۱.
کلید واژه ها:
جغرافیا توسعه آمایش سرزمین ایران مناطق جنوبی
آمایش سرزمین نتیجه بازتاب اندیشه و عملکرد مستمر و با نظم و برنامه گروه های انسانی در مقیاس های متفاوت (روستایی، شهری، ناحیه ای و ملی و حتی در برخی مصادیق بین المللی) است تا توزیع هماهنگ انسان ها و فعالیت های اقتصادی را در رابطه با منابع طبیعی ناحیه تأمین کند. آمایش سرزمین در خدمت انسان برای ارتقای سطح کیفی زندگی او است. و تفکر آمایشی بیانگر روح فعال و جسم پویای بشری با درک جغرافیایی است. آمایش سرزمین در هر ملک و سرزمینی ممکن است بر پایه اهداف متعددی انجام گیرد، اما انجام موفقیت آمیز آمایش سرزمین هنگامی است که بر پایه شناخت جغرافیایی فضا صورت گیرد. ضرورت و اهداف ساماندهی نظام استقرار جمعیت و فعالیت (آمایش سرزمین) برحسب بنیادهای جغرافیایی، از جمله وظایف و اهداف جغرافیای کاربردی است، و در اهداف آمایش سرزمین، ساخت و ساز محیطی و توسعه ناحیه ای، جزء وجوه مشترک جغرافیای کاربردی و آمایش سرزمین به شمار آمده که در راستای تحقق بهینه این هدف یا آرمان به تشریح سیستم فضایی- فعالیتی نواحی، توسعه ی پایدار و آمایش سرزمین در سطوح ناحیه ای قرار گرفته است. آمایش سرزمین امروزه در موضوعات و محورهای مهم جغرافیایی به مطالعه و بررسی های میدانی طرح آمایش سرزمین، منطقه بندی کاربری پیشنهادی اراضی و ضوابط و مقررات کاربری اراضی می پردازد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و در این تحقیق سعی شده با طرح مساله وجوه مشترک جغرافیای کاربردی و آمایش سرزمین و نقش آن در ایجاد تحول سزمینی در جنوب ایران و با بهره گیری از آخرین دستاوردهای علمی در موضوع جغرافیای کاربردی و آمایش سرزمین، به نقش تطبیقی بر برخی نواحی خاص مرزی - ساحلی جنوب ایران پرداخته شود. هدف از این مقاله نیز بررسی نقش تطبیقی آمایش سرزمین در تبیین رابطه جغرافیا با توسعه مفهومی در ایران بعنوان یک مساله ضروری در جنوب کشور مبنای اصلی پژوهش می باشد.
۲.
کلید واژه ها:
بیابان زایی IMDPA آب اقلیم دشت کرمان
امروزه بیابان زایی یکی از مهمترین پدیده های طبیعی است که خسارات گاها" جبران ناپذیری بر زندگی انسان ها می گذارد این پدیده به صورت تدریجی محیط پیرامون خود را تسخیر کرده و باعث خالی از سکنه شدن و مهاجرت مناطق تحت تأثیر خود خواهد شد. ارزیابی و پایش این پدیده طبیعی از جمله برنامه های اساسی برنامه ریزان منطقه ای جهت مقابله با آن می باشد. پایش این پدیده در ایران که بیش از دو سوم آن در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و از اکوسیستم های شکننده ای برخوردار است از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، به همین دلیل مدل بومی IMDPA جهت ارزیابی آن ابداع گردید. در این تحقیق به منظور ارزیابی شدت بیابان زایی دشت کرمان از مدل IMDPA با تاکید بر معیارهای آب و اقلیم استفاده گردید. نتایج نشان داد کلاس بیابان زایی معیار اقلیم در دوره آماری ده ساله (1392-1382) تغییر نکرده و در کلاس متوسط قرار دارد و همچنین کلاس بیابان زایی معیارآب متوسط تعیین گردید. ضمناً نتایج نشان داد در معیار آب از مساحت شدت بیابان زایی کلاس کم کاسته شده و به مساحت کلاس بیابان زایی متوسط افزوده شده است و نهایتاً مشخص گردید با گذشت زمان شرایط بیابان زایی منطقه وخیم تر شده حتی کلاس بیابان زایی شدید نیز در بعضی از مناطق به خصوص در نواحی غرب و جنوب شرقی دشت کرمان مشاهده شده است.
۳.
کلید واژه ها:
ریسک محیط زیست فلزات سنگین بخش دندی شهرستان ماهنشان
با توجه به آلودگی فزاینده منابع آب و اهمیت پایش مداوم آنها، در این تحقیق نسبت به بررسی جامع عناصر کمیاب و فلزات سنگین در آب های زیرزمینی بخشی از شهرستان ماهنشان و بخش دندی، به منظور بررسی تأثیر فعالیت های معدنی و صنایع وابسته در این منطقه و فعالیت های کشاورزی اقدام شد. در طول مدت تحقیق تعداد 12 نمونه در سه تکرار از 6 حلقه چاه عمیق تأمین کننده آب شرب روستایی انتخاب و فلزات سنگین (سرب، آرسنیک، کادمیوم و کروم) توسط پلاسمای جفت شده القایی (ICP - OES) مورد آنالیز قرار گرفتند و بیشترین سطح آلایندگی با سازمان بهداشت جهانی، رهنمون آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا و استاندارد ملی ایران مقایسه شدند. نتایج اندازه گیری ها نشان داد از عناصر اندازه گیری شده، کم تراز سطح مجاز است. همچنین ارزیابی ریسک سلامت انسان ها با استفاده از شاخص محیط زیست (EPA) مورد سنجش قرار گرفت. میانگین غلظت فلزات سنگین در فصل بهار برای سرب، آرسنیک، کروم و کادمیوم به ترتیب، 00083/0، 00087/0، 0024/0 و 00079/0 و در فصل تابستان 00090/0، 00084/0، 0029/0 و 00080/0 میلی گرم بر لیتر بدست آمد. نتایج نشان داد اختلاف آماری معنی داری بین غلظت فلزات سنگین اندازه گیری شده با استاندارد جهانی و ملی وجود ندارد. نتایج ارزیابی ریسک سلامت فلزات سنگین سلامت ساکنین منطقه، برای بیماری های سرطانزایی 5- 10×19 و برای بیماری های غیر سرطانزایی 6-10×4 بدست آمد. نتایج غلظت فلزات سنگین اندازه گیری شده و مقایسه آن با استانداردها (استاندارد ملی ایران، 1997؛ استاندارد سازمان جهانی بهداشت، 2003؛ استاندارد آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا، 2003) نشان داد که خطری از لحاظ بهداشتی منطقه مورد مطالعه را تحدید نمی کند.
۴.
مجموعه بررسی ها و تجزیه و تحلیل های انجام شده در مورد حوادث آتش سوزی و نحوه عملکرد نیروهای امدادی آتش نشانی نشانگر آن است که محدودیت ها ونارسایی های عمده ای در مدیریت اطلاعات، مکان یابی و همچنین ارزیابی سوانح از دیدگاه مدیریت بحران می باشد. لذا جهت گیری این مقاله ارائه تکنیک های مهندسی بهینه در این زمینه می باشد. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. در این زمینه ضمن تشریح مفاهیم کاربردی بحران، طبقه بندی بحران، مدیریت بحران، مدیریت ریسک، تکنیک های مهندسی اطلاعات از جمله فناوریهای نوین در فرایند مدیریت بحران در آتش نشانی GIS- WEB GIS - MOBILE GIS --Decision Support System و مدلهای مکان یابی از جمله مدل GIS و ماتریس ارتباطات و پتانسیل جمعیتی و روشهای ارزیابی سانحه تشریح شده است.
۵.
کلید واژه ها:
پیاده راه سرزندگی خوانایی حکمروایی خوب شهری مشارکت
تا قبل از ورود مدرنیته به دنیای بشریت، شهرها به نسبت، فضاهای بهتری را برای زندگی فراهم می نمودند. یکی از این فضاها، پیاده راه های موجود در سطح شهر است که توسط خودروها مورد تهاجم و زندگی جمعی در آن کمرنگ و در مواردی رو به متروکی می رود و علی رغم آگاهی مسئولین امر و اقدامات مقطعی و گاه مستمر صورت پذیرفته در جهت بهبود و بازآفرینی، هیچ یک، منجر به رضایتمندی و احیای آن نگردیده است، این مقاله که برگرفته از رساله دکتری اینجانب است درصدد است با نگاهی مجدد به ملاک های کالبدی به عنوان پایه و مبنای حضور و مشارکت مردم، با هدف ارائه الگویی جهت ساماندهی و اولویت بخشی به اقدامات کالبدی آتی پیاده راه های شهری اقدام نماید. که بر این اساس در جهت سنجش شاخص های اثرگذارکالبدی (ایمنی، سرزندگی، خوانایی و نفوذپذیری) با یکی از مرتبط ترین شاخص های اثرپذیر حکمروایی (مشارکت) نسبت به تهیه پرسشنامه خودساخته استاندارد اقدام و با استفاده از نرم افزار SPSS داده ها تحلیل و در نهایت با استفاده از مدل رگرسیونی پس رونده و در سه مرحله با سنجش هریک از شاخص های کالبدی و ارتباط آن با شاخص مشارکت، دو متغیر نفوذپذیری و ایمنی و امنیت (با وزن کمتر) از مدل خارج و دو متغیر سرزندگی و خوانایی (با وزن بیشتر) در مدل باقی و مدل سوم به عنوان مدل کامل با لحاظ کلیه معیارهای کفایت مدل شناخته می گردد که می توان نتیجه گرفت خوانایی و سرزندگی برروی حکمروایی تأثیر معناداری داشته و ایمنی و امنیت و نفوذپذیری تأثیر معناداری نداشته اند.
۶.
کلید واژه ها:
گردشگری روستایی تحولات اقتصادی روستاهای هدف گردشگری شرق گیلان
گردشگری یکی از عوامل مؤثر درسکونتگاه های روستایی می باشد که توسعه آن نقش مهمی در متنوع سازی اقتصاد روستایی داشته و می تواند اثرات و پیامدهای اقتصادی مختلفی را به همراه داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی نقش گردشگری در تحولات اقتصادی روستاهای هدف گردشگری شرق استان گیلان در دهه اخیر است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بخش عمده ای از داده های آن بر اساس مطالعات میدانی صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که دهه اخیر (1395-1385) گردشگری در زمینه اقتصادی اگرچه سبب اثرات و پیامدهای مثبت همچون افزایش فرصت های شغلی، افزایش سطح درآمد ساکنان روستا و سرمایه گذاری در این روستاها شده اما اثرات و پیامدهای منفی اقتصادی از قبیل افزایش قیمت کالاها و خدمات، فصلی بودن مشاغل مربوط به گردشگری، بالارفتن قیمت زمین، کاهش شاغلین و رکود فعالیت های مربوط به کشاورزی در فصول گردشگری را به همراه داشته است. نتایج همچنین نشان دادند در بخش های خدماتی و رفاهی روستای حسن سرا با داشتن 5 هتل، 8 رستوران و 15 سوپرمارکت بهترین عملکرد را در بین سایر روستاها داشته و همچنین بیشترین رشد قیمت زمین در دهه اخیر نیز مربوط به روستای مذکور بوده که این امر علاوه بر واقع شدن این روستا در منطقه ساحلی، ناشی از موقعیت استراتژیک این روستا در مسیر اصلی گیلان به مازندران و همچنین نقطه اتصال نواحی جلگه ای به منطقه گردشگری اشکورات می باشد. همچنین روستای سفیدآب نیز به دلیل محدودیت اراضی ضعیف ترین عملکرد را در بین تمامی روستاهای مورد مطالعه داشته است.
۷.
کلید واژه ها:
تغییر اقلیم خوزستان مدل های آماری
عناصری نظیر دما، رطوبت و بارندگی براقلیم یک منطقه تأثیر گذار بوده و تعیین کننده چگونگی تغییر اقلیم آن منطقه هستند. این تحقیق در جستجوی شناخت تغییرات اقلیمی دما و بارش، طی دوره آماری مشخص، در راستای آگاهی از وجود یا عدم وجود تغییر دما و بارش می باشد تا ضمن شناخت تغییرات، نتایج حاصل از تحقیق در امور مختلف محیطی برای تدوین برنامه های منطقه ای مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق محاسبات و تحلیل هادرطول سال در مقیاس زمانی ماهانه و سالانه با استفاده از روش های آماری ناپارامتری من-کندال، پیرسون و اسپیرمن وتحلیل روند با استفاده از دوره آماری 30 ساله (1987-2016). به منظور مطالعات تغییرات اقلیمی از داده های ده ایستگاه سینوپتیک در گستره استان خوزستان به طوری که کل سطح استان را پوشش دهند مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد که عامل بارش در اکثر ماههای سال در ایستگاههای مورد مطالعه روند صعودی داشته و دمای ماهانه نیز دارای روند صعودی می باشد. افزایش دما در هر ده ایستگاه باعث تشدید تبخیر و تأثیر بر منابع آبی می شود. در مرکز استان و در شهر اهواز روند داده های ماهانه و سالانه نشان دهنده روند افزایشی معنی داری در سطح 1 و 5 در صداست.
۸.
کلید واژه ها:
ساخت و ساز مقررات ساختمانی شهر قزوین
کنترل ساخت و سازهای شهری جهت توسعه متوازن و بهینه شهر و به طور عمده از طریق ضوابط و مقررات ساخت و ساز شهری صورت می گیرد. عدم اجرای بسیاری از ضوابط و احکام مذکور، مدیریت شهری را به اقدامات گوناگون نظیر کنترل مستمر ساخت و سازها، تعیین ضمانت های اجرایی قانونی برای رعایت ضوابط و مقررات و اخذ جریمه واداشته است. اما با وجود اقدامات کنترلی مدیریت شهری و خصوصاً شهرداری قزوین که مرجع قانونی اجرای ضوابط و مقررات ساختمانی و نظارت بر ساخت و سازهای شهری است، سالانه موارد قابل توجهی از تخلفات ساختمانی در شهر قزوین گزارش می گردد. داده های مورد نیاز پژوهش حاضر به روش مطالعات کتابخانه و اسنادی جمع آوری شده است و برای توصیف و تفسیر داده ها و اطلاعات این پژوهش از آمار توصیفی و برای نمایش یافته ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. این تحقیق با هدف پی بردن به ماهیت تخلفات اقتصادی و نیز بررسی راهکارهای مدیریتی در شهر قزوین، پایه ریزی شده است تا ضمن تحلیل روند تخلفات ساختمانی و بازشناسی عوامل مؤثر بر آن، شناخت بهتری از وضع موجود حاصل گردد. روش مورد استفاده در این تحقیق، مطالعه اسنادی، پیمایش (پرسشنامه و مصاحبه) و مشاهده میدانی است. یافته ای که از پیمایش بدست آمد، نشان داده شد از دیدگاه هر دو جامعه تحقیق، ساخت و سازهای غیرمجاز بر آشفتگی بافت شهری تاثیرگذار است. همچنین یافته های بدست آمده از راهکارهای کاهش تخلفات ساختمانی نشان می دهد که، کاهش تشریفات صدور پروانه 7.29 درصد، نظارت واحد کنترل شهرداری با 7.10 درصد، اعمال نظارت بیشتر ناظران ساختمانی 6.95 درصد مهمترین راهکارهای کاهش تخلفات ساختمانی شناسایی شدند، در انتها نیز به ارائه راهکارهای عملیاتی در کنترل ساخت و سازهای غیرمجاز با توجه به نظرات کارشناسان ارائه شده است.
۹.
کلید واژه ها:
توان محیطی ماسوله رودخان توسعه پایدار شهری برنامه ریزی منطقه ای ماکلوان
شهر ماکلوان در استان گیلان در خرداد ماه سال ۱۳۹۱ از تجمیع ۲ روستای ماکلوان پایین و ماکلوان بالا مرکز بخش سردار جنگل شهرستان فومن به عنوان شهر ماکلوان به تقسیمات کشوری افزوده شد که به نظر می رسدبه نظر ساز و کار تبدیل نقاط روستایی به شهرها آن جنان منعطف به منافع ملی، زیست محیطی و برنامه ریزی منطقه نیست. گسترش شهر در چند مرحله شکل گرفته است و باتوجه به رشد جمعیت، توسعه فیزیکی آن به صورت افقی ودر جهت شرقی –غربی و در امتداد جاده فومن ماسوله و رودخانه ماسوله رودخان است. گسترش مداوم ساخت و سازهای شهری در حریم رودخانه سبب از بین رفتن مزارع کشاورزی و باغ های اطراف شهر شده است با توجه به تغییراتی که در ساختارکالبدی و سازماندهی شهرماکلوان به وجود آمده است و خواهد آمد، این شهر را در مقابل سوانح بویژه سیلاب آسیب پذیرتر کرده است. این امر به علت جمعیت روبه رشدشهر وگسترش بی رویه شهری و توسعه فیزیکی آن بر روی مناطق پر خطر بوده که ثبات آنها را برهم زده است. جهت توسعه آتی شهر و جلوگیری از تخریب شدید زیست محیطی منطقه و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن برنامه ریزی و ارزیابی رودخانه شهر صورت گیرد تحقیق حاضر با علم به اهمیت موضوع و با هدف بررسی نقش رودخانه ماسوله رودخان در توسعه شهر ماکلوان با روش توصیفی تحلیلی و با کمک روش swot تدوین شده است.
۱۰.
کلید واژه ها:
سرمایه اجتماعی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده فهادان لیزرل
سرمایه اجتماعی امروزه یکی از عوامل مؤثر بر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری و مورد تأکید برنامه ریزان محسوب می گردد. چرا که تجربه ثابت کرده است که سودمندی از سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن در برنامه ریزی و اجرای پروژه های شهری امری انکارناپذیر است. با توجه به اهمیت این موضوع، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری محله فهادان شهر یزد می باشد. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که آمار و اطلاعات آن از طریق روش های پیمایشی به دست آمده است. جامعه آماری این پژوهش را شهروندان محله فهادان شهر یزد تشکیل می دهند که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 365 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردیده است. برای تحلیل داده ها از آمار استنباطی و مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده گردیده است. نتایج استنباطی پژوهش نشان می دهد که مطلوبیت شاخص های سرمایه اجتماعی در بین جامعه شهروندان، باعث بهبود روند نوسازی و بهسازی بافت قدیم محله فهادان شهر یزد شده است. نتایج معادلات ساختاری نیز معناداری تأثیر سرمایه اجتماعی بر بهسازی و نوسازی بافت قدیم محله فهادان را اثبات می نماید.
۱۱.
کلید واژه ها:
حمل و نقل شهری قیمت گذاری متغیر توزیع تقاضا استقبال مسافرین
امروزه یکی از را ه های روان نمودن ترافیک مسافران در خطوط مترو استفاده از سیاست قیمت گذاری متغیر در ساعات مختلف جهت توزیع تقاضا و کاهش پیک های ترافیک است. هدف این مطالعه بررسی رابطه بین ضرورت قیمت گذاری متغیر خدمات عمومی و توزیع تقاضا در ساعات مختلف روز (مطالعه موردی: مترو تهران) می باشد. هدف تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و روش انجام آن به صورت توصیفی – پیمایشی بود که که اطلاعات آن به صورت کتابخانه ای – میدانی جمع آوری گردید. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل مترو ایستگاه امام خمینی (ره) شهر تهران طی ساعات مختلف روز بودند که پرسشنامه با روایی و پایایی مناسب بین نمونه اماری توزیع شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که؛ بین استقبال استفاده کنندگان از حمل و نقل شهری، توزیع تقاضا در ساعات مختلف روز با قیمت گذاری متغیر خدمات مترو رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
۱۲.
کلید واژه ها:
آمایش سرزمینی اقتصاد مقاومتی آمایش فرهنگی پیشرفت اقتصادی
آمایش سرزمینی یک راهکار و ابزار ارزشمند علمی است که می تواند به کارایی و کارآمدی برنامه های توسعه سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشورها یاری رساند. کارکرد آمایش سرزمینی آماده کردن و قابل فهم کردن محیط برای سیاست گذاران است. در ایران نیز بعد از مطرح شدن نظریه و راهبرد اقتصاد مقاومتی می توان گفت هنوز مدلی علمی که بتواند ارائه گر راهبردی علمی و در عین حال عملیاتی برای اقدام و عمل باشد ارائه نشده است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی نقش آمایش سرزمینی در بسترسازی برای عملیاتی کردن اهداف و اصول اقتصاد مقامتی در کشور است. سؤال اصلی مقاله این است که آمایش سرزمینی چگونه می تواند به پیاده سازی و کارآمدی اصول و اهداف اقتصاد مقاومتی در جغرافیای سرزمینی ایران یاری رساند؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که اقتصاد مقاومتی برای برنامه ریزی و اقدام و عمل نیازمند دو نوع آمایش است: آمایش سرزمینی و آمایش فرهنگی. آمایش سرزمینی محیط جغرافیایی کشور را از لحاظ توانمندی ها و نقاط قوت و ضعف و نیز آسیب ها برای برنامه ریزی شفاف و قابل برنامه ریزی می کند و آمایش فرهنگی نیز با شناسایی محیط فرهنگی کشور از جمله رفتارهای فرهنگی مرتبط با کار و تولید و رفتار اقتصادی و نوع نگرش ها نسبت به فعالیت اقتصادی و کلاً رفتارهای کلان و خرد اقتصادی خواهد توانست عناصر فرهنگی غیر مقاوم را از یک طرف و عناصر کارا و دارای قابلیت توسعه و پیشرفت را در سطح کلان و خرد و محلی شناسایی کند. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از اسناد بالادستی و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین نقش آمایش سرزمینی در اقتصاد مقاومتی در راستای ارائه مدلی راهبردی برای مقاوم سازی فعالیت های اقتصادی در کشور بپردازیم.
۱۳.
کلید واژه ها:
مکانیابی توریسم روستایی دهستان دولت آباد GIS
در این پژوهش جهت بررسی توریسم دهستان دولت آباد ابتدا به گرد آوری اطلاعات و منابع موجود در مورد رشد و توسعه صنعت گردشگری و همچنین شناسایی امکانات و خدمات مورد نیاز آنان به صورت کلی پرداخته شده است. در مرحله بعد به شناسایی محدوده مورد مطالعه پرداخته شد و کلیه اطلاعات طبیعی (آب و هوا، ژئومورفولوژی، خاک) و نیز اطلاعات مربوط به عوامل انسانی موجود (جمعیت، امکاانات و خدمات) جمع آوری گردید. بعد از شناسایی محدوده مورد مطالعه به مکان یابی بهینه امکانات و خدمات مورد نیاز گردشگران در قالب دهکده گردشگری در دهستان دولت آباد پرداخته شد. جهت مکان یابی دهکده گردشگری از دو روش استفاده از تلفیق لایه ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای و با شاخص همپوشانی انجام شد و نیز با استفاده از روش منطق فازی و تلفیق لایه ها با عملگرهای فازی AND، Gamma استفاده شد نتایج نشان دادند که استفاده از عملگر AND و GAMMA مناطق مساعدتر و بهینه تری نسبت به شاخص همپوشانی مشخص می کنند در نهایت با استفاده از پرسش گیری شرطی در GIS مکان مورد نظر در ضلع شمالی و شمال غربی دهستان دولت آباد شناسایی گردید.
۱۴.
کلید واژه ها:
پیوند فضایی- عملکردی جریاناتفضایی کانون های گردشگری تحلیل شبکه اردبیل
شهرها و روستاها به عنوان مراکز اصلی تجمع انسان ها و شکل دهنده اصلی بنیان های جغرافیایی یک ناحیه می باشند که دارای روابط خاص با تکیه بر ویژگی های اقتصادی اجتماعی و فضایی با یکدیگر هستند. روابط و تعاملات گسترده و متنوع روستایی- شهری سبب جریان های مختلف ازجمله جریان افراد، سرمایه، محصولات و کالاها، اطلاعات، فناوری، نوآوری و مانند آن می شوند. بسیاری از تحولاتی که در شهرها و روستاهای یک ناحیه پدید می آید، نتیجه میزان و چگونگی تعاملاتی است که بین این فضاها وجود دارد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و هدف از انجام آن، شناخت و تحلیل پیوند فضایی- عملکردی کانون های گردشگری در ناحیه اردبیل می باشد. جامعه آماری تحقیق، طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 استان اردبیل، شامل 5 کانون گردشگری موجود در ناحیه اردبیل می باشد. برای جمع آوری داده های موردنیاز تحقیق از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش و تحلیل شبکه از نرم افزار UCIENT و برای ارائه پیوند فضایی- عملکردی در ناحیه اردبیل به صورت نقشه از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که جریان جمعیت و جریان سرمایه دو جریان غالب فضایی ناحیه مورد مطالعه بوده که سبب تحولات فضایی- عملکردی در کانون های ناحیه شده است. ولی این تحولات در همه ابعاد و در همه کانون های ناحیه به یک اندازه نمی باشد.
۱۵.
کلید واژه ها:
بافت فرسوده بهسازی و نوسازی منطقه 12 رویکرد مشارکتی
بافتهای فرسوده شهری که تحت تأثیر مدرنیزاسیون شتابزده، جمعیت غیربومی بلاتکلیف و ناهماهنگ با زندگی شهری را به جای جمعیت بومی نشانده است، علاوه بر ایجاد محیط فیزیکی ناخوشایند، فضای اجتماعی ناپایداری نیز بوجود آورده است که ابتدا ساکنین محدوده و سپس سایر مناطق شهر در معرض خطر آن قرار دارند. به همین دلیل، نوسازی بافت های فرسوده شهری یکی از مسائل اساسی در حوزه شهرسازی می باشد. منطقه 12 شهر تهران با توجه به اینکه قلب تاریخی تهران می باشد و از طرفی با فرسودگی بافت ها رو به زوال است اگر تا چند سال آینده شهرداری با برنامه ریزی درست و با استفاده از مشارکت ساکنان و مالکان و بر اساس طرح تفصیلی منطقه به ساماندهی بافت های فرسوده در راستای ارتقا کیفیت زندگی شهروندان نپردازد بسیاری از آثار و بناهای تاریخی و همچنین بناهای مسکونی تخریب می شوند. هدف از این پژوهش بررسی رویکرد مشارکت جویانه در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده منطقه 12 شهر تهران است. پژوهش حاظر از نوع کاربردی توصیفی- تحلیلی می باشد و اطلاعات با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان می باشد و از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای استفاده شده است و اطلاعات یدست آمده با استفاده از و روش های تصمیم گیری چند معیاره، تاپسیس، تحلیل شده است و نتایج نشان می دهد به منظور عملیاتی نمودن رویکرد مشارکت جویانه در روند نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده می توان از فرآیند همکاری پایدار به عنوان روشی جامع استفاده نمود.
۱۶.
کلید واژه ها:
امنیت مرز مرزهای شرقی مؤلفه های سیاسی مؤلفه های اجتماعی
درجه حساسیت امنیتی مرزهای ایران به ویژه مرزهای شرقی بیش از حد معمول در تمامی مرزهای دیگر است که این مسئله متأثر از مؤلفه های مختلفی است اما دو دسته از این عوامل دارای تأثیرگذاری بیشتری هستند یعنی مؤلفه های سیاسی و اجتماعی. هدف این مقاله عبارت است از بررسی مؤلفه های سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار بر امنیت مرزهای ایران با تأکید ویژه بر مرزهای شرقی. سؤال اصلی مقاله این است که در حوزه امنیت و ناامنی مرزهای ایران به طور کلی و به ویژه مرزهای شرقی مؤلفه های سیاسی و اجتماعی چه نقشی دارند؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که کوشش برای ارتقای سطح امنیت مرزها یکی از مهم ترین چالش های کشور است؛ به طور کلی آنچه که به عنوان عوامل ناامنی مرزی شناخته می شوند عبارت اند از: مسائل قومی، نژادی و مذهبی، هویتی، توسعه یافتگی مناطق مختلف، تغییرات جمعیتی اعم از مهاجرت به شهر و توسعه حاشیه نشینی، مهاجرت و تغییرات جمعیتی نخبگان و... است که در صورت ضعف و یا گسترش بی رویه، می تواند امنیت مرزها را تحت تأثیر قرار دهد و کشور را با مشکلاتی فراوان مواجه سازند؛ انسجام هویتی و اجتماعی و تغییرات جمعیتی، از مؤلفه های اجتماعی قدرت مرزها محسوب می شود که مؤثرترین ابزار تأمین امنیت مرزها به شمار می رود. این مقاله تلاش دارد تا با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای پاسخی به پرسش اصلی مقاله بدهد.
۱۷.
کلید واژه ها:
راحتی پارک امنیت پارک دسترسی به پارک زیبایی پارک امکانات پارک استفاده از پارک ها
پارک ها بعنوان نقاط مهمی در شهر که نقش مهمی در ایجاد فرصت برای انجام فعالیت های تفریحی دارند و بعنوان فضای گردهمایی در محلات شناخته می شود که بر توسعه ی اقتصادی شهر تأثیر می گذارند. این تحقیق به بررسی و ارزیابی ویژگی های فیزیکی پارک که شامل راحتی، امنیت، دسترسی، زیبایی و امکانات می باشد و ارتباط آن با میزان حضور مردم می پردازد. 5 پارک در مقیاس های مختلف همسایگی، محله، بین محله، منطقه و شهری در منطقه یک بندرعباس بعنوان نمونه انتخاب شد و با طرح پرسشنامه دیدگاه مردم در ارتباط با این 5 مؤلفه و میزان دفعات حضور مردم در پارک ها نیز مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق حداقل 384 نفر در نظر گرفته شد که به منظور از بین بردن اثر مقادیر بیپاسخ احتمالی 450 نمونه بطور مساوی بین 5 پارک توزیع شد و با استفاده از نرم افزار Smart-PLS ارتباط این ویژگی های فیزیکی پارک و میزان حضور مردم در پارک ها سنجیده شد. یافته های پژوهش نشان داد ارتباط معناداری بین امنیت، زیبایی و دسترسی با تعداد دفعات حضور مردم در فضاهای سبز وجود دارد و ارتباط معنا داری بین امکانات و راحتی پارک ها با حضور مردم دیده نشد. با این حال، این پژوهش پیشنهاد می دهد ارتقا کیفی یک یا دو ویژگی نمی تواند به افزایش حضور مردم در پارک ها کمک کند، توجه به تمام ویژگی ها می تواند به افزایش حضور مردم در فضاهای سبز منجر شود.
۱۸.
کلید واژه ها:
مسکن سطح بندی مسکن استان های مرزی تصمیم گیری چند شاخصه ELECTRE
در نزد هر یک از افراد جامعه بعد از خوراک و پوشاک، مسکن سومین نیاز اساسی است. مسکن چیزی بیش از یک سرپناه فیزیکی صرف است و تمامی خدمات و تسهیلات عمومی لازم را برای بهتر زیستن انسان شامل می شود و باید حق تصرف نسبتاً طولانی و مطمئن برای استفاده کننده فراهم باشد.. امروزه در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان، افرادی را می یابیم که به دلایل گوناگون توانایی زندگی در خانه های مناسب و متعارف را در شهرهای خود نداشته و از روی اجبار برای ادامه ی زندگی به شهرهای دیگر ودر برخی موارد کشورهای دیگر مهاجرت می کنند. این مهاجرت ازیک سو باعث پیدایش حاشیه نشینی و مشکلات ناشی از آن می شود و از سوی دیگر امنیت (قاچاق کالا، قاچاق مواد مخدر) کشور را در نواحی مرزی به خطر می اندازد. با توجه به اینکه هدف این مقاله تحلیل فضایی مسکن در استان های مرزی است، این پژوهش در صدد آن است که با استفاده از روشهای تصمیم گیری چند معیارِ (Electre, Topsis) و نرم افزار GIS به سطح بندی مسکن و مقایسه ی کیفیت مسکن استان های مرزی بپردازد. تا بتوان بر این اساس برنامه ریزی های دقیق تری برای بهبود وضعیت مسکن این استان ها و جلوگیری از مشکلات گفته شده انجام داد. روش تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی است و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی است. نتایج نشان می دهد که در بین استان های مرزی ازلحاظ سطح بندی مسکن وکیفیت مسکن استان آذربایجان شرقی و مازندران رتبه اول را دارند و بدترین وضعیت به ترتیب مربوط به استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر بوده است.
۱۹.
کلید واژه ها:
مهاجرت بحران همگرایی اروپا مدل سیستمی
در حالی که یکی از اهداف اصلی روند همگرایی اروپا آزادسازی رفت و آمد شهروندان در مرزها و ایجاد اروپای بدون مرز بوده بحران مهاجرت 2015 این روند را با بحران مواجهه کرده است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که چرا جابجایی شهروندان و مهاجران بین مرزهای کشورهای عضو اتحادیه اروپا عامل تضعیف همگرایی اروپا است؟ فرضیه مقاله این است که سیستم(بحران مهاجرت 2015) و ابعاد مختلف ساختار اروپای همگرا شده (مانند عوامل طبیعی، فرهنگی، ایدئولوژیکی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و...) بر هم کنش و واکنش متقابل دارند. یافته های مقاله نشان می دهد که محیط بحران مهاجرت 2015 را عواملی تشکیل می دهد که اگر چه جزء آن نیستند، اما تغییر در هر یک از آن ها موجب تغییراتی در سیستم مهاجرت می شود و بر عکس. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله روش توصیفی - تحلیلی است. همچنین شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است.
۲۰.
کلید واژه ها:
مهاجرین افغان طیف بوگاردوس تحلیل عاملی نظریه سایبرنتیک
مهاجرت در جهان امروز گسترش یافته و تبعات مثبت و منفی فراوانی دارد. کشور ایران نیز از این تبعات متاثر بوده است.هدف این پژوهش،تبیین پیامدهای مهاجرت اتباع افغانستان از طریق سنجش نگرش شهروندان شهرقزوین نسبت به مهاجران افغان با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و طیف بوگاردوس است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان چهار منطقه شهر قزوین می باشند که بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال1395 برابر با 402748 نفر بوده است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر محاسبه گردید. نوآوری پژوهش حاضرمبنای نظری آن می باشد که ازرویکرد سایبرنتیک بهره گیری وروش تحقیق نیز پیمایشی است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه ای که روایی آن بر اساس نظرخواهی از کارشناسان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (70 %) به تائید رسید، جمع آوری و با استفاده از نرم افزار spss نسخه 23 و تکنیک تحلیل عاملی تحلیل شد.در این پژوهش 30 شاخص با روش تحلیل عاملی خلاصه شده و به 7 عامل تقلیل یافته و به صورت ترکیبی در عوامل معنی دار ارائه گردیده اند. با بهره گیری از تکنیک مزبور، سهم هر کدام از عوامل تاثیر گذار در تعیین نگرش شهروندان شهر قزوین نسبت به اتباع افغانستان مشخص گردید.یافته های پژوهش حاکی از آن است که این 7 عامل در مجموع 21/60 درصدِ نگرش شهروندان را نسبت به مهاجرین تبیین می کنند.نتایج حاصل از محاسبه طیف بوگاردوس پژوهش نشان داد که شهروندان شهر قزوین با 66/77 درصد میانگین پاسخ های منفی، نگرش مطلوبی نسبت به افغانها ندارند که حکایت از فاصله اجتماعی شدید میان افغانها و جامعه مورد پژوهش دارد.
۲۱.
کلید واژه ها:
عوامل ژئومورفیک توسعه شهر مهدیشهر G.I.S
با توجه به اهمیت و نقش بسیار بالای مطالعات ژئومورفولوژی دربررسی مطالعات کاربری اراضی وهمچنین گسترش فیزیکی شهرها بسادگی به این موضوع پی خواهیم برد که بدون درنظر گرفتن عوامل ژئومرفیک مشکلات و نابسامانی های شهری جلوه گر میگردید که باعث شکل گیری مسائل فراوانی در این خصوص خواهند شد . درشهر مهدی شهر نیز به نظر می رسد کاربری های زمین باتوجه به قیمت و مالکیت زمین تعیین شده است تا عوامل مهم طبیعی و ژئومورفولوژی ، بنابراین همین موضوعات باعث بروز آشفتگی های محسوسی در تعیین کاربری های زمین و در نهایت رشد و توسعه فیزیکی شهر شده است . در این پژوهش با استفاده از یک روش توصیفی – تحلیلی و عملیات میدانی در ابتدا عوامل مهم در آسیب پذیری شهر و عوامل ژئومرفیک آن که عبارتند از: فاصله و حریم از گسل ها ، عوامل سیل خیز و توسعه فیزیکی شهر و در مرحله بعد نیز سایر عوامل غیر طبیعی موثر شامل : تراکم ساختمانها، عمر ساختمانها، تراکم جمعیت شهر، حریم تأسیسات خطرزا و فاصله آنها از کاربریهای امدادرسانی و فضاهای باز مورد بررسی قرارگرفته اند. سپس با وزن دهی به لایه های اطلاعاتی فوق و ترکیب این لایه ها در محیط G.I.S نقشه بهترین کاربریهای مسکونی ، حریم گسترس فیزیکی شهر و همچنین محدوده های آسیب پذیر در برابر حوادث مشخص که در نهایت منجر به ایجاد اولویتهای مربوط به بهسازی، نوسازی و مقاوم سازی ساختمانها در این شهرگردیده است.
