درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه نیازهای اطلاعاتی کاربران نابینا و کم بینای شهر کرمان و میزان بهره گیری آن ها از خدمات کتابخانه ای است. روش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و جامعه پژوهش کاربران نابینا و کم بینای عضو کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهر کرمان است که شامل 55 کاربر و 13 کتابخانه می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. بدین منظور دو پرسشنامه جداگانه برای کاربران نابینا و کم بینا و مدیران کتابخانه ها طراحی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیش ترین منبع مورد استفاده کاربران نابینا و کم بینا، منابع گویا (64 درصد) و منابع بریل (42 درصد) می باشد. متاسفانه درصد بسیارکمی از کاربران از منابع الکترونیکی استفاده می نمایند. همچنین از تجهیزات و فن آوری ها درحد بسیارکمی در کتابخانه ها استفاده می شود. 90 درصد کاربران نابینا و کم بینا منابع کتابخانه ها را کافی ندانسته اند. 80 درصد کاربران نقش کتابخانه در رفع نیازهای اطلاعاتی خود را در حد متوسط و پایین تر از آن دانسته اند. اکثر کاربران نابینا و کم بینا (78 درصد) اظهار داشتند که از راهنمایی کتابداران در دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برخوردار بوده اند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش می تواند مسئولان و دست اندرکاران را در برنامه ریزی جهت فراهم نمودن امکانات و فن آوری های اطلاعاتی برای ارائه خدمات خاص به نابینایان در کتابخانه ها یاری نماید. این مقاله همچنین ضمن تاکید بر اشتراک منابع ویژه نابینایان در کتابخانه های عمومی و ایجاد نظام همکاری بین کتابخانه ای، تاسیس شبکه ملی اطلاع رسانی نابینایان توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور با همکاری کتابخانه ملی ایران را راه حلی اساسی جهت دسترسی نابینایان به گستره وسیعی از منابع اطلاعاتی می داند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت تهیه و خرید منابع الکترونیکی در کتابخانه-های تخصصی دولتی شهر تهران از دیدگاه مدیران کتابخانه ها می باشد، که به چگونگی وضع موجودی منابع الکترونیکی، نحوه خرید و تهیه آن ها و مشکلات تهیه منابع الکترونیکی در کتابخانه-های تخصصی دولتی شهر تهران پرداخته شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه می باشد. جامعه مورد پژوهش 86 نفر از مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران بوده اند که 60 نفر از مدیران (70 درصد) پرسشنامه را عودت دادند و یافته های پژوهش بر اساس داده های این تعداد پرسشنامه به دست آمده است. تحلیل های این پژوهش به کمک آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزارهای excel و SPSS صورت گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در 10 کتابخانه هیچ گونه منبع الکترونیکی وجود نداشت؛ 28 کتابخانه هر سه مورد منبع الکترونیکی( کتاب، مجله، پایگاه اطلاعاتی) را دارا می باشند و در 22 کتابخانه نیز یک یا دو نوع از منابع الکترونیکی موجود بوده است. منابع الکترونیکی در اکثر کتابخانه های تخصصی موجود بوده؛ اما با توجه به رشد روزافزون آن ها در کتابخانه های جهان و نیز مزایای منابع الکترونیکی، میزان منابع الکترونیکی برای کتابخانه های تخصصی بسیار کم بوده است. عمده ترین مشکلات تهیه منابع الکترونیکی، هزینه خرید منابع الکترونیکی، هزینه خرید تجهیزات لازم برای استفاده از این منابع و سپس تصمیم گیری در خصوص انتخاب نوع منبع الکترونیکی عنوان شده است. در اکثر کتابخانه های تخصصی شهر تهران برای تهیه و خرید هر سه نوع منبع الکترونیکی کم تر از 10 درصد بودجه کتابخانه اختصاص داده می شود. اصالت/ارزش: با وجود اینکه در زمینه منابع الکترونیکی و موارد مرتبط با آن پژوهش های بسیاری صورت گرفته است، اما کم تر به بررسی وضعیت خرید و تهیه این منابع از دیدگاه مدیران کتابخانه ها پرداخته شده است. همچنین نتابج حاصل از پژوهش می تواند معیاری برای ارزیابی روزآمدی و کارآیی کتابخانه های تخصصی در امر تولید و انتشار منابع الکترونیکی باشد.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی وضعیت ارائه خدمات و ابزارهای بازیابی اطلاعات در کتابخانه های عمومی شهر سنندج است تا با آشکار شدن نقاط ضعف و قوت، در تدوین سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های آتی کتابخانه های عمومی مد نظر قرار گیرد. روش: روش پژوهش انجام شده، پیمایشی با نگرش توصیفی است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه برای مراجعان کتابخانه ها (400 نفر)، مصاحبه با مسئولان کتابخانه ها، مشاهده حضوری و آمارهای موجود در کتابخانه ها گردآوری شده است. یافته ها: یافته های حاصل از تحقیق بیانگر عدم آشنایی کافی جامعه استفاده کننده از وظایف کتابخانه های عمومی و همچنین عدم توانایی آنها در استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات به ویژه نرم افزارهای کتابخانه ای است و نیاز به وجود برنامه ریزی و ارائه خدمات بهتر در سطح محلی و سیاست گذاری مؤثرتر با توجه به نیازهای بومی توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور ضروری به نظر می رسد. اصالت/ارزش: امروزه در تحلیل معیارهای رفاه اجتماعی، میزان توسعه کتابخانه های عمومی در ردیف مسکن، آموزش، اشتغال، بهداشت و درمان قرار می گیرد و آن را یکی از شاخص های توسعه یافتگی کشورها به حساب می آورند. از سوی دیگر، بازیابی اطلاعات و منبع کارکرد اصلی کتابخانه ها است و یکی از نمادهای عملکرد مطلوب آن به شمار می رود. بنابراین بررسی کمی و کیفی ابزارهای بازیابی اطلاعات و سنجش خدمات کتابخانه ای در پیشبرد اهداف و رسالت کتابخانه های عمومی دارای اهمیت است.

پژوهش حاضر به بررسی وضعیت موجود کتابخانه­های آموزشگاهی شهر زابل در سال تحصیلی 88-1387 می­پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوة گردآوری داده ها، پیمایشی است. جامعة آماری آن، آموزشگاه­های سه مقطع ابتدایی، راهنمایی، متوسطه و پیش­دانشگاهی، شامل آموزشگاه­های دولتی، غیرانتفاعی، شاهد و ...، به تفکیک دخترانه و پسرانه است. مهم­ترین یافته­های پژوهش نشان می­دهد 84% آموزشگاه­های شهر زابل، دارای کتابخانه هستند. فضای کتابخانه­ها بسیار محدود بوده و 100%  آنها کمتر از 30 متر مربع مساحت دارند. اکثر آنها برای مطالعة دانش ­آموزان فضایی را در نظر نگرفته­اند. در کل، سهم هر دانش­آموز شهر زابل از فضای اختصاص یافته به کتابخانه­های آموزشگاهی 08/0 است. مجموعه کتابخانه­ها از نظر کمّی ضعیف هستند. 99% کتابخانه­های آموزشگاهی کتابدار ندارند. در کل 53% کتابخانه­های مورد مطالعه به صورت قفسه بسته و 47% آنها قفسه باز اداره می­ شوند. کتابخانه­های آموزشگاهی مورد بررسی از لحاظ فضا، تجهیزات فیزیکی، منابع کتابخانه­ای، بودجه، ارائه خدمات، نیروی انسانی متخصص، استفاده از فناوریهای جدید مانند رایانه، لوح­های فشرده آموزشی و ... با مشکل اساسی روبرو هستند. این کتابخانه­ها در تمام زمینه­ها درحد استانداردهای کتابخانه­های مدارس نیستند و به طور کلی می­توان گفت با چالشهای جدی مواجهند و توان پاسخگویی به نیازهای دانش­آموزان را ندارند

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی فهرست نویسی تحلیلی و رده بندی (کتابخانه کنگره) کتاب های عربی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در طول سال های 1380-1386 انجام شده است. روش: در این پژوهش که در آن از روش تحقیق توصیفی از نوع مطالعه سندی بهره جویی شده، با استفاده از یک سیاهه وارسی محقق ساخته به گردآوری اطلاعات اقدام شد. نمونه مورد بررسی، شامل 300 فهرست برگه کتاب های عربی کتابخانه ملی است. یافته ها: به طور کلی، در 76/83 درصد موارد، صحیح عمل شده، و در 24/16 درصد موارد صحیح عمل نشده است. در این میان، رده بندی دارای بیشترین درصد صحت (25/86 درصد) و کمترین درصد خطا (75/13 درصد) و فهرست نویسی تحلیلی دارای کمترین درصد صحت (28/81 درصد) و بیشترین درصد خطاست (72/18 درصد). از طرفی، یافته های آزمون Z بیانگر این نکته است که درصد صحت بسیار بالاتر از درصد خطاست؛ بر این اساس، کتابخانه ملی در انجام فهرست نویسی تحلیلی، و رده بندی کتاب های عربی دارای عملکرد مطلوبی بوده است. اصالت/ارزش: بررسی وضعیت فهرست نویسی و رده بندی کتاب های عربی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در یک فاصله انتشاراتی به نسبه گسترده می تواند فواید قابل توجهی از لحاظ مشخص شدن کیفیت نسبی کار در بخش خدمات فنی سازمان مذکور داشته، و در واقع انجام چنین پژوهش هایی هم برای محققان این حوزه و هم برای فهرست نویسان سراسر کشور لازم و مفید می باشد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با ویژگی­های جمعیت شناختی اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، برای ایجاد توانایی در کاربرد مؤثر فناوری اطلاعات و ارتباطات، شناخت فواید و مشکلات استفاده از آن و همچنین بررسی کاستی­ها و چالش با ارائه راه­کار انجام شده­است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی، توصیفی و بر اساس روش همبستگی-پیمایشی است.ابزار گردآوری داده­ها شامل پرسش­نامه، مشاهده و مصاحبه هستند. جامعه آماری مورد مطالعه، متشکل از 274 نفر عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد است. در بررسی نتایج پژوهش، رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با توجه به جنسیت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، میانگین استفاده از رایانه و نرم­افزارها، اینترنت و سرویس­های اینترنتی، میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای آموزشی میان زنان بیشتر از مردان، و میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای پژوهشی مردان بیشتر از زنان است.در رابطه با سن رابطه منفی (معکوس) وجود دارد. در ارتباط با سطوح گذرانده شده (مقدماتی، متوسطه، پیشرفته، تجربی) در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، اختلاف معنی­داری نشان می دهد، که به ترتیب کم به زیاد به صورت زیر هستند: 1- مقدماتی 2- تجربی3- متوسط 4- پیشرفته و در خصوص مرتبه­های گوناگون علمی (مربی آموزشیار، مربی، استادیار، دانشیار و استاد)، در مقادیر به­دست آمده از سابقه خدمت متفاوت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد هیچ تفاوت معنی­داری وجود ندارد. در مکان­های استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر در منزل و محل کار و در برخورد با مشکل در زمینه استفاده، بیشتر به کندی سرعت اتصال به شبکه اشاره کردند.

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی وب سایتهای دانشگاه های علوم پزشکی ایران با استفاده از روش تحلیل تناظر و بر اساس شاخصهای ارائه شده در موتور الکسا میباشد.جامعة پژوهش را       41 وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور تشکیل میدهد. در این بررسی، عملکرد وب سایتهای دانشگاه ها، در محیط وب ارزیابی شد و نتایج نشان داد که دانشگاه های مورد بررسی در سطح وب چندان موفق عمل نکرده اند. اکثر وب سایتها به لحاظ شاخص رتبة ترافیک بسیار ضعیف عمل کرده و رتبه ای بالاتر از صدهزار دارند. به طور کلی، دانشگاه های تهران و شیراز در اکثر شاخصها موفق عمل کرده اند، در حالیکه دانشگاه قم عملکرد بسیار ضعیفی داشته است.نتایج حاصل از تحلیل تناظر، 41 وب سایت مورد بررسی را به سه دسته تقسیم کرد که هر دسته از لحاظ برخی ویژگیها، به هم مرتبط بودند

هدف این پژوهش، بررسی نیازهای مراجعان به کتابخانه­های عمومی در مورد نشریه های ادواری است. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر پرسشنامه های به کار رفته در پژوهشهای مشابه است. پرسشنامه اول را 800 نفر از مراجعان بودند که در مردادماه 1388 به کتابخانه­های عمومی مراجعه و پرسشنامه را تکمیل کرده اند. پرسشنامه دوم را کتابداران کتابخانه های عمومی تکمیل کردند. یافته های پژوهش نشان داد بین نشریه های انتخابی ارسالی بر حسب درجه کتابخانه و علاقه و نیازهای مراجعان تفاوتهای فراوانی وجود دارد. چنانچه تصمیم گیران دربارة نشریه های ادواری خاص کتابخانه­های عمومی، شیوة کنونی مجموعه­سازی نشریه ها را ادامه دهند، مقادیر زیادی از بودجه خود را صرف خرید موادی میکنند که مورد توجّه مخاطبان نیست. به نظر کتابداران و مراجعان، ده عنوان نشریه (حدود 60%) در بالای سیاهه پیشنهادی هر دو گروه قرار دارد. این عنوانها عبارتند از: اطلاعات هفتگی، خانواده، خانواده سبز، راه زندگی، روزهای زندگی، سرآشپز، کامپیوتر، کودکان و مادران، موفقیت، هنر آشپزی. اشتراک این نشریه ها گامی همسو با خواست مراجعان است