جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای

جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای

جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم پاییز 1399 شماره 4 (پیاپی 40) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی نقش بناهای تاریخی در بازآفرینی پایدار و ارتقاء هویت شهری (مورد پژوهی: میدان مرکزی و تاریخی رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بناهای تاریخی نماد و نشانه هویت بازآفرینی پایدار میدان مرکزی رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 97 تعداد دانلود : 83
شهرسازی امروز ما، که عمدتا بدون توجه به زمینه زیست بومی شکل گرفته، نه فقط شهر که جامعه شهری مربوط را نیز دچار بحران هویت کرده، امری که با بالا رفتن دانش جمعی شهر و مطالبات مدنی ضرب آهنگی شدیدتر می یابد و بحران شهر را عمیق تر می کند. زیست بوم تنها به شرایط اقلیمی بسنده نمی کند بلکه مباحث اجتماعی- اقتصادی و سیاسی- فرهنگی را نیز شامل می شود. از این سبب نشانه ها و نماد شهر جزء جدائی ناپذیر زیست بوم شهر هستند. نمادهای شهری به عنوان بناهای مهم از لحاظ معماری و شهرسازی در چارچوب تجربه بین نسلی شهر و شهروندان، معناگذاری می شوند، به نحوی که شهر با آن ها تعریف شده و از آن ها تعریف می پذیرد. آ ن ها بیانگر هویت شهر هستند و درخوانش شهروندان از شهر و محیط تاثیر مستقیم بر جای می گذارند. پژوهش انجام یافته از روش تحقیق آمیخته بهره برده و پس از مطالعات کتابخانه ای و بازدیدها، مطالعه میدانی با استفاده از پرسشنامه انجام شد. نتایج نشان داد که بناهای تاریخی موجود در میدان شهرداری رشت از عناصر اصلی هویت بخش به شهر و میدان هستند و از این سبب چگونگی بازآفرینی و باز تعریف نمادها و نشانه های موجود به منظور باز تعریف هویت میدان و شهر در دستور کار قرار دارد.
۲.

تحلیل و ارزیابی مشارکت های مردمی در توسعه محله ای با استفاده از مدل Topsis (مطالعه موردی: منطقه 6 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت اجتماعی توسعه محله مدل TOPSIS شهر تهران منطقه 6 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 598 تعداد دانلود : 114
همواره محله ها به عنوان کوچکترین واحد تقسیمات شهری و سلول های تشکیل دهنده بافت شهری در نظام برنامه ریزی شهری نقش خاصی را ایفا می کند . از آنجا که محلات در کنار همدیگر به شهر معنا و هویت می بخشند ،در بسیاری از شهرها با بحران ها و مشکلات محله ای روبه رو هستند. منطقه 6 شهر تهران نیز با دارا بودن ویژگی های نظیر قدمت منطقه ، موقعیت تجاری و مشکلات کالبدی و مدیریتی با معضلات متفاوتی روبه رو است و بنابراین رویکرد میزان مشارکت شهروندان در توسعه محله ها از جمله فرآیندهایی می باشد که می تواند تاثیرات بسزایی در رشد و بهبود وضعیت محله ها ایفا نماید .در این راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و کاربردی به تحلیل و ارزیابی مشارکت های مردمی در توسعه محله ای با استفاده از مدل Topsis در منطقه 6 تهران پرداخته است . جامعه آماری تحقیق را صاحب نظران حوزه های جغرافیای سیاسی مدیریت شهری تشکیل می دهند که حجم نمونه تعداد 35 نفر مشخص گردید.در پژوهش حاضر ، پنج معیار، میزان مشارکت در اداره امور محله ، مشارکت در حفظ فضای سبز محله ، مشارکت در تصمیم گیری های شهری ، اطلاع رسانی مشکلات محله به مدیران و سطح توسعه یافتگی محله مورد بررسی شد . نتایج نشان داد نواحی 1 ، 2 و 6 از میزان مشارکت تقریبا یکسان و بالایی برخوردار می باشند و در این میان ناحیه 4 و سپس ناحیه 5 از کمترین میزان مشارکت در سطح منطقه 6 تهران برخوردار می باشند.
۳.

بررسی اثرات بارش بر بیلان آبی سرشاخه های رودخانه های مرزی غرب ایران و نقش الگوهای پیوند از دور در این تغییرات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تغییر اقلیم دما بارش پیوند از دور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 986 تعداد دانلود : 202
در این پژوهش اثر تغییر اقلیم بر آب های سطحی و زیرزمینی حوضه آبریز رودخانه های غربی ایران بررسی شد. بدین منظور جهت بررسی تغییرات اقلیمی دوره های آتی برونداد مدل HadCM3 تحت سناریوهای A2 و B1 توسط مدل آماری LARS-WG ریزمقیاس شد. سپس داده های شبیه سازی شده دما و بارش با دوره پایه انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در دوره آتی متوسط بارش سالانه افزایش 20/14 تا 69/57 میلیمتری در ایستگاه سنندج و افزایش 41/9 تا 31/31 میلیمتری در ایستگاه مریوان خواهد داشت. به منظور بررسی تاثیر سناریوهای مختلف اقلیمی بر سطح آب زیر زمینی از سناریوهای A2 و B1 استفاده شد. نتایج نشان داد که در سناریوی A2 در دوره ی 2020-2029 میزان افت آبخوان به میزان 02/1 متر می باشد. در دوره 2030-2039 این مقدار برابر 40/1 و در نهایت در دوره 2040-2046 سطح آب زیرزمینی برابر با 46/306 است که دارای افت به میزان 61/1 متر می باشد. سناریوی B1 نیز افت سطح آب زیر زمینی برای دوره آتی را به ترتیب 70/0، 88/0 و 28/1 متر پیش بینی نموده است. نتایج کلی تحقیق نشان داد که سطح تراز آب زیرزمینی با توجه به سناریوهای اقلیمی دارای روند کاهشی خواهد بود و با گذشت زمان کاهش سطح آب بیشتر خواهد بود. همچنین سناریوی A2 تغییرات کاهشی بیشتری را نسبت به سناریوی خوش بینانه B1 خواهد داشت.
۴.

راهکارهای توسعه صنعت گردشگری پایدار تبریز مبتنی بر مؤلفه های منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تبریز گردشگری پایدار سیستم های منطقه ای نوآوری روش دلفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 605 تعداد دانلود : 646
هدف این مقاله، بررسی دقیق عوامل موثر بر گردشگری پایدار شهر تبریز به خصوص از جنبه سیستم های منطقه ای نوآوری می باشد. با توجه به مولفه های منطقه ای تاثیرگذار در امر گردشگری، روش این تحقیق بر اساس تکنیک دلفی می باشد که در سه مرحله از نظرات و پیشنهادهای خبرگان استفاده شده است. برای این کار از 25 نفر از متخصصان حوزه های تاثیرگذار گردشگری تبریز بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، تبریز با توجه به دارا بودن پتانسیل های متعدد از جمله مراکز تاریخی، جاذبه های طبیعت، وجود شخصیت های علمی، ادبی و مذهبی، و ثبت برخی از اماکن و صنایع آن در فرم جهانی، از معیارهای لازم برای گردشگری پایدار در آینده برخوردار است. اقدامات صورت گرفته برای پایدارسازی گردشگری در تبریز در حد مناسب می باشد و تبریز 1404 به عنوان یک سرآغاز برای توسعه گردشگری پایدار و مدرن سازی تبریز برای افق های دور مطرح می گردد. آمادگی همه جانبه شهر با توجه به معیارهای زیستی، محیطی، ارزشی، و انسانی پایدارسازی گردشگری، و فرهنگ سازی و ارتقاء دانش و بینش شهروندی برای باورسازی توریسم از مهم ترین راهکارهای توسعه گردشگری می باشد.
۵.

بررسی رابطه متغیرهای جغرافیایی و رشد پهنای فضایی اقتصاد جرم در استان های مرزی با تاکید بر شرق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: متغیرهای جغرافیایی پهنای فضایی اقتصاد جرم در استان های مرزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 14 تعداد دانلود : 304
به محض این که یک منطقه مرزی و یا خط مرزی به وجود آمد می تواند نه تنها منظره طبیعی را که جزیی از آن به شمار می رود، بلکه عمران و سیاست های کشورهای مجاور را نیز تحت تاثیر قرار دهد. مرز به تنهایی دارای یک نقش است و آن تحدید حدود منطقه ای است که در داخل آن یک نوع قدرت اعمال می شود. اما دولت ها سعی می کنند نقش های دیگری هم مثل، مهاجرت، تجارت، بهداشت و ... را در منطقه اعمال نمایند. حتی تمرکز بیش از حد نقش های دولت در مرز می تواند نماینده تغییرات در سیاست های خارجی باشد. شکوفایی و زوال شهرها و حوزه نفوذ آن ها در مجاورت مرز بستگی به این دارد که خط مرزی نقش های جدیدی برای آن ها پدید آورد و یا بر عکس، حوزه طبیعی آن ها را بر هم زند. در بررسی تئوری مناطق جغرافیایی بزهکاری، بیشتر رفتار آنومیک از نوع تبهکارانه ی آن مربوط به کیفیت محلات شهری است تا این که در اثر خود شهرنشینی باشد. بدین ترتیب احتمالا محلات بزهکاری به وجود می آیند که خود به مخزن تمرکز دائمی بزه کاران تبدیل می شود. از این رو پژوهشگران نشان داده اند که برخی از محلات، کوچه ها و ساختمان ها، دارای تمرکز بالایی از بزه کاران هستند
۶.

بررسی وضعیت مدیریت و برنامه ریزی ترافیک تالش و ارائه راهکارهای جهت روان سازی ترافیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت برنامه ریزی ترافیک شهری شهر تالش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 761 تعداد دانلود : 646
هدف اساسی مدیریت و برنامه ریزی ترافیک شهری به کار بردن اقداماتی برای استفاده بهینه و حداکثر از امکانات وتاسیسات موجود در نواحی شهری می باشد. همانگونه که با افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی نیاز به توسعه هماهنگ شهرها منطبق بر اصول و ضوابط شهرسازی وجود دارد، همزمان با این توسعه باید مسایل حمل و نقل و ترابری و ترافیک نیز به صورت همزمان و هماهنگ مورد مطالعه قرار بگیرد. رشد شهری تقاضای سفر زیادی را روی تسهیلات ناکافی موجود حمل ونقل، باعث شده است و شهرها برای خدمات حمل و نقل تاحدود زیادی به سیستم خیابان های خود متکی هستند. در همین ارتباط، مدیریت و برنامه ریزی ترافیک شهری می تواند، موثرترین ابزار هدایت ترافیک شهری شود. بر این اساس در این پژوهش اهمیت و ضرورت پرداختن به مسئله ترافیک شهر تالش و تبیین مشکلات آن، از هدررفت منابع (پول و زمان) جلوگیری کند و ضمن ایجاد آرامش بیشتر شهروندان، زمینه های دستیابی به شهر سالم و پایدار را فراهم نماید. بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر برنامه ریزی و مدیریت ترافیک شهری در شهر تالش با روش توصیفی و تحلیل محتوا می باشد. نتایج پژوهش حاضر با استفاده از مدل AHP اثرگذارترین متغیر بر روان سازی و مدیریت و برنامه ریزی ترافیک در شهر تالش بر اساس روش AHP توسعه استفاده از حمل و نقل در مدیریت عرضه ترافیک می باشد.
۷.

عضویت جمهوری اسلامی در بریکس؛ محدودیت ها و فرصت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بریکس توسعه همکاری منافع ملی جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 361 تعداد دانلود : 237
بریکس را گروه اقتصادی کشورها نوظهور می دانند که سعی در ارتباط اقتصادی بیشتر کشورهای در حال توسعه با یکدیگر دارند. در اواخر سال 2013 ایران اعلام کرد که آمادگی عضویت در بریکس را دارد. در این بین چین، طرح اولیه بریکس پلاس را پیش کشید و سیاست آن قدرت بخشیدن به این گروه تازه تاسیس بود. بنای این طرح، استقبال از برخی از کشورهای در حال توسعه در بریکس بود. جمهوری اسلامی ایران نیز آمادگی خود را جهت عضویت در بریکس اعلام کرد. اگرچه در طرح اولیه ی بریکس پلاس، جمهوری اسلامی ایران نیز برای عضویت از طرف اعضای بریکس از جمله چین در نظر گرفته شد اما این عضویت به دلایل مختلف اتفاق نیفتاد. واکاوی دلایل عدم موفقیت ایران در بریکس و منافع و معایبی که این عضویت احتمالا در پیش دارد هدف اصلی این مقاله است. براین اساس در این مقاله به این سوال پاسخ خواهیم داد که عضویت جمهوری اسلامی در بریکس؛ چه محدودیت ها و فرصت هایی را برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد می کند؟ به نظر می رسد که بریکس، در آینده نیز قصد دارد تا اعضای جدیدی را به گروه خود اضافه کند و جمهوری اسلامی ایران برای همکاری و تعامل با بریکس نیاز دارد تا این گروه اقتصادی را بیش از پیش تحلیل کند تا در این بین بتواند منافع ملی بیشتری را در رویه این همکاری به دست آورد
۸.

بررسی عوامل مؤثربرتوسعه صنعت گردشگری شهری (مطالعه موردی منطقه یک شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری شهری توسعه ANP منطقه یک تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 748 تعداد دانلود : 303
شهرها به عنوان مبدا توریست فرست و هم به عنوان مقصد توریست پذیر محسوب می شوند. بیشتر شهرها و به ویژه شهرهای قدیمی و پایتخت ها این چنین نقشی را دارا هستند. متروپل های بزرگ و پایتخت های کشورهای صنعتی نیز به علت دارا بودن نقش های مختلف جذابیت خاصی برای مسافران دارند شهرها معمولا مجموعه متنوعی از جاذبه ها مثل سالن های تئاتر، استادیوم های ورزشی، پارک ها، شهربازی، مراکز خرید، موزه ها، بناهای یادبود، مناطق با معماری خاص و ... را شامل می شوند و دارای جاذبه های گردشگری شامل تاسیسات درمانی و پزشکی، سرگرمی و تفریحات، بناهای تاریخی، موزه ها، پارک ها و فضای سبز و غیره می باشد تبلور یافتن اما مسلما این کار بدون شناسایی عوامل تاثیرگذار ، بر نامه ریزی و مدیریت استراتژیک امکان پذیر نخواهد بود. براین اساس در این پژوهش سعی داریم، با توجه به قابلیت های بالقوه منطقه یک شهر تهران در زمینه گردشگری با استفاده از مدل ANP، عوامل تاثیر گذار بر روی گردشگری منطقه یک تهران را مورد بررسی قرار دهیم و جهت توسعه هر چه بیشتر آن راهکارهایی استراتژیک ارائه دهیم. این پژوهش از نظر روش، کتابخانه ای و پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه است. تحلیل های حاصل نشان می دهد که اطلاع رسانی ، برگزاری نمایشگاه و جشنواره های فصلی و خدمات آژانس و تورهای گردشگری بیشترین سهم را در توسعه صنعت گردشگری منطقه دارد.. و تاثیر بسزایی در افزایش توان اقتصادی اجتماعی افراد دارد.
۹.

بازشناسی قابلیت های بازآفرینی در بافت های ناکارآمد (مطالعه موردی: منطقه چهار شهرداری کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازآفرینی بافت های ناکارآمد منطقه چهار تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 246 تعداد دانلود : 734
بافت های ناکارآمد شهری به عنوان بخشی از بافت های قدیمی شهر در پی تحولات رشد و گسترش شهری به ویژه در طی سده اخیر دچار دگرگونی و تغییرات عمیق گردیده اند. با تأکید برتوسعه پایدار شهری، بازآفرینی شهری به مثابه ی یکی از رویکردهای متعارف توسعه مجدد شهری محسوب می شود. 36 درصد از کل بافت ناکارآمد شهر تبریز، معادل 1200 هکتار در محدوده ی منطقه 4 شهرداری تبریز واقع شده است. نتایج مشاهدات حاکی از آن بود که منطقه 4 تبریز، پتانسیل مناسبی جهت اجرای پروژه های بازآفرینی دارد که در طرح های بازآفرینی توجه جدی به آن نشده است. مقاله حاضر به بازشناسی قابلیت های بازآفرینی در بافت های ناکارآمد در جهت بازآفرینی مطلوب شهری در منطقه موردمطالعه پرداخت. برای تحلیل داده ها از نرم افزار GISو مدل بولین به منظور بازشناسی مکان-های مناسب بازآفرینی در منطقه مربوطه استفاده گردید و با استفاده از مبانی نظری و پیشینه تحقیق، نسبت به انتخاب معیارهای پژوهش شامل معیار طبقات، اسکلت، مصالح، عمر بنا، دانه بندی قطعات، تراکم جمعیتی، تراکم ساختمانی و سطح اشغال اقدام شد. بازشناسی بافت محلات با تاکید بر رویکرد بازآفرینی، گواه قدمت زیاد ساختمان ها و فرسودگی، کیفیت ابنیه پایین، نفوذناپذیری و عرض معابر پایین در اکثر محلات، تراکم بالای ساختمانی و جمعیتی ناشی از ریزدانگی قطعات، و وضعیت نامناسب مسکن در منطقه 4 بود. همچنین، نقشه پهنه بندی اجرای طرح باز آفرینی برای منطقه، نشان داد 34.76 درصد از منطقه(بخش شمال شرقی و بخشی از محدوده مرکزی) بیشترین و 0.88 درصد از منطقه(بخش جنوبی) کمترین قابلیت اجرای طرح های بازآفرینی را دارند. بنابراین با رویکرد بازآفرینی شهری می تواند نسخه بهینه ای برای ارتقاء وضعیت زندگی و مسکن باشد.
۱۰.

بررسی میزان انطباق اصول و مبانی نوشهر گرایی و سبک های هنری _معماری قرن 21(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوشهرگرایی سبک و جنبش های هنری قرن 21 معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 586 تعداد دانلود : 581
نوشهر گرایی رویکرد جدیدی در نگاه به مسایل شهری و زیست محیطی در طراحی شهری است این نوع نگاه انتقاد به شهرسازی مدرن است و انسان را بجای وسیله نقلیه محور این رویکرد می داند. می توان عنوان نمود نو شهرگرایی یکی از مهمترین رویکردهای قرن 21 می باشد. معماری هم در قرن 21 زاییده تفکر فرامدرنی شده است که از مسائل دوران مدرن پا فراتر نهاده است و معماران به مسائلی چون محیط زیست، تغییر اقلیم، انرژی، مهاجرت و... در طراحی های خود می پردازند. بی شک پدیده نوشهرگرایی بی تاثیر در خلق آثار معماری نیست. هدف از این تحقیق بررسی انطباق رویکرد نوشهر گرایی و جنبش های هنری_ معماری قرن 21 می باشد.روش تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی می باشد و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی_کتابخانه صورت پذیرفته است. نتیجه این پژوهش بطور متناظرمیزان انطباق نوشهرگرایی با سبک ها هنری_معماری قرن 21 را مشخص نموده است.
۱۱.

ارزیابی مؤلفه های تأثیرگذار بر برنامه ریزی و سیاست گذاری مسکن روستایی در ایران (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان ماسال/ گیلان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی برنامه ریزی مسکن مسکن روستایی شهرستان ماسال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 133 تعداد دانلود : 642
برنامه ریزی و سیاست گذاری مسکن روستایی در ایران که به طور جدی توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی پیگیری و اجرا می شود؛ به دنبال ارائه ی الگوی مطلوب مسکن برای ساکنان روستایی می باشد. با توجه به اهمیت برنامه ریزی مسکن روستایی، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی مؤلفه های تأثیرگذار بر برنامه ریزی مسکن روستایی در شهرستان ماسال و شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها می باشد. در این راستا، روش تحقیق آمیخته با رویکرد کمی-کیفی بوده که از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه ی آماری تحقیق شامل مسئولان و کارشناسان حوزه ی مسکن روستایی در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان ماسال/گیلان بوده است، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 383 نفر به دست آمده و با استفاده از فرمول اصلاح شده ی کوکران به تعداد 340 نفر تقلیل یافته است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق نیز از روش حداقل مربعات جزئی در نرم افزار Smart-pls استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که 5 متغیر اصلی و 24 متغیر فرعی مورد بررسی، تأثیر برنامه ها و سیاست گذاری ها در برنامه ریزی مسکن روستایی را 903/0 درصد و تنها با از دست دادن 097/0 درصد تبیین می کنند. همچنین بیشترین اثرگذاری در بین مؤلفه های مورد بررسی در برنامه ریزی مسکن روستایی مربوط به مؤلفه های اقتصادی و کمی و کمترین تأثیرگذاری مربوط به مؤلفه ی کیفی به ترتیب با امتیاز 856/0، 811/0 و 326/0 می باشد. از طرفی شاخص نیکویی برازش مدل GOF برای اندازه گیری برازش مدل های اندازه گیری و ساختاری مقدار 522/0 به دست آمده است که از مطلوبیت کلی مدل ساختاری تحقیق حکایت دارد.
۱۲.

تبیین رویکرد تاثیرات اجتماعی نوسازی بافت فرسوده در محله اتابک تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بافت فرسوده بهسازی نوسازی محله اتابک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 610 تعداد دانلود : 805
با گسترش مهارگسسته و با گذشت چند دهه بافت های زیست پذیر کلان شهر تهران به سمت فرسودگی و ناهنجاری های اجتماعی حرکت نموده است. شهر تهران در برخی مناطق خود با این مسئله به طور جدی مواجه است. از این رو پژوهشگر با انتخاب محله اتابک این مهم را مورد پژوهش دقیق قرار داده است. یکی از مهم ترین اهداف پژوهش حاضر عبارت است از تبیین رویکرد تأثیرات اجتماعی نوسازی بافت فرسوده در محله اتابک تهران و آگاهی از نیازهای ساکنین محله مورد مطالعه، چهارچوب نظری تحقیق مبتنی بر رویکرد تلفیقی مشتمل بر تأثیرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بافت فرسوده است. روش تحقیق مبتنی بر تدوین پرسشنامه محقق ساخته و بررسی مطالعات پیشین بنا شده است. پرسشنامه محقق ساخته مؤلفه های اجتماعی فرهنگی و اقتصادی را با تأکید بر همه فاکتورهای تأثیرگذار در 50 گویه اصلی مورد سنجش قرار داده است. حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردید و تعداد 377 نفر از شهروندان محدوده مورد مطالعه جهت پاسخگوئی انتخاب گردیدند. جهت گردآوری داده ها و اطلاعات از اسناد کتابخانه ای و مطالعات میدانی (توزیع پرسشنامه) بهره برده شده است و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS19 و آزمون T تک نمونه ای، پیرسون صورت گرفته است، روایی و پایایی پرسشنامه با انجام پیش آزمون با ضریب آلفای کرونباخ برای تمامی معیارها مورد تأیید قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نیز حاکی از این است که در بین مؤلفه های اقتصادی و اجتماعی رابطه مطلوب و معناداری وجود دارد که با تقویت آن می توان مهم ترین موانع را جهت دستیابی توسعه پایدار محلی به دست آورد.
۱۳.

تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری (مطالعه موردی: منطقه22 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشد هوشمند مدل آنتروپی شانون ضریب رگرسیون شهر تهران منطقه 22

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 794 تعداد دانلود : 903
رشد بیش از اندازه جمعیت و گسترش سریع شهر ها و افزایش خودرو محوری، این مکان ها را با چالش های فراوانی مواجه کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شاخص های چهارگانه؛ حمل و نقل و دسترسی، زیست محیطی، حفاظت از منابع طبیعی و فضای سبز و برنامه ریزی کالبدی در منطقه پرداخته است. برای تحلیل، از مدل ها و آزمون هایی نظیر مدل آنتروپی شانون،آزمون تی تک نمونه ای و ضریب رگرسیون استفاده شده است. نتایج نشان می دهد؛ برنامه ریزی کالبدی اراضی و دسترسی به صورت مستقیم و غیر مستقیم بیشترین تاثیر را در رشد هوشمند منطقه 22 دارا می باشند. می توان گفت با برنامه ریزی صحیح کالبدی اراضی وضعیت دسترسی و حمل ونقل نیز بهبود می یابد. شاخص های اقتصادی اجتماعی در راستای رشد هوشمند شهری در برنامه ریزی مورد توجه قرار نگرفته اند. همچنین وضعیت حمل و نقل عمومی، دسترسی و نیز شرایط زیست محیطی در سطح منطقه بسیار پایین است. منطقه دارای بافت فرسوده کمی می-باشد و اکثرا دارای ساخت وساز های جدید است که این مورد جزو محاسن منطقه محسوب می گردد. برخورداری منطقه از شاخص فضای سبز در شرایط خوبی قرار دارد اما شاخص های مورد بررسی در برنامه ریزی کالبدی محلات منطقه مورد توجه قرار نگرفته یعنی توجه به ساخت مسکن برای گروه های مختلف درآمدی بسیار ضعیف است. در نهایت راه کار هایی چون ؛ارتقاء شاخص های دسترسی و حمل-ونقل عمومی، ارتقاء شاخص زیست محیطی در منطقه با تاکید بر حرکت پیاده و توسعه مسیر ها، به حداقل رساندن استفاده از خودروی شخصی، افزایش فضاهای سبز و مکان های عمومی جهت تقویت حس تعلق مکانی شهروندان، بهره گیری از توانایی شهروندان در تصمیم-گیری های محله ای پیشنهاد شده است.
۱۴.

تبیین نسبت موقعیت راهبردی هوایی و وزن ژئوپلیتیک (مطالعه موردی: ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حمل و نقل هوایی موقعیت راهبردی هوایی وزن ژئوپلیتیکی امنیت ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 44 تعداد دانلود : 493
کشور ایران از منظر راهبردی، در شاهراه مواصلاتی شرق و غرب و شمال و جنوب جهان قرار دارد و از نقطه نظر ژئوپلیتیکی نیز با برخورداری از تعداد همسایگان زیاد، قرار داشتن در هارتلند انرژی جهان، دسترسی آسان و گسترده به آب های آزاد، از موقعیت ویژه ای برخوردار است. در این میان، موقعیت راهبردی هوایی ایران در پیوند با موقعیت ژئوپلیتیکی، می تواند قلمرو هوایی ایران را به یک هاب هوایی و حمل و نقل منطقه ای تبدیل کند. از طرفی مولفه های مذکور به عنوان سرچشمه های اصلی قدرت ملی معرفی شده اند که با وزن ژئوپیلیتیکی کشور رابطه مستقیمی دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، به تبیین نسبت موقعیت راهبردی هوایی و وزن ژئوپلیتیکی ایران پرداخته است. نتایج به دست آمده، نشان می دهد که موقعیت ژئوپلیتیکی ایران، حمل و نقل هوایی از آسمان ایران را از حیث اقتصادی مقرون به صرفه می کند. از این رو، حفاظت های امنیتی برای تکامل صنعت هوانوردی و آسان سازی انتقال هوایی از قلمرو هوایی ایران، باعث ارتقاء وزن و منزلت ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران می شود.
۱۵.

تحلیل شاخص های زمینه گرایی در آثار معماریِ سنتی ایران (نمونه مطالعاتی: خانه صادقی اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زمینه گرایی شاخص های معماری زمینه گرا معماری سنتی ایران خانه صادقی اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 296 تعداد دانلود : 727
تحقیق حاضر در 3 مرحله انجام پذیرفت که شامل:1- تدوین چارچوبی جامع برای تحلیل شاخص های زمینه گرایی بر مبنای پژوهش های انجام یافته در این حوزه 2- تطبیق این شاخص ها با خصوصیات معماری ایرانی بر مبنای نظریات صاحبنظران حوزه معماری ایرانی 3- تحلیل کالبدی فضایی خانه صادقی و بررسی انطباق خصوصیات آن با چارچوب های زمینه گرایی. تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع کیفی است که در پروسه پیشبرد پژوهش، از روش نمونه موردی(تک نمونه) و در جهت گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شد؛ به گونه ای که در بخش اول تحقیق(چارچوب نظری تحقیق) از مفهوم به مصداق و در بخش دوم که شامل بررسی نمونه موردی است، از مصداق به مفهوم پرداخته شد. یافته های تحقیق، حاکی از این نکته می باشد که با توجه به مطالعات انجام یافته، متغیرهای متعددی در شکل گیری خانه دوره قاجار در شهر اردبیل مورد توجه قرار گرفته اند که بنظر همگی برگرفته از ارزشها، باورها و بن مایه های ساختاریِ جامعهِ انسانی و جغرافیاییِ آن دوران بوده است؛ طوریکه می توان مدعی شد که حداقل، مسکن قاجاریِ شهر اردبیل، واجد ارزشهای زمینه گراست؛ پس می توان نظریه انحطاط و غالبیت تفکرِ مدرن در شکل گیریِ معماری دوره قاجار را که به نظر غیر صحیح و یکجانبه می آید را رد کرد.
۱۶.

تحلیل سینوپتیکی و الگوهای گردشی موثر بر برنامه ریزی حمل و نقل شهری (مطالعه موردی حمل و نقل هوایی شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهواز صنعت حمل ونقل برنامه ریزی شهری همدید آب و هوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 821 تعداد دانلود : 416
شناخت الگوهای گردشی حاکم بر اختلالات پروازی در راستای کاهش چالش های صنعت حمل و نقل هوایی بسیار پراهمیت است. به منظور شناسایی الگوهای گردشی مؤثر در ایجاد اختلالات پروازی از داده های مربوط به فشار سطح دریا و ترازهای پانصد و 850 هکتوپاسکال در قلمرو جغرافیایی 0 تا 80 درجه طول شرقی و 0 تا 80 درجه عرض شمالی و همچنین فراسنج های جوی امگا، رطوبت ویژه و نسبی و مؤلفه های مداری و نصف النهاری باد بر اساس روزهای همراه با اختلال پروازی بیش از 8 مورد و افق دید کم در ماه های مورد نظر انتخاب و نقشه های مرتبط در محیط نرم افزارGrads ترسیم شد. نتایج به دست آمده نشان که الگوهای گردشی موثر در اختلالات پروازی در ماه ژانویه در فصل سرد سال وجود سامانه کم فشاری در تراز دریا، سامانه پُرارتفاع واچرخندی در تراز 850 هکتوپاسکال و پشته ای ارتفاعی در تراز پانصد هکتوپاسکال حاکمیت دارد، دریای مدیترانه، منطقه مورد مطالعه . در ماه ژوئن در فصل گرم سال در تراز دریا سامانه کم فشاری پهنه گسترده ای از هند، پاکستان، عمان، عراق و جنوب ایران را فرا گرفته است، در الگوهای گردشی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 هکتوپاسکال یک سامانه کم ارتفاع چرخندی بر روی منطقه شکل گرفته است. در تراز پانصد هکتوپاسکال استقرار پر ارتفاع جنب حاره منطقه را تحت تاثیر خود قرار داده است. به طور کلّی استقرار و تقویت پُر ارتفاع جنب حاره، در تراز پانصد هکتوپاسکال و گردش چرخندی در تراز 850 هکتوپاسکال به همراه حاکمیت کم فشار حرارتی در سطح زمین، آرایش همدید الگوهای تابستانه در دوره گرم سال را نشان میدهد.
۱۷.

بازآفرینی بافت های فرسوده شهری با تاکید بر جایگاه توسعه میان افزا (نمونه موردی: منطقه 8 کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه میان افزا بازآفرینی بافت های فرسوده منطقه 8 شهرداری تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 94 تعداد دانلود : 503
توسعه میان افزا که شاید بتوان آن را ساده ترین تعبیر از توسعه درون زا دانست، با تأکید بر زمین های خالی و رها شده درون شهری، سعی دارد توسعه را بر روی این اراضی بارگذاری نماید. بطور خلاصه این رویکرد به توسعه در درون محدوده و باز توسعه محدوده با استفاده از پتانسیل های درونی آن می پردازد. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی در توسعه میان افزا با تأکید بر منطقه 8 شهرداری تبریز و بهره گیری از روش های آماری- فضایی به این موضوع پرداخته است. نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهای کمی- فضایی است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این تحقیق ترکیبی از روش های اسنادی- کتابخانه ای است. در بخش تحلیلی با در نظر گرفتن شاخص ها و ملاحظات توسعه میان افزا در قالب 15 شاخص هدف، به صورت موردی به بررسی و امکان سنجی توسعه میان افزا در منطقه8 شهرداری تبریز پرداخته شده است. در پژوهش حاضر به منظور بررسی و تحلیل نقش راهبردی توسعه میان افزا در بازآفرینی بافته ای فرسوده شهری محور تاریخی- فرهنگی کلانشهر تبریز از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل توابع همپوشانی (Overlay) از نوع همپوشانی وزن دار (Weighted Overlay) بهره گیری شده است. نتایج پژوهش در قالب 3 اولویت توسعه ای و همچنین محدوده های غیرمجاز توسعه، به صورت نقشه مورد اشاره قرارگرفته است.
۱۸.

بررسی حضور پذیری کودکان در فضاهای عمومی با رویکرد عدالت فضایی در جغرافیا و برنامه ریزی شهری (نمونه موردی: منطقه 1 و 11 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار عدالت فضایی حضورپذیری نظریه حق به شهر کودکان روانشناسی محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 639 تعداد دانلود : 555
عدالت نقش بسیار مهمی را در جغرافیای شهری بویژه حضورپذیری کودکان در جامعه دارد. در حال حاضر فضاهای عمومی در شهرهای کنونی ایران، در روند شکل گیری خود و عدالت فضایی از ضرورت طراحی و مدیریت این فضاها در ارتباط با تاثیر پرورشی آن ها بر شخصیت و هویت کودکان بی بهره اند. این پژوهش با تاکید عمده بر دسترسی کودکان به فضاهای عمومی اقدام به سنجش حضورپذیری فضاهای عمومی برای کودکان در سطح مناطق و محلات شهر تهران اقدام خواهد نمود و در نهایت، الگوی بهینه فضاهای عمومی مناسب برای حضور کودکان در مناطق مختلف تهران به منظور دستیابی به عدالت ارایه خواهد نمود. پژوهش حاضر با آزمون نظریه ی لوفور ابتدا امکان استفاده از این نظریه را در شهر بررسی می کند، و چگونگی دستیابی به عدالت فضایی سوجا در جهت حضورپذیری کودکان با استفاده از این نظریه را تجزیه و تحلیل می نماید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده، و نمونه آماری منطقه 1 و 11 تهران می باشد.
۱۹.

ارزیابی مفاهیم کالبدی و فضایی بناهای مسکونی با رویکرد توسعه پایدار (نمونه موردی: تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نحو فضا خانه های تبریز نمودار توجیهی روابط فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 39 تعداد دانلود : 840
یکی از دستاورد های تکنیکهای نحو فضا جهت تحلیل روابط فضایی ساختمان ها، ترسیم نمودار توجیهی می باشد. هدف این پژوهش نمایش نحوه استفاده از تکنیک چیدمان فضا در تحلیل روابط خاص معماری خانه های سنتی و مدرن شهر تبریز می باشد. در این پژوهش فرض بر این است که پیکره بندی فضایی خانه که تا اوایل پهل وی دارای ت داوم و استمرار بوده از اواخر این دوره دچار تغییرات شده و تداوم و استمرار در پیکره بندی فضایی موجود تا قبل از این زمان، در دوره های بعدی از میان رفته است که این خود میتواند بر فرهنگ و نظام رفتاری ساکنان اثرگذار باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان ارزش فضایی در فضاهای مختلف خانه است که درنهایت منجر به کشف منطق فرهنگی-اجتماعی حاکم بر فضاهای موردنظر است. به منظور به آزمون گذاشتن فرضیه های موردنظر پژوهش، پنج خانه از هر دوره به عنوان نمونه های موردی انتخاب گردید. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی است و با استفاده از دو راهبرد کمی و کیفی به توصیف احتمالات وجود منطق فرهنگ-اجتماعی فضا پرداخته شد. در روش کمی از نرم افزار نحو فضا (Ucl depth map) استفاده گردید و در روش کیفی، از بررسی سه شاخص "عمق"و"هم پیوندی" و "ارتباط" استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که روابط فرهنگی-اجتماعی تاثیرات عمیقی بر ساختار کالبدی و پیکره بندی فضایی خانه های سنتی تبریز داشته است.
۲۰.

تبیین نظام جامع طراحی معماری نماهای شهر تهران از دیدگاه مدیران و طراحان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نماهای شهری نظام جامع مدیریت و برنامه ریزی مبانی نظری اسناد طراحی نمای شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 34 تعداد دانلود : 751
این پژوهش با هدف تحلیل و ارزیابی طراحی معماری نماهای شهر تهران به منظور تبیین نظام جامع و پاسخگو تعریف گردید. روش این پژوهش از منظر هدف، در زمره پژوهش های کیفی می باشد که به صورت مطالعات کتابخانه ای و برداشت های میدانی صورت گرفته است، پرسش نامه ها و مصاحبه های صورت گرفته تحت نظر خبرگان این حوزه مورد سنجش، روایی و پایایی قرار گرفته و تایید شده است، جامعه آماری به 2 بخش تقسیم گردیده است. بخش اول مدیران شهری، کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع طراحی معماری نماهای شهری و بخش دوم طراحان و حرفه مندان حقیقی و حقوقی، اساتید و دانشجویان معماری و طراحی شهری بوده اند. با توجه به اینکه جامعه آماری محدود می باشد، لذا امر نمونه گیری از تمامی افراد در دسترس صورت گرفته است. در تجزیه و تحلیل فصل چهارم با استفاده از روش دلفی در چهار گام و نرم افزار SPSS ، نسبت به ارائه اجزای نظام جامع طراحی معماری نماهای شهری اقدام گردیده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که نظام جامع طراحی معماری نما به طور کلی شامل: 1- سند طراحی نماهای شهری. 2- کمیته های تخصصی در سطح مناطق که موضوع هدایت و راهبری طراحی نماهای شهری رابر عهده دارند. 3-برنامه اجرایی و زیر ساخت اطلاعات مکانی که شامل راهکار اجرایی نمودن مفاد سند می باشد. 4- کمیته عالی مدیریت، برنامه ریزی و پایش و همچنین بخش ها و سامانه هایی که به منظورپاسخگویی جامع موضوعات پیشنهاد گردیده است.
۲۱.

بررسی عوامل مؤثر بر پیاده راه سازی از منظر باز آفرینی شهری موردمطالعه :منطقه 12 شهرداری تهران، خیابان باب همایون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیاده راه سازی بازآفرینی شهری باب همایون تصمیم گیری های چندمعیاره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 390 تعداد دانلود : 484
محدوده ها و ﻣﺴیﺮﻫﺎی ﭘیﺎده به عنوان ﻋﻨﺎﺻﺮی ﺧﺎﻃﺮه اﻧﮕیﺰ و ﻫﻮیﺖ ﺑﺨﺶ در ﺷﻬﺮﻫﺎی اﻣﺮوز ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ می شوند. قبلاً ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻫﻮیﺖ ﺷﻬﺮی ﺧﻮد را در ﺑﻨﺎﻫﺎی ﺑﻠﻨﺪ، ﮔﻨﺒﺪ و ﺗک ﺑﻨﺎﻫﺎ ﻣی یﺎﻓﺘﻨﺪ. اﻣﺎ اﻣﺮوزه آن ها خود را ﺑﺎ ﺧیﺎﺑﺎن های ﭘیﺎده ﺷﺎن ﻣی ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻨﺪ. هدف از این تحقیق بررسی و ارزیابی مؤلفه های پیاده راه سازی از منظر بازآفرینی شهری می باشد. این مقاله از لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از تصمیم گیری های چنده معیاره استفاده شده است و نتایج حاصل از مدل تاپسیس نشان می دهد که در بخش نفوذپذیری و دسترسی شاخص دسترسی پیاده به حمل ونقل عمومی، در بخش سرزندگی و تنوع شاخص استقرار کاربری اوقات فراغت، در بخش اجتماعی شاخص تعلق خاطر مکانی به استفاده از پیاده راه و اشتغال در پیاده راه، در بخش ایمنی شاخص افزایش کیفیت ساختار پیاده رو، در بخش انعطاف پذیری شاخص پرهیز از به کارگیری مصالح صلب در کف، در بخش کالبدی شاخص کف سازی مناسب و پرهیز از اختلاف سطح، در بخش رفتاری شاخص انگیزه ها برای ماندن و خرید کردن در محدوده، در بخش حفظ هویت شاخص حفظ اسامی بناها و مسیرها با نام های دیرپا و در نهایت در بخش زیست محیطی شاخص افزایش ایمنی و امنیت در جایگاه های اول قرار دارند و اهمیت بیشتری نسبت به سایر شاخص ها داشته اند.
۲۲.

بررسی میزان تاثیرگذاری الزامات حقوقی بین المللی مرتبط با کنوانسیون مبارزه با تغییرات اقلیمی در عملکرد کشورها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کنوانسیون تغییر اقلیم پروتوکل کیوتو الزامات تعهد آور حقوق بین الملل محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 340 تعداد دانلود : 283
هدف از این تحقیق، تعیین میزان اثرگذاری الزامات حقوقی و بین المللی مرتبط با کنوانسیون مبارزه با تغییرات اقلیمی بر عملکرد کشورها می باشد. این تحقیق از نوع نظری است که به روش مطالعه عمیق و مقایسه تطبیقی صورت گرفته است. بدین منظور، عملکرد 36 کشور منتخب توسعه یافته و در حال توسعه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیانگر آن بوده است که 3 نوع رویکرد و 3 مدل سازوکار برای تمامی کشورها تعیین گردیده است. موانع و چالش های موجود به دو سطح ملی و بین المللی تقسیم می شوند و مجموعاً در 6 طبقه جداگانه قرار می گیرند. تنها کشورهای توسعه یافته از رویکرد «تثیبت میزان انتشار گازهای گلخانه ای به سطح انتشار سال 1990» استقبال کرده اند. همچنین؛ در زمینه اتخاذ رویکردهای «تلاش برای کاهش میزان تولید گازهای گلخانه ای» و «انطباق با پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم» عملکرد کشورهای توسعه یافته بهتر بوده است. در مورد سازوکار «اجرای مشترک» تنها کشورهایی که دارای عملکرد قابل قبولی می باشند، کشور هندوستان و مکزیک هستند. عملکرد کشورها در مورد سازوکار «تجارت انتشار» قابل قبول بوده است و روند رو به رشدی به لحاظ تعداد کشورهایی که در هر دوره زمانی به این سازوکار ملحق شده اند، وجود دارد و در مورد «توسعه پاک» تنها 4 کشور موفق بوده اند.
۲۳.

تدوین الگوی روابط متقابل انسان و محیط با تأکید بر روانشناسی محیطی در خانه های قاجاری (مورد: خانه های قاجاری تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روابط متقابل انسان و محیط روانشناسی محیطی گراندد تئوری خانه های قاجاری تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 544 تعداد دانلود : 992
هدف پژوهش حاضر ایجاد مدل و الگویی برای تحلیل روابط متقابل انسان و محیط با تأکید بر روانشناسی محیطی در خانه های قاجاری تبریز است. بر این اساس، به دلیل نبود پایه نظری، محققان با استفاده از روش گراندد تئوری، اقدام به مفهوم سازی این الگو بر مبنای خانه های قاجاری تبریز نمودند. بر این اساس، جهت جمع آوری داده های مورد نیاز، از تعداد 25 خبره و کارشناس در حوزه روانشناسی محیطی و میراث تاریخی و معماری، مصاحبه های عمیق به عمل آمد و تعداد 625 کد اولیه به دست آمد و این تعداد پس از مقایسه مقولات به 125 مقوله ثانویه کاهش یافت. در نهایت پس از غربال گری و کدگذاری محوری، مقوله های ساخته شده شامل 3 مقوله اصلی با 40 زیر مقوله شدند. بر این اساس، عوامل علی، سه مقوله «نیازهای مادی و معنوی انسان» جهان بینی یا اندیشه انسان» و «کالبد محیطی» را شامل شدند. در رابطه با عوامل مداخله گر عواملی نظیر" تجربیات گذشته"، " انگیزه ها"، " مکانیزم دفاعی ذهنی فردی"، "فرهنگ"، "باورها"، و... بدست آمد. همچنین در زمینه عوامل زمینه ای، عناصری همچون "نیازهای مادی"، " نیازهای ذهنی"، " نیازهای معنوی"، " زمینه های فردی اندیشه"،" زمینه های اجتماعی اندیشه" و ... انتخاب شدند. در سطح راهبردها ، مقوله هایی نظیر «تأمین نیازهای انسان توسط خانه ها»، «استفاده از نظرات متخصصان رشته های گوناگون در طراحی»، «طراحی انسان مدارانه با تأکید بر تعادل روابط انسان و محیط» و ... شناسایی گردیدند.
۲۴.

برنامه ریزی منطقه ای در تحلیل گفتمان توسعه ای دولت سازندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه توسعه سیاسی برنامه ریزی منطقه ای تحلیل انتقادی گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 927 تعداد دانلود : 486
برنامه ریزی و توسعه منطقه ای و جایگاه آن در نظام برنامه ریزی کشور، همچنان چالشی در خور تلاش های بیشتر و گسترده تر به شمار می آید. چرا که نابرابری منطقه ای با مسایلی که به دنبال خود دارد به عنوان مانعی بر سر راه توسعه متوازن و پایدار عمل می کند. دولت هاشمی رفسنجانی درایران بعد از انقلاب اسلامی گفتمان تعدیل اقتصادی (سازندگی) را به عنوان گفتمان کلان در امر توسعه جامعه ایران مطرح و متکفل امر برنامه ریزی توسعه بودند تا هم عقب ماندگی سنتی و تاریخی را در جامعه ایران و هم مشکلات ناشی از جنگ هشت ساله و هم بحران های ناشی از آن را جبران نمایند . گفتمان سازندگی ،گفتمانی لیبرال و فرد گرایانه بود و گفتمان خود را بر مبنای غیریت و تمایز آشکار با اقتصاد دولتی جنگ هشت ساله مفصل بندی کرد . دال مرکزی این گفتمان توسعه اقتصادی بود و به این خاطر موجب ایجاد تضاد ها و بحران های ناشی از کسب قدرت در عرصه سیاسی کشور شد . گفتمان سازندگی تنها راه نجات کشور را توجه به اقتصاد مدرن و اجرای سیاست های مالی و پولی ذیل استراتژی تعدیل اقتصادی عنوان می داشت .
۲۵.

راهبردهای مدیریت ریسک شهری کلانشهر تبریز با رویکرد آسیب پذیری در زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت ریسک سوات آسیب پذیری کلانشهر تبریز زلزله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 252 تعداد دانلود : 103
این مقاله با توجه به اهمیت فوق العاده شهر تبریز از جنبه های سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و غیره از یک سو و حادثه (لرزه) خیزی زیاد آن از سوی دیگر ، ابتدا اهم مطالعات انجام شده در خصوص برنامه ریزی و طراحی شهری با در نظر گرفتن سوانح طبیعی و نیز مطالعات خاص تبریز در این رابطه به اختصار مرور گردیده است. نگاهی که تا کنون در مدیریت سوانح و مدیریت شهری وجود داشته، بیشتر نگاه مقابله ای و کاهش مخاطرات بوده است. دراین میان، مفهوم آسیب پذیری و مدیریت ریسک ، مفهوم جدیدی است که بیشتر در مواجهه با ناشناخته ها و عدم قطعیتها به کار برده میشود. بنابراین نقش مدیریت ریسک در رویارویی با حوادث طبیعی با تاکید بر زلزله احتمالی آینده مورد تحلیل قرار گرفته، هدف از این مطالعه، مدیریت ریسک، ارزیابی و سنجش میزان آسیب پذیری منطقه 8 کلانشهر تبریز در تهدید مخاطره زلزله می باشد. این مقاله توصیفی کاربردی است. بنابراین، ابتدا مؤلفه ها و ابعاد مطرح در آسیب پذیری شهری تهیه گردید. سپس با استفاده از دیدگاه خبرگان و نیز مطالعات تطبیقی، ابعاد و مؤلفه های نهایی تهیه و با تحلیل پرسشنامه ها و انجام مطالعات و محاسبات لازم میزان آسیب پذیری کلانشهر تبریز در ابعاد و مؤلفه های مختلف مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت. و در نهایت ضمن ارزیابی نقاط ضعف و قوت و تهدید و فرصت، با روش swotراهبردهای آینده منطقه 8 کلانشهر تبریز ارائه شد.
۲۶.

انتخاب مسیرهای بهینه گردشگری شهری با بهره گیری از مدل های چیدمان فضا و تحلیل شبکه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گردشگری شهری مسیر بهینه گردشگری چیدمان فضا تحلیل شبکه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 890 تعداد دانلود : 587
چگونگی تشخیص و انتخاب "مسیرهای بهینه گردشگری" می تواند در راستای ارتقای کیفیت فضاهای تاریخی، فرهنگی و تفریحی شهرها بسیار کارآمد و تأثیرگذار باشد. پژوهش حاضر با انتخاب شهر نایین –به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و ارزشمند ایران که آثار و فضاهای تاریخی و فرهنگی بسیار مهمی را در خود جای داده است- تلاش دارد یکی از مسیرهای گردشگری تاریخی- فرهنگی در این شهر را به عنوان مسیر بهینه گردشگری در شهر نایین معرفی نماید. این پژوهش از نوع توسعه ای- کاربردی بوده، روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و میدانی گردآوری شده اند. ابتدا برای مسیرهای بهینه گردشگری چهار معیار خدماتی، کالبدی- فضایی، فرهنگی و عملکردی تعریف و برای هر کدام از آن ها زیرمعیارهایی تبیین شدند: تأسیسات زیربنایی، خدمت رفاهی؛ کاربری، سیمای شهری، زیبایی، کیفیت، اختلاط، تنوع، کوتاهی، شبکه معابر، نزدیکی؛ هویت، قدمت، جاذبه و عناصر تاریخی؛ ایمنی و امنیت، پیوستگی، انعطاف پذیری. سپس از طریق تحلیل نقشه های محوری مسیرهای موجود و بررسی ساختار فضایی شهر -به دو صورت فراگیر و محلی- با استفاده از "روش چیدمان فضا(Space Syntax)" و از سوی دیگر، تحلیل و رتبه بندی مسیرها بر اساس معیارها و زیرمعیاری مطرح شده با بهره گیری از "روش تحلیل شبکه ای(ANP)"، دو محور تاریخی- فرهنگی "دروازه پنجاهه تا دروازه کلوان" و "دروازه نوگاباد تا دروازه چهل دختران"، تحلیل، امتیازدهی و رتبه بندی شدند. از طریق جمع بندی برآیند تحلیل ها و رتبه ها، محور اول موردبررسی (مسیر دروازه پنجاهه تا دروازه کلوان) با کسب امتیاز بیشتر، به عنوان مسیر بهینه گردشگری شهر نایین انتخاب گردید.
۲۷.

سنجش فضایی- مکانی شهری به منظور مکان یابی مراکز انتظامی با تاکید بر روش Fuzzy (منطقه دو و چهار شهر مقدس قم)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت شهر مکان یابی روش fuzzy شهر قم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 69
توسعه شهرنشینی بعد از قرن نوزدهم، سکونتگاه های شهری را تبدیل به کلانشهرها و ابرشهرها نموده است. ظهور این پدیده برنامه ریزان و متولیان امور شهری را با چالش هایی در حوزه تامین امنیت شهروندان مواجه ساخته است. مکانیابی به معنای یافتن پهنه های دارای ظرفیت و متناسب به منظور بارگذاری کاربری های شهر، این پژوهش با رویکرد کاربردی و با روش توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است. در گام اول پس از دریافت لایه های مختلف کاربری های شهری موثر در مکان یابی مراکز انتظامی از سازمان ها و مراکز مختلف و پس از محاسبه اوزان معیارها و زیر معیار ها با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی ، نقشه های فاصله در نرم افزار GIS ساخته شد. درادامه محدوده های مناسب به منظور توسعه کاربری انتظامی مشخص گردید.با بررسی وضعیت توزیع مراکز انتظامی در مناطق دو و چهار شهر قم مشخص شد پراکنش مراکز انتظامی شهر در این مناطق با توزیع فضایی نامتوازن مواجه است وصرفا چند کلانتری و مرکز انتظامی درتامین امینت شهر با مشکلات بسیاری مواجه اند. گستردگی محدوده های استحفاظی مراکز انتظامی و کلانتری ها در شهره های بزرگ ، کنترل محله ای را با مشکلات بسیاری مواجه می سازد.علاوه بر این کمبود زیر ساخت ها و امکانات پلیس نیز از جمله دلایل کاهش این نظارت هاست. در این پژوهش از طریق بررسی زیرساخت های شهری در مناطق دو و چهار پهنه های مناسب به منظور توسعه کاربری انتظامی شناسایی و توسط نقشه نمایش داده شد.
۲۸.

ارزیابی عوامل ژئوپلیتیکی موثر بر صنعت حمل و نقل کالا با تاکید بر تنظیم بارنامه و ارایه مدل مدیریتی مبتنی بر پایداری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک توسعه پایدار حمل ونقل بارنامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 641 تعداد دانلود : 991
کشور ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سیاسی، از مزیت ژئوپلیتیک ویژه ای در منطقه و جهان برخوردار است از اینرو می تواند با تکیه بر دانش متخصان بخصوص در زمینه حمل و نقل کمک شایانی به توسعه پایدار خود بنماید. این پژوهش با هدف ارزیابی عوامل موثر بر توسعه پایدار حمل ونقل با تاکید بر تنظیم بارنامه انجام شده است. روش تحقیق از نوع پیمایشی و تحلیلی است که با استفاده از طراحی مدل مفهومی اولیه و تعیین ابعاد چهارگانه اصلی (رویکردی، مدیریتی / اجتماعی، فرهنگی / محیط زیستی، اقتصادی) و نیز 19 مولفه (هدف) اقدام به تعیین روایی و پایایی مدل و برازش آن گردید. مدل اولیه تحقیق با استفاده از روش معادلات ساختاری (SEM) و با کمک نرم افزار Smart PLS2 مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد «بُعد مدیریتی» (ضریب مسیر= 5227/0) بیش ترین اثر را بر الگوی توسعه پایدار حمل ونقل کشور داشته است. سپس «بعد اجتماعی / فرهنگی» (ضریب مسیر= 5097/0) و پس از آن «بُعد اقتصادی» (ضریب مسیر= 4589/0) و در نهایت «بعد محیط زیستی» (ضریب مسیر = 3324/0). مقدارR2 (9823/0) نشان از تأیید الگو می باشد
۲۹.

تاثیرحکمت اشراق بر نظریه زیست محیطی دکتر سید حسین نصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سهروردی سید حسین نصر مدرنیته بحران محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 386 تعداد دانلود : 38
بحران محیط زیست ، در حال حاضر چالش بزرگ انسان امروزی است چراکه با غفلت از مقام و جایگاه واقعی خود و طبیعت پیرامونی اش ، به دخالت بیش از پیش در آن پرداخته و باعث وخامت حال آن شده است تا جائیکه اندیشمندان ، مهندسان و صاحب نظران در حل بحران پیش آمده چندان موفق نبوده اند و این در حالی است که طبق آموزه های حکمت اشراقی ، انسان ، جانشین خداوند در زمین و طبیعت ، مرتبه ای از مراتب کلی وجود و دارای قداست است . در این راستا سید حسین نصر ، با تاثیر از آموزه های اشراقی معتقد است که بحران محیط زیست ، چالشی معنوی است و ما باید قداست را به طبیعت برگردانده و جایگاه واقعی انسان را گوشزد نمائیم چراکه انسان خلیفه اله است و حفاظت از طبیعت جزء تکالیف و وظائف انسان می باشد . هدف از این مقاله توصیف تاثیرات حکمت اشراق بر نظرات سید حسین نصر می باشد که در مورد محیط زیست ارائه کرده است
۳۰.

بررسی تاثیر شاخص های توسعه بر توسعه اقتصاد منطقه ای با تاکید بر فقر زدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه توسعه اقتصاد منطقه ای خط فقر سواحل مکران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 761 تعداد دانلود : 172
فعالیتهای مستمر و درازمدت نهادهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر سطوح مختلف توسعه اقتصاد منطقهای اثر گذار است. یکی از مهمترین شاخصهایی است که سطح رفاه یک کشور یا منطقه را نشان میدهد، خط فقر است. لذا هدف این مطالعه بررسی تاثیر شاخص های توسعه سواحل مکران (استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان) بر توسعه اقتصاد منطقه ای با تاکید بر فقر زدایی است. دوره زمانی مورد استفاده در این پژوهش از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۹۶ است. بدین منظور از شاخص خط فقر محاسبه شده در مطالعه محمدی (1398) به عنوان شاخص توسعه اقتصاد منطقهای استفاده شده است. شاخصهای توسعه مکران نیز به چهار دسته شاخصهای اقتصادی – اجتماعی، آموزشی- فرهنگی، بهداشتی- درمانی و شاخصهای صنعتی تقسیم شدند. نتایج تحقیق نشان داد که بجز شاخصهای صنعتی که تاثیر معنیداری بر خط فقر به عنوان شاخص توسعه اقتصاد منطقهای مکران نداشت، دیگر متغیرهای تحقیق تاثیر منفی و معنیداری بر خط فقر سواحل مکران داشتند؛ یعنی با بهبود این شاخصها خط فقر کاهش مییابد. همچنین با توجه به ضرایب شاخصها در بلندمدت میتوان نتیجه گرفت که بهبود شاخصهای آموزشی - فرهنگی در مقایسه با دیگر شاخصهای تاثیری بیشتری بر کاهش خط فقر در سواحل مکران دارد.
۳۱.

مطالعه تطبیقی تأثیر معماری بیوفلیک در طراحی خانه های سنتی و مدرن (مطالعه موردی: شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری بیوفلیک طراحی خانه های سنتی و مدرن شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 523 تعداد دانلود : 296
معماری بیوفیلیک در واقع طراحی و ساخت با توجه به طبیعت در ذهن می باشد. البته طراحی بیوفیلیک به این معنی نیست که ساختمان هایمان را با چمن و پوشش گیاهی سبز کنیم و به سادگی، جذابیت و زیبایی آنها را با استفاده از درختان و بوته ها بالا ببریم. بلکه موضوع بحث ما خیلی بالاتر از این است و در مورد مکان بشریت در طبیعت و همچنین مکان و جایگاه جهان طبیعی در اجتماع انسان هاست. لذا هدف این مقاله مطالعه تطبیقی تأثیر معماری بیوفلیک در طراحی خانه های سنتی و مدرن (مطالعه موردی: شهر گرگان) می باشد. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی– تحلیلی می باشد. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی و میدانی می باشد. جهت ارزیابی سوالات تحقیق از آزمون t تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که توجه به اصول و شاخص های معماری بیوفیلیک در حین طراحی و اجرای خانه های سنتی و مدرن در شهر گرگان در ابعاد زیر مانند: ارتباط بصری و غیربصری با طبیعت، تحریک غیر موزون حسی، تنوع حرارتی و جریان هوا، نشر نور پراکنده، الگوها و فرم های بایومورفیک، پیچیدگی و نظم، چشم انداز، پناهگاه و ... در ارتقای کیفیت آنها و به تبع آن افزایش میزان رضایتمندی ساکنان آنها، تآثیر عمده ای دارد. با این تفاوت که این اصول، امروزه در طراحی خانه های سنتی در شهر گرگان به طور کامل مشاهده می شود اما در طراحی خانه های مدرن از بین 18 اصول مطرح شده، فقط 10 اصل قابل مشاهده است. که نیازمند پیگیری جهت بکارگیری بقیه عوامل در طراحی خانه های مدرن می باشد.
۳۲.

تحلیل رابطه توسعه کالبدی و زیست محیطی روستایی با مهاجرت معکوس؛ مطالعه موردی منطقه 19 شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی مهاجرت معکوس روستا منطقه 19 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 934 تعداد دانلود : 455
روند مهاجرت های روستا به شهر در طول 35 سال اخیر در ایران نشان دهنده شکل گیری جریان مهاجرت معکوس است که با وجود تأثیرگذاری آن در مبدأ و مقصد، کمتر مورد توجه محققان و برنامه ریزان قرار گرفته است. در این راستا، این پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، همبستگی و علی و با هدف تبیین نقش مهاجرت های معکوس در توسعه سکونتگاه های روستائیان منطقه19 صورت گرفته است. همچنین شناسایی مهمترین عوامل دخیل در مهاجرت های معکوس روستائیان هدف دیگر تحقیق به شمار می رود. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته می باشد که روایی آن با نظر کارشناسان مربوطه بصورت صوری مورد تأیید قرار گرفته، و برای تعیین پایایی پرسشنامه نیز از مقدار آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر با 78/0 بوده و در تحقیقات مربوط به علوم انسانی این مقدار رضایت بخش می باشد. حجم جامعه آماری پژوهش بر اساس مدل کوکران 384 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی بود. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از آزمون های آماری تی تک نمونه ای و تی مستقل و از نرم افزارهای spss و pls استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که نقش آفرینی مهاجرت های معکوس در توسعه سکونتگاه های روستایی از لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی خیلی زیاد می باشد.
۳۳.

ارزیابی اثرات حکمروایی کلانشهری و سیاست گذاری عمومی در مناطق کلانشهری نمونه موردی کلانشهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمروایی سیسات گذاری عمومی کلانشهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 204 تعداد دانلود : 147
سیاست گذاری عمومی به مثابه مجموعه فعالیت های نهادی که تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر زندگی شهروندان دارد، و از تصمیم ها و سیاست هایی که بوسیله مراجع مختلف بخش عمومی در ارتباط با موضوع شهر و سکونت گاه های انسانی از قبیل مجلس، دولت و قوه قضائیه که نماینده حفظ منافع عمومی جامعه می باشند، اتخاذ می شود. فرایند سیاست گذاری بر مبنای فرایند از بالا به پایین می باشد. با تلفیق حکمروایی و سیاست گذاری عمومی شاهد مشارکت پذیری بالا، تشخیص آسان و سریع مشکلات شهری و جایگزین های سریع در فرایند ها را شاهد هستیم. با روند مشارکت پذیری و حکمروایی مشارکتی شاهد تحقق سیاست گذاری عمومی در جامعه خواهیم بود. بنابراین هدف این پژوهش ارائه مولفه های حکمروایی شایسته شهری در فضای کلانشهری اهواز می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کارشناسان و خبرگان مدیریت شهری، در شهر اهواز می باشد. ابزار مورد استفاده در تحقیق پرسشنامه بوده و به تعداد 50 نفر به صورت تصادفی انجام یافته است. نتایج بیانگر آن است که در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری بین مؤلفه های مورد مطالعه وجود دارد. متغیرهای همپایانی، اثر بخشی و کارآمدی، مشارکت پذیری و ظرفیت و ترتیبات نهادی در مقایسه با سایر متغیرها در حکمروایی منطقه کلانشهری اهواز نقش مؤثری را ایفا می کنند.
۳۴.

بررسی تأثیر توانمندسازی مناطق حاشیه نشین در افزایش سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: شهرستان پاکدشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توانمندسازی سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی مناطق حاشیه نشین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 628 تعداد دانلود : 425
در سال های اخیر سیاست گذاری توسعه شهری در برخورد با سکونت گاه های غیررسمی از رویکرد منفی نادیده گرفتن، تخریب و تخلیه اجباری به سیاست های اجتماع محور ارتقاء یافته است. راهبرد توانمندسازی در پی ظرفیت سازی در اجتماعات برای حل مشکلات آن ها با اندیشه، منابع، پتانسیل و بازوی خود آن هاست بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه های توانمندسازی در مناطق حاشیه نشین در افزایش سرمایه اجتماعی انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنان شهرستان پاکدشت (غرب حصار امیر) بودند که جمعیت مناطق حاشیه نشین آن در حدود سی هزار نفر تخمین زده می شود که به این ترتیب حجم نمونه با استفاده از جدول کوکران عدد 379 به دست آمده است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی و پایایی آن ها مورد تائید قرار گرفت. سپس پرسشنامه ها در بین جامعه آماری توزیع شد و پس جمع آوری با استفاده از آزمون رگرسیون و در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که بین توانمندسازی و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد. توانمند کردن مناطق حاشیه نشین در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می تواند آثار بسیار مؤثری بر افراد ساکن در این محله ها با خود به همراه داشته باشد؛ و موجب بالا رفتن سرمایه اجتماعی در ابعاد شناختی (اعتماد اجتماعی، ارزش ها و هنجارها) وساختاری (مشارکت اجتماعی و همبستگی اجتماعی) آن ها شود. به طورکلی می توان گفت سرمایه اجتماعی و توانمند سازی در یک ارتباط دوسویه با یکدیگر قرار دارند.
۳۵.

نقش پدیده صخره شیشه ای و سبک رهبری در توانمندسازی مدیران زن ورزش کشور با توجه به اهداف توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صخره شیشه ای سبک رهبری توانمندسازی توسعه پایدار سازمان های ورزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 96 تعداد دانلود : 298
هدف پژوهش، بررسی نقش پدیده صخره شیشه ای و سبک رهبری در توانمندسازی مدیران زن ورزش کشور بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، به لحاظ شیوه اجرا از نوع توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل مدیران زن شاغل در سازمان های ورزشی بود که نمونه آماری، 384 نفر انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه های صخره شیشه ای نصیری (1394)، سبک رهبری چالشتری (1389) و توانمندسازی رینهارت و شورت (1994) می باشد. برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد صخره شیشه ای بر توانمندسازی مدیران اثر منفی دارد، بین سبک رهبری با توانمندسازی مدیران اثر مثبت مشاهده گردید، همچنین تأثیر مثبت و معناداری بین صخره شیشه ای با توانمندسازی از طریق نقش میانجی سبک رهبری تأیید گردید. ورزش در بسیاری از اهداف توسعه پایدار نقش دارد و ازجمله این اهداف توانمندسازی و حضور بیشتر زنان در سطح اجتماع می باشد؛ که می توان با عبور از موانع پدیده صخره شیشه ای و توجه به استفاده از سبک های رهبری مشارکتی و مشاوره ای به توانمندسازی مدیران زن در ورزش و توسعه پایدار کمک کرد.
۳۶.

بررسی مولفه های شاخص منظر بوم گرا در هویت بخشی به محیط در اقلیم گرم و مرطوب (مورد مطالعه: بندر کنگ)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری بومی هویت منظر بوم گرایی بندر کنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 638 تعداد دانلود : 511
هویت که یکی از مهم ترین مسائل در جامعه ی امروزی می باشد ، کمتر نگرشی به آن در شهر های بومی ایران به خصوص نواحی سواحل خلیج فارس شده است که ضرورت دانش معماری بومی و توسعه پایدار را دو چندان می کند . در این مقاله با توجه به مطالعات کتابخانه ای و میدانی ، مولفه های اصلی معماری بومی را ارزیابی کرده و به بررسی عمیق از بندر تاریخی زیبای کنگ پرداخته شده است.و سپس از روش دلفی و توسط نرم افزار SPSS و EXL پرسشنامه ها مورد ارزیابی قرارگرفته که در آن روش تجزیه و تحلیل به صورت کمی بوده که بر اساس داده های جمع آوری شده از روش دلفی با استفاده از شاخص های آماری –توصیفی خلاصه و طبقه بندی شده است . نتایج مطالعات نشان می دهد که در کنار شاخصه های اصلی همچون طبیعت و بستر ، زمینه های گوناگون ، انرژی تجدیدپذیر ، الگوهای فرهنگی ، طراحی اقلیمی و کالبد شهر ،شاخصه های دیگری همچون عوامل هنری و صنایع دستی و هم چنین خاطرات شکل گرفته در محیط وروانشناسی محیط در شکل گیری هویت شهری موثرند . بالاخص مهم ترین پارامتر ها در این ارزیابی ، طبیعت و منظر دریا والگوهای فرهنگی شکل گرفته ، می باشد .
۳۷.

نقش کارکردی شهرهای کوچک در توسعه شاخص های پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: شهرستان نیکشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارکرد شهرهای کوچک حوزه نفوذ توسعه پایدار شهری نیکشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 590 تعداد دانلود : 195
هدف پژوهش حاضر؛ نقش کارکردی شهرهای کوچک در توسعه شاخص های پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: شهرستان نیکشهر) می باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، توصیفی و استنباطی از نرم افزارهای (SPSS و Expert Choice) و تکنیک Fuzzy VIKOR استفاده شده است. جامعه آماری شامل ساکنان شهرهای در حوزه نفوذ شهر نیکشهر در (اسپکه و بنت) می باشد که با استفاده از فرمول کوکران با توجه به جمعیت شهرهای مورد بررسی در سال 1395 (10541) نفر می باشد، که از این تعداد 370 پرسشنامه بر اساس نمونه گیری درصد تناسب بین شهرها توزیع شده است. نتایج بررسی نقش کارکرد شهر نیکشهر در توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرهای حوزه نفوذ با استفاده از رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که، متغیر مستقل (کارکرد شهر نیکشهر) و متغیرهای وابسته (اقتصادی و اجتماعی) دارای رابطه معناداری در سطح 0.05=P می باشد. همچنین نتایج اولویت بندی ابعاد توسعه اقتصادی و اجتماعی از نرم افزار Expert Choice نشان داد، در بین ابعاد توسعه به ترتیب بعد اقتصادی با وزن به دست آمده 0.550، بعد اجتماعی با وزن به دست آمده 0.450، رتبه اول و دوم را به خود اختصاص داده اند. در نهایت نتایج رتبه بندی شهرهای حوزه نفوذ شهر نیکشهر با تاکید بر ابعاد توسعه با استفاده از مدلFuzzy VIKOR نشان داد که شهر اسپکه با Q به دست آمده 0.640 و شهر بنت با Q به دست آمده 0.360، در اولویت اول و دوم قرار دارند.
۳۸.

الگوی توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد ژئوپولیتیک در راستای ارائه یک مدل راهبردی در سیاست خارجی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک مدل راهبردی توسعه روابط ایران جمهوری آذربایجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 801 تعداد دانلود : 911
ایران با جمهوری آذربایجان دارای اشتراکات فرهنگی و تاریخی از یکسو و اختلافات قومی، سیاسی، ایدئولوژیک از سوی دیگراست. این کشور از سویی با گرایشات خود به آمریکا و اسرائیل و نیز ترکیه و ادعاهای سرزمینی و قومی بر بخشی از ملت و سرزمین ایران، به چالشی جدی برای سیاست خارجی ایران مبدل شده است. در کنار این چالش ها مسئله اختلافات بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان به عنوان دو همسایه مهم ایران و رویکرد محافظه کارانه ایران در قبال مسئله قره باغ نه تنها سبب عادی سازی وضعیت نشده، بلکه نگاهی بدبینانه از سوی جریان پان ترکیستی و بخشی از افکار عمومی مردم جمهوری آذربایجان و آذری های ایران شکل گرفته که ایران را به عنوان حامی ارمنستان جلوه داده است. با وجود این چالش ها، وجود مسائل مهمی مانند همسایگی، نیازهای متقابل اقتصادی و تجاری، انرژی و موقعیت ژئوپلیتیکی، لزوم پرداختن به این موضوع و یافتن راهبردهای واقع بینانه برای توسعه روابط دو کشور را ضروری نموده است. از این رو در مقاله حاضر در راستای رسیدن به الگوی راهبردی روابط دو کشور، این سوال اصلی طرح شده است که عوامل واگراساز و همگراساز در روابط ایران و جمهوری آذربایجان در چارچوب ژئوپلیتیک کدام اند؟ در نهایت محقق به پنج دسته راهبرد جهت توسعه روابط بین ایران و جمهوری آذربایجان رسیده است. در این پژوهش به شیوه ای توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از مدل SWOT سعی شده تا به موضوع مذکور پرداخته شود. داده های مورنیاز نیز به روش کتابخانه ای و اسنادی و پرسشنامه گردآوری شده است.
۳۹.

بررسی و تحلیل مولفه های فضای عمومی شهری به جهت دستیابی به تعاملات اجتماعی (نمونه موردی: منطقه 12 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تعامل اجتماعی فضای همگانی عرصه عمومی فضای شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 268 تعداد دانلود : 992
فضاهای شهری ظرف فعالیتهای شهری و بستری برای تعاملات اجتماعی و زمینه ساز شکل گیری سرمایه اجتماعی به شمار می آیند و میزان موفقیت فضاهای شهری با میزان استفاده از فضا و حضور انسان در آن متناسب است. آنچه امروزه در اغلب فضاهای شهری با آن روبه رو هستیم کاهش تعاملات اجتماعی و مشارکت اجتماعی ساکنان در این فضاهاست. هدف از پژوهش بررسی و ارزیابی مولفه های فضای عمومی شهری به جهت دستیابی به تعاملات اجتماعی(نمونه موردی: منطقه 12 تهران) می باشد.روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده است. در این مقاله پاسخگوی این سوالات است که آیا می توان از طریق طراحی فضای عمومی شهری مناسب، باعث افزایش تعاملات اجتماعی شد؟و آیا می توان با افزایش امنیت فضاهای عمومی، حضور پذیری افراد را ارتقا بخشید؟ نتایج تحقیق نشان میدهد در بین شاخص های تحقیق نگهداری و مراقبت از فضا با 38%، شاخص سرزندگی عواملی چون دسترسی مناسب با 32% و زیبایی بصری با17% بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند.
۴۰.

الگویی برای طراحی معماری استادیوم با توجه به استانداردها و فناوری های نوین، نمونه موردی: شهر جدید اندیشه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ورزش استادیوم تکنولوژی طراحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 789 تعداد دانلود : 648
ورزش و تفریحات سالم یکی از مهم ترین راهکارهای انسان صنعتی امروز برای حفظ سلامت و رشد جسمی وروحی و ایجاد می کند و قشر بزرگی از جامعه مدتی را به ورزش، تماشای مسابقات ورزشی می پردازند. یک استادیوم مدرن، صرفا محل تماشای رویدادهای ورزشی نیست، بلکه تبدیل به یک بخش هیجان انگیز و فراموش نشدنی در خاطر تماشاگران شده است. اصول طراحی این مجموعه برپایه خلق فضایی سرپوشیده و در عین حال القاء حس محیطی باز و آزاد برای بازیکنان و تماشاگران است. از طرف دیگر بهره گیری از تکنولوژی مدرن روز برای رسیدن به سازه ای سبک صورت گرفته است و زمانی که استادیوم ها بصورت استراتژیک و رعایت اصول و ضوابط طراحی ساخته شوند، بیشتر از رویدادهایی که میزبان شان هستند موجب جذب تماشاگر می شوند و این امر نه تنها یک منبع درآمد بلکه به عنوان یک ارزش افزوده منحصر به فرد در امور ورزشی محسوب می شود. با توجه به انواع تحقیق بنیادی، نظری، کاربردی و علمی، تحقیق حاضر از نوع کاربردی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع روش تحقیقی- تحلیلی بوده که در نهایت منجر به طراحی می شود.
۴۱.

ارزیابی وضعیت توسعه پایدار مناطق تحت حفاظت ایران در چارچوب کنوانسیون های بین المللی با تاکید بر مولفه های کالبدی جغرافیایی و تنوع گونه های جانوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی زیستگاه تنوع زیستی توسعه پایدار حقوق محیط زیست منطقه حفاظت شده پرور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 301 تعداد دانلود : 620
هدف تحقیق، ارزیابی وضعیت زیستگاهی و تنوع گونه ای در منطقه حفاظت شده پرور می باشد. این تحقیق از نوع بنیادی است که اختصاصاً به بررسی پرندگان پرداخته است. داده های مورد نیاز از طریق مطالعات گسترده کتابخانه ای و بازدید میدانی و استفاده از نتایج سرشماری ها اخذ گردید. نتایج بیانگر آن بوده است که منطقه مطالعاتی از ارزش زیستگاهی و تنوع گونه ای ارزشمندی برخوردار است. میانگین امتیاز ارزیابی زیستگاه 89/3 به دست آمد که بیانگر امتیاز نسبتاً زیاد است. همچنین؛ خدمات و محصولات اکوسیستمی عمدتاً از نوع مستقیم هستند. از سوی دیگر، دارای 161 گونه پرنده از 13 راسته است. در این میان، 19 گونه مهاجر جوجه آور، 49 گونه مهاجر عبوری و 10 گونه نیز مهاجر زمستان گذران می باشند. 12 درصد از مجموع گونه های شناسایی شده در منطقه از راسته پرندگان شکاری هستند که بسیار قابل توجه و مناسب است. سه گونه پرنده در وضعیت حفاظتی و هشت گونه در وضعیت نابودی قرار دارند. همچنین؛ هشت گونه نیز در وضعیت «در خطر انقراض» قرار دارند. عمده پراکنش پرندگان در بخش مرکزی و شمالی منطقه است. توسعه اکوتوریسم و به ویژه پرنده نگری به عنوان یکی از راهکارهای اساسی پیشنهاد می گردد. در مجموع، منطقه نیازمند اقدامات حفاظتی و تدوین و اجرای طرح مدیریتی مبتنی بر الزامات حقوق محیط زیست است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۳