مدیریت نظامی

اندیشه اصلی هر نیروی نظامی در قالب دکترین آن شناخته می شود؛ دکترین امری ذهنی و مجموعه ای از اعتقادها و دانشی است که با تجربه ثابت شده است. دکترین نظامی چارچوبی برای به کارگیری نیروها، تجهیزات و تاکتیک ها در جنگ می باشد. پیروزی در جنگ آینده زمانی میسر می گردد که نزاجا، ساختار عملیاتی خود را با سطوح جنگ و دکترین نظامی منطبق نماید. طبق اسناد موجود، جنگ و دکترین دارای سه سطح تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی است، در ساختار فعلی آجا و نزاجا سطح تکنیکی و فراراهبردی وجود ندارد. هدف اصلی این تحقیق تبیین ساختار عملیاتی نزاجا بر اساس سطوح دکترین نظامی و جنگ های آینده می باشد. این پژوهش از نوع توسعه ای- کاربردی بوده و به روش زمینه ای- موردی انجام گردیده است. جامعه آماری 50 نفر از نخبگان لشکری با جایگاه سرتیپی به بالا هستند که حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی بوده و سه سال به عنوان فرمانده لشکر و تیپ انجام وظیفه نموده اند، روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای می باشد، یافته ها با استفاده از روش های خبرگی، تحلیل شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که جنگ آینده دارای 5 سطح دکترینی و 5 سطح اجرایی می باشد: سطح تکنیکی، تاکتیکی، عملیاتی، راهبردی و فراراهبردی. به منظور کاهش سطوح و لایه های فرماندهی، ساختار عملیاتی نزاجا در جنگ آینده به صورت گروهان، گردان، لشکر و نزاجا، می باشد. در این ساختار دو لایه فرماندهی تیپ و قرارگاه منطقه ای حذف می گردد. در حال حاضر ساختار نزاجا تی پ محور و قرارگاه پایه است؛ به همین دلیل رویکرد آن تهدیدمحور و کُنشی است. چنانچه ساختار نزاجا به صورت گردان محور و لشکرپایه شود، رویکرد آن، به امنیت محور و فراکُنشی تبدیل می گردد. این مقاله به دنبال تغییر ساختار سازمانی نزاجا نیست، بلکه به دنبال سازمان برای رزم و ساختار عملیاتی نزاجا در جنگ احتمالی آینده می باشد.

انتخاب افراد شایسته یکی از عوامل اصلی در موفقیت و تعالی سازمان ها است. این موضوع در سازمان های نظامی از مهمترین مسائل و فقدان نظام فرماندهی شایسته خسارت جبران ناپذیری برای سازمان و نهایتاً برای کشور به بار می آورد؛ بنابراین، انتخاب و انتصاب فرماندهان در رده های مختلف سازمان باید بر اساس معیارهایی باشد تا شایسته ترین افراد جهت تصدی پست های فرماندهی انتخاب شوند. هدف تحقیق حاضر، شناسایی و اولویت بندی معیارهای شایسته گزینی فرماندهان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نزاجا) با تمرکز بر آموزه های نهج البلاغه است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ پارادایم از نوع تحقیقات آمیخته کیفی- کمی با رویکرد اکتشافی است. به دلیل اهمیت موضوع و گستردگی ابعاد آن، اولویت بندی معیارهای شناسایی شده باید بر مبنای خرد جمعی باشد؛ بر این اساس، روش دلفی فازی در کنار مطالعات کتابخانه ای مبنای کار قرار گرفته است. با تشکیل گروه صاحب نظران نظامی، متشکّل از خبرگان و نخبگان تابعه فرماندهی قرارگاه منطقه ای غرب نزاجا، روش دلفی فازی طی دو مرحله اجرا شد. یافته ها حاکی از تأیید و اولویت بندی 24 شاخص استخراج شده از منابع اسلامی خصوصاً کتاب شریف نهج البلاغه است. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، شاخص های 24گانه، در سه دسته معیارهای مکتبی، اخلاقی و سازمانی تقسیم بندی شدند. به کارگیری شاخص های اولویت بندی شده در انتخاب و انتصاب فرماندهان و مدیران ارشد نزاجا، می تواند این سازمان را که گستردگی آن کشور را در بر گرفته و منابع انسانی و مادی عظیمی در اختیار دارد، در شناسایی و انتصاب فرماندهان و مدیرانی لایق که بیش از پیش نزاجا را در نیل به اهداف عالیه سازمانی یاری رسانند، بهره مند نماید.

از جمله روش های مقابله با تهدیدات سایبری، فراهم نمودن زمینه ایجاد بازدارندگی سایبری است. در پژوهش حاضر، ابعاد و مؤلفه های قدرت سایبری در حوزه بعد بازدارندگی سایبری نیروهای مسلح مطالعه گردید. هدف از این پژوهش، ارائه مدل مفهومی ارزیابی قدرت سایبری نیروهای مسلح با تأکید بر بعد بازدارندگی سایبری است. جامعه آماری، متخصصان حوزه  سایبر بوده که با رعایت ملاحظات امنیتی متشکل از 200 نفر و حجم نمونه شامل 132 نفر است. نوع پژوهش، کاربردی است. روش پژوهش، در مرحله اول به علت شناخت ابعاد و مؤلفه های مدل مفهومی، اکتشافی است و در مرحله دوم به علت انجام تحلیل های آماری، تحلیلی است. روش گردآوری داده ها، میدانی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. از روش تحلیل آماری، تی- تک نمونه ای استفاده شده است. نتیجه آنکه مدل مفهومی دارای مؤلفه های پنج گانه: پشیمان کنندگی دشمن، استمرار عملیات، پاسخ به تهاجم، استحکام سازی و بازیابی است. همچنین، مؤلفه استمرار عملیات، از اولویت بالاتری نسبت به سایر مؤلفه ها برخوردار است. استفاده از نتیجه این تحقیق به وسیله معاونت فاوا می تواند برای شناسایی و اولویت بندی سرمایه های سایبری نیروهای مسلح به منظور ایجاد زمینه بازدارندگی سایبری در مقابل تهدیدات، مفید باشد.

هدف از این تحقیق شناسایی و بررسی مؤلفه های دخیل در ارتقای کیفیت یادگیری در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی نظامی بوده است. روش انجام پژوهش آمیخته و جامعه آماری آن شامل اعضای هیئت علمی، مدرسان شاغل و دانشجویان دانشگاه های پزشکی و پرستاری بقیه الله، دانشکده های مهندسی امام حسین(ع)، علوم و فنون هوایی شهید ستاری و دانشگاه افسری امام علی(ع) بوده است. از میان جامعه خبرگان (استادان) تعداد 23  نفر از میان آنها به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی برای انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند. از میان دانشجویان نیز به روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از رابطه کوکران در جامعه محدود تعداد 386 نفر انتخاب گردیدند. برخی از پرسش نامه های عودت داده شده و برخی نیز به علت نقص در خروجی ها کنار گذارده شدند. در نهایت نیز 294 پرسشنامه تکمیل شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای تجزیه وتحلیل داده ها پس از جمع آوری و کدگذاری از روش های آمار توصیفی و استنباطی (میانگین، فراوانی و انحراف معیار، معادلات ساختاری، خی دو، همبستگی و تحلیل واریانس فریدمن) در نرم افزارهای Lisrel و SPSS استفاده شد. تنظیم و تدوین عوامل تشکیل دهنده کیفیت یادگیری در دانشگاه های نظامی در سه بخش صورت گرفت که عبارتند از: نخست بررسی نتایج حاصل از مطالعه پیشینه تحقیق برای به دست آوردن عوامل اصلی تشکیل دهنده کیفیت آموزشی در مؤسسات آموزش عالی نظامی. دوم تنظیم گویه های پرسشنامه برای پیاده سازی اولیه و سوم اجرای نهایی و اعتبار یابی الگوی پیشنهادی برای سنجش کیفیت یادگیری در مؤسسات آموزش عالی نظامی. ضریب روایی عوامل اصلی تأثیرگذار بر کیفیت یادگیری دانشگاه های نظامی از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شد و در آخر نتایج به دست آمده از تحقیق به شناسایی مؤلفه های دخیل در ارتقای کیفیت یادگیری در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی نظامی منتهی گردید.

لازمه هرگونه اقدام برای رفع مشکلات کشور بهره گیری از مدیریت جهادی یا همان کار و تلاش با نیت الهی و مبتنی بر علم و درایت است، هدف تحقیق بررسی رابطه بین دو موضوع کلیدی مدیریت جهادی و راهبردی و در نهایت شناخت شاخص های مؤثر است. این تحقیق، کاربردی توسعه ای و روش آن پیمایشی، توصیفی، تحلیلی است. جامعه آماری به تعداد 135 نفر که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 100 نفر انتخاب گردید. روش انجام تحقیق به این صورت است که نخست شاخص های اصلی مدیریت جهادی و مدیریت راهبردی شناسایی گردید و سپس دو پرسشنامه جداگانه ای برای ارزیابی شاخص های مدیریت جهادی و راهبردی، طراحی شده، در ادامه یک مدل مفهومی ارائه شده که برازش آن از طریق آزمون مورد تأیید قرار گرفته است، سپس مدل از روش معادلات ساختاری حل شده و بر اساس نتایج، ضریب همبستگی میان مدیریت جهادی و راهبردی 0.89 به دست آمد. نتایج به دست آمده دلالت بر وجود رابطه مستقیم بین شاخص های دو سبک مدیریت جهادی و مدیریت راهبردی دارد، در تحلیل نتایج نیز نشان داده شده است بهبود در شاخص های مدیریت جهادی سبب بهبود و اثربخشی در شاخص های مدیریت راهبردی خواهد شد.

پژوهش حاضر با هدفِ شناسایی آسیب های موجود در مسیر خودباوری و امید کارکنان پایور آجا با رویکردی آمیخته (کیفی- کمی) انجام شده است. جامعه آماری برای مرحله کیفی، شامل برخی از خبرگان حوزه های روان شناسی و جامعه شناسی و همچنین فرماندهان و مدیران راهبردی ارتش و برای مرحله کمی، دربرگیرنده کلیه فرماندهان، مدیران و کارکنان برخی از دانشگاه های افسری آجا بوده است. نمونه آماری در بخش کیفی با رویکرد هدفمند قضاوتی به تعداد 20 نفر و در بخش کمی به روش طبقه ای تصادفی به تعداد 240 نفر انتخاب گردیده است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه 24 سؤالی می باشد که روایی سؤالات مصاحبه با معیار مقبولیت و قابلیت تأیید و پایایی آن به روش باز آزمون (88/4 درصد) محاسبه شده است. همچنین روایی سؤالات پرسشنامه به روش محتوایی و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ (0/869) تأیید گردیده است. تجزیه وتحلیل داده ها در بخش کیفی با روش تحلیل مضمون و در بخش کمی به روش تحلیل عامل تأییدی در نرم افزار21Amos انجام شده است. نتایج بخش کیفی نشان داد که هر یک از آسیب های خودباوری و امید کارکنان در شش دسته، آسیب های فرماندهی- مدیریتی، پرورشی- شخصیتی، شغلی- ساختاری، فرهنگی، اجتماعی و روان شناختی قابل تقسیم می باشند. همچنین یافته های تحلیل عاملی روشن ساخت که در بین آسیب های خودباوری، آسیب های فرماندهی- مدیریتی (با بار عاملی0/912) و در بین آسیب های امید کارکنان پایور آجا، آسیب های پرورشی- تربیتی (با بار عاملی 0/972) بیشترین حمایت را از مدل اندازه گیری خود داشته اند.