درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف اصلی این پژوهش، مشخص نمودن سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی و با کمک پرسشنامه انجام گرفته است و جامعه آماری آن را 181 نفر از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی (شامل 158 دانشجوی دوره دستیاری تخصصی و 23 دانشجوی دوره کارشناسی ارشد) تشکیل می دهد. یافته ها: نتایج بررسی نشان می دهد که مهارت جامعه پژوهش در درک درست نیاز اطلاعاتی با میانگین نمره 60/3، در راهبردهای جست وجوی اطلاعات با میانگین نمره 69/3، در مکان یابی و دستیابی به اطلاعات با میانگین نمره 12/3، در استفاده از اطلاعات با میانگین 43/3، در ترکیب اطلاعات جدید با دانسته های قبلی خود با میانگین 29/3، از لحاظ ارزیابی نتیجه فرآیند جست وجو در رابطه با رفع نیاز اطلاعاتی شان با میانگین 09/3 در حد مطلوبی می باشند. در نهایت، نتایج کلی پژوهش وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه را با میانگین 37/3 بالاتر از حد متوسط نشان می دهد. اصالت/ارزش: این مقاله با تکیه بر مدل شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکویتز به شناسایی توانمندی های سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرداخته است. و بر مبنای این مدل سعی در کشف و بررسی این که آیا دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه مجهز به این مهارت ها هستند و آیا نیاز به کسب این توانایی ها را در خود احساس می کنند این مطالعه انجام شده است.

هدف: در حوزه کتابخانه های رقومی تعامل بین کاربر و سیستم از جمله مباحث اساسی در زمینه استفاده از این گونه نرم افزارها به شمار می رود. بنابراین یافتن نرم افزار مناسب در این زمینه دارای اهمیت فراوانی است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی و تحلیل معیارهای مربوط به رابط کاربر در صفحات وب فارسی کتابخانه های رقومی خودساخته و خریداری شده در ایران است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش انجام پژوهش از نوع تحقیقات ارزیابانه است که از یک سیاهه وارسی متشکل از 10 معیار اصلی و 114 مولفه فرعی برای ارزیابی و تحلیل ابعاد پژوهش استفاده شده است. علاوه بر این در مراحل مختلف پژوهش و برای تهیه سیاهه وارسی از روش دلفی استفاده شد و در موارد لازم با تولیدکنندگان نرم افزارها نیز مصاحبه شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که از جمع کل امتیازات مربوط به معیارهای ده گانه مورد بررسی، کتابخانه های رقومی خودساخته توانستند در هفت معیار تصحیح خطا، کنترل کاربر، راهبری، راهنمایی، جست وجو و سادگی امتیاز بالایی را کسب کنند. در صورتی که کتابخانه های رقومی خریداری شده تنها در سه معیار زبان رابط کاربر، نمایش اطلاعات و انسجام در وضعیت بهتری قرار دارند. هر چند به لحاظ مجموع میانگین امتیازات کسب شده اختلاف زیادی بین این دو دسته مشاهده نشد. اصالت/ارزش: این پژوهش ضمن تهیه یک سیاهه وارسی در زمینه ارزیابی رابط کاربر کتابخانه های رقومی بر اساس پیشینه های موجود و نظر متخصصان، این امکان را نیز فراهم آورده است تا استفاده کنند گان از این کتابخانه ها و نرم افزارهای مشابه بتوانند در انتخاب خود تصمیمات بهتری را اتخاذ کنند. همچنین به تولیدکنندگان کتابخانه های رقومی مورد مطالعه و سایر نرم افزارهای مشابه این امکان را می دهد تا ضمن بر طرف کردن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت با معیارها و مولفه های موجود در این زمینه و اهمیت هر یک از آن ها بهتر آشنا شده و در تولیدات آتی خود از آن ها بهره گیرند.

هدف اصلی این تحقیق، جستجوی روشهایی برای مطالعه رفتار کاربران در ارتباط با هدفهای آموزشی آنها در یک وب سایت مشخص است. در حال حاضر، دادهکاوی، مهم ترین فناوری برای بهره برداری مؤثر، صحیح و سریع از داده های حجیم است. موضوع دادهکاوی، شناخت دانش جدید و مفید، رابطه های منطقی و الگوهای موجود در داده هاست و پل ارتباطی بین علم آمار، رایانه، هوش مصنوعی، الگوشناسی، فراگیری ماشین و بازنمائی بصری داده ها میباشد. پژوهش حاضر با استفاده از تکنیک دادهکاوی و بهره گیری از الگوریتم «قوانین وابستگی» روی داده های جمع آوری شده در قالب فایل ثبت وقایع وب سایت کتابخانه دانشگاه UTS استرالیا، به کشف الگوی مسیر حرکت کاربران در سایت پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش، بینش وسیعی از رفتار کاربران و عملکرد آنها در وب سایت را در اختیار مدیران و طراحان آن کتابخانه قرار میدهد

در پژوهش حاضر، موانع دسترسی آزاد نشریه های علمی ـ پژوهشی ایران از دید ناشران بررسی شده است. بدین منظور، 249 ناشر از گروه های مختلف آموزشی با روش نمونه­گیری طبقه ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای بررسی متغیرهای مورد مطالعه، از پرسشنامه استفاده گردید. نتایج نشان می­دهد بین نظرهای ناشران حوزه­های مختلف (علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، علوم پزشکی و کشاورزی) به لحاظ اولویت­بندی مشکلات مالی، زیرساختی و فرهنگی تفاوت معنا­داری وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد بین ناشران تهرانی و شهرستانی نیز به لحاظ اولویت­بندی مشکلات تفاوت معنا­داری وجود ندارد. بین نظرهای ناشران دانشگاهی و غیر دانشگاهی به لحاظ اولویت­بندی مشکلات مذکور تفاوت معنا­داری وجود ندارد و مشکلات مالی، زیرساختی و فرهنگی به یک اندازه در بازدارندگی دسترسی آزاد کردن مجله های علمی ـ پژوهشی ایران، تأثیرگذار نیستند. نظر ناشران دربارة راهکارهای پیشنهادی در این پژوهش، به ترتیب اولویت عبارتند از: تأمین بودجه توسط سازمان مادر، جذب حمایت افراد و سازمانها، استفاده از متخصصان فنی برای طراحی سایت، جذب حمایت دولت، آگاهی­رسانی در زمینه نشریه های دسترسی آزاد، استفاده از نرم­افزارهای رایگان در اینترنت، تدوین مقررات سازمانی، تدوین رویّه­های اداری، جذب حمایت نویسندگان خارجی، جذب حمایت انجمنهای علمی و دریافت هزینه از نویسنده

این پژوهش تعداد پیوندهای وارد شده را به وبگاه مستقل 69 مجله علوم پزشکی نمایه شده در پایگاه «آی. اس. آی» که از وبگاه مستقلی برخوردار بوده اند را با استفاده از سه موتور جستجوی آلتاویستا، آل د وب و یاهو و با روش وب­سنجی بررسی کرده است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم افزار آماری علوم اجتماعی استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که بیشترین میزان پیوندهای برقرار شده در سه موتور جستجو مربوط به مجله«بریتیش مدیکال ژورنال» است. یافته­های حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه آماری معنی­داری بین تعداد پیوندهای خارجی به وبگاه مجلات و عامل تاثیر آنها ( 82/0 در آل د وب و 65/0 در یاهو و آلتاویستا) وجود دارد. یافته­های حاصل از آزمون تحلیل واریانس نشان داد که میان سه موتور جستجو از نظر سنجش میزان صفحات و پیوندهای داخلی هیچ تفاوت معنی­داری وجود ندارد اما از نظر سنجش عامل تاثیر با یکدیگر متفاوت هستند. بر این اساس مجلاتی که عامل تاثیر بالاتری دارند تعداد پیوند بیشتری به وبگاه خود جذب می­کنند. سه موتور جستجو از لحاظ سنجش میزان پیوند داخلی و تعداد صفحات تفاوت معناداری ندارند، اما از لحاظ عامل تعداد پیوندهای کلی و خارجی و عامل تاثیر تفاوت معنی­داری را نشان می­دهند. تفاوت معناداری میان این سه موتور جستجو از لحاظ تعداد پیوندهای کلی و خارجی (که مهمترین پیوند در مطالعات وب سنجی به شمارمی روند) تفاوت معناداری وجود دارد ولی اگر معیار سنجش، عامل تاثیر وب باشد این سه موتور جستجو از این لحاظ تفاوت معنی داری را نشان می دهند

بسیاریازاندیشمنداندانشمدیریت،عصر حاضر را عصردانایی و عصر تغییر و تحول سریع دانش میدانند. بدونتردید،داناییسرمایةمهمیبرایملتهابه شمار میآید، به طوریکه هرملتو جامعه ایکهازاینموهبت بیشتربرخوردارباشد،درمواجههبا چالشهایجهانیموفق ترخواهدبود. در این میان، در اقتصاد دانش محور امروزی، کتابخانه ها به عنوان یکی از مراکز مهم و راهبردی برای مدیریت دانش در هر کشور به شمار میروند و نقش کلیدی را در گردآوری دانش و مدیریت آن ایفا کرده، محل تولید و ذخیره دانش قلمداد میگردند. بنابراین، مدیریت دانش را میتوان جزئی از وظایف کلیدی کتابخانه ها و پیش نیازی برای ایجاد نوآوری در این مراکز بر شمرد که این امر بر بهبود کیفیت خدمات آنها اثرگذار است. در این مقاله، به منظور ارزیابی و بررسی کارایی کتابخانه ها، در بهکارگیری مدیریت دانش و نوآوری و تأثیر این دو بر بهبود کیفیت خدمات آنها، از تکنیک تحلیل پوششی داده های دو مرحله ای استفاده شده است که در مرحلة اول آن مدیریت دانش به عنوان ورودی و نوآوری به عنوان خروجی در نظر گرفته شده است. ورودی و خروجی مرحلة دوم تجزیه و تحلیل این پژوهش را نیز نوآوری و کیفیت خدمات تشکیل میدهد. جامعة آماری این پژوهش را کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهرستان یزد تشکیل میدهد. بر اساس نتایج حاصل از کارایی به دست آمده در دو مرحلة قبل، رتبه بندی نهایی این کتابخانه ها، با استفاده از تکنیک کُپ لند انجام و نتایج آن در مقاله آورده شده است

در عرصه­ی حیات اجتماعی، مؤثرترین و مهمترین رقابت­ها، در حوزه­ی فعالیت­های اقتصادی، صورت می­گیرد. جهت برقراری توازن و برابری در رقابت­ها و نیز داشتن توانمندی در آنها، وجود قدرت برابر، عامل بسیار مهمی است. در جهان امروز، برخورداری از این عنصر به اطلاعات و آگاهی­های برابر و مساوی مربوط می­شود؛ لذا با توجه به این امور و با در نظر داشتن وظیفه­ای که دولت اسلامی در برقراری عدالت اقتصادی نسبت به افراد تحت حاکمیت خویش برعهده دارد، در این مقاله، پس از تعریف اطلاع رسانی، با بررسی حکم اطلاع رسانی نسبت به فرصت­های اقتصادی، مواردی از حرمت و وجوب، کراهت و استحباب اطلاع رسانی در این عرصه را ذکر کرده، سپس در راستای تبیین ادله­ی حرمت تبعیض در اطلاع رسانی، ابتدا حکم رانت اطلاعات را تشریح و بعد با بیان روش مناسب برخورد با فرصت­های اقتصادی، شرایط لازم در اطلاع رسانی نسبت به این فرصت­ها را تبیین کرده و در نهایت به این نتیجه می­رسیم که اولاً اطلاع رسانی نسبت به فرصت­های اقتصادی، فی حدَ نفسه نه تنها مباح است، بلکه با توجه به سنت شرعیه، از استحباب نیز برخوردار بوده و فقط مواردی که با ادله همراه باشند، از تحت عمومیت حکم استحباب اطلاع رسانی خارج می­شوند. ثانیاً رانت­های اطلاعاتی نیز فی حدَ نفسه حرام نیستند بلکه با توجه به منبع اطلاعات، نحوه و طرق کسب آنها، مشمول احکام تکلیفلی مختلفی می­گردند

یادگیری الکترونیکی، اگرچه امکان دریافت بسیاری از خدمات بریا برون خط را برای کاربران شبکه های رایانه ای فراهم آورده، ولی متناسب با ماهیت و محیط فعالیت خود، احتمال رو­به­رویی با انواع گوناگونی از مخاطرات امنیتی را نیز افزایش داده­است. بنابراین، طبیعی است که موضوع تحلیل و کاهش مخاطرات امنیتی یکی از نگرانی های اصلی مدیران چنین حوزه ای باشد. مقاله حاضر، با بررسی موردی آسیب پذیری ها و تهدیدهای امنیتی در سطح فرایندهای یادگیری الکترونیکی در تعدادی از مؤسسه­های آموزشی کشور، با روی­کردی مبتنی بر تحلیل خطرها به ارائه مجموعه راه کارهای امنیتی لازم می پردازد. مجموعه راه­کارهای امنیتی ارائه شده می تواند به عنوان نقشه­راه پیشرفت امنیت برای گسترش امن فضای مجازی یادگیری الکترونیکی، مورد استفاده مؤسسه­های آموزشی کشور قرار گیرد. نقشه­راه یاد شده، بر اساس نتایج پیمایش متون تخصصی و استانداردها، مطالعات میدانی و تحلیل های آماری پیرامون ایده ها و نگرش های صاحب نظران و فعالان حوزه یادگیری الکترونیکی کشور، مورد ارزیابی و تایید قرار گرفته­است.

پرورش بستر­های پیدایی نوآوری، از مهم­ترین ویژگی­های سیستم­های یادگیری الکترونیکی موفق به شمار می­آید. شناسایی ابعاد این بسترها، موجب پیشرفت کیفیت سطح آموزش می­شود. به­این­منظور در این پژوهش، مفهوم لبه آشوب از نظریه پیچیدگی وارد زمینه یادگیری الکترونیکی می­شود. لبه آشوب، ناحیه­گذار باریکی میان نظم و آشوب است که مساعد پیدایش الگوهای جدید رفتاری مانند نوآوری و خودسازمان­دهی است. روش این پژوهش، پیمایشی بوده و داده­های پژوهش از طریق پرسش­نامه گردآوری شده، که از طریق خبرگان داخل و خارج کشور پاسخ داده شده­است. برای شناسایی ویژگی­های لبه آشوب، از مدل ارزیابی موفقیت شش گوشه استفاده شده­است که سه ناحیه ثبات، لبه آشوب و بی­ثباتی در آن شفاف­سازی شده­است. نتیجه این پژوهش، سبب تشویق برنامه­ریزان آموزشی می­شود تا سازوکارهای مناسب و انعطاف­پذیر برای یادگیری خلاق فراهم آورند و نیازهای یادگیرنده را در نظر گیرند.

جنبش دسترسی آزاد امروزه به عنوان یکی از جنبشهای تحول خواه و تأثیرگذار در جوامع علمی مطرح است. ماهیت و هدف این جنبش یعنی دسترسی آزاد به یافته­های علمی با هدف اصلی کتابخانه­ها و کتابداری یعنی دسترس پذیر کردن اطلاعات برای کاربران بدون اعمال سانسور و یا هر گونه سوگیری، ارتباط تنگاتنگ دارد. منابع شناخته شده در جنبش دسترسی آزاد عبارتند از: آرشیوها و مخازن دسترسی آزاد، چاپهای الکترونیکی و مجله های دسترسی آزاد. یکی از انواع آرشیوها ومخازن دسترسی آزاد، مخازن سازمانی میباشند. مخزن سازمانی، محملی است که برونداد رقومی یک سازمان را شناسایی، ثبت، سازماندهی و محافظت میکند و دسترسی به آنها را فراهم می سازد. در این مقاله، پس از ارائه توضیحی کوتاه راجع به جنبش دسترسی آزاد و معرفی منابع آن، مخزن سازمانی به عنوان ابزاری نوین و کارآمد در دسترس پذیر کردن اطلاعات سازمانی تعریف می شود. افزون بر آن، مطالبی نیز درباره ویژگیها، فلسفه وجودی، محتوا، مزایا و چالشهای مخازن سازمانی ارائه خواهد شد. در ادامه، برخی از شاخص ترین نرم افزارهای منبع باز موردنیاز جهت ایجاد این مخازن معرفی می شوند و در پایان به نقش کتابخانه ها و کتابداران به عنوان متولیان گرد آوری و دسترس پذیر ساختن اطلاعات سازمانی در ایجاد و ترغیب استفاده از این نوع منابع پرداخته خواهد شد

هدف این پژوهش، ارائه الگویی ترکیبی (کمّی و کیفی)، سازوکاری مقایسه ای و فرمولی ساده ولی در عین حال جامع برای سنجش قدرت و ضعف رشته های علمی به منظور تحلیل حوزه های علمی در سطوح ملی و جهانی است. با استفاده از شاخصهای مختلف علم سنجی، فرمول ارائه شده در عرصه مقاله های نمایه شدة حوزه علوم اجتماعی کشور مالزی در SSCI طی یک دوره ده ساله (1999-2008) مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها نشان داد: 1- تکیه صرف بر یک شاخص علم سنجی نمیتواند ابزاری چندان کارآمد برای ارزیابی برونداد علمی باشد 2- «شاخص توان علمی» معرفی شده در این پژوهش میتواند مبنای کمّی قابل اطمینانی برای مقایسه و سنجش قدرت و ضعف رشته های درون یک حوزه مشخص باشد. محاسبه شاخص توان علمی بر مبنای تعداد انتشارات، تعداد استناد، تعداد استناد نشده ها، حجم انتشارات و استنادهای مجموعه است. در این شاخص، داده ها برحسب نوع مدرک، دوره زمانی، موضوع و پنجره استنادی محاسبه و نرمال سازی و بر این اساس، امکان مقایسه رشته های درون حوزه میسر میگردد

ملزومات کارکردی داده­های مستند (فراد) الگوی مفهومی رابطه، موجودیتی است که توسط ایفلا به وجود آمد تا بین داده­های ذخیره شده در پیشینه­های مستند کتابخانه با نیازهای کاربران این پیشینه­ها پیوند ایجاد کند. این الگو، جزئی از الگوی دیگر ایفلا یعنی ملزومات کاربردی پیشینه­های کتابشناختی (FRBR) است. فراد، موجودیتها و توزیعهای خاص مهار مستند در پیشینه­ها را به FRBR می­افزاید و آن را تکمیل می­کند. چارچوب مفهومی و پیش­بینیهایی که برای آینده آن صورت گرفته، چهار هدف عمده را برای آن در نظر گرفته است. این چهار هدف عمده که خواسته ­های کتابداران و کاربران کتابخانه را پوشش میدهند، عبارتند از: یافتن، تشخیص، متن­گذاری و توجیه. هدف اولیه این الگوی مفهومی، تهیه چارچوبی تحلیلی برای بررسی ملزومات کارکردی پیشینه های مستند و اشتراک بین­المللی داده­های مستند است