فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶٬۴۰۱ تا ۶٬۴۲۰ مورد از کل ۳۰٬۰۰۹ مورد.
حوزه های تخصصی:
به باور بسیاری از صاحب نظران از نگاه نظری و معنوی هم در زمان حیات شوروی و هم پس از آن، انقلاب اسلامی تلاش نمود الگویی بدیل الگوی کمونیستی را در منطقه قفقاز ارائه کند. این الگو که برخواسته از متن دین اسلام بود، تا حدودی توانست بر بینش و فهم سیاسی قفقازی ها تأثیر بگذارد و علی رغم حضور الگوهای رقیب، انقلاب ایران، حس استقلال خواهی و آزادی خواهی را در منطقه قفقاز، وارد فاز جدیدی کند. منطقه قفقاز از گذشته های دور، چه به عنوان بخشی از سرزمین و چه به عنوان حوزه نفوذ همواره مورد توجه ایران بوده است. جمهوری اسلامی ایران با توجه به پیوندهای تاریخی دو ملت و اراده دو طرف و داشتن امتیاز همسایگی، همکاری های گسترده اقتصادی با جمهوری های قفقاز جنوبی و از جمله ارمنستان دارد. این مقاله سعی دارد با بررسی تاثیرات انقلاب اسلامی بر ارمنستان، فرصت ها و موانع همکاری آن را بیان نمایید.
مطبوعات در ایران از آغاز تا ظهور پهلوی اول: از صورتی درباری تا آگاهی دوگانه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
73 - 104
حوزه های تخصصی:
مطبوعاتِ ایران متعاقب تلاش های نوسازانه عباس میرزا و بازگشتِ محصلان اعزامی از فرنگ ظهور کردند. نخستین روزنامه در دوره محمدشاه منتشر شد و اصولاً تا صدور فرمان مشروطه، بجز روزنامه های در تبعید، محتوای روزنامه های داخلی جز ستایش اوامر ملوکانه و انتشار اخبار دربار نبود. به همین دلیل، مطبوعات بخشی از وضعیتی بودند که در این پژوهش از آن به عنوان «صورت درباری دستگاه سیاست» در ایران یاد شده است. با شکل گیری مبارزات مشروطه خواهی و صدور فرمان مشروطه، فضای فعالیتِ نسبتاً آزادانه مطبوعات فراهم شد و مفاهیم و ایده های جدیدی وارد زندگی سیاسی و اجتماعی ایرانیان شد که متفاوت از «صورت درباری دستگاه سیاست» در ایران بود. این تفاوت، مرکز ثقل این پژوهش را تشکیل می دهد که با عنوان «آگاهی دوگانه» از آن یاده شده است. در فاصله ظهور مطبوعات در ایران تا پایان قرن سیزدهم خورشیدی و ظهور رضاخان در عرصه سیاسی ایران، از یک سو، مطبوعات ذاتاً پدیده جدیدی بودند. از سوی دیگر نیز این پدیده جدید می بایست در بستری اجتماعی و سیاسی عمل کند که با آگاهی افراد و اعضای جامعه تطابق چندان واضحی نداشت. این تفاوت در اوضاع عینی سبب تفاوت در وضع ذهنی و فکری اعضای جامعه می شد. در این چارچوب، مسئله محوری این پژوهش بر چگونگی عمل مطبوعات و آشکار شدنِ این نوع از آگاهی در تاریخ ایران متمرکز است که با رویکردی اکتشافی تا پایان سال1299 و ظهور رضاخان بررسی خواهد شد.
آینده گفتمان اسلام سیاسی در خاورمیانه (از سال2011 تا سال 2030)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نگاهی به تحولات یک قرن اخیر در خاورمیانه نشان می دهد اسلام گرایی نه تنها در بیشتر رویدادها، تحولات و دگرگونیهای مهم غائب نبوده، بلکه همیشه به عنوان کنشگری فعال در این رویدادها نقش آفرینی کرده است. یکی از بارزترین آنها حضور فعال اسلامگرایان در انقلابهای عربی سال 2011 و تحولات پس از آن بوده است. در این تحولات، خوانش های مطرح گفتمان اسلام سیاسی اعم از از شیعی، سنی یا معتدل و افراطی و بنیادگرا و... نقش آفرینی کرده اند. این امر را می توان نقطه عطفی در بازیگری همه جانبه اسلام گرایان در تحولات خاورمیانه به حساب آورد. هر چند روندهای طی شده در چند سال اخیر حاکی از افزایش تهدیدات و آسیبهای اسلامگرایان و گفتمان اسلام سیاسی بوده است، اما این امر به معنی پایان کار گفتمان اسلام سیاسی نیست، بلکه میتواند حاکی از میزان نفوذ و قدرت اسلام گرایان در معادلات سیاسی- امنیتی، اجتماعی و فرهنگی خاورمیانه و فضای وسیع کنشگری آنان باشد. این که گفتمان اسلام سیاسی چه وضعیتی در آینده این منطقه خواهد داشت، سوال اصلی این مقاله است. این سوال با بهره گیری از مبنای مفهومی و نظری تحلیل گفتمان انتقادی لاکلاو موف و با استفاده از روش آینده پژوهی تحلیل لایه لایهای علتها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با توجه به یافتههای تحقیق در نهایت سناریوهای مطلوب و مرجح تدوین گردیده است.
برنامه ریزی و مدیریت مکانی شعب اخذ رأی انتخابات در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۸ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱
257 - 269
حوزه های تخصصی:
مدیریت و برنامه ریزی مکانی انتخابات، از مباحث مهمی است که در دنیای معاصر اهمیت گسترده ای پیدا کرده است. امروزه شیوه های متعددی در حوزه مدیریت انتخابات در کشورهای دنیا مرسوم است و در ایران نیز با گذشت 37 سال از انقلاب اسلامی، مسئله انتخابات و شیوه های اجرایی آن از مباحث مورد توجه نظام سیاسی کشور است، چراکه از یک سو، انتخابات از مهم ترین رویدادهای سیاسی کشور بوده و از سوی دیگر با حداقل بیش از ۳۰ سال تجربه در برگزاری انتخابات متعدد ملی، منطقه ای (استانی) و محلی، هم اکنون این بحث به یک متون حرفه ای در ادبیات سیاسی کشور تبدیل شده است.امروزه فناوری های اطلاعات نقش مهمی در مدیریت انتخابات دارند. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به عنوان یک فناوری قدرتمند با قابلیت های منحصربه فرد برای ذخیره، تجزیه وتحلیل و تجسم اطلاعات مکانیمی تواند نقش مهمی را در برنامه ریزی و مدیریت انتخابات ایفا کند. با توجه به اینکه فضای سیاسی حاکم در زمان هر انتخاباتی عامل اولیه در تعیین سرنوشت انتخابات است، اما در هر دوره انتخاباتی مدیریت و برنامه ریزی مکانی شعب اخذ رأی به دلایل متعدد امنیتی، سیاسی، اجتماعی، اهمیت ویژه ای دارد. ازاین رو در این مقاله سعی شده است با تلفیق مفاهیم جغرافیای سیاسی انتخابات و سیستم اطلاعات جغرافیایی شیوه ای نو به منظور مدیریت و برنامه ریزی انتخابات ارائه شود.
جان رالز: گذار از نظریه ای در باب عدالت به لیبرالیسم سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۸ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲
453 - 471
حوزه های تخصصی:
گذار در نظریه سیاسی جان رالز به مواضعی اشاره دارد که او پس از انتشار اثر نخست خود، «نظریه ای در باب عدالت»، اتخاذ کرد. این گذار ناشی از نارضایتی ها و ناسازگاری های درونی بود که او درصدد اصلاح آنها برآمد. تغییراتی که او در نظریه خود اعمال کرد، در «لیبرالیسم سیاسی» به اوجو تکامل نهایی خود رسید. فهم این گذار با رجوع به مسئله پایداری ممکن خواهد بود. از نظر رالز، پایداری برای همکاری های اجتماعی و تحقق جامعه بسامان ضروری بود. او در ابتدا بر آن بود که پایداری با تکیه صرف بر عناصر آن، یعنی حس عدالت و برهان همسازی، به طور ذاتی تحقق می پذیرد. اما، به مرور زمان، با فاصله گرفتن از دیدگاه های اخلاقی، و با پذیرش واقعیت تکثرگرایی معقول و اهمیت ارزش های سیاسی، به این نتیجه رسید که صرف پذیرش اصول عدالت توسط شهروندان به پایداری و جامعه بسامان منجر نخواهد شد. او این بار با طرح خوانشی متفاوت از پایداری و جایگزین کردن اجماع همپوش به جای برهان همسازی شرایطی را فراهم آورد تا آموزه های جامع و متکثر شهروندان به رسمیت شناخته شود. بنابراین شهروندان می توانند در قالب یک خودآیینی واقعی اقدام به عمل عادلانه در جامعه بسامان کنند.
تحلیل مصادیق «حقوق ملت» و محدوده مشروعیت آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحدید حقوق ملت در قانون اساسی اصلی انکارناپذیر است، اما دامنه محدودیت حقوق و آزادی ها در قوانین اساسی هر کشور با یکدیگر متفاوت می باشد. در این راستا مسئله تحقیق حاضر این است که علت تفاوت در محدوده اعمال حقوق ملت و تأثیر تقیید آزادی های عمومی بر تضمین حقوق شهروندان چیست؟ پژوهش حاضر ضمن تحلیل مصادیق حقوق و آزادی های عمومی در قانون اساسی ایران و فرانسه، میزان قبض و بسط آزادی های عمومی را متأثر از مبانی، اصول و ارزش های متفاوت حاکم بر قانون اساسی هر کشور ارزیابی می کند که به معنای برتری یک نظام سیاسی بر دیگری نیست. همچنین تعیین محدوده مشروعیت برای اعمال حقوق ملت در قانون اساسی، امری ضروری در جهت حفظ و صیانت از آزادی های عمومی تلقی می شود. چراکه اعطای آزادی نامحدود، به دلیل امکان تجاوز یا سوء استفاده شهروندان از اطلاق در حقوق و آزادی ها، موجب اضرار به غیر و در نهایت عدم استیفای سایر افراد ملت از آزادی های مشروع و قانونی خود می شود.
کودتای 15 جولای 2016 ترکیه بر اساس نظریه شکاف های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دولت پژوهی سال چهارم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۶
175 - 210
حوزه های تخصصی:
حزب عدالت و توسعه به رغم اعمال سیاست های پراگماتیستی و تحقق اصلاحات وسیع در راستای توسعه اقتصادی ترکیه، کماکان در روند دموکراتیزه کردن ساختارهای سیاسی این کشور با بحران های عمیقی مواجه بوده است. در واقع، مسئله اصلی مقاله حاضر اینست که اقتدارگرایی اردوغان و حزب عدالت و توسعه، با روندی پرشتاب ادامه دارد و در این میان، طیف های اپوزیسیون در این کشور، به ویژه نیروهای نظامی با گرایشات کمالیستی رادیکال که از مخالفان جدی سیاست های اردوغان و حزب وی بوده اند، با طرح و اجرای کودتایی هرچند نافرجام، به تقابل وی مبادرت نمودند. در این مقاله، مساعی نویسندگان حول ارائه پاسخی متقن و علمی بدین سوال است که مهم ترین عوامل بسترساز کودتا از سوی نظامیان ترکیه چه بوده است؟ و چرا کودتا نافرجام ماند؟ سیاست های داخلی و بین المللی آنکارا به کدامین سمت متمایل خواهد شد؟ نتایج مقاله با بهره گیری از نظریه شکاف های اجتماعی، نشان می دهد که اتخاذ و اجرای سیاست های اقتدارگرایانه حزب عدالت و توسعه شکاف های اجتماعی و سیاسی را در کشور ترکیه توسعه بخشید و این امر وقوع کودتا را از سوی نظامیان و دیگر مخالفین اردوغان سبب گردید. در ادامه اما به رغم سیاست های اقتدارگرایانه این حزب، وجود برخی ساختارها پیروزی کودتاچیان و سقوط دولت اردوغان را ناتمام باقی گذارد. روش تحقیق مقاله کنونی نیز مبتنی بر روش جامعه شناسی تاریخی می باشد.
«نوعصبیت»؛ توسعه مفهوم عصبیت ابن خلدون با نگاه به روند شکل گیری گروه داعش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
همبستگی و انسجام درونی شبکه های سلفی- جهادی از پاره ای جهات شبیه به همبستگی خونی و خاندانی در جوامع قبیله ای است. این امر هر چند معادل عینی پیوند خونی و خاندانی در زندگی قبیله ای نیست، از برخی جهات یادآور مفهوم «عصبیت» ابن خلدون است. به همین دلیل با وجود برخی شباهت ها نمی توان این مفهوم را برای تحلیل شکل گیری گروه تروریستی داعش و شبکه های مرتبط با آن که از تنوع نژادی و زبانی قابل ملاحظه ای برخوردارند، به کار بست. علاوه بر این شماری دیگر از ویژگی های این گروه از جمله استفاده آن از رسانه های اجتماعی و ساختار شبکه ای آن مختص جوامع جدید است و به نظر می رسد مفهوم قدیم «عصبیت» قادر به تبیین همه ابعاد آن نیست. پژوهش حاضر با تجزیه مؤلفه های عصبیت یعنی پیوند خونی، مذهب و اقتدار و بررسی تحول و پویایی آنها در جریان شکل گیری و همبستگی گروهیِ داعش، امکانات ارائه تحلیلی نوخلدونی در این زمینه را بررسی می کند.
بررسی ماهیت و محتوای حق بر محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
310 - 330
حوزه های تخصصی:
حق به محیط زیست سالم به عنوان یک حق اساسی و بنیادین جای خود را در مجموعه ی حقوق بشر باز کرده است .توجه ویژه به این حق موجب شناخت ظرفیت های حقوق مدنی ، سیاسی ،حقوق اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی شده است.حق به محیط زیست به عنوان بخشی از حیات ، حق به زندگی با استاندارد ، حق به بهداشت ، حق به هوای سالم ، حق به علائق و ویژگی فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است .اسناد بین المللی زیادی اعم از الزام آور و غیر الزام آور مثل اعلامیه جهانی حقوق بشر ، میثاق حقوق مدنی و سیاسی و میثاق حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی به صورت صریح و تلویحی حق به محیط زیست را مورد بررسی قرارداده اند. در این مقاله سعی بر این داریم که به بررسی و شناخت این حق که در راستای نسل سوم بشر نیز قرار می گیرد ، بپردازیم.بپردازیم
تحلیل بحران هویت قومی در ایران در بستر جهانی شدن و فضای مجازی با رویکرد علم پایداری
حوزه های تخصصی:
در دهه های پایانی قرن بیستم با فرآیند دیالکتیکی و متناقض نمای جهانی شدن و با وجود خوشبینی های مدرنیته، بشریت شاهد خیزش ها و ستیزهای قومی و هویتی، جنبش های ملی گرایانه و بنیادگرایی های دینی بود. فرایند جهانی شدن و فضای مجازی با دگرگون کردن شرایط و چارچوب سنتی هویت سازی، روندگسست مکان، زمان و فضا را شتاب بخشید و بدین ترتیب امر اجتماع را از دایره تنگ و محدود مکان رها کرده و در فضای بسیار فراخ گسترش داد و نوعی بحران هویت و معنا در جوامع مختلف جهان پدید آورد که افراد و اقشار گوناگون برای حل این بحران به روش ها و راهکارهایی متوسل می شوند که اشکال متعدد خاص گرایی های فرهنگی، تنش ها و ستیزه های قومی، هویتی یکی از اشکال پر اهمیت چنین خاص گرایی هایی می باشد. هدف مطالعه حاضر با توجه به این مسأله، برجسته تر کردن چارچوب مفهومی یکپارچه ای از رهگذر تفکر غیرخطی است که معیاری مبتکرانه برای حل عمده ترین و مهمترین مشکلات عصر ما من جمله مبحث قومیت و ستیزه های ناشی از آن در فرایند جهانی شدن و فضای مجازی عرضه داشته است. تحقیق مورد نظر در قالب تحقیق نظری انجام گرفته که نوعی مطالعه ی بنیادی و تئوریک می باشد. علاوه بر کشف و آشکارسازی روابط بین متغیرها از روش های استدلال و تحلیل عقلانی استفاده شده که بر پایه ی مطالعات کتابخانه ای انجام گردیده است.
مؤلفه های تداوم بخش هویت ایرانی پس از حمله اعراب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با ورود اسلام به ایران، پیوندی بین مؤلفه های هویتی تمدن ایرانی و آموزه های اسلامی برقرار شد و حاصل آن، ساختار هویتی جدیدی بود که مجال تداوم هویت ایرانی را در چارچوبی تازه تر فراهم می آورد. اسلام اگرچه با تهاجم اعراب وارد ایران شد، ایرانیان عناصر فرهنگ وارداتی را از صافی عقلانیت گذراندند و بین اعراب و اسلام تمایز قائل شدند. در پاسخ به این سؤال که چه ظرفیت هایی در تمدن ایرانی و آموزه های اسلامی موجب تداوم هویت ایرانی پس از حمله اعراب به ایران شد، می توان به برخی مؤلفه های هویتی در اسلام و برخی پیش زمینه ها در تمدن ایرانی اشاره کرد. پژوهش حاضر به منظور نشان دادن ظرفیت های تداوم هویت ایرانی پس از ورود اسلام به ایران، با روش پژوهش تاریخی، مؤلفه ها و پیش زمینه های تداوم هویت ایرانی را پس از حمله اعراب احصا، توصیف و تحلیل کرده است.
مهاجرت، خروج سرمایه ی انسانی و توسعه: مقایسه ی ایران و ترکیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مهاجرت را می توان از جمله مهم ترین روندهای صعودی در حوزه ی بین المللی دانست. این پدیده به خصوص در بین کشورهای جهان سوم از اهمیت بیشتری برخوردار است، چراکه این کشورها در فرآیند جریان بین المللی سرمایه ی انسانی، سرمایه های بیشتری را از دست داده و معمولاً توسعه ی آن ها تحت تأثیر این پدیده، کند می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر نیز بررسی میزان و مکانیسم اثرگذاری مهاجرت و خروج سرمایه ی انسانی بر توسعه ی کشورهای مبدأ همچون ایران و ترکیه است. در همین راستا، مسئله ی مهمی که مطرح می شود، میزان اثرگذاری مهاجرت بر توسعه ی ایران و ترکیه و همچنین چرایی این اثرگذاری است. در پاسخ به این سؤال، با استفاده از روش داده بنیاد (Grounded Theory)، مهم ترین شاخص های مهاجرتی مؤثر بر توسعه استخراج شده و این فرضیه مطرح می شود که فرآیند مهاجرت با توجه به شاخص هایی از قبیل نرخ مهاجرت و بازگشت، تخصص بالای مهاجران خروجی، درآمدهای برگشتی و سرمایه گذاری خارجی دیاسپورا در کشور مبدأ، اثر مخربی بر توسعه ی ایران و ترکیه گذاشته است. با توجه به این که ترکیه در شاخص های مهاجرتی وضعیت بهتری از ایران دارد، توسعه ی این کشور اثر مخرب کمتری را از مهاجرت پذیرفته است.
بررسی و تبیین حکمرانی شایسته در رویکرد حکمرانی نظام جمهوری اسلامی ایران
حوزه های تخصصی:
حکومت به عنوان یکی از نیازهای اساسی برای فراهم نمودن کمال انسانی در دین اسلام می باشد که بایستی ابعاد سیاسی و اجتماعی آن از منظر قرآنی بررسی گردد. تحلیلی از معنای دقیق حکمرانی در تعالیم اسلام، شاخص های قرآنی حکومت کردن مطلوب با مطالعه آیات قرآن کریم، اهمیت عدالت به عنوان یک رویکرد مهم در حکومت امروزه و همچنین پارادایم «حکمرانی خوب» به عنوان یک شیوة رایج و مسلّط برای ادارة جامعه در سطح جهان بوده و متفاوت از دولت و حکومت است. در این نوشتار، ابتدا «حکمرانی خوب و حکمرانی شایسته» و شاخص های آن با روش «توصیفی – تحلیلی» بررسی و سپس «حکمرانی شایسته» و شاخص های آن در انقلاب اسلامی تجزیه و تحلیل شده و در نهایت، تعدادی از شاخص های حکمرانی شایسته از ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران با شاخص های حکمرانی خوب از دیدگاه دینی و اسلامی، نهادهای بین المللی و اندیشمندان مقایسه تطبیقی گردیده است. بررسی پنج شاخص اصلی و اساسی در حکمرانی که شاخص های یکسانی می باشد که بر حسب معنا و مبنا متفاوت می باشد. محتوای دیدگاه های نظری حکمرانی خوب مبتنی بر انسان محوری، دنیاگرایی و ماده گرایی است، ولی حکمرانی شایسته مبتنی بر خدا محوری است، اگرچه به ماده و معنا و دنیا و آخرت هر دو به صورت همزمان توجه دارد.
تبارشناسی و برابرنهاد نظریه ی جاهلیت مدرن در اندیشه سیاسی آیت ا... خامنه ای
حوزه های تخصصی:
موضوع نقش دولت، کارویژه ها و نقشی که این پدیده در مسیر هدایت جوامع انسانی به سوی فضیلت و سعادت به عهده داشته، موردتوجه اندیشمندان علم سیاست بوده است. در این راستا دین ومذهب را می توان تأثیرگذارترین عوامل بر تفسیر از حیات مادی بشری دانست. در همین حال، انقلاب اسلامی ایران به عنوان انقلابی که با خلق گفتمان برزیستن ایمانی، کوشید تا با ترویج اندیشه های ماورایی، طیف وسیعی از شیعیان، مسلمانان و مستضعفان جهان را از تمدن مادی معاصر که زندگی را حرکتی مکانیکی و بدون هدف می کند، آگاه سازد، همواره نگاهی متفاوت به مفاهیم نظری و از جمله مفهوم جهل در جهان بیرونی داشته است. سوال اصلی مقاله این است: منظور از «جاهلیت مدرن» در نظام فکری آیت ا... خامنه ای چیست؟ در پاسخ به این سوال، فرضیه مقاله این است که آیت ا... خامنه ای با تاکید بر معنویت الهی و توحید، نظام اندیشگی حاکم بر مدرنیته و مدرنیسم را همچون جامعه عربی پیش از ظهور اسلام «جاهلیت» می داند ومعتقد است که جاهلیت مدرن بر مبنای تنازع بقا، خشونت و غضبی افسارگسیخته بنا شده است. این نوشتار با تبارشناسی مفهوم و مصادیق جاهلیت در اندیشه رهبر عالی انقلاب ضمن بررسی نحوه صورتبندی مفهوم جاهلیت در قرآن، حدیث و آرای فارابی، ملاصدرا، سید قطب و امام خمینی می کوشد تا تاثیر این نگرش را در اندیشه سیاسی و مواضع بین المللی آیت ا... خامنه ای تبیین کند و در عین حال برابر نهاد (آنتی تز) آن را نیز در متن یا فحوای سخنان ایشان بازنمایی کند.
کارکرد احزاب سیاسی در تنظیم روابط قوای حاکم؛ مطالعه تطبیقی نظام های انگلستان، آمریکا و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
احزاب سیاسی در نظام های مردم سالار با سازمان دهی قدرت سیاسی، بسیج نیروهای مردمی و تنظیم روابط قوای حاکم از نهادهای میانی حکومت های دموکراتیک محسوب می شوند. کارکرد احزاب به مرحله رقابت های انتخاباتی منحصر نمی شود؛ بلکه در تنظیم روابط قوای حاکم، نقش مهمی را عهده دار هستند؛ نفوذ احزاب در تعاملات قوه مقننه و مجریه در تفکیک قوای کلاسیک دولت های معاصر تغییرات محسوسی ایجاد کرده است. در محافل سیاسی، گاهی از تغییر نظام سیاسی ایران به نظام پارلمانی یا دو مجلسی شدن قوه مقننه صحبت به میان می آید و از دیگر سو روابط متقابل قوه مقننه و مجریه در ایران با بن بست هایی مواجه است که یکی از ملزومات حل چنین چالش هایی وجود احزاب نهادینه در نظام سیاسی ایران است؛ از این رو این مقاله تحت چند عنوان با بررسی کارکرد منحصربه فرد احزاب سیاسی در تنظیم روابط قوای حاکم در کشور های انگلستان، آمریکا و ایران به عنوان نمایندگان نظام های پارلمانی، ریاستی و مختلط در پی شناسایی معایب و مزایای نظام های حزبی در کشورهای انگلستان و آمریکا به عنوان الگوهای موفق حزبی و تبیین چالش های نفوذ احزاب در تعاملات قوای کشور ایران است تا با رفع موانع موجود، شاهد نیل به کارکرد نوین و ایفای نقش مؤثر احزاب در تنظیم تعاملات قوا در ایران باشیم.
مفهوم امنیت انسانی و رابطه آن با امنیت ملی
حوزه های تخصصی:
امنیت انسانی ذهن اندیشمندان و متفکرین متعددی را به خود مشغول داشته است. قحطی، جنگ، خشکسالی، سیل و بیماری های گوناگون تنها بخشی از این موارد را تشکیل می دهند که امروزه نیز کم و بیش حیات بشر را تهدید می کنند. این نوشتار درصدد است با بررسی ریشه های پیدایش مفهوم امنیت انسانی در چارچوب نظام متحول بین المللی، تعریف جامعی از مفهوم امنیت انسانی ارائه دهد. بدین منظور با نگاهی مختصر به مهمترین نهادهای مرتبط با امنیت انسانی، تعریفی عملیاتی از این مفهوم تبیین نموده و در ادامه با بهره گیری از تعریف عملیاتی خویش، برخی از بارزتری عناصر امنیت انسانی را برشمردیم. در پایان، به مشابهات و تمایزات مفهوم امنیت انسانی با امنیت ملی و به پیوند میان این دو مفهوم پرداخته شده است. دلایلی همچون عدم اجماع نظر میان پژوهشگران مطالعات امنیتی و فقدان نهادهای سومند جهت رفع تهدیدات انسانی، مهمترین عواملی هستند که نیاز به هماهنگی و همکاری در حوزه امنیت را بیش از پیش میان پژوهشگران و سیاستمداران را برجسته می سازد. از این رو، ایجاد پیوندی منطقی میان رویکردهای امنیت ملی و امنیت انسانی از یکسو و دولتها و نهادهای بین المللی از سوی دیگر، جهت تأمین امنیت بین المللی ضروری است. در غیر این صورت، غلبه بر خیل عظیم تهدیدات موجود و حمایت مطلوب از حقوق و آزادی های انسانی دور از دسترس به نظر می رسد.
سعدی و سنّت های فکری سازنده ی عرف سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شعر فارسی یکی از حوزه های مهم زبانی در تاریخ اندیشه ایرانی است که گفتار و آموزه های سیاسی در آن بازتاب یافته اند. یکی از چهره های پراهمیت در تاریخ ادب فارسی که در به نظم آوردن آموزه های سیاسی کوشیده، سعدی است. یکی از مهم ترین مباحث برای فهم گفتار سیاسی سعدی را می توان فهم سنّت های فکری در دوران وی دانست؛ چراکه سعدی را بر آن می داشته است که برای جریان ها و مسائل سیاسی آن زمانه در قالب قبول، رد یا تردید، تأثیر و تأثر و درگیر بودن، بدان ها پاسخ بدهد. پژوهش حاضر بر اساس این دغدغه با روشِ خوانشِ قصد گرای ِاسکینر برای کشفِ نیّت سعدی؛ محیط فکری و جهان ذهنی آن دوران را که در این پژوهش با سنّت فکری از آن یادشده است، مورد تدبر قرار می دهد. دلیل این است که دانسته شود در محل بحث های فکری و سیاسی که درون سنّت های فکری وجود داشته است چه گونه اندیشیدن رخ نموده و پرسش و پاسخ، ارائه و تجویز، استدلال و استنباط جلوه گری می کرده است؛ بنابراین پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که سنّت های فکری سازنده ی عرف سیاسی دوران سعدی را چه گونه می توان تفسیر نمود؟ در این راستا فرضیه ای که برای این پژوهش طرح شده آن است که با توجه به سنّت های فکری گذشته ایران و زمینه تاریخی قرن هفتم؛ اندرزنامه نویسی، یاسای مغول، نظریه خلافت اهل سنّت، سنّت فکری تصوّف، نظریه امامت شیعه و تاریخ نگاری به عنوان مهم ترین سنّت های فکری عصر سعدی، عرف سیاسی زمانه ی وی را ساخته اند.
تفسیر زمینه های معرفت شناختیِ فلسفه سیاسی اجتماع گرایان؛ با تأکید بر دستگاه فلسفی ویتگنشتاین متأخر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه علوم سیاسی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)
185 - 215
حوزه های تخصصی:
اجتماع گرایی از مهم ترین مکاتب فکری در اندیشه سیاسی معاصراست که از حیث فلسفی دارای ریشه های متفاوتی است.به گونه ای که برخی محققان، اجتماع گرایان را«نوارسطویی» و عده ای نیز آنان را «نوهگلی» می دانند.اما این مقاله تحلیل و تفسیر زمینه های معرفت شناختی فلسفه اجتماع گرایی بر مبنای اندیشه ویتگنشتاین متاخر را مورد بررسی قرار داده است.ویتگنشتاین در <em>«پژوهشهای فلسفی»،</em>با نوعی چرخش معرفت شناختی،نظریه «بازی های زبانی»را مطرح نمود که نشانگر کاربرد واژه ها در تعاملات زندگی اجتماعی است.از این منظر،مقاله حاضر به بررسی تاثیرات انقلاب معرفتی- زبانی ویتگنشتاین متأخر بر اندیشه سیاسی فلاسفه اجتماع گرا پرداخته است.پرسش این است که نظریه فلسفی ویتگنشتاین متأخر چگونه به شکل گیری الگویی زمینه مند در اندیشه اجتماع گرایان معاصر کمک کرده است؟.نتایج بحث حاکی از آن است که فلسفه ویتگنشتاین متأخر به مثابه انقلابی معرفتی در دوره معاصر به صورت غیرمستقیم به فلسفه سیاسیِ اجتماع گرا کمک نموده تا با اتکا به آن الگویی زمینه مند پیدا کند و سپس با پیروی از این روش به نقد مواضع اساسی لیبرالیسم به عنوان یک فراروایت و زبان جهانشمول بپردازد.با ابتنای بر رویکردی تفسیری،مقصود نشان دادن این موضوع مهم است که چگونه می توان بصیرت فلسفی ویتگنشتاین متاخر را در حوزه هایی بکار برد که او در آثارش مستقیماً به آن ها نپرداخته است.
نظریه دولت در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۸۱
145 - 166
حوزه های تخصصی:
نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه، نخستین بار در اندیشه شیعه، همراه با پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس جمهوری اسلامی ایران به رهبری امام خمینی در صحنه عمل ظاهر شده و سپس از سوی مقام معظم رهبری، آیت الله خامنه ای ادامه یافته است. با مراجعه به اندیشه سیاسی این دو رهبر انقلاب می توان به ارکان اساسی نظام و دولت اسلامی دست یافت. از طرف دیگر، برای روشن شدن دیدگاه هر متفکر و اندیشمندی درباره دولت، می توان اندیشه او را در سه بحث مفهوم (ارگانیکی/مکانیکی)، ساختار (دولت حداقلی/دولت حداکثری) و نظریه دولت (جامعه محور/دولت محور) بررسی کرد. بررسی ها بیانگر آن است که در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای، مفهوم دولت با توجه به منشأ الهی مردمی دانستن دولت و اعتقاد به مردم سالاری دینی و اصول مسلّم استقلال، آزادی و جمهوری، مفهومی شبکه ای است که بر مبنای هندسه الهی شکل یافته است. در بحث ساختار دولت، ایشان به دولت کوچک پویا و تعاملی بدون الزامات غیراسلامی و حتی الحادی نظریات غربی و شرقی معتقدند. به اعتقاد ایشان، ساختار دولت، ولایت فقیهی بر پایه ولی فقیه و سه قوه مقننه، مجریه و قضاییه است که به صورت مستقل و مجزا از یکدیگر فعالیت می کنند. ایشان کارویژه اصلی دولت را «نظارت، حمایت و هدایت» و اصل اساسی را عدم دخالت دولت در زندگی مردم می دانند؛ به جز زمانی که مصلحت اسلام یا مردم مسلمان اقتضا کند که در این صورت دولت می تواند در امور مردم دخالت کند. بر اساس همین کارویژه و وظیفه ای که برای دولت تعریف می کنند، ایشان در نظریه دولتشان به دولت کریمه عدل محور معتقدند که مبنای آن اسلامی است و جهت الهی دارد و اصول اساسی آن، برپایی قسط و عدالت، مردم سالارى، استقلال، مبارزه با فساد و بی عدالتی، دفاع از حقوق ملت در همه زمینه ها، دفاع از حقوق مسلمانان عالم، و دفاع از هر مظلومى در هر نقطه عالم است.
ویژگی های شخصیتی و فعالیت های شهید حسن باقری در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات انقلاب اسلامی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۵۲
201-220
حوزه های تخصصی:
سؤال اصلی پژوهش حاضر آن است که ویژگی های شخصیتی و فعالیت های شهید حسن باقری در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس چیست؟ برای پاسخ به این سؤال، با استفاده از روش تحلیلی، اسناد و مدارک مربوطه مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که شهید حسن باقری دارای ویژگی هایی مهم در زمینه های مختلف شخصیتی و انقلابی است. ازجمله ویژگی های شخصیتی، اخلاص، نماز اول وقت، شجاعت و دلیری، روحیه جهادی، ساده زیستی و... است. در حوزه فعالیت های انقلابی ایشان در دوره شکل گیری انقلاب، می توان به فعالیت در دانشگاه، فعالیت انقلابی در دوره خدمت سربازی، فرار از پادگان رژیم وقت، عضویت در روزنامه جمهوری و عضویت اطلاعات سپاه اشاره نمود. همچنین در دوره دفاع مقدس، ایشان فرماندهی عملیات شکست محاصره سوسنگرد، امام مهدی # ، ثامن الائمه، طریق القدس، تثبیت تنگه چزابه، فتح المبین، بیت المقدس، رمضان، مسلم بن عقیل و محرم، را بر عهده داشته و در مأموریت های محوله با موفقیت عمل نموده است."