درخت حوزه‌های تخصصی

در متون تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی، در خصوص اهمیت پرداختن به موضوع سواد اطلاعاتی درکتابخانه های آموزشگاهی در عصر حاکمیت فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی سخن ها به میان آمده است. با وجود این، کمتر مقاله یا نوشته ای را می توان یافت که به کم و کیف و نحوه اجرای این موضوع نظر افکنده و راهکاری برای آن ارائه کرده باشد. راهکاری که نوشته حاضر بر آن تاکید دارد، برگزاری جلسات آموزش سواد اطلاعاتی در قالب کارگاههای کارامد است. مقاله حاضر بر آن است تا ضمن تشریح دلایل ضرورت پرداختن به کارگاههای آموزشی در ارتقا مهارتهای سواد اطلاعاتی، مهم ترین اصول و مراحل برگزاری اینگونه کارگاهها را به شکل گام به گام معرفی نماید.

هدف: هدف این پژوهش بررسی تطبیقی عوامل مشوق و بازدارنده مطالعه غیردرسی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تربیت معلم آذربایجان و همچنین ارزیابی میزان مطالعه غیردرسی آن ها است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش نمونه ای شامل 260 نفر از مجموع 2600 نفر (1500 نفر دختر و 1100 نفر پسر) دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه تبریز، بررسی و مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS اندازه گیری شد که مقدار آلفای کرونباخ 872/. به دست آمد که بیانگر اعتبار خوبی است. از روش های آماری توصیفی و تحلیلی برای پاسخ به پرسش های پژوهش و آزمون فرضیه ها استفاده شد. یافته ها: الف- بین میزان مطالعه غیردرسی دختران و پسران تفاوت معنی دار وجود داشته و میانگین مطالعه کل دانشجویان 30 دقیقه بوده است. ب- بین عوامل مشوق مطالعه غیردرسی و متغیر جنسیت تفاوت معنی دار مشاهده نشد. ج – بین بعضی از عوامل بازدارنده مطالعه غیردرسی و متغیر جنسیت تفاوت معنی دار وجود دارد. مانند استفاده از اینترنت، بازی های رایانه ای، خوشبین نبودن به آینده و بها ندادن به علم. د – به طور کلی مهم ترین عوامل بازدارنده مطالعه غیردرسی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه تربیت معلم آذربایجان عبارتند از: گرانی کتاب، عدم دسترسی به کتاب های مورد علاقه، حجم زیاد تکالیف دانشگاه، تماشای تلویزیون، نداشتن فرصت کافی برای مطالعه، ضعف تبلیغات در زمینه مطالعه، عادت نداشتن به مطالعه از دوران کودکی، کمبود کتابخانه های عمومی، بها ندادن مردم به علم، خوشبین نبودن به آینده، برنامه های تفریحی، مشکلات اقتصادی، استفاده از اینترنت، تیراژ پایین کتاب ها و بازی های رایانه ای. ﻫ - مهم ترین عوامل مشوق مطالعه غیردرسی عبارتند از: داشتن عادت به مطالعه از دوران کودکی، داشتن کتابخانه شخصی، توسعه مراکز کتاب خوانی، تشویق اساتید، معلمان، والدین و دوستان، وجود کتابخانه در محل تحصیل، آموزش روش مطالعه، افزایش درآمد خانواده، سطح تحصیلات، مطالعه و موقعیت اجتماعی اعضای خانواده، برگزاری مسابقات کتاب خوانی. ارزش/ اصالت: مقاله حاضر به شکل تطبیقی اولین بار در مورد عوامل مشوق و بازدارنده مطالعه غیردرسی از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر انجام شده است. پژوهش هایی که قبلاً صورت گرفته، اغلب در مورد میزان و موضوعات مطالعه غیردرسی و بیش تر روی دانش آموزان انجام شده بود.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، مشخص نمودن سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی و با کمک پرسشنامه انجام گرفته است و جامعه آماری آن را 181 نفر از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی (شامل 158 دانشجوی دوره دستیاری تخصصی و 23 دانشجوی دوره کارشناسی ارشد) تشکیل می دهد. یافته ها: نتایج بررسی نشان می دهد که مهارت جامعه پژوهش در درک درست نیاز اطلاعاتی با میانگین نمره 60/3، در راهبردهای جست وجوی اطلاعات با میانگین نمره 69/3، در مکان یابی و دستیابی به اطلاعات با میانگین نمره 12/3، در استفاده از اطلاعات با میانگین 43/3، در ترکیب اطلاعات جدید با دانسته های قبلی خود با میانگین 29/3، از لحاظ ارزیابی نتیجه فرآیند جست وجو در رابطه با رفع نیاز اطلاعاتی شان با میانگین 09/3 در حد مطلوبی می باشند. در نهایت، نتایج کلی پژوهش وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه را با میانگین 37/3 بالاتر از حد متوسط نشان می دهد. اصالت/ارزش: این مقاله با تکیه بر مدل شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکویتز به شناسایی توانمندی های سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرداخته است. و بر مبنای این مدل سعی در کشف و بررسی این که آیا دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه مجهز به این مهارت ها هستند و آیا نیاز به کسب این توانایی ها را در خود احساس می کنند این مطالعه انجام شده است.

بسیاریازاندیشمنداندانشمدیریت،عصر حاضر را عصردانایی و عصر تغییر و تحول سریع دانش میدانند. بدونتردید،داناییسرمایةمهمیبرایملتهابه شمار میآید، به طوریکه هرملتو جامعه ایکهازاینموهبت بیشتربرخوردارباشد،درمواجههبا چالشهایجهانیموفق ترخواهدبود. در این میان، در اقتصاد دانش محور امروزی، کتابخانه ها به عنوان یکی از مراکز مهم و راهبردی برای مدیریت دانش در هر کشور به شمار میروند و نقش کلیدی را در گردآوری دانش و مدیریت آن ایفا کرده، محل تولید و ذخیره دانش قلمداد میگردند. بنابراین، مدیریت دانش را میتوان جزئی از وظایف کلیدی کتابخانه ها و پیش نیازی برای ایجاد نوآوری در این مراکز بر شمرد که این امر بر بهبود کیفیت خدمات آنها اثرگذار است. در این مقاله، به منظور ارزیابی و بررسی کارایی کتابخانه ها، در بهکارگیری مدیریت دانش و نوآوری و تأثیر این دو بر بهبود کیفیت خدمات آنها، از تکنیک تحلیل پوششی داده های دو مرحله ای استفاده شده است که در مرحلة اول آن مدیریت دانش به عنوان ورودی و نوآوری به عنوان خروجی در نظر گرفته شده است. ورودی و خروجی مرحلة دوم تجزیه و تحلیل این پژوهش را نیز نوآوری و کیفیت خدمات تشکیل میدهد. جامعة آماری این پژوهش را کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهرستان یزد تشکیل میدهد. بر اساس نتایج حاصل از کارایی به دست آمده در دو مرحلة قبل، رتبه بندی نهایی این کتابخانه ها، با استفاده از تکنیک کُپ لند انجام و نتایج آن در مقاله آورده شده است

پژوهش حاضر به روش تحقیق شبه تجربی و با هدف بررسی راهکارهای عملی برای فعال نمودن کتابخانه های مدارس زاهدان و توسعه فرهنگ مطالعه انجام گرفته است. زمان مطالعه از اول مهر ماه لغایت بهمن ماه 1385 بود. جامعه آماری پژوهش را 16 دبیرستان دولتی دارای کتابخانه شهر زاهدان تشکیل می داد که در همه پایه های تحصیلی دانش آموز داشتند و به عنوان نمونه 6 دبیرستان بطور تصادفی برای آزمون فرضیه ها انتخاب گردید.

پژوهش حاضر، میزان و چگونگی استفاده از اینترنت در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه کابل، عوامل مؤثر بر استفاده و نیز موانع و مشکلات استفاده از اینترنت را به عنوان عوامل بازدارنده بررسی میکند. نمونه آماری این پژوهش را 325 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه کابل تشکیل میدهند که به طور تصادفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد 72% دانشجویان دانشگاه کابل از اینترنت استفاده میکنند. این کاربران بیشتر با هدف یافتن اطلاعات علمی و تخصصی، دست یافتن به اطلاعاتی که در منابع دیگر یافت نمیشود و انجام تکلیفهای درسی، از اینترنت استفاده میکنند. همچنین، ثابت شد بین میزان ساعتهای استفاده از اینترنت، مهارتهای اینترنتی دانشجویان و میزان تجربة استفاده از اینترنت، تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین میزان ساعتهای استفاده و شرکت در دوره های آموزشی اینترنت دانشگاه، نوع سکونت دانشجویان، داشتن رایانه شخصی و جنسیت کاربران، رابطه معناداری وجود ندارد. کمبود تعداد رایانه به نسبت دانشجویان، دسترسی نداشتن به اینترنت در همه دانشکده ها و سرعت کم اتصال، از جمله عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در داخل دانشگاه کابل و هزینه و قیمت زیاد دسترسی به اینترنت، نبود برق دائمی در کابل و سرعت کم اتصال به اینترنت، از جمله موانع و عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در خارج از دانشگاه کابل اعلام شده است

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای مقالات با موضوع «ترویج کتابخوانی» و «کتابخانه های کودکان» در مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی (منتشر شده در سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷) انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش تمام مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی است که شامل ۷ عنوان نشریه می باشد. یافته ها: بررسی تعداد کل مقالات منتشر شده توسط نشریات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی نشان داد که ۱۴۲۹ عنوان مقاله در طی سال های پژوهش در این نشریات منتشر شده که ۵۲ عنوان از مقالات (۶/۳ درصد) به موضوع ترویج کتابخوانی و ۲۷ عنوان از مقالات (۸/۱ درصد) به موضوع کتابخانه های کودکان پرداخته اند که از این بین ۷۵ مقاله (۹/۹۴ درصد) تالیف و ۴ مقاله (۱/۵ درصد) ترجمه است. از مجموع مقالات مرتبط با مقوله های کتابخوانی و کتابخانه های کودکان در نشریات تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، ۳۷ مقاله (۸/۴۶ درصد) پژوهشی، ۲۱ مقاله (۶/۲۶ درصد) تحلیلی، ۲ مقاله (۵/۲ درصد) مروری و ۱۹ مقاله (۱/۲۴ درصد) گردآوری می باشد. اصالت/ارزش: توجه به موضوع کتابخوانی و کتابخانه های کودکان از مسائل مهم در رشته کتابداری و اطلاع رسانی است که فقدان آثار پژوهشی در موضوعاتی از این دست بیانگر توجه اندک به آن می باشد و پژوهش حاضر از این جهت حائز اهمیت است.