تأثیر داوری باز بر رفتار داوران (مرور مفهومی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
انتشار مقاله در ارتقای علمی وحرفه ای، اهمیت بیشتری از پیش یافته است و پژوهشگران خواستار شفافیت بیشتری در فرایند داوری مقاله ها هستند. از همین رو، نوعی از داوری با نام «داوری باز» پدیدار شد که با اثرپذیری از علم باز، بر ارزش هایی چون «آشکاری» و «شفافیت»، استوار است و بارزترین ویژگی آن، هویت آشکار داوران و انتشار گزارش داوری آنهاست. این ویژگی ها، تأثیرهایی بر رفتار داوران دارند که مطالعه حاضر، با هدف شناسایی آنها صورت گرفته است.این مطالعه از روش مرور مفهومی و برپایه چارچوب شش مرحله ای «لواک و همکاران» بهره گرفته است و طی آن، پس از تعیین هدف و پرسش های پژوهش، 21 مقاله انتخاب، و داده های آنها استخراج، دسته بندی و تحلیل شدند. در این مطالعه رفتارهای مانند تمایل افراد به داوری؛ کیفیت انجام داوری؛ مدت زمان انجام داوری؛ سوگیری نسبت به مسائلی چون جنسیت، کشور، و ... ؛ قضاوت نهایی (توصیه)؛ نگارش گزارش داوری (لحن و حجم گزارش داوری)؛ و درخواست از نویسندگان برای استناد به آثار خود شناسایی شده اند. «کیفیت انجام داوری»، «توصیه داوری»، «سوگیری»، و «زمان انجام داوری»، به ترتیب پرتکرارترین رفتارهای مطالعه شده بودند و رفتارهای شناسایی شده از ویژگی های هویت آشکار و انتشار گزارش داوری تأثیر گرفته بودند. داوری باز، هر چند در افزایش رفتارهایی منفی مانند کاهش تمایل به داوری، سوگیری، درخواست داوران برای استناد به آثار، و افزایش زمان انجام داوری اثرگذار بوده است اما بر کیفیت داوری، لحن و حجم گزارش داوری، اثر منفی نداشته و گاهی آنها را بهبود داده است.