نتایج بیانگر کاهش شدت تغییرات، درصد تغییرات و ضریب تغییرات در دو مدل تاکسونومی و الکتر می باشد و به نظر می رسد این دو روش در مقایسه با سایر روش های تصمیم گیری چند معیاره برای سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان، از اعتبار بیشتری برخوردارند.
۱۱.
کلید واژه ها:
آسایش حرارتی گردشگران شاخص CI شاخص Terjung شاخص MEMI آبادان زنجان
این تحقیق به مقایسه آسایش حرارتی گردشگران در شهرهای آبادان و زنجان با استفاده از شاخص های فشار عصبی، ترجونگ و شاخص MEMI پرداخته و از داده های هواشناسی این ایستگاه های سینوپتیک طی دوره آماری 20 ساله (1394-1374) استفاده شده نتایج شاخص فشار عصبی (CI) نشان می دهد: شرایط سرد در هیچ یک ازماه ها ی سال در آبادان مشاهده نمی شود و هوا در اواخر پاییز و در زمستان خنک است. ضرایب آسایش انسانی زنجان در تابستان نشانگر وضعیت آسایش بو ده، هشت ماه از سال هوا سرد است و چهار ماه آن هوا خیلی خنک و آسایش است. شاخص Terjung شرایط اقلیم روزانه در آبادان برای ماه های آذر، بهمن و اسفند حاکمیت شرایط اقلیمی مطبوع و اقلیم شبانه بیشتر نشان دهنده ی خنک (ماه فروردین) تا بسیار خنک (ماه های آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند) است؛ مقایسه ی شرایط حرارتی روز و شب زنجان نشان می دهد که درپاییز و زمستان شرایط حرارتی بسیار خنک، سرد، بسیار سرد و فوق العاده سرد و در تابستان و بهار بسیار خنک بر منطقه استیلا دارد. شاخص MEMI آبادان در ماه های دی و بهمن با برخورداری از تنش سرمایی اندک در ماه های اسفند و آذر در شرایط بدون تنش قرار دارد و دارای بالاترین کیفیت آسایش اقلیمی است. با توجه به مدل ها مناسب ترین زمان برای گردشگر زمستان در آبادان و تابستان در زنجان می باشد.
۱۲.
کلید واژه ها:
آمایش مناطق مرزی اولویت های برنامه ریزی SWOT- ANP SWOT - AHP مریوان و بانه
پیامد فضایی آمایش، تعامل میان انسان و فعالیت هایش در فضا، و به طور کلی چیدمان منطقی از استقرار جمعیت و فعالیت در پهنه سرزمین است و نقش آن در برنامه ریزی های دیگر به نحوی است که تمام برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی در سطوح مختلف جغرافیایی متأثر از آن است. هدف از تحقیق حاضر، آمایش مناطق مرزی با تأکید بر راهبردها و اولویت های برنامه ریزی در مناطق مرزی بانه و مریوان است. در این تحقیق روش پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی انجام شده است. همچنین تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی به شمار می آید و شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی در قالب پرسشنامه و توسط ۲۰ نفر از متخصصان امر انجام گرفته است، مدل های استفاده شده در تحقیق حاضر مدل هیبریدی، SWOT، QSPM، SWOT-ANP و SWOT- AHP است، در نتیجه ی آن سنجش قابلیت ها و محدودیت های آمایش مناطق مرزی به لحاظ توسعه انجام گرفته شده است، برای حصول بدین مقصود با بهره گیری از تکنیک SWOT اقدام به شناسایی نقاط قوت و ضعف (عوامل داخلی) و فرصت ها و تهدیدها (عوامل خارجی) شده است و سپس با استفاده از مدل ANP و AHP به وزن دهی مجموعه عوامل داخلی و خارجی جهت اتخاذ بهترین استراتژی (SO,WO,ST,WT) پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در مدل SWOT-QSPM، WT به عنوان راهبرد اصلی، در مدل SWOT-AHP راهبرد SO با امتیاز ۸۶۱/۰ به عنوان راهبرداصلی و در مدل SWOT-ANP راهبرد ST با امتیاز ۱۶۶۹/۰ به عنوان راهبرد اصلی انتخاب شد.
۱۳.
کلید واژه ها:
بهینه سازی انرژی مهندسی ارزش فاز طراحی نمای ساختمان نرم افزار انرژی پلاس
بیشترین میزان مصرف انرژی در بخش ساختمان متمرکز شده است با صرفه ترین مراحل از لحاظ هزینه برای کاهش مصرف انرژی در طی فرایند طراحی روی می دهد و منتهی به صرفه جویی عمده در چرخه عمر ساختمان ها می شود که تحلیل مصرف انرژی حین فاز طراحی می تواند منتهی به صرفه جویی عمده در چرخه عمر پروژه ها شود. در این پژوهش، کارگاه مهندسی ارزش متشکل از کارگروه تخصصی مدیریت پروژه، معماری و انرژی جهت تحلیل بهینه سازی انرژی در طراحی نمای ساختمان های شهری با تأکید بر رویکرد مهندسی ارزش تشکیل گردید و گزینه های پیشنهادی با بهره گیری از روش طوفان فکری داده ها مورد ارزیابی و محاسبه قرار گرفت. این پژوهش از منظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از منظر هدف، کاربردی می باشد و با استفاده از دانش، تجربه و توانایی های گروه انتخابی، در جهت کاهش هزینه و انرژی در طراحی نما با نرم افزار انرژی پلاس پروژه انجام گرفته است یافته های تحقیق نشان می دهد نتایج پیشنهاد تغییر ابعاد بازشوها باعث کاهش بار سرمایشی به میزان 20 درصد نسبت به شرایط اولیه طراحی می گردد همچنین تحلیل پیشنهاد وجود سایبان در در حالت افقی موجب کاهش بار سرمایشی 50 درصد نسبت به حالت بدون سایه بان می باشد همچنین انجام مطالعات مهندسی ارزش در پروژه های معماری بازگو کننده نتایج زیر است: ارتقا سطح دانش عوامل پروژه، آشکار شدن نواقص طرح اولیه، دستیابی به راه کارهای جدید، ترغیب و مشارکت کارها به صورت گروهی، ساده سازی طرح، شفاف سازی نیازها و اهداف طرح، هماهنگ سازی اقدامات متنوع و کاهش هزینه ها است. این پژوهش باهدف بیان نتایج حاصل ازمهندسی ارزش به صورت کاربردی در طراحی معماری و شهرسازی انجام گرفته است.
۱۴.
کلید واژه ها:
حکم روایی مطلوب شهری تاب آوری شهری سکونتگاه غیررسمی ایران تبریز
در سال های اخیر، مطالعه درباره ی ضرورت و اهمیت به کارگیری اصول تاب آوری شهری و عوامل مؤثر بر آن در زمینه کاهش خطرات در شهرها و مخصوصاً شهرهای دارای سکونتگاه های غیررسمی توجه بسیاری از صاحب نظران را به خورد جلب کرده است. در این میان ضررورت توجه به اصول حکم روایی مطلوب شهری و از آن جمله نقش و جایگاه ساکنین محلات دارای سکونتگاه غیررسمی در ارتقای تاب آوری اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف این مقاله بررسی نقش حکم روایی مطلوب شهری در افزایش تاب آوری سکونت گاه های غیررسمی است. تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیل و نیز از نوع همبستگی و علّی است. جامعه آماری تحقیق ساکنان سکونت گاه های غیررسمی کلان شهر تبریز می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه تحقیق 400 نفر به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون رگرسیون چندمتغیره گام به گام استفاده شد. روایی صوری پرسش نامه توسط اساتید دانشگاهی و متخصصان شهری مورد تأیید قرار گرفت. با استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا پایایی پرسش نامه تحقیق 92/0 برای پرسشنامه حکمروایی مطلوب شهری و 91/0 برای پرسشنامه ی تاب آوری شهری محاسبه شد. نتایج ِیافته های پژوهش نشان می دهد که از بین متغیرهای حکم روایی مطلوب شهری به جز دو متغیر حاکمیت قانون و عدالت و انصاف، بقیه ی متغیرها با متغیر وابسته رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره روشن ساخت که متغیر مسئولیت پذیری بیشتر از سایر متغیرها قدرت تبیین متغیر تاب آوری را داشته و بعد از آن به ترتیب متغیرهای شفافیت، مشارکت پذیری، پاسخ گویی، اجماع سازی و کارآیی و اثربخشی قرار دارند. این شش متغیر توانایی تبیین 89/0 درصد از تغییرات تاب آوری سکونت گاه های غیررسمی را دارند. در نهایت پیشنهاد های کاربردی در زمینه ی نقش هریک از ابعاد حکم روایی در افزایش تاب آوری ارائه شده است.
۱۵.
کلید واژه ها:
سازمان های مردم نهاد مدیریت مشارکت محور بوروکراسی مدیریت مالی بحران های زیست محیطی کلان شهرهای ایران
یکی از آسیب های کلان و ساختاری مدیریت به ویژه در مسائل محیط زیستی بوروکراسی است که این مسئله در مواقع بحران های زیست محیطی باعث عدم ابتکار عمل و واکنش بهنگام از ناحیه مدیریت کلاً کشور شده است. به نوعی می توان گفت که این مسئله سابقه ای جهانی دارد و راه حل های متعددی نیز برایان ارائه شده است که یکی از ابتکارات بسیار کارآمد در این زمینه سازمان های مردم نهاد هستند. هدف این مقاله بررسی و تحلیل بررسی نقش سازمان های مردم نهاد در فراهم آوردن زمینه های مشارکت مردم به دور از گیر و دارهای بوروکراسی اداری به منظور مدیریت مالی و جغرافیایی بحران های زیست محیطی کلان شهرهای ایران است. سؤال اصلی مقاله این است که با توجه به ناکارآمدی مدیریت بوروکراتیک در مواجهه با بحران های زیست محیطی در کلان شهرهای ایران سازمان های مردم نهاد چگونه می توانند با به وجود آوردن مدیریت مشارکت محور ابعاد مالی و جغرافیایی بحران های زیست محیطی کلان شهرهای کشور را مدیریت نمایند؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می شود از جمله این که مدیریت مشارکت محور دارای چه تاریخچه ای است و این که چه نظریاتی در این رابطه ارائه شده است. یافته های این مقاله نشان می دهد که کلان شهرهای ایران با بحران های زیست محیطی مختلفی مانند آلودگی هوا، تخریب پوش گیاهی و جنگلی، خشک سالی و ... مواجه اند که سازوکارهای دولتی مرسوم نه تنها در مدیریت آن ها موفق نبوده اند بلکه به دلیل الزامات توسعه و پیشرفت و ... بعضاً باعث تشدید آن ها نیز شده اند. فرضیه پژوهش این است که سازمان های مردم نهاد می توانند در مقابل محدودیت ای مالی و بودجه ای و ساختار پیچیده و کند بوروکراسی دولتی مدلی مشارکتی از مدیریت را برای مدیریت مالی و جغرافیایی بحران های زیست محیطی کلان شهرهای ایران فراهم آورند. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از روش تحقیق کیفی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین نقش سازمان های مردم نهاد در فراهم آوردن زمینه های مشارکت مردم به دور از گیر و دارهای بوروکراسی اداری برای مدیریت مالی و جغرافیایی بحران های زیست محیطی کلان شهرهای ایران خواهد پرداخت.
۱۶.
کلید واژه ها:
توسعه پایدار محرومیت نابرابری خراسان رضوی مدل کوپراس و SAW
کشور ما به دلیل داشتن شرایط ناهمگون و امکانات طبیعی متنوع، نیازمند برنامه ریزی در سطح استان ها است، که البته برای کسب موفقیت در امر برنامه ریزی توجه به معیارهای توسعه پایدار بر اساس توانمندی های موجود در هر استان از مهمترین مسایلی است باید در همه حال به آن توجه کرد. جامعه آماری پژوهش حاضر بیست وهشت شهرستان استان خراسان رضوی است. شاخص های مورد مطالعه از طریق مطالعات کتابخانه ای و استفاده ازسالنامه آماری استان استخراج شده است. برای مشخص شدن سطح برخورداری شهرستان های استان خراسان رضوی از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره مثل روش های؛ تشخیص نسبی مرکب (COPRAS) و میانگین وزنی ساده (SAW) و برای رسیدن به نتیجه واحد از روش ادغام (میانگین رتبه ها) استفاده شده است. نتایج میانگین رتبه ها نشان می دهد که شهرستان های مشهد، گناباد، خلیل آباد، داورزن، رشتخوار، خواف، فریمان و بجستان در سطح برخوردار، شهرستان های درگز، کلات، چناران، سرخس، کاشمر، جغتای، تایباد وفیروزه از لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه پایدار در سطح نیمه برخوردار و شهرستان های باخرز، جوین، بردسکن، تربت جام، مه ولات، سبزوار، بینالود، قوچان، زاوه، تربت حیدریه و نیشابور از لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه پایدار در سطح محروم قرار دارند. می توان بیان نمود که شهرستان هایی که امتیاز بیشتری کسب نموده اند از لحاظ سرمایه گذاری در اولویت آخر قرارگیرند و شهرستان هایی که در سطوح محروم قرار گرفته اند باید در اولویت برنامه ریزی و محرومیت زدایی قرارگیرند.
۱۷.
کلید واژه ها:
گردشگری میراث طبیعی محیط زیست رامسر
از میان جاذبه های متعددی که در زمینه صنعت گردشگری در ایران وجود دارد، شمال ایران به عنوان یکی از قطب های گردشگری کشور با داشتن میراث های طبیعی سالانه میلیون ها گردشگر را به خود جذب می کند. یکی از شاخه های بسیار جذاب در گردشگری استفاده از جاذبه های محیط طبیعی و به عبارت دیگر اکوتوریسم می باشد. همچنین به دلیل افزایش جمعیت و فشاری که به تبع آن بر محیط زیست وارد می شود، گردشگری نیز می تواند اثرات مطلوب و نامطلوبی بر محیط زیست بر جای گذارد و بهترین راه حل این است که توسعه گردشگری و خصوصاً اکوتوریسم به صورت پایدار باشد. شهرستان رامسر نیز در عمل با تبعات مثبت و منفی رشد این صنعت مواجه است. هدف از این پژوهش ارزیابی ظرفیت های گردشگری رامسر از دیدگاه زیست محیطی می باشد. روش تحقیق از نوع کاربردی، توصیفی و تحلیلی می باشد و با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان حوزه زیست محیطی رامسر می باشد و با توجه به میسر نبودن امکان اجرای تحقیق بر روی کل جامعه، از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای استفاده شده است و اطلاعات بدست آمده با استفاده از روش دلفی و نرم افزار SPSS تحلیل شده و نتایج حاکی از آن است که تغییر کاربری اراضی جلگه ای و ساحلی، آلودگی آب های سطحی ناشی از دفع نامناسب سیستم های فاضلاب و جمع آوری زباله سبب تخریب محیط زیست رامسر شده است.
۱۸.
کلید واژه ها:
مسکن ارزان قیمت سیاست های دولتی گروه های کم درآمد شهر سامان
امروزه یکی از اساسی ترین نیازهای بشری، مسکن مناسب است. رسالت دولت به منظور اجرای صحیح اصول قانون اساسی، تأمین مسکن ارزان قیمت در قالب شرکتهای تعاونی مسکن مهر برای اقشار ضعیف و دهک های پایین جامعه است. برای تحقق این هدف والا، تمام ارگان های زیرمجموعه هیئت دولت بسیج شده اند. وزارت تعاون در کنار سایر نهادها، وظیفه اجرای برخی از موارد محوله در این برنامه را برعهده دارد. بر همین مبنا ابتدا باید سیاست های پیشین ارزیابی شده و بر مبنای آن به برنامه ریزیهای و سیاست های جدید اقدام نمود که در این پژوهش به ارزیابی سیاست های دولتی تأمین مسکن در مورد گروه های کم درآمد شهری به روش توصیفی-همبستگی پرداخته شده است. منطقه مورد مطالعه شهر سامان است. سامان یکی از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری و در فاصله ۲۲ کیلومتری شمال شرقی شهرکرد قرار دارد. سامان به دلیل قرار گرفتن در حاشیه زاینده رود از زمینه مناسبی برای کشاورزی، باغداری و جذب گردشگر برخوردار است. جهت جمع آوری اطلاعات و تحلیل و ارزیابی نتایج از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد به طور کلی سیاست های دولتی تأمین مسکن در مورد گروه های کم درآمد شهری مناسب نبوده و افراد از سیاست های دولت در مورد تأمین مسکن گروه های کم درآمد شهری رضایت ندارند. همچنین افراد از سیاست های شهرداری به عنوان نماینده دولت در مورد تأمین مسکن گروه های کم درآمد شهری و از نحوه اجرای سیاست های دولت در مورد تأمین مسکن این گروه و نیز از نحوه نظارت بر اجرای سیاست های دولت در مورد تأمین مسکن گروه های کم درآمد شهری رضایت دارند، اما به نظر می رسد امنیت اجتماعی در مسکن های مهر مناسب نمی باشد.
۱۹.
کلید واژه ها:
تخصیص آب اولویت کاربران ارزش آب مدیریت استراتژیک
افزایش روز افزون جمعیت باعث شده است که نیازهای آبی در بخشهای آب شرب، صنعت وکشاورزی افزایش یابد. این شرایط نیاز به اعمال راه کارهایی مؤثر، برای مدیریت بهینه وکارآمد آب با لحاظ مسائل مختلف مانند ارزش آب و مباحث اقتصادی دارد. بنابراین این مقاله یک متدولوژی برای تخصیص بهینه منابع آب در بین نیازهای شرب، کشاورزی و صنعت در استان قم پیشنهاد گردیده است. به دلیل مشکل کم آبی در این استان، آب انتقالی از سرشاخه دز برای این استان در نظر گرفته شده است که در مدل مورد نظر لحاظ شده است. در متدولوژی پیشنهادی، از الگوریتم بهینه سازی PSO و تابع هدف مجموع نسبت سود به میزان مصرف های مختلف استفاده گردیده است. مدل تخصیص در دو حالت، بدون در نظر گرفتن اولویت ها و آب انتقالی و در حالت دوم با در نظر گرفتن این موارد اجرا شده است. اولویت کاربران نیز از دو دیدگاه ارزش آب و مدیریت استراتژیک، بررسی گردیده است. براساس نظر کاربران و تحلیل آماری لازم برای هر یک از نیازها، وزن اولویت ها تعیین و در مدل بکار گرفته شده است. نتایج نشان دهنده میزان موثرتری از تأمین نیازها در دیدگاه مدیریت استراتژیک و دیدگاه ارزش آب می باشد.
۲۰.
کلید واژه ها:
برنامه ریزی راهبردی میراث صنعتی توسعه گردشگری کارخانه ریسباف اصفهان
کارخانه ریسباف اصفهان از آثار صنعتی قابل توجه در ایران است. یکی از راهکارهای حفاظت از این میراث معماری صنعتی، ایجاد و توسعه گردشگری بر اساس قابلیت ها و ارزش های آن است. با توجه به این امر، مقاله حاضر درصدد است تا با کمک رهیافت برنامه ریزی راهبردی (تکنیک هایی از قبیل: ماتریس ارزیابی عوامل داخلی،[1] ماتریس ارزیابی عوامل خارجی[2] و مدل سوات[3]) و با کمک نرم افزار SPSS و از طریق روش کتابخانه ای و مطالعات میدانی (پانل خبرگان)، مهم ترین راهبردهای مناسب توسعه گردشگری در کارخانه ریسباف اصفهان را تدوین و اولویت بندی نماید. نتایج به دست آمده از این پژوهش بیانگر این مطلب است که کارخانه ریسباف اصفهان به عنوان یک سیستم با 9 فرصت و 15 تهدید (مشتمل بر 6 عامل خارجی و 24 شاخص) و با 32 نقطه قوت و 14 نقطه ضعف (مشتمل بر 9 عامل داخلی و 46 شاخص) مواجه است. کارخانه ریسباف اصفهان با دارا بودن عوامل نه گانه داخلی با امتیاز کل 3.781 و عوامل شش گانه خارجی با امتیاز کل 4.023 درخصوص ایجاد و توسعه گردشگری، به ترتیب در محیط داخلی با قوت و در محیط خارجی با فرصت روبرو است. همچنین باتوجه به اینکه موقعیت گردشگری در کارخانه ریسباف اصفهان در بخش (I) جدول مقایسه ای عوامل داخلی-خارجی است، راهبرد استخراجی آن، «راهبرد رشد و ساخت» است.
۲۱.
کلید واژه ها:
سرمایه اجتماعی امنیت اجتماعی عشایر استان خراسان شمالی
امروزه سرمایه اجتماعی با امنیت اجتماعی تعریف می شود و خصلت درون گروهی دارد و این همان چیزی است که نه تنها در جامعه عشایری کم نیست بلکه بسیار هم قوت دارد و با خصلت بین گروهی در بحث توسعه کارایی داشته و با ارتباط دو سویه دولت و مردم و ارزش گذاری به مردم و اقدام در جهت توانمند سازی آنان می توان با سرمایه های اجتماعی موجود به سمت توسعه پایدار گام برداشت. از طرف دیگر افزایش سرمایه اجتماعی در یک جامعه با همسو کردن آن در ایجاد امنیت بخصوص در نواحی عشایری که نقش مهمی در ایجاد امنیت ملی دارند، از اصلی ترین راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در یک منطقه می باشد. بدین منظور و با توجه به اهمیت تحقیق، در این پژوهش سرمایه اجتماعی و میزان احساس امنیت اجتماعی در بین عشایر استان خراسان شمالی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش به صورت توصیف-تحلیلی بوده و عشایر استان خراسان شمالی جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل می دهند. همچنین جهت بررسی رابطه بین مؤلفه های پژوهش از آزمون های آماری در محیط نرم افزاری SPSS استفاده شده و جهت نشان دادن مهم ترین مؤلفه ها در بخش سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی به ترتیب از مدل ویکور و تحلیل عاملی بهره گرفته شده است. در نهایت رابطه و تأثیر سرمایه اجتماعی بر روی امنیت اجتماعی عشایر استان خراسان شمالی از طریق مدل رگرسیون خطی نشان داده شده است. نتایج حاکی از آن است که تمامی مؤلفه های سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی بر روی سطح زندگی عشایر تاثیرگذار بوده و انسجام اجتماعی در بخش سرمایه اجتماعی و امنیت عاطفی، احساسی و امنیت سیاسی در بخش مؤلفه های امنیت اجتماعی به عنوان مهم ترین مؤلفه تأثیر گذار عمل کرده اند. همچنین در پایان مشخص شد که نحوه ارتباط سرمایه اجتماعی با امنیت اجتماعی جامعه عشایری استان بصورت مستقیم بوده و سرمایه اجتماعی بصورت مستقیم بر افزایش امنیت اجتماعی جامعه عشایری تأثیرگذار بوده است.
۲۲.
کلید واژه ها:
ساماندهی حریم کلان شهر تهران اسکان جمعیت اشتغال
کلان شهر تهران با تحولات جمعیتی و کالبدی روبه رو است. از آنجا که بسیاری از قوانین، ضوابط و مقررات مزبور در ارتباط با این تحولات از تنوع و تعدد مراجع صدور و تنظیم برخوردار است این تنوع در مواردی ایجاد اشکال نموده و چه بسا پیرامون شهر به دست مجریان متفاوت و برنامه های مختلف، دچار دست کاری و تغییرات می شود. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که در چارچوب مطالعه روابط متقابل میان اسکان جمعیت و اشتغال ساماندهی حریم مادر شهر تهران بایستی بر اساس چه راهبردی انجام شود؟ برای بررسی مسئله پژوهش از طریق روش اسنادی و کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است و یافته های تحقیق حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از قضاوت کارشناسانه (روش دلفی) و بهره گیری از شیوه پیمایش میدانی (مشاهده و پرسشنامه) به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس به منظور ارائه استراتژی مناسب در مسائل مدیریتی حریم شهر تهران استفاده شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که عدم مشارکت مردمی در صیانت از حریم شهر و تغییر کاربری ها رتبه اول را در بین مسائل مورد ارزیابی به دست آورده و از مسائل دیگر که در رتبه دوم قرار دارد عدم تدقیق محدوده شهری تهران و کنترل مستمر است و کمبود نیروی متخصص در امر مدیریت حریم شهری تهران، حاکمیت نگاه بخشی بر مدیریت جمعیت و فعالیت در رتبه های آخر قرار دارند.
۲۳.
کلید واژه ها:
مدیریت شهری مناطق پیراشهری ذی نفعان و کنشگران منطقه 22 تهران
مناطق پیراشهری به عنوان فضاهای احاطه کننده پیرامون شهر و طی فرآیند شهر گرایی ؛ تکوین یافته و توسعه مناطق کلانشهری را تحت تأثیر قرار داده اند. از این رو ضروری است با اتکا به مفاهیم و روشهای ناظر بر مدیریت شهری یکپارچه فضایی – عملکردی به عنوان الگوی مناسب و مؤثر، در جهت مدیریت توسعه پایدار مناطق پیراشهری گام برداشت . بر همین اساس این مقاله ضمن مطالعه و بررسی مفهوم پیراشهری و پیامد های آن ؛ به بررسی، باز کاوی و ارائه مدلی برای مدیریت یکپارچه شهری منطقه 22 پرداخته است. برای این هدف با استفاده از تکنیک دلفی و ایجاد یک پنل از متخصصین و خبرگان حوزه مدیریت شهری و آشنا به شرایط قلمرو مکانی پژوهش؛ بررسی و شناخت ذینفعان و کنشگران مدیریتی منطقه، تعیین و تفکیک جایگاه ساختاری و عملکردی آنان، تشخیص نوع روابط و همکاری و تعامل آنها با یکدیگر در شرایط فعلی و مطلوب انجام و در نهایت مدل پیشنهادی برای مدیریت این منطقه ارائه شد. بدین ترتیب که ضمن بررسی و شناسایی نهادهای دارای نقش و اقتدار در مدیریت این منطقه، مثلت شهرداری، وزارت راه و شهرسازی و نهادهای نظامی به عنوان مثلث مسلط مدیریت منطقه شناسایی شدند. همچنین با تشخیص نقش های دقیق هر نهاد (از میان نقش های 5گانه سیاستگذاری، برنامه ریزی، اجرا، نظارت و پشتیبانی)، بازندگان و برندگان منطقه از دیدگاه پنلیست ها شناسایی و شکل بهینه روابط آنها (افقی یا عمودی) و نحوه ارتباط مناسب (همکاری، هماهنگی و همیاری) آنها بررسی گردید. در نهایت ایجاد یک شورای راهبردی بهترین مکانیسم در وضعیت فعلی مدیریت این منطقه پیراشهری معرفی گردید و با تشریح کارکردها و ساختار، یک مدل مدیریتی پیراشهری برای این منطقه پیشنهاد گردید.
